Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Hacı Çələbi xan (1703, Şəki – 1755, Şəki) — siyasi xadim və sərkərdə, müstəqil Şəki xanlığının yaradıcısı.
| Hacı Çələbi xan | |
|---|---|
 Hacı Çələbi xanın 1749-cu ildə Nuxada tikdirdiyi məscidin kitabəsi: قد بنى هذا المسجد الشريف الحاج چلپهء:
| |
| 1747 – 1755 | |
| Sonrakı | Ağakişi bəy |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1703 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Nuxa ( Şəki )şəhəri |
| Dəfn yeri | Məlum deyil |
| Atası | Qurban |
| Uşaqları | Həsən ağa, Ağakişi bəy, Hacı Əbdülqadir xan, Cəfər ağa |
| Dini | İslam |
Hacı Çələbinin xalqın vəkili təyin olunması
 |  | |||||||||
Nəcəfqulu və onun qardaşı oğlu Cəfərin Şəki hakimi təyin edilməsi ilə bağlı 1737 və 1739-cu illərdə Nadir şah Əfşar tərəfindən verilmiş fərmanlar. 1739-cu il fərmanında Nadir şah Cəfərə Hacı Çələbi xanla konfliktinin həll edilməsini əmr etmişdir. Əlyazmalar AMEA Tarix İnstitutunun kitabxanasında saxlanılır. | ||||||||||
Hacı Çələbi xan 1551-ci ildə şəkililərin Səfəvi şahı I Təhmasibə qarşı üsyanına başçılıq etmiş Dərviş Məhəmməd xanın uzaq xələfi idi. Nadir şahın tabeçiliyindən birinci çıxan Hacı Çələbi xan olub, hələ onun sağlığında ikən Şəkinin müstəqilliyini elan etmişdi. Hər şey Nadir şahın Şirvana və Dağıstana qarşı yeritdiyi sərt vergi siyasətindən başlamışdı. Narazılıqlar dalğası uzaq Şəkiyə qədər gəlib çatmışdı.
Nadir şah Əfşar tərəfindən bu vilayəti idarə etmək üçün təyin olunmuş Məlik Nəcəf ağır vergiləri və hədsiz zülmü ilə əhalini özünə qarşı qaldırmışdı. Şəki camaatı onun zülmündən bu vaxt Dərbənddə olan Nadir şaha şikayət edir. Nadir şah Azərbaycanda və Dağıstanda öz siyasətindən narazılıqların get-gedə artdığını görüb, məsələni malalamaq istəyir. O, Şəki əyanlarına tapşırır ki, Məlik Nəcəfin fəaliyyətinə nəzarət edə biləcək bir səlahiyyətli şəxs seçib, şahın hüzuruna göndərsinlər. 1741-ci ilin sonunda şəkililər öz nümayəndələri kimi varlı və nüfuzlu bir şəxs olan Hacı Çələbini seçirlər. Şah onu Şəki mahalı üzrə vəkil təyin edir və ona Məlik Nəcəfin yığdığı vergilərə nəzarət səlahiyyəti verir. Bundan sonra Hacı Çələbi faktiki olaraq, hakimiyyəti öz əlinə alır. O, Məlik Nəcəfin vəzifəsinə daxil olan bir çox işlərə açıq müdaxilə etməkdən də çəkinmir.
Nəcəf Hacı Çələbidən şikayət etmək məqsədilə Nadir şahın düşərgəsinə gəlir: "Çələbi qoymur ki, mən şahın tapşırıqlarını yerinə yetirim. Özü də mənə qulaq asmır, camaatın da başını pozur." Belə zəngin bir mahalı əldən buraxmaq istəməyən Nadir şah Hacı Çələbini öz düşərgəsinə çağırır və onu asdırmaq istəyir. Lakin Hacı cəsarətli hərəkət edib, boynu kəndirdə ola-ola Nadir şahı bu ittihamın doğru olmadığına inandıra bilir. O deyir: "Məlik, şahdan hansı tapşırığı alırsa-alsın buna bir neçə başqa tapşırıqlar da əlavə edir." Nadir şah inanıb, Hacı Çələbini bağışlayır, ona daha böyük səlahiyyətlər verir. Öz əmirlərinə isə acıqlanaraq söyləyir: "Hamınız bunu bilə-bilə səsinizi çıxara bilmədiyiniz bir zamanda bu səkili Çələbi boynu kəndirdə də məndən qorxmayıb, öz rəyini bildirdi. İndi görəcəksiniz, o, yenə nəsə bir iş törədəcək. Mən öz zənnimdə heç vaxt yanılmıram."
Şəki xanlığının yaradılması
1743-cu ildə Nadir şah Şirvandan çıxandan sonra burada yenidən onun əleyhinə çıxışlar başlanır. Hacı Çələbi bundan istifadə edərək, başındakı sadiq adamlarla birlikdə Nadir şahın canişini məlik Nəcəfin iqamətgahına hücum çəkərək, onu öldürür. Bundan sonra o, Şəkini müstəqil bir xanlıq elan edir. Fuad Əliyev bu barədə belə yazır:
"Bununla da Azərbaycan ərazisində kiçik dövlət qurumlarının-müstəqil xanlıqların yaranması prosesi başlanır. Belə bir fakt da diqqətə layiqdir ki, əgər müstəqil xanlıqların əksər qismi Nadir şah dövlətinin süqutundan sonra yaranmışdırsa, Şəki xanlığı özünün istiqlaliyyəti məsələsini hələ onun hakimiyyəti illərində qaldırmışdır."
1744-cü ilin qışında Nadir şah öz qoşununu qiyamçı Hacı Çələbinin üzərinə göndərir. Hacı Çələbi isə bunu qabaqcadan anladığı üçün şəkililəri təhlükədən qurtarmaqdan ötürü, Nadir şahın hücumundan sonra Qız qalası adlandırılan möhkəmləndirilmiş və təchiz olunmuş məşhur qalada gizlənməyə çağırır.
Nadir şah dayanmadan, 15 minlik seçmə qoşunu ilə qalanın üzərinə yeriyir. Ancaq heç üç gün keçməmiş o, hətta mühasirə də qurmadan geri çəkilməli olur və Hacı Çələbiyə belə bir ismarıc yollayır: " Ey Hacı Çələbi bu nə qaladır ki, həmin qalanı heç mən də ələ keçirə bilməyirəm". Buna cavab olaraq Hacı Çələbi Şəki ləhcəsi ilə: "Gələsən-Görəsən" ismarıcını yollayır və bundan sonra həmin qala Gələsən-Görəsən qalası olur . Nadir Şahın geri çəkildiyini görən şəkililər tez qaladan qəfil çıxışları ilə Nadir şahın qoşununa ciddi zərbələr vururlar. Bu hucumların birində Nadir şahın özü də az qala öləcəkdi. Şəkililər böyük qənimət əldə edirlər. Nadir şah qoşununu Bərdəyə çəkir. Orada möhkəmləndikdən sonra 30 minlik qaşunla 1744-cü ilin sonunda Dərbəndə yola düşür. Fevral ayında o, yenidən Hacı Çələbinin üzərinə gəlir. Gələrsən-Görərsən qalasının mühasirəsi yenidən heç bir nəticə vermir. Bundan qəzəblənən Nadir şah qədim Şəkini və onun ətrafındakı kəndləri yandırıb külə döndərir. Qəhrəman şəkililər az qala üç il özlərini Gələsən-Gorəsən qalasında ağır məhrumiyyətlərə düçar edib, Nadir şahın hər cəhətcə üstün ordusuna müqavimət göstərirlər. Nəhayət, 1746-cı ilin martında Hacı Çələbi Nadirlə müqavilə bağlayır. Nadir şah Nəcəfin bir qohumunu Şəkiyə məlik təyin edir, lakin eyni zamanda Hacı Çələbiyə də məlik səlahiyyəti verir və ona xeyli xərac gondərir. Bu, artıq Hacı Çələbinin qələbəsi demək idi. Çünki üstündən bir il keçəndən sonra Tiflis, Gəncə, Naxçıvan və İrəvan Nadir şahdan üz döndərəndə Hacı Çələbi artıq Nadir şahın əleyhinə yeni çıxışlara başlamaq üçün hazır idi.
Hacı Çələbinin şöhrəti, habelə onun qoşunlarının səfərbərliyi və silahlanma səviyyəsi o qədər artır ki, Qafqazın ən müxtəlif vilayətlərindən ona kömək üçün müraciətlər olunur. Belə ki, məxəzlərdən birində qızılbaşlar qarşısında əndişə duyan gəncəlilərin Hacı Çələbiyə müraciət etməsindən sonra 1748-ci ilin yay aylarında onun Əli xanla oraya getməsi və orada qalması göstərilir.
"Pənahəli bəy xan rütbəsinə layiq görüldükdən və 1748-ci ildə Bayat qalasında tikinti işlərinə başladıqdan sonra onunla düşmənçilik edən qonşuları kömək üçün Hacı Çələbiyə müraciət etdilər. O dövrün tanınmış tarixçisi Mirzə Adıgözəl bəyin yazdığına görə, onlar suverenlik qazanmış və eyni zamanda Şirvanın hakimi olan Şəkili Hacı Çələbiyə müraciət edirlər." Ancaq Pənah Əli xan əvvəlcədən xəbərdar edilmişdi və qalanın etibarlı müdafiəsini təşkil edə bilmişdi. Buna görə də Hacı Çələbinin dəstələri geri çəkilməli oldular. O, geri döndükdən sonra demişdi:
"İndiyə qədər Pənah xan naxışlanmamış gümüş idi. Biz isə gedib bu gümüşü zərb etdik və geri döndük."
Bundan sonra Hacı Çələbi çox vaxt da qonşularının hesabına öz xanlığının hərbi və iqtisadi qüdrətini artırmaq qayğısına qalır.
Qızılqaya xəyanəti
Şuşanı mühasirədə saxlasa da uğur qazana bilməyən Məhəmməd Həsən xan Qacar Qarabağdan geri çəkiləndən sonra Pənah xan Qarabağlı, Kərim xan Qaradağlı, Heydərqulu xan Naxçıvanlı və Şahverdi xan Gəncəli bir araya gələrək, Hacı Çələbinin hərəkətlərini muzakirə edirlər. Muşavirədə deyilir ki, Hacı Çələbi onları saymır və onlarla "sülh və dostluq yoluna gəlmir". Onlar Hacı Çələbi ilə mübarizəyə başlamaq qərarına gəlir və bu qərarlarını gürcü çarına da çatdırırlar. Çar onları danışığa dəvət edir.
Danışıqlara gəlmiş bu dörd xanı 1752-ci ildə Gəncə yaxınlığında gürcü çarı və onun oğlu İrakli Gəncəni və Qarabağı tutmaq niyyəti ilə əsir götürürlər. Şahverdi xan Qacarın xidmətçilərindən biri (başqa bir versiyaya görə, Pənah xanın oğlu İbrahim Xəlil xan) baş verən hadisəni Hacı Çələbiyə xəbər göndərməyə imkan tapır. Hacı möhtəşəm bir ordu ilə müttəfiq qoşunlarının qarşısına çıxaraq, Kürün o biri sahilində qərar tutur.
Hacı Çələbi əsir düşmüş xanları xilas etmək istəyir. Ancaq bilir ki, əsas sözü onun əmirləri söyləyəcək. Buna görə də müşavirəni açmamışdan Hacı Çələbi sonradan zərb-məsələ çevrilmiş bu sözləri söyləyir:
"Siz hansı qərarı alırsız-alın, Kürü keçmək söhbəti orda mütləq olmalıdır."
Məliklər müşavirəyə başlamaq istəməyib deyirlər: "Biz müşavirəyə ancaq ona görə gəlmişdik ki, iş Kürü keçmək dərəcəsinə çatmasın. Ancaq əgər istəyirsinizsə, qoy belə olsun. Qoşuna əmr edin ki, hücuma keçsin." Hacı Çələbi qoşunlara Kürü keçmək əmri verir. "Şeyx Nizami -əleyhissəlamın müqəddəs məqbərəsi yaxınlığında, o yerdə ki, aləmə insanların qəlbini və əqlini işıqlandıran ilahi nur yayılır, iki qoşun üz-üzə gəlir və döyüş başlanır." Gürcü qoşunları ağır bir məğlubiyyətə uğrayırlar. II İrakli qaçıb canını güclə qurtarır. Çələbi xan gürcüləri düz Tiflisəcən qovur və oğlu Ağakişi bəyi azad edilmiş bütün ərazilərin-Gəncə, Qazax və Borçalının hakimi təyin edir. Bu, artıq Hacı Çələbinin gürcülərlə ikinci toqquşması idi. Əvvəlcə də II İrakli və başçılıq etdiyi birləşmiş gürcü-kaxet qoşunları az vaxtda çoxlu güc toplamış Şəki xanına dərs vermək istəmişdilər. Əvvəl-əvvəl şəkililər gürcü qoşununun qabağından çəkilmişdi. Ancaq bu, hərbi fənddən başqa bir şey deyildi. Gürcülərin sayıqlığı itirməsindən istifadə eləyən Çələbi xan az sonra özü onlara hücum etmiş və düşmən canlı qüvvəsini və xeyli hərbi yükünü itirərək, qaçmağa üz qoymuşdu. 1755-ci ildə Hacı Çələbi böyük bir qoşunla Şirvan üzərinə yeriyir və Ağsunu mühasirəyə alır. Qubalı Hüseynəli xan şirvanlıların köməyinə gəlir. Çələbi xan məğlubiyyətə uğrayır və geri çəkilir.
Hacı Çələbi 1755-ci ildə vəfat edir. Şəki xanlığının ən möhtəşəm və inkişaf etmiş Azərbaycan xanlığına çevrilməsi onun müstəsna xidmətlərindəndir. Çələbi özünün paytaxtı olan Şəki şəhərinin abadlaşdırılması üçün çox işlər görmüşdür. Burada mədrəsələr, məscidlər, karvansaralar, hamamlar, məktəblər tikilir. O vaxtdan indiyəcən Şəki özünün təkrarolunmaz gözəlliyi ilə insanları heyran edir.
Xarici keçidlər
- Şəki xanlığının tarixindən, Bakı, 1993 (PDF)
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Bu adin diger istifade formalari ucun bax Celebi Haci Celebi xan 1703 Seki 1755 Seki siyasi xadim ve serkerde musteqil Seki xanliginin yaradicisi Haci Celebi xanHaci Celebi xanin 1749 cu ilde Nuxada tikdirdiyi mescidin kitabesi قد بنى هذا المسجد الشريف الحاج چلپهء سلطان ابن قربان حاكم شكى امير الشروان فى شهر الله المبارك رمضان فى تاريخ سنة 1162 Tercumesi Bu serefli mescidi Haci Celebi sultan ibn Qurban Seki hakimi Sirvan emiri 1162 ci il Allahin mubarek ramazan ayi tarixinde tikdirdi Hicri 1162 ci ilin ramazan ayinin 1 i miladi 1749 cu ilin 15 avqustuna tesaduf edir I Seki xani1747 1755SonrakiAgakisi beySexsi melumatlarDogum tarixi 1703Dogum yeri SekiVefat tarixi 1755Vefat yeri Nuxa Seki seheriDefn yeri Melum deyilAtasi QurbanUsaqlari Hesen aga Agakisi bey Haci Ebdulqadir xan Cefer agaDini IslamHaci Celebinin xalqin vekili teyin olunmasiNecefqulu ve onun qardasi oglu Ceferin Seki hakimi teyin edilmesi ile bagli 1737 ve 1739 cu illerde Nadir sah Efsar terefinden verilmis fermanlar 1739 cu il fermaninda Nadir sah Cefere Haci Celebi xanla konfliktinin hell edilmesini emr etmisdir Elyazmalar AMEA Tarix Institutunun kitabxanasinda