Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Herd adası və Makdonald adaları (ing. Heard Island and McDonald Islands) — kiçik, yaşayışı olmayan adalar. Arxipelaq Hind okeanının cənubunda yerləşir. Əsasən iki nisbətən iri adadan və bir-birindən kifayət qədər aralıda yerləşən adacıqlar, qayalar və riflərdən ibarətdir. Arxipelaqın hamısı Avstraliyanın daxili əraxisidir.
| Herd adası və Makdonald adaları | |
|---|---|
| ing. Heard Island and McDonald Islands | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Ən böyük adası | |
| Ümumi sahəsi | 372 km² |
| Hündür nöqtəsi | 2745 m |
| Əhalisi | 0 nəfər (2012-ci il) |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |  Avstraliya |
| Akvatoriya | |
| | |
| Rəsmi adı | Heard and McDonald Islands |
| Tipi | Təbii |
| Kriteriya | viii, ix |
| Tarixi | 1997 (21-ci sessiya) |
| İstinad nöm. | 577 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Coğrfiya
Adalar dünyada yaşayış məntəqələrindən ən uzaqda yerləşən bölgələrdəndir. Avstraliyanın Pert şəhərindən (Qərbi Avstraliya) 4584 km, Avstraliyanın cənub-qərb qutaracağı olan Luvin burnundan 3845 km, Cənubi Afrika Respublikasından 4200 km, Madaqaskardan 3830 km, Antarktidanın şimalından 1630 km, Kergelen adasından isə 450 km məsafədə yerləşir.
Herd adası () Kergelen platosuna daxil olan Biq-Ben massivinın su səhtinə çıxdığı yerdır. Ada 43 km uzunluğa, 21 km enə malikdir. Adanın ən hündür zirvəsi . Dağ 2745 metr hübdürlüyə malikdir. Bu zirvə Avstraliyanın iki aktiv vulkanından biri və ən hündür zirvəsidir. Herd adasının 80 % qar və buzla örtülüdür. Adanın sahəsi 368 km²-dir.
Маkdonald adası () — kiçik və qayalıqdan ibarət olan ada. Herd adasından 44 km qərbdə yerləşir. Vulkan mənşəllidir. Ən hündür nöqtəsi 230 metrdir. Ada iki hissədən ibarətdir: şimal platosu və cənub Maksvell-Hill təpəlikləri. Bu iki hissə bir-biri ilə ensiz bərzəxlə birləşir. Adanın sahəsi 2,5 km²-dir.
Arxipelaqın digər nisbətən iri adaları: Şaq-Аylend, Morqan adaları, Sail və Blek qayalıqları Herd adasından 10 km şimalda, Flat-Aylend adası və Мeyer-Rok qayası isə Makdonalddan şimalda yerləşir. Bu kiçik ada və qayalıqların ümumi sahəsi 1,1 km² təşkil edir. Ərazi suları sahildən 12 dəniz mili məsafədə uzanır. Adaların ümumi sahəsi 372 km²-dir.
Makdonald adasında yerləşən vulkan 75 000 il sakitlikdən sonra 1992-ci ildən aktivləşmişdir. Bundan sonra dəfələrlə püskürmələr baş vermişdir. 2004-cü il məlumatına görə Makdonald adası Flat-Aylend adası ilə birləşmişdir. Bu püskürmələr adanı iki dəfə böyütmüşdür. Vulkanın fəallığı sayəsində 2000 ilin noyabrından 2001 ilin sonuna qədər Makdonald adasının sahəsi 1,13 km²-dən 2,45 km²-ə qədər artmışdır. Adanın ən hündür zirvəsi 1980-ci ildə 186 metr təşkil etdiyi halda hazırda 230 metrdir. Vulkanik aktivlik adanın bütün bitki örtüyünü tamamən məhv etmişdir. Son püskürmə 10 avqust 2005-ci ildə baş vermişdir. Hazırda bitki örtüyünün bərpası müşahidə edilir.
Nasanın məlumatına görə 2012-ci ilin noyabrından Mouson vulkanında aktivlik başlamış və günümüzə qədər davam edir.
Herd və Makdonald adaları sahilində havan yoxdur. Bu səbəbdən gəmilər sahilə yaxın lövbər salır. Adaya yalnız qayıqlarla getmək olar. Sahil xəttinin uzunluğu 101,9 km-dir. 12-millik sahə ərazi suları, 200 millik ərazi isə Avstraliyanın balıq ovu sahəsi elan edilmişdir.
İqlim
İqlimi subantarktikdir. Qışı mülayim (+0,1 °C) və yayı isə sərin (+4,2 °C) keçir. İlin böyük qismi külək və yağmur müşahidə edilir. Külək daim qərb istiqamətində əsir və stabildir. Günlük küləyin güçü 26–33,5 km/s təşkil edir. Ən güçlü küləklərin 180 km/s-dir. Herd adasında illik yağıntının miqdarı 1300 – 1900 mm arasında dəyişir. Dörd günün üçü yağmurlu olur.
Flora
Adaların bitki örtüyü əsasən mamır və şibyədən ibarətdir. Burada 43 növ mamır, 19 ciyərotu və 71 şibyə mövcuddur. Azda olsa borulu bitkilərə rast gəlinir. Burada 100 növ yosun yayılmışdır. Hətta burada yosunlar o qədər sıx olur ki, dəniz meşələri əmələ gətirir. Ən geniş yayılmış yosun növü .
Fauna
Adalar antropogenləşməyə məruz qalmadığından burada kifayət qədər pinqvinlər, pərayaqlılar və dəniz quşları mövcuddur.
Məməlilər
Herd adasında XIX əsrdən aparılan suiti ovu, onların sayının kifayət qədər azaltmışdır. Son zamanlar ov qadağası sayəsində populyasiya getdikcə bərpa olunur. Burada Cənub dəniz fili, Kergelen dəniz pişiyi, Subtropik dəniz pişiyi və Dəniz bəbirinə rast gəlinir. Əsasən qış ayları müşahidə edilirlər. Yengəcyeyən, adi ross suitisi və Ueddell suitisi adaları nadir hallarda ziyarət edir.
Quşlar
Herd adası və Makdonald adalarında yırtıcı yoxdur. Bu səbəbdən adalar quşları özünə cəlb edir. Üstəlik suları balıqlarla zəngindir. Ərazisində çoxlu sayda quşlar yuva qurur.
Adalarda 19 növün yuva qurması qeydə alınmışdır. Bununla belə vulkanik aktivlik bitki örtüyünə təsir göstərdiyi kimi quşların uuva qurmasına təsir göstərmişdir.
Tarixi
Herd adası amerikalı kapitan, suiti ovçusu Con Herd tərəfindən 25 noyabr 1853-ci ildə "Oriental" gəmisində Bostondаn Melburna gedərkən kəşf etmişdir.4 yanvar 1854-ci ildə isə "Samaranq" gəmisində öz adını daşıyan adaları kəşf etmişdir. Bir müddətdən sonra ada ovçuların məskəninə çevrilir 200 nəfərdən ibarət ovçu kəndi salınır. 1880-ci ildə artıq burada olan böyük suiti populyasiyası demək olar ki, tamamən məhv edilir. 1929-cu il Duqlas Mousonun rəhbərlik etdiyi ekspedisiyaya qədər adalara heç kəs maraq göstərməmişdir. Makdonald adasına yalnız 1971 və 1980-ci illərdə eniş təşkil edilmişdir. Flat-Aylend adasına isə rəsmi məlumata görə insan ayağı dəyməmişdir. 1910-ci ildən adalar Böyük Britaniyaya məxsus olmuşdur. Hətta burada bu ölkənin bayrağı sancılmışdır. 26 dekabr 1947-ci ildən ada Avstraliyaya dövr edilmişdir. Adalar bir müddət sonra Avstraliyanın Antarktika ərazisinə daxil edilmişdir. 1961-ci ildə Antarktida haqqında konvensiyaya görə ərazi Avstraliyanın daxili ərazisinə çevrilir. Adada daimi yaşayış yoxdur.
Herd adası və Makdonald adaları 1983-ci ildən Avstraliyanın mühüm təbiət abidəsi adlandırılmışdır. 1997-ci ildən isə YUNESCOnun Ümumdünya irsi sithısına daxil edilmişdir.
Adada daimi yaşayış olmasada bölgəyə domen verilmişdir: .hm.
İdarə və iqtisadiyyat
Adalarda ümumi sahəsi 65 000 km olan dəniz qoruğu mövcuddur. Burada belə daimi əhali yaşayışı mümahidə edilmir.
1947–1955 illər ərzində alimlər daim adanın şimal-qərbində yerləşən Atlas buxtasında yerləşən düşərgəni ziyarət edirdilər. 1969-cu ildə amerikanlar, 1971-ci ildə isə fransızlar adalarda araşdırma işləri aparmışdır. Onlar adaya (Makdonald) Uilyam-Bey buxtasından daxil olmuşlar. Herd adasının şimal-şərqində yerləşən Spit-Bey buxtasında yerləşən düşərgə 1988, 1992–93 və 2004–05 illərdə istifadə edilmişdir.
