Adam Veishaupt (ˈjoːhan ˈaːdam ˈvaɪ̯s.haʊ̯pt) (6 fevral 1748[…], İnqolştadt, Yuxarı Bavariya – 18 noyabr 1830) — Alman hüquq professoru, filosof və gizli İlluminati təşkilatının yaradıcısı.
Adam Veishaupt | |
---|---|
Johann Adam Weishaupt | |
Doğum tarixi | 6 fevral 1748[…] |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 18 noyabr 1830(82 yaşında) |
Vətəndaşlığı | |
Dövr | Maarifçilik dövrü |
Əsas maraqları | fəlsəfə, metafizika, epistemologiya, etika |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Adam Veishaupt 6 fevral 1748-ci ildə Bavariyanın Seçicilərində, İngolstadtda anadan olub. Veishauptun atası Johann Georg Veishaupt (1717–1753) Adam 5 yaşında olanda vəfat etmişdi. Atasının ölümündən sonra xaç atası olan Johann Adam Freiherr von Ickstattın himayəsinə keçdi. İckstatt Adamın atası kimi İngolstadt Universitedində hüquq professoru idi. İckstatt Kristian Volff və Aydınlanma fəlsəfələrinin müdafiəçisi idi və gənc Veishauptu öz rasionalizm ideyaları ilə yetişdirmişdi. Veishaupt öz formal təhsilinə 7 yaşındaykən Jesuit məktəbində başlamışdı. Daha sonra İngolstadt Universitedinə daxil oldu və 1768-ci il 20 yaşındaykən hüquq doktoru olaraq məzun oldu. 1772-ci ildə hüquq professoru adına layiq görülüb. Bir sonrakı il Eichstättlı Afra Sausenhoferlə evlənir.
1773-cü ildə XIV Papa Clement-in İsa Cəmiyyətinin basdırılmasından sonra, Veishaupt kanon hüququ professoru, bu günə qədər yalnız cizvilər tərəfindən tutulan bir mövqenin sahibi oldu. 1775-ci ildə Veishaupt, Göttingen Universitetindən Johann Georg Heinrich Federin fəlsəfəsinə gətirildi. Həm Feder, həm də Weishaupt Kantian idealizminə qarşı çıxırdı.
İlluminatinin yaradıcısı
1 may 1776-ci il Veishaupt Bavariyada "İlluminati" cəmiyyətini yaratdı. O heç bir sərəncam olmadan " Qardaş Spartak" adını aldı.
Veishaupt 1771-ci il Münhendə "Theodor zum guten Rath" adlı Mason lojasına daxil oldu. Onun layihəsi, "işıqlandırma, anlayışın səbəblərlə çatdırılması və buna görə inanc və mövhumat buludlarının dağıdılması" gözlənilməyən islahat idi. O, təbiətlə bir ictimai dövlətə nail olmaq üçün yenidən təhsil vasitəsilə "insan təbiətini mükəmməlləşdirmək" məqsədi ilə Frimasonluğu öz hökumətdən və mütəşəkkil dindən azad edilmişdir yarı-masonik cəmiyyətini işə salmaq üçün istifadə etdi. Öz sistemlərini saf masonluq kimi qələmə verib, Veishaupt və onun ritual quruluşunu yaratmış Adolf fon Kniqqe gizli təşkilatı genişləndirdi.
Veishauptun radikal rasionalizmi və sözləri müvəffəqiyyətli ola bilmədi. 1784-cü ildə ələ keçirilən yazılar təhrik olunmuş şəkildə izah olundu və cəmiyyət Karl Teodorun hökuməti tərəfindən bağlandı. Veishaupt Ingolstadt Universitetindəki vəzifəsini itirdi və Bavariyadan qaçdı.
Sürgündəki fəaliyyətləri
Duke Ernest II of Saxe-Gotha-Altenburgdan (1745–1804) kömək alıb və Gothada yaşayıb İlluminati haqqında bir sıra əsərlər yazmışdır. Bunlara Bavariyada İlluminati zülumlarının tam tarixi (1785), İlluminizmin bir şəkli (1786), İlluminati üçün bir üzür (1786) və İnkişaf etdirilmiş İlluminizm sistemi (1787) aiddir. Adam Veishaupt 1830-cu il 18 noyabr Gothada vəfat edib. ref name="ADB Vol. 41"/> İkinci həyat yoldaşı Anna Maria (ney Sausenhofer) və uşaqları Nanette, Charlotte, Ernst, Karl, Eduard və Alfred tərəfindən xilas oldu. Weishaupt 1802-ci ildə vəfat edən oğlu Wilhelmin yanında dəfn edilmişdir. Veishauptun İlluminati ordeni qadağan olunduqdan və üzvləri dağıldıqdan sonra, gələcəkdə olduqca fərqli istiqamətlərdə inkişaf etmək üçün irəlidə gedən özündən əvvəlki üzvlərilə belə dözümlü əsərlər buraxmadı.
Xarakter və fikirlərin qiymətləndirilməsi
Veishauptun xarakter və fikirləri, onu "insan şeytan" adlandıran və onun missiyasını zərərli dağıdıcılıqlardan biri kimi görən Augustin Barruel və John Robison tərəfindən qiymətləndirilmişdir. Tomas Cefferson Ceyms Madisona yazdığı məktubda "Barruelin kitabdakı öz hissələri bir dəlinin uydurmalarıdır." deyilir və Veishauptu insanın qeyri-müəyyən mükəmməlliyinə inanan və niyyətini "təbii dini bərpa etmək və özümüzü idarə etməyi öyrətmək üçün onun mənəviyyatının işığını yaymaq" adına sadiq olan "cəsarətli bir xeyriyyəçi" olaraq qəbul etdi.
Müdafiə olaraq Veishaupt 1787-ci ildə Kurze Rechtfertigung meiner Absichten (Niyyətlərimin qısa bir əsaslandırması) əsərini yazdı. Dr. Tony Page tərəfindən tərcümə olunub, o yazırdı:
" Veishauptun məqsədi İlluminati tərəfdarlarını insanlığın və mənəviyyatın ən yüksək səviyyəsində yetişdirmək idi (Onun təlimlərini Səbəbi üstünlüyünə əsaslanaraq, Qızıl Qaydanın ruhu ilə, özünə baş verməsini istəmədiyin şeyi başqasına etmə qaydası ilə müttəfiq oldu). İlluminati məzunları sonradan əhəmiyyət və güc (məsələn, təhsil və siyasət sahələrində) mövqelərinə çatdıqda, cəmiyyətə xeyirxah və həssas təsir göstərə bilərdi. Onun layihəsi ütopik və sadəlövh optimist idi və onun xarakteri şüphəsiz nöqsanlı deyildi amma nə onlar nə də planları şeytani və ya şiddətli deyildi. Xeyirxahlıq, insanlıq, sosial ədalət və mənəviyyat aşılamağa çalışmış bir adamın 21. əsrdə nifrət edilən bir şəxsiyyətə çevrilməsi tarixin acınacaqlı və faciəli ironiyalarından biridir."
Məşhur mədəniyyətdə
Adam Veishaupt Robert Shea və Robert Anton Wilson tərəfindən yazılmış İlluminatus! triologiyasında İlluminatinin qurucusu və Corc Vaşinqtonun qatili və onun yerinə ABŞ -ın birinci prezidenti olaraq dəfələrlə xatırlanır. ABŞ -ın bir dollarlıq əsginazındakı şəklin Vaşinqtona yox, Veishaupta aid olduğu bildirilir.
Adam Veishauptun üzə çımasının başqa bir versiyasını Veishaupt və Vaşinqtonun birləşməsi kimi, geniş komediya romanı Cerebus the Aardvarkda görmək olar. O əvvəlcə Cerebus və Church & State I cildlərində görünür. Onun məqsədi Estariconda (sözdə Avropada) hökumət və ya kilsə sıxılmayan bir yerdə respublika qurmaq idi.
Veishauptun adı İlluminatinin yaradıcısı və Deus Ex (2000) oyununda sui-qəsdçi kimi bir çox yerlərdə anılıb. Baş qəhrəman VersaLife Corporation ilə onun 13 və 27. qatlarında molekulyar quruluşun hazırladığı bir virus aşkar edir. Qəhrəmanın bir müttəfiqi Veishauptun 1748-ci ildə doğulmasına baxmayaraq, "1723. Adam Veishauptun doğulduğu tarix" olaraq qeyd edir.
İşləri
Fəlsəfi işləri
- (1775) De Lapsu Academiarum Commentatio Politica.
- (1786) Über die Schrecken des Todes – eine philosophische Rede.
- (fransızca) Discours Philosophique sur les Frayeurs de la Mort (1788). Gallica
- (1786) Über Materialismus und Idealismus.
- (1788) Geschichte der Vervollkommnung des menschlichen Geschlechts.
- (1788) Über die Gründe und Gewißheit der Menschlichen Erkenntniß.
- (1788) Über die Kantischen Anschauungen und Erscheinungen.
- (1788) Zweifel über die Kantischen Begriffe von Zeit und Raum.
- (1793) Über Wahrheit und sittliche Vollkommenheit.
- (1794) Über die Lehre von den Gründen und Ursachen aller Dinge.
- (1794) Über die Selbsterkenntnis, ihre Hindernisse und Vorteile.
- (1797) Über die Zwecke oder Finalursachen.
- (1802) Über die Hindernisse der baierischen Industrie und Bevölkerung.
- (1804) Die Leuchte des Diogenes.
- (1817) Über die Staats-Ausgaben und Auflagen. Google Books
- (1818) Über das Besteuerungs-System.
İlluminatiyə aid işləri
- (1786) Apologie der Illuminaten, ISBN .
- (1786) Vollständige Geschichte der Verfolgung der Illuminaten in Bayern.
- (1786) Schilderung der Illuminaten.
- (1787) Einleitung zu meiner Apologie.
- (1787) [Einige Originalschriften des Illuminatenordens…]
- (1787) [Nachtrage von weitern Originalschriften…] Google Books
- (1787) Kurze Rechtfertigung meiner Absichten.
- (1787) Nachtrag zur Rechtfertigung meiner Absichten.
- (1787) Apologie des Mißvergnügens und des Übels.
- (1787) Das Verbesserte System der Illuminaten.
- (1788) Der ächte Illuminat, oder die wahren, unverbesserten Rituale der Illuminaten.
- (1795) Pythagoras, oder Betrachtungen über die geheime Welt- und Regierungs-Kunst.
Xarici keçidlər
- Meet the Man Who Started the Illuminati 2018-07-26 at the Wayback Machine
- Adam Weishaupt
- Adam Weishaupt
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Spartacus // CERL Thesaurus (ing.). Consortium of European Research Libraries.
- Adam Weishaupt // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- Allgemeine Deutsche Biographie Vol. 41, p. 539.
- Engel, Leopold. Geschichte des Illuminaten-ordens. Berlin: H. Bermühler Verlag, 1906.
- van Dülmen, Richard. Der Geheimbund der Illuminaten. Stuttgart: Frommann-Holzboog, 1975.
- Engel 22 2014-06-26 at the Wayback Machine.
- Allgemeine Deutsche Biographie Vol. 13, pp. 740–741.
- Freninger, Franz Xaver, ed. Das Matrikelbuch der Universitaet Ingolstadt-Landshut-München. München: A. Eichleiter, 1872. 31.
- Engel 33 2014-06-26 at the Wayback Machine. Also, Allgemeine Deutsche Biographie Vol. 41, p. 540.
- Engel 61–62 2014-06-26 at the Wayback Machine.
- Beiser, Frederick C. The Fate of Reason. Harvard University Press, 1987. 186–88 2014-10-31 at the Wayback Machine.
- Catholic Encyclopedia: Illuminati 2018-01-08 at the Wayback Machine,
- Dr. Eberhard Weis in Die Weimarer Klassik und ihre Geheimbünde, edited by Professor Walter Müller-Seidel and Professor Wolfgang Riedel, Königshausen und Neumann, 2003, pp. 100–101
- "From Thomas Jefferson to Bishop James Madison, 31 January 1800". 30 July 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 8 September 2018.