saxlanilir Haci Celebi xan 1551 ci ilde sekililerin Sefevi sahi I Tehmasibe qarsi usyanina basciliq etmis Dervis Mehemmed xanin uzaq xelefi idi Nadir sahin tabeciliyinden birinci cixan Haci Celebi xan olub hele onun sagliginda iken Sekinin musteqilliyini elan etmisdi Her sey Nadir sahin Sirvana ve Dagistana qarsi yeritdiyi sert vergi siyasetinden baslamisdi Naraziliqlar dalgasi uzaq Sekiye qeder gelib catmisdi Nadir sah Efsar terefinden bu vilayeti idare etmek ucun teyin olunmus Melik Necef agir vergileri ve hedsiz zulmu ile ehalini ozune qarsi qaldirmisdi Seki camaati onun zulmunden bu vaxt Derbendde olan Nadir saha sikayet edir Nadir sah Azerbaycanda ve Dagistanda oz siyasetinden naraziliqlarin get gede artdigini gorub meseleni malalamaq isteyir O Seki eyanlarina tapsirir ki Melik Necefin fealiyyetine nezaret ede bilecek bir selahiyyetli sexs secib sahin huzuruna gondersinler 1741 ci ilin sonunda sekililer oz numayendeleri kimi varli ve nufuzlu bir sexs olan Haci Celebini secirler Sah onu Seki mahali uzre vekil teyin edir ve ona Melik Necefin yigdigi vergilere nezaret selahiyyeti verir Bundan sonra Haci Celebi faktiki olaraq hakimiyyeti oz eline alir O Melik Necefin vezifesine daxil olan bir cox islere aciq mudaxile etmekden de cekinmir Necef Haci Celebiden sikayet etmek meqsedile Nadir sahin dusergesine gelir Celebi qoymur ki men sahin tapsiriqlarini yerine yetirim Ozu de mene qulaq asmir camaatin da basini pozur Bele zengin bir mahali elden buraxmaq istemeyen Nadir sah Haci Celebini oz dusergesine cagirir ve onu asdirmaq isteyir Lakin Haci cesaretli hereket edib boynu kendirde ola ola Nadir sahi bu ittihamin dogru olmadigina inandira bilir O deyir Melik sahdan hansi tapsirigi alirsa alsin buna bir nece basqa tapsiriqlar da elave edir Nadir sah inanib Haci Celebini bagislayir ona daha boyuk selahiyyetler verir Oz emirlerine ise aciqlanaraq soyleyir Haminiz bunu bile bile sesinizi cixara bilmediyiniz bir zamanda bu sekili Celebi boynu kendirde de menden qorxmayib oz reyini bildirdi Indi goreceksiniz o yene nese bir is toredecek Men oz zennimde hec vaxt yanilmiram Seki xanliginin yaradilmasi1746 ci ilde Nadir sah terefinden verilmis bu fermanda Seki ehalisinin hakimiyyetin Ceferden Haci Celebiye verilmesi isteyi redd edilmisdir Elyazma AMEA Tarix Institutunun kitabxanasinda saxlanilir 1743 cu ilde Nadir sah Sirvandan cixandan sonra burada yeniden onun eleyhine cixislar baslanir Haci Celebi bundan istifade ederek basindaki sadiq adamlarla birlikde Nadir sahin canisini melik Necefin iqametgahina hucum cekerek onu oldurur Bundan sonra o Sekini musteqil bir xanliq elan edir Fuad Eliyev bu barede bele yazir Bununla da Azerbaycan erazisinde kicik dovlet qurumlarinin musteqil xanliqlarin yaranmasi prosesi baslanir Bele bir fakt da diqqete layiqdir ki eger musteqil xanliqlarin ekser qismi Nadir sah dovletinin suqutundan sonra yaranmisdirsa Seki xanligi ozunun istiqlaliyyeti meselesini hele onun hakimiyyeti illerinde qaldirmisdir 1744 cu ilin qisinda Nadir sah oz qosununu qiyamci Haci Celebinin uzerine gonderir Haci Celebi ise bunu qabaqcadan anladigi ucun sekilileri tehlukeden qurtarmaqdan oturu Nadir sahin hucumundan sonra Qiz qalasi adlandirilan mohkemlendirilmis ve techiz olunmus meshur qalada gizlenmeye cagirir Nadir sah dayanmadan 15 minlik secme qosunu ile qalanin uzerine yeriyir Ancaq hec uc gun kecmemis o hetta muhasire de qurmadan geri cekilmeli olur ve Haci Celebiye bele bir ismaric yollayir Ey Haci Celebi bu ne qaladir ki hemin qalani hec men de ele kecire bilmeyirem Buna cavab olaraq Haci Celebi Seki lehcesi ile Gelesen Goresen ismaricini yollayir ve bundan sonra hemin qala Gelesen Goresen qalasi olur Nadir Sahin geri cekildiyini goren sekililer tez qaladan qefil cixislari ile Nadir sahin qosununa ciddi zerbeler vururlar Bu hucumlarin birinde Nadir sahin ozu de az qala olecekdi Sekililer boyuk qenimet elde edirler Nadir sah qosununu Berdeye cekir Orada mohkemlendikden sonra 30 minlik qasunla 1744 cu ilin sonunda Derbende yola dusur Fevral ayinda o yeniden Haci Celebinin uzerine gelir Gelersen Gorersen qalasinin muhasiresi yeniden hec bir netice vermir Bundan qezeblenen Nadir sah qedim Sekini ve onun etrafindaki kendleri yandirib kule donderir Qehreman sekililer az qala uc il ozlerini Gelesen Goresen qalasinda agir mehrumiyyetlere ducar edib Nadir sahin her cehetce ustun ordusuna muqavimet gosterirler Nehayet 1746 ci ilin martinda Haci Celebi Nadirle muqavile baglayir Nadir sah Necefin bir qohumunu Sekiye melik teyin edir lakin eyni zamanda Haci Celebiye de melik selahiyyeti verir ve ona xeyli xerac gonderir Bu artiq Haci Celebinin qelebesi demek idi Cunki ustunden bir il kecenden sonra Tiflis Gence Naxcivan ve Irevan Nadir sahdan uz donderende Haci Celebi artiq Nadir sahin eleyhine yeni cixislara baslamaq ucun hazir idi Haci Celebinin sohreti habele onun qosunlarinin seferberliyi ve silahlanma seviyyesi o qeder artir ki Qafqazin en muxtelif vilayetlerinden ona komek ucun muracietler olunur Bele ki mexezlerden birinde qizilbaslar qarsisinda endise duyan gencelilerin Haci Celebiye muraciet etmesinden sonra 1748 ci ilin yay aylarinda onun Eli xanla oraya getmesi ve orada qalmasi gosterilir Penaheli bey xan rutbesine layiq goruldukden ve 1748 ci ilde Bayat qalasinda tikinti islerine basladiqdan sonra onunla dusmencilik eden qonsulari komek ucun Haci Celebiye muraciet etdiler O dovrun taninmis tarixcisi Mirze Adigozel beyin yazdigina gore onlar suverenlik qazanmis ve eyni zamanda Sirvanin hakimi olan Sekili Haci Celebiye muraciet edirler Ancaq Penah Eli xan evvelceden xeberdar edilmisdi ve qalanin etibarli mudafiesini teskil ede bilmisdi Buna gore de Haci Celebinin desteleri geri cekilmeli oldular O geri dondukden sonra demisdi Indiye qeder Penah xan naxislanmamis gumus idi Biz ise gedib bu gumusu zerb etdik ve geri donduk Bundan sonra Haci Celebi cox vaxt da qonsularinin hesabina oz xanliginin herbi ve iqtisadi qudretini artirmaq qaygisina qalir Qizilqaya xeyanetiSusani muhasirede saxlasa da ugur qazana bilmeyen Mehemmed Hesen xan Qacar Qarabagdan geri cekilenden sonra Penah xan Qarabagli Kerim xan Qaradagli Heyderqulu xan Naxcivanli ve Sahverdi xan Genceli bir araya gelerek Haci Celebinin hereketlerini muzakire edirler Musavirede deyilir ki Haci Celebi onlari saymir ve onlarla sulh ve dostluq yoluna gelmir Onlar Haci Celebi ile mubarizeye baslamaq qerarina gelir ve bu qerarlarini gurcu carina da catdirirlar Car onlari danisiga devet edir Danisiqlara gelmis bu dord xani 1752 ci ilde Gence yaxinliginda gurcu cari ve onun oglu Irakli Genceni ve Qarabagi tutmaq niyyeti ile esir gotururler Sahverdi xan Qacarin xidmetcilerinden biri basqa bir versiyaya gore Penah xanin oglu Ibrahim Xelil xan bas veren hadiseni Haci Celebiye xeber gondermeye imkan tapir Haci mohtesem bir ordu ile muttefiq qosunlarinin qarsisina cixaraq Kurun o biri sahilinde qerar tutur Haci Celebi esir dusmus xanlari xilas etmek isteyir Ancaq bilir ki esas sozu onun emirleri soyleyecek Buna gore de musavireni acmamisdan Haci Celebi sonradan zerb mesele cevrilmis bu sozleri soyleyir Siz hansi qerari alirsiz alin Kuru kecmek sohbeti orda mutleq olmalidir Melikler musavireye baslamaq istemeyib deyirler Biz musavireye ancaq ona gore gelmisdik ki is Kuru kecmek derecesine catmasin Ancaq eger isteyirsinizse qoy bele olsun Qosuna emr edin ki hucuma kecsin Haci Celebi qosunlara Kuru kecmek emri verir Seyx Nizami eleyhisselamin muqeddes meqberesi yaxinliginda o yerde ki aleme insanlarin qelbini ve eqlini isiqlandiran ilahi nur yayilir iki qosun uz uze gelir ve doyus baslanir Gurcu qosunlari agir bir meglubiyyete ugrayirlar II Irakli qacib canini gucle qurtarir Celebi xan gurculeri duz Tiflisecen qovur ve oglu Agakisi beyi azad edilmis butun erazilerin Gence Qazax ve Borcalinin hakimi teyin edir Bu artiq Haci Celebinin gurculerle ikinci toqqusmasi idi Evvelce de II Irakli ve basciliq etdiyi birlesmis gurcu kaxet qosunlari az vaxtda coxlu guc toplamis Seki xanina ders vermek istemisdiler Evvel evvel sekililer gurcu qosununun qabagindan cekilmisdi Ancaq bu herbi fendden basqa bir sey deyildi Gurculerin sayiqligi itirmesinden istifade eleyen Celebi xan az sonra ozu onlara hucum etmis ve dusmen canli quvvesini ve xeyli herbi yukunu itirerek qacmaga uz qoymusdu 1755 ci ilde Haci Celebi boyuk bir qosunla Sirvan uzerine yeriyir ve Agsunu muhasireye alir Qubali Huseyneli xan sirvanlilarin komeyine gelir Celebi xan meglubiyyete ugrayir ve geri cekilir Haci Celebi 1755 ci ilde vefat edir Seki xanliginin en mohtesem ve inkisaf etmis Azerbaycan xanligina cevrilmesi onun mustesna xidmetlerindendir Celebi ozunun paytaxti olan Seki seherinin abadlasdirilmasi ucun cox isler gormusdur Burada medreseler mescidler karvansaralar hamamlar mektebler tikilir O vaxtdan indiyecen Seki ozunun tekrarolunmaz gozelliyi ile insanlari heyran edir Xarici kecidlerSeki xanliginin tarixinden Baki 1993 PDF Hemcinin baxSeki xanligi Gelersen Gorersen qalasi