Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Məhəmməd Hüseyn xan Müştaq (Şəki – 1780, Şəki) — şair, Şəki xanı (1759-avqust 1780).
| Məhəmmədhüseyn xan | |
|---|---|
| Məhəmməd Hüseyn xan Həsən ağa oğlu | |
| 1759 – avqust 1780 | |
| Əvvəlki | Ağakişi bəy |
| Sonrakı | Hacı Əbdülqadir xan |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum yeri | Nuxa, Şəki xanlığı |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Nuxa, Şəki xanlığı |
| Dəfn yeri | Şəki xan qəbiristanlığı, (özü tərəfindən tikilmiş 1-ci Cümə məscidinin mehrabının altında) |
| Fəaliyyəti | şair |
| Atası | Həsən ağa |
| Uşaqları | Fətəli xan, Səlim xan |
| Dini | İslam |
Həyatı
1759-cu ildə Qazıqumuq hakimi Məhəmməd xan Şəkiyə hücum edib Ağakişi xanı öldürdü. Özü xanlıq etməyə başladı. Hacı Çələbi xanın nəvəsi, Həsən ağanın oğlu Hüseyn xan Məhəmməd xana qarşı üsyan qaldırıb, Qarabağ hakimi Pənahəli xan Sarıcalı-Cavanşiri köməyə çağırdı. Pənahəli xan Hüseyn xanın xahişinə müsbət cavab verərək qoşunla Şəkiyə daxil oldu. Məhəmməd xan ilk toqquşmada məğlub olub Dağıstana qaçdı.
Qarabağ xanı İbrahimxəlil xan Cavanