Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədə yalnız ilkin və ya onunla əlaqəli mənbələrdən istifadə olunur. Məlumatlar müstəqil ikinci mənbələrə əsaslanmalıdır, əks halda məqalənin neytrallığı və ya əhəmiyyəti ilə bağlı şübhələr yarana, bunun nəticəsində də silinə bilər. Məqaləyə istinad və mənbələr əlavə etməklə onu təkmilləşdirə bilərsiniz. |
Hacı Əbdülqadir xan — Şəki xanı.
| Hacı Əbdülqadir xan | |
|---|---|
| Hacı Əbdülqadir xan | |
| avqust 1780-cı il – dekabr 1783-cü il | |
| Əvvəlki | Məhəmmədhüseyn xan Müştaq |
| Sonrakı | Məhəmmədhəsən xan |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Vəfat tarixi | |
| Atası | Hacı Çələbi xan |
| Həyat yoldaşı | qubalı Xurşid xanım |
| Uşağı | 7 oğlunu Məhəmmədhəsən xan öldütdürüb. Bala xanım adlı bir qızı isə Daniyal sultanın arvadlarından biri olub |
| Dini | İslam, sünni |
Hakimiyyəti
1770-ci ildə qardaşı Cəfər ağanın o vaxtkı Şəki xanı Məhəmmədhüseyn xan tərəfindən öldürülməsindən sonra başına bir dəstə yığıb, Qanıxçayın Kür çayına qovuşduğu yerdə - "Dardoqqaz" adlanan yarımadada, məskən salmış və Məhəmmədhüseyn xana qarşı silahlı mübarizəyə başlamışdı. Qarabağ xanı İbrahim xan və Gürcüstan hakimi Irakli xan da onun Məhəmmədhüseyn xana qarşı silahlı mübarizəsini dəstəkləyirdilər.
Məhəmmədhüseyn xan Hacı Əbdülqadirin digər bir qardaşının oğlu idi, başqa sözlə, Hacı Əbdülqadir Məhəmmədhüseyn xanın doğma əmisi idi.
Məhəmmədhüseyn xan öz oğlu Məhəmmədhəsən ağanı sülh və barışıq üçün əmisi Hacı Əbdülqadirin yanına göndərdikdə isə Hacı Əbdülqadir Məhəmmədhəsən ağanı tutub, Məhəmmədhüseyn xanın düşməni olan Qarabağ xanı İbrahim xana yollayır ki onu öldürsün. İbrahim xan Məhəmmədhəsən ağanı öldürmür, gizlində saxlayır, lakin Hacı Əbdülqadirə xəbər göndərir ki guya onu artıq qətlə yetirilmişdir.
1780-cı ilin avqust ayında isə bir gecə Hacı Əbdülqadirin göndərdiyi 60 nəfərlik bir dəstə Nuxa şəhərininə xəlvəti yaxınlaşa bilir. Hacı Əbdülqadirin adamları səhərədək şəhərin ətrafındakı dağlarda gizlənirlər,
"səhərdən, adamlar divandan dağılandan sonra qala ki boşallanir və o vaxt da qarovul və ya müstəhfiz (–yəni: mühafizəçi) bərqərar olmayır imiş. Əminlik cəhətinə, qalanın yuxarı qapısından daxil olub, qapıları içəridən bağlayırlar. Qalada ancaq hərəmxanalara məxsus xidmətkarlardan rast gələni qətlə yetirib, xanın üstünə hücum edirlər. Bu vaxt xan da hərəmxanasına mütəssil (–yəni: bitişik) "Qurğuşunlu otaq"da imiş. Bu əhvalatdan xəbərdar olub, içəridən qapıları bağladıqdan sonra bunlar ilə atışmaq başlayır. Ancaq yanında ikinci oğlu Fətəli xan uşaq, tüfəng doldurub verir imiş. Bir neçə saat atışmadan və bir neçəsini qətlə yetirtdəndən sonra, özünə yara yerləşib, ixtiyardan düşür.".
Məhəmmədhüseyn xan silahı yerə qoyub təslim olur, onu 1 həftə saxlayıb, sonra edam edirlər, Şəki xanlığı Hacı Əbdülqadirin əlinə keçir. Hacı Əbdülqadir xan tarixi sənədlərdə Hacı xan kimi qeyd olunur. 1819-cü il Şəki Əyalətinin Təsviri sənədindən məlum olur ki, o, Şəkidə qala divarlarının şimal darvazasının yaxınlığında hamam və məscid tikdirib, özünə aid bir imarət tikdirib, lakin təəssüf ki, həmin bu tikilililər bu günə qədər gəlib çıxmamışdır.
Bir-iki il sonra Hacı Əbdülqadir ilə Qarabağ xanı İbrahim xanın münasibətləri körlananda, İbrahim xan Məhəmmədhüseyn xanın ölmüş hesab edilən oğlu Məmmədhəsən ağanı üzə çıxartdı, hansı ki o vaxta qədər gizlədirdi. Məmmədhəsən ağa özünə qoşun toplayıb, tezliklə Şəkini ələ keçirir və özünü xan elan edir. Daha sonra Hacı Əbdülqadir xanı tutub öldürtdürür.
Hacı Əbdülqadir xanın ölüm tarixi Şəkidə tərtib olunmuş maddeyi-tarixdə belə göstərilir:
"Hacı (Əbdülqadir) xanın alicah Məhəmmədhəsən xan Hüseyn xan oğlunun əlində ölməsi və Şəkinin alınması və burada qəhətlik olması tarixi: 26 məhərrəm 1198-ci il (21 dekabr 1783-cü il)". .
XIX əsr Azərbaycan tarixçisi Abbasqulu ağa Bakıxanov Hacı Əbdülqadirin xarakterini belə təsvir edir:
"Deyirlər ki, o, (Hacı Əbülqadir xan) igid və cəsarətli bir əmir olub, amma cüzi işlərdə çox şiddət göstərərmiş" .
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- Daha sonra Fətəli xanın arvadı olub və Kərim ağa Şəkixanovun anasıdır.
- İbrahim xan Məhəmmədhəsən ağanın köynəyini qana bulayıb Hacı Əbdülqadirə göndərmişdir.
- "Məhəmmədiyyə təriqətinə məxsus kitabdan anonim şəxsin qələmə aldığı hekayət, Əlyazmaları İnstitutu, şifrə B-589/10505, səh.: 51b – 52a". 2022-03-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-11-18.
- "Ədalət Tahirzadə. Şəkinin tarixi qaynaqlarda, Bakı, 2005". 2021-05-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-11-19.
- (PDF). 2012-10-15 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-11-19.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalede yalniz ilkin ve ya onunla elaqeli menbelerden istifade olunur Melumatlar musteqil ikinci menbelere esaslanmalidir eks halda meqalenin neytralligi ve ya ehemiyyeti ile bagli subheler yarana bunun neticesinde de siline biler Meqaleye etibarli istinad ve menbeler elave etmekle onu tekmillesdire bilersiniz Haci Ebdulqadir xan Seki xani Haci Ebdulqadir xanHaci Ebdulqadir xanIV Seki xaniavqust 1780 ci il dekabr 1783 cu ilEvvelkiMehemmedhuseyn xan MustaqSonrakiMehemmedhesen xanSexsi melumatlarVefat tarixi 21 dekabr 1783Atasi Haci Celebi xanHeyat yoldasi qubali Xursid xanimUsagi 7 oglunu Mehemmedhesen xan oldutdurub Bala xanim adli bir qizi ise Daniyal sultanin arvadlarindan biri olubDini Islam sunniHakimiyyeti1770 ci ilde qardasi Cefer aganin o vaxtki Seki xani Mehemmedhuseyn xan terefinden oldurulmesinden sonra basina bir deste yigib Qanixcayin Kur cayina qovusdugu yerde Dardoqqaz adlanan yarimadada mesken salmis ve Mehemmedhuseyn xana qarsi silahli mubarizeye baslamisdi Qarabag xani Ibrahim xan ve Gurcustan hakimi Irakli xan da onun Mehemmedhuseyn xana qarsi silahli mubarizesini destekleyirdiler Mehemmedhuseyn xan Haci Ebdulqadirin diger bir qardasinin oglu idi basqa sozle Haci Ebdulqadir Mehemmedhuseyn xanin dogma emisi idi Mehemmedhuseyn xan oz oglu Mehemmedhesen agani sulh ve barisiq ucun emisi Haci Ebdulqadirin yanina gonderdikde ise Haci Ebdulqadir Mehemmedhesen agani tutub Mehemmedhuseyn xanin dusmeni olan Qarabag xani Ibrahim xana yollayir ki onu oldursun Ibrahim xan Mehemmedhesen agani oldurmur gizlinde saxlayir lakin Haci Ebdulqadire xeber gonderir ki guya onu artiq qetle yetirilmisdir 1780 ci ilin avqust ayinda ise bir gece Haci Ebdulqadirin gonderdiyi 60 neferlik bir deste Nuxa seherinine xelveti yaxinlasa bilir Haci Ebdulqadirin adamlari seheredek seherin etrafindaki daglarda gizlenirler seherden adamlar divandan dagilandan sonra qala ki bosallanir ve o vaxt da qarovul ve ya mustehfiz yeni muhafizeci berqerar olmayir imis Eminlik cehetine qalanin yuxari qapisindan daxil olub qapilari iceriden baglayirlar Qalada ancaq heremxanalara mexsus xidmetkarlardan rast geleni qetle yetirib xanin ustune hucum edirler Bu vaxt xan da heremxanasina mutessil yeni bitisik Qurgusunlu otaq da imis Bu ehvalatdan xeberdar olub iceriden qapilari bagladiqdan sonra bunlar ile atismaq baslayir Ancaq yaninda ikinci oglu Feteli xan usaq tufeng doldurub verir imis Bir nece saat atismadan ve bir necesini qetle yetirtdenden sonra ozune yara yerlesib ixtiyardan dusur Mehemmedhuseyn xan silahi yere qoyub teslim olur onu 1 hefte saxlayib sonra edam edirler Seki xanligi Haci Ebdulqadirin eline kecir Haci Ebdulqadir xan tarixi senedlerde Haci xan kimi qeyd olunur 1819 cu il Seki Eyaletinin Tesviri senedinden melum olur ki o Sekide qala divarlarinin simal darvazasinin yaxinliginda hamam ve mescid tikdirib ozune aid bir imaret tikdirib lakin teessuf ki hemin bu tikilililer bu gune qeder gelib cixmamisdir Bir iki il sonra Haci Ebdulqadir ile Qarabag xani Ibrahim xanin munasibetleri korlananda Ibrahim xan Mehemmedhuseyn xanin olmus hesab edilen oglu Memmedhesen agani uze cixartdi hansi ki o vaxta qeder gizledirdi Memmedhesen aga ozune qosun toplayib tezlikle Sekini ele kecirir ve ozunu xan elan edir Daha sonra Haci Ebdulqadir xani tutub oldurtdurur Haci Ebdulqadir xanin olum tarixi Sekide tertib olunmus maddeyi tarixde bele gosterilir Haci Ebdulqadir xanin alicah Mehemmedhesen xan Huseyn xan oglunun elinde olmesi ve Sekinin alinmasi ve burada qehetlik olmasi tarixi 26 meherrem 1198 ci il 21 dekabr 1783 cu il XIX esr Azerbaycan tarixcisi Abbasqulu aga Bakixanov Haci Ebdulqadirin xarakterini bele tesvir edir Deyirler ki o Haci Ebulqadir xan igid ve cesaretli bir emir olub amma cuzi islerde cox siddet gosterermis IstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Daha sonra Feteli xanin arvadi olub ve Kerim aga Sekixanovun anasidir Ibrahim xan Mehemmedhesen aganin koyneyini qana bulayib Haci Ebdulqadire gondermisdir Mehemmediyye teriqetine mexsus kitabdan anonim sexsin qeleme aldigi hekayet Elyazmalari Institutu sifre B 589 10505 seh 51b 52a 2022 03 29 tarixinde Istifade tarixi 2012 11 18 Edalet Tahirzade Sekinin tarixi qaynaqlarda Baki 2005 2021 05 21 tarixinde Istifade tarixi 2012 11 19 PDF 2012 10 15 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 11 19 Hemcinin baxSeki xanligi Seki tarixi erazi