Yaşayışı olmayan bölgə iqtisadi baxımdan böyük əhəmiyyət kəsb etmir. Yeganə gəlir mənbəyi balıqçılıqdır.Saat qurşağı: .
İstinadlar
- Cocky Flies, Geoscience Australia 2008-12-24 at the Wayback Machine (ing.)
- "Servis DistanceFromTo". 2018-01-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-10-08.
- "1980 və 2004 illər ərzində adaların müqayisəsi" (PDF). 2012-03-16 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-10-08.
- "Arxivlənmiş surət". 2017-12-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-10-08. (ing.)
- "Yerləşmə və coğrafiya" 2014-01-17 at the Wayback Machine (ing.)
- GISMETEO.RU: Кажется, в Австралии начал извергаться вулкан | Стихийные явления | Новости погоды 2012-11-02 at the Wayback Machine (rus.)
- CIA World Factbook
- "antipodr.com". 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-10-08.
- "İqlim və hava" 2012-03-29 at the Wayback Machine (ing.)
- "Arxivlənmiş surət". 2012-11-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-10-08. (ing.)
- Suitilər haqqında məlumat 2012-03-25 at the Wayback Machine (ing.)
- BirdLife International. (2011) Important Bird Areas factsheet: Heard and McDonald Islands. http://www.birdlife.org 2021-11-05 at the Wayback Machine (ing.)
- Woehler, EJ & Croxall, JP 1991. "Status and conservation of the seabirds of Heard Island and the McDonald Islands", in Seabird — status and conservation: a supplement, ICBP Technical Publication 11. International Council for Bird Preservation, Cambridge
- Woehler, EJ (2006). "Status and trends of the seabirds of Heard Island, 2000", in Heard Island: Southern Ocean Sentinel. Ред. Green, K. & Woehler, E. Surrey Beattie
- "travel.ru saytında qısa məlumat". 2012-05-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-10-08.
- Domenin qiyməti Bir ilə 129 avro 2013-07-30 at the Wayback Machine
- "timegenie.com". 2022-05-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-10-08.
Mənbə
- Rəsmi sayt (ing.)
- Adaların ətraflı xəritəsi
- Herd adası və Makdonald adaları 2008-04-15 at the Wayback Machine (ing.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Herd adasi ve Makdonald adalari ing Heard Island and McDonald Islands kicik yasayisi olmayan adalar Arxipelaq Hind okeaninin cenubunda yerlesir Esasen iki nisbeten iri adadan ve bir birinden kifayet qeder aralida yerlesen adaciqlar qayalar ve riflerden ibaretdir Arxipelaqin hamisi Avstraliyanin daxili eraxisidir Herd adasi ve Makdonald adalariing Heard Island and McDonald IslandsUmumi melumatlarEn boyuk adasiUmumi sahesi 372 km Hundur noqtesi 2745 mEhalisi 0 nefer 2012 ci il Yerlesmesi53 06 c e 73 31 s u Olke AvstraliyaAkvatoriya Hind okeaniHerd adasi ve Makdonald adalariUNESCO Umumdunya IrsiResmi adiHeard and McDonald IslandsTipiTebiiKriteriyaviii ixTarixi1997 21 ci sessiya Istinad nom 577 Vikianbarda elaqeli mediafayllarCogrfiyaHerd adasi Arxipelaqin xeritesi Adalar dunyada yasayis menteqelerinden en uzaqda yerlesen bolgelerdendir Avstraliyanin Pert seherinden Qerbi Avstraliya 4584 km Avstraliyanin cenub qerb qutaracagi olan Luvin burnundan 3845 km Cenubi Afrika Respublikasindan 4200 km Madaqaskardan 3830 km Antarktidanin simalindan 1630 km Kergelen adasindan ise 450 km mesafede yerlesir Herd adasi 53 06 c e 73 31 s u Kergelen platosuna daxil olan Biq Ben massivinin su sehtine cixdigi yerdir Ada 43 km uzunluga 21 km ene malikdir Adanin en hundur zirvesi Dag 2745 metr hubdurluye malikdir Bu zirve Avstraliyanin iki aktiv vulkanindan biri ve en hundur zirvesidir Herd adasinin 80 qar ve buzla ortuludur Adanin sahesi 368 km dir Makdonald adasi 53 03 c e 72 37 s u kicik ve qayaliqdan ibaret olan ada Herd adasindan 44 km qerbde yerlesir Vulkan mensellidir En hundur noqtesi 230 metrdir Ada iki hisseden ibaretdir simal platosu ve cenub Maksvell Hill tepelikleri Bu iki hisse bir biri ile ensiz berzexle birlesir Adanin sahesi 2 5 km dir Arxipelaqin diger nisbeten iri adalari Saq Aylend Morqan adalari Sail ve Blek qayaliqlari Herd adasindan 10 km simalda Flat Aylend adasi ve Meyer Rok qayasi ise Makdonalddan simalda yerlesir Bu kicik ada ve qayaliqlarin umumi sahesi 1 1 km teskil edir Erazi sulari sahilden 12 deniz mili mesafede uzanir Adalarin umumi sahesi 372 km dir Makdonald adasinda yerlesen vulkan 75 000 il sakitlikden sonra 1992 ci ilden aktivlesmisdir Bundan sonra defelerle puskurmeler bas vermisdir 2004 cu il melumatina gore Makdonald adasi Flat Aylend adasi ile birlesmisdir Bu puskurmeler adani iki defe boyutmusdur Vulkanin fealligi sayesinde 2000 ilin noyabrindan 2001 ilin sonuna qeder Makdonald adasinin sahesi 1 13 km den 2 45 km e qeder artmisdir Adanin en hundur zirvesi 1980 ci ilde 186 metr teskil etdiyi halda hazirda 230 metrdir Vulkanik aktivlik adanin butun bitki ortuyunu tamamen mehv etmisdir Son puskurme 10 avqust 2005 ci ilde bas vermisdir Hazirda bitki ortuyunun berpasi musahide edilir Nasanin melumatina gore 2012 ci ilin noyabrindan Mouson vulkaninda aktivlik baslamis ve gunumuze qeder davam edir Herd ve Makdonald adalari sahilinde havan yoxdur Bu sebebden gemiler sahile yaxin lovber salir Adaya yalniz qayiqlarla getmek olar Sahil xettinin uzunlugu 101 9 km dir 12 millik sahe erazi sulari 200 millik erazi ise Avstraliyanin baliq ovu sahesi elan edilmisdir Iqlim Iqlimi subantarktikdir Qisi mulayim 0 1 C ve yayi ise serin 4 2 C kecir Ilin boyuk qismi kulek ve yagmur musahide edilir Kulek daim qerb istiqametinde esir ve stabildir Gunluk kuleyin gucu 26 33 5 km s teskil edir En guclu kuleklerin 180 km s dir Herd adasinda illik yagintinin miqdari 1300 1900 mm arasinda deyisir Dord gunun ucu yagmurlu olur Flora Adalarin bitki ortuyu esasen mamir ve sibyeden ibaretdir Burada 43 nov mamir 19 ciyerotu ve 71 sibye movcuddur Azda olsa borulu bitkilere rast gelinir Burada 100 nov yosun yayilmisdir Hetta burada yosunlar o qeder six olur ki deniz meseleri emele getirir En genis yayilmis yosun novu Fauna Kral pinqvini Herd adasi Adalar antropogenlesmeye meruz qalmadigindan burada kifayet qeder pinqvinler perayaqlilar ve deniz quslari movcuddur Memeliler Herd adasinda XIX esrden aparilan suiti ovu onlarin sayinin kifayet qeder azaltmisdir Son zamanlar ov qadagasi sayesinde populyasiya getdikce berpa olunur Burada Cenub deniz fili Kergelen deniz pisiyi Subtropik deniz pisiyi ve Deniz bebirine rast gelinir Esasen qis aylari musahide edilirler Yengecyeyen adi ross suitisi ve Ueddell suitisi adalari nadir hallarda ziyaret edir Quslar Herd adasi ve Makdonald adalarinda yirtici yoxdur Bu sebebden adalar quslari ozune celb edir Ustelik sulari baliqlarla zengindir Erazisinde coxlu sayda quslar yuva qurur Adalarda 19 novun yuva qurmasi qeyde alinmisdir Bununla bele vulkanik aktivlik bitki ortuyune tesir gosterdiyi kimi quslarin uuva qurmasina tesir gostermisdir TarixiDeniz filinin emali Herd adasi XIX esr Herd adasi amerikali kapitan suiti ovcusu Con Herd terefinden 25 noyabr 1853 ci ilde Oriental gemisinde Bostondan Melburna gederken kesf etmisdir 4 yanvar 1854 ci ilde ise Samaranq gemisinde oz adini dasiyan adalari kesf etmisdir Bir muddetden sonra ada ovcularin meskenine cevrilir 200 neferden ibaret ovcu kendi salinir 1880 ci ilde artiq burada olan boyuk suiti populyasiyasi demek olar ki tamamen mehv edilir 1929 cu il Duqlas Mousonun rehberlik etdiyi ekspedisiyaya qeder adalara hec kes maraq gostermemisdir Makdonald adasina yalniz 1971 ve 1980 ci illerde enis teskil edilmisdir Flat Aylend adasina ise resmi melumata gore insan ayagi deymemisdir 1910 ci ilden adalar Boyuk Britaniyaya mexsus olmusdur Hetta burada bu olkenin bayragi sancilmisdir 26 dekabr 1947 ci ilden ada Avstraliyaya dovr edilmisdir Adalar bir muddet sonra Avstraliyanin Antarktika erazisine daxil edilmisdir 1961 ci ilde Antarktida haqqinda konvensiyaya gore erazi Avstraliyanin daxili erazisine cevrilir Adada daimi yasayis yoxdur Herd adasi ve Makdonald adalari 1983 ci ilden Avstraliyanin muhum tebiet abidesi adlandirilmisdir 1997 ci ilden ise YUNESCOnun Umumdunya irsi sithisina daxil edilmisdir Adada daimi yasayis olmasada bolgeye domen verilmisdir hm Idare ve iqtisadiyyatAdalarda umumi sahesi 65 000 km olan deniz qorugu movcuddur Burada bele daimi ehali yasayisi mumahide edilmir 1947 1955 iller erzinde alimler daim adanin simal qerbinde yerlesen Atlas buxtasinda yerlesen dusergeni ziyaret edirdiler 1969 cu ilde amerikanlar 1971 ci ilde ise fransizlar adalarda arasdirma isleri aparmisdir Onlar adaya Makdonald Uilyam Bey buxtasindan daxil olmuslar Herd adasinin simal serqinde yerlesen Spit Bey buxtasinda yerlesen duserge 1988 1992 93 ve 2004 05 illerde istifade edilmisdir Yasayisi olmayan bolge iqtisadi baximdan boyuk ehemiyyet kesb etmir Yegane gelir menbeyi baliqciliqdir Saat qursagi UTC 5 IstinadlarCocky Flies Geoscience Australia 2008 12 24 at the Wayback Machine ing Servis DistanceFromTo 2018 01 13 tarixinde Istifade tarixi 2016 10 08 1980 ve 2004 iller erzinde adalarin muqayisesi PDF 2012 03 16 tarixinde PDF Istifade tarixi 2016 10 08 Arxivlenmis suret 2017 12 01 tarixinde Istifade tarixi 2016 10 08 ing Yerlesme ve cografiya 2014 01 17 at the Wayback Machine ing GISMETEO RU Kazhetsya v Avstralii nachal izvergatsya vulkan Stihijnye yavleniya Novosti pogody 2012 11 02 at the Wayback Machine rus CIA World Factbook antipodr com 2016 03 04 tarixinde Istifade tarixi 2016 10 08 Iqlim ve hava 2012 03 29 at the Wayback Machine ing Arxivlenmis suret 2012 11 26 tarixinde Istifade tarixi 2016 10 08 ing Suitiler haqqinda melumat 2012 03 25 at the Wayback Machine ing BirdLife International 2011 Important Bird Areas factsheet Heard and McDonald Islands http www birdlife org 2021 11 05 at the Wayback Machine ing Woehler EJ amp Croxall JP 1991 Status and conservation of the seabirds of Heard Island and the McDonald Islands in Seabird status and conservation a supplement ICBP Technical Publication 11 International Council for Bird Preservation Cambridge Woehler EJ 2006 Status and trends of the seabirds of Heard Island 2000 in Heard Island Southern Ocean Sentinel Red Green K amp Woehler E Surrey Beattie travel ru saytinda qisa melumat 2012 05 26 tarixinde Istifade tarixi 2016 10 08 Domenin qiymeti Bir ile 129 avro 2013 07 30 at the Wayback Machine timegenie com 2022 05 28 tarixinde Istifade tarixi 2016 10 08 MenbeResmi sayt ing Adalarin etrafli xeritesi Herd adasi ve Makdonald adalari 2008 04 15 at the Wayback Machine ing