- "Kurze Rechtfertigung meiner Absichten - Adam Weishaupt". www.books.google.com.
- Dr. Tony Page (translator and editor), Supplement to the Justification of My Intentions by Adam Weishaupt, Justice Publications, Bangkok, Amazon Kindle, 2014, p. 1
- "Today in Masonic History - Johann Adam Weishaupt Passes Away". www.masonrytoday.com. 2021-09-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-09-08.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Adam Veishaupt ˈjoːhan ˈaːdam ˈvaɪ s haʊ pt 6 fevral 1748 Inqolstadt Yuxari Bavariya 18 noyabr 1830 Alman huquq professoru filosof ve gizli Illuminati teskilatinin yaradicisi Adam VeishauptJohann Adam WeishauptDogum tarixi 6 fevral 1748 1748 02 06 Dogum yeri Inqolstadt Yuxari Bavariya BavariyaVefat tarixi 18 noyabr 1830 1830 11 18 82 yasinda Vetendasligi Bavariya KralligiDovr Maarifcilik dovruEsas maraqlari felsefe metafizika epistemologiya etika Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiAdam Veishaupt 6 fevral 1748 ci ilde Bavariyanin Secicilerinde Ingolstadtda anadan olub Veishauptun atasi Johann Georg Veishaupt 1717 1753 Adam 5 yasinda olanda vefat etmisdi Atasinin olumunden sonra xac atasi olan Johann Adam Freiherr von Ickstattin himayesine kecdi Ickstatt Adamin atasi kimi Ingolstadt Universitedinde huquq professoru idi Ickstatt Kristian Volff ve Aydinlanma felsefelerinin mudafiecisi idi ve genc Veishauptu oz rasionalizm ideyalari ile yetisdirmisdi Veishaupt oz formal tehsiline 7 yasindayken Jesuit mektebinde baslamisdi Daha sonra Ingolstadt Universitedine daxil oldu ve 1768 ci il 20 yasindayken huquq doktoru olaraq mezun oldu 1772 ci ilde huquq professoru adina layiq gorulub Bir sonraki il Eichstattli Afra Sausenhoferle evlenir 1773 cu ilde XIV Papa Clement in Isa Cemiyyetinin basdirilmasindan sonra Veishaupt kanon huququ professoru bu gune qeder yalniz cizviler terefinden tutulan bir movqenin sahibi oldu 1775 ci ilde Veishaupt Gottingen Universitetinden Johann Georg Heinrich Federin felsefesine getirildi Hem Feder hem de Weishaupt Kantian idealizmine qarsi cixirdi Illuminatinin yaradicisi1 may 1776 ci il Veishaupt Bavariyada Illuminati cemiyyetini yaratdi O hec bir serencam olmadan Qardas Spartak adini aldi Veishaupt 1771 ci il Munhende Theodor zum guten Rath adli Mason lojasina daxil oldu Onun layihesi isiqlandirma anlayisin sebeblerle catdirilmasi ve buna gore inanc ve movhumat buludlarinin dagidilmasi gozlenilmeyen islahat idi O tebietle bir ictimai dovlete nail olmaq ucun yeniden tehsil vasitesile insan tebietini mukemmellesdirmek meqsedi ile Frimasonlugu oz hokumetden ve mutesekkil dinden azad edilmisdir yari masonik cemiyyetini ise salmaq ucun istifade etdi Oz sistemlerini saf masonluq kimi qeleme verib Veishaupt ve onun ritual qurulusunu yaratmis Adolf fon Kniqqe gizli teskilati genislendirdi Veishauptun radikal rasionalizmi ve sozleri muveffeqiyyetli ola bilmedi 1784 cu ilde ele kecirilen yazilar tehrik olunmus sekilde izah olundu ve cemiyyet Karl Teodorun hokumeti terefinden baglandi Veishaupt Ingolstadt Universitetindeki vezifesini itirdi ve Bavariyadan qacdi Surgundeki fealiyyetleriDuke Ernest II of Saxe Gotha Altenburgdan 1745 1804 komek alib ve Gothada yasayib Illuminati haqqinda bir sira eserler yazmisdir Bunlara Bavariyada Illuminati zulumlarinin tam tarixi 1785 Illuminizmin bir sekli 1786 Illuminati ucun bir uzur 1786 ve Inkisaf etdirilmis Illuminizm sistemi 1787 aiddir Adam Veishaupt 1830 cu il 18 noyabr Gothada vefat edib ref name ADB Vol 41 gt Ikinci heyat yoldasi Anna Maria ney Sausenhofer ve usaqlari Nanette Charlotte Ernst Karl Eduard ve Alfred terefinden xilas oldu Weishaupt 1802 ci ilde vefat eden oglu Wilhelmin yaninda defn edilmisdir Veishauptun Illuminati ordeni qadagan olunduqdan ve uzvleri dagildiqdan sonra gelecekde olduqca ferqli istiqametlerde inkisaf etmek ucun irelide geden ozunden evvelki uzvlerile bele dozumlu eserler buraxmadi Xarakter ve fikirlerin qiymetlendirilmesiAdam Veishauptun olu maskasi Veishauptun xarakter ve fikirleri onu insan seytan adlandiran ve onun missiyasini zererli dagidiciliqlardan biri kimi goren Augustin Barruel ve John Robison terefinden qiymetlendirilmisdir Tomas Cefferson Ceyms Madisona yazdigi mektubda Barruelin kitabdaki oz hisseleri bir delinin uydurmalaridir deyilir ve Veishauptu insanin qeyri mueyyen mukemmelliyine inanan ve niyyetini tebii dini berpa etmek ve ozumuzu idare etmeyi oyretmek ucun onun meneviyyatinin isigini yaymaq adina sadiq olan cesaretli bir xeyriyyeci olaraq qebul etdi Mudafie olaraq Veishaupt 1787 ci ilde Kurze Rechtfertigung meiner Absichten Niyyetlerimin qisa bir esaslandirmasi eserini yazdi Dr Tony Page terefinden tercume olunub o yazirdi Veishauptun meqsedi Illuminati terefdarlarini insanligin ve meneviyyatin en yuksek seviyyesinde yetisdirmek idi Onun telimlerini Sebebi ustunluyune esaslanaraq Qizil Qaydanin ruhu ile ozune bas vermesini istemediyin seyi basqasina etme qaydasi ile muttefiq oldu Illuminati mezunlari sonradan ehemiyyet ve guc meselen tehsil ve siyaset sahelerinde movqelerine catdiqda cemiyyete xeyirxah ve hessas tesir gostere bilerdi Onun layihesi utopik ve sadelovh optimist idi ve onun xarakteri suphesiz noqsanli deyildi amma ne onlar ne de planlari seytani ve ya siddetli deyildi Xeyirxahliq insanliq sosial edalet ve meneviyyat asilamaga calismis bir adamin 21 esrde nifret edilen bir sexsiyyete cevrilmesi tarixin acinacaqli ve facieli ironiyalarindan biridir Meshur medeniyyetdeAdam Veishaupt Robert Shea ve Robert Anton Wilson terefinden yazilmis Illuminatus triologiyasinda Illuminatinin qurucusu ve Corc Vasinqtonun qatili ve onun yerine ABS in birinci prezidenti olaraq defelerle xatirlanir ABS in bir dollarliq esginazindaki seklin Vasinqtona yox Veishaupta aid oldugu bildirilir Adam Veishauptun uze cimasinin basqa bir versiyasini Veishaupt ve Vasinqtonun birlesmesi kimi genis komediya romani Cerebus the Aardvarkda gormek olar O evvelce Cerebus ve Church amp State I cildlerinde gorunur Onun meqsedi Estariconda sozde Avropada hokumet ve ya kilse sixilmayan bir yerde respublika qurmaq idi Veishauptun adi Illuminatinin yaradicisi ve Deus Ex 2000 oyununda sui qesdci kimi bir cox yerlerde anilib Bas qehreman VersaLife Corporation ile onun 13 ve 27 qatlarinda molekulyar qurulusun hazirladigi bir virus askar edir Qehremanin bir muttefiqi Veishauptun 1748 ci ilde dogulmasina baxmayaraq 1723 Adam Veishauptun doguldugu tarix olaraq qeyd edir IsleriFelsefi isleri 1775 De Lapsu Academiarum Commentatio Politica 1786 Uber die Schrecken des Todes eine philosophische Rede fransizca Discours Philosophique sur les Frayeurs de la Mort 1788 Gallica 1786 Uber Materialismus und Idealismus 1788 Geschichte der Vervollkommnung des menschlichen Geschlechts 1788 Uber die Grunde und Gewissheit der Menschlichen Erkenntniss 1788 Uber die Kantischen Anschauungen und Erscheinungen 1788 Zweifel uber die Kantischen Begriffe von Zeit und Raum 1793 Uber Wahrheit und sittliche Vollkommenheit 1794 Uber die Lehre von den Grunden und Ursachen aller Dinge 1794 Uber die Selbsterkenntnis ihre Hindernisse und Vorteile 1797 Uber die Zwecke oder Finalursachen 1802 Uber die Hindernisse der baierischen Industrie und Bevolkerung 1804 Die Leuchte des Diogenes 1817 Uber die Staats Ausgaben und Auflagen Google Books 1818 Uber das Besteuerungs System Illuminatiye aid isleri 1786 Apologie der Illuminaten ISBN 978 3 7448 1853 7 1786 Vollstandige Geschichte der Verfolgung der Illuminaten in Bayern 1786 Schilderung der Illuminaten 1787 Einleitung zu meiner Apologie 1787 Einige Originalschriften des Illuminatenordens 1787 Nachtrage von weitern Originalschriften Google Books 1787 Kurze Rechtfertigung meiner Absichten 1787 Nachtrag zur Rechtfertigung meiner Absichten 1787 Apologie des Missvergnugens und des Ubels 1787 Das Verbesserte System der Illuminaten 1788 Der achte Illuminat oder die wahren unverbesserten Rituale der Illuminaten 1795 Pythagoras oder Betrachtungen uber die geheime Welt und Regierungs Kunst Xarici kecidlerMeet the Man Who Started the Illuminati 2018 07 26 at the Wayback Machine Adam Weishaupt Adam WeishauptIstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Spartacus CERL Thesaurus ing Consortium of European Research Libraries Adam Weishaupt Brockhauz Ensiklopediyasi alm Allgemeine Deutsche Biographie Vol 41 p 539 Engel Leopold Geschichte des Illuminaten ordens Berlin H Bermuhler Verlag 1906 van Dulmen Richard Der Geheimbund der Illuminaten Stuttgart Frommann Holzboog 1975 Engel 22 2014 06 26 at the Wayback Machine Allgemeine Deutsche Biographie Vol 13 pp 740 741 Freninger Franz Xaver ed Das Matrikelbuch der Universitaet Ingolstadt Landshut Munchen Munchen A Eichleiter 1872 31 Engel 33 2014 06 26 at the Wayback Machine Also Allgemeine Deutsche Biographie Vol 41 p 540 Engel 61 62 2014 06 26 at the Wayback Machine Beiser Frederick C The Fate of Reason Harvard University Press 1987 186 88 2014 10 31 at the Wayback Machine Catholic Encyclopedia Illuminati 2018 01 08 at the Wayback Machine Dr Eberhard Weis in Die Weimarer Klassik und ihre Geheimbunde edited by Professor Walter Muller Seidel and Professor Wolfgang Riedel Konigshausen und Neumann 2003 pp 100 101 From Thomas Jefferson to Bishop James Madison 31 January 1800 30 July 2022 tarixinde Istifade tarixi 8 September 2018 Kurze Rechtfertigung meiner Absichten Adam Weishaupt www books google com Dr Tony Page translator and editor Supplement to the Justification of My Intentions by Adam Weishaupt Justice Publications Bangkok Amazon Kindle 2014 p 1 Today in Masonic History Johann Adam Weishaupt Passes Away www masonrytoday com 2021 09 17 tarixinde Istifade tarixi 2018 09 08 Filosof ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Felsefe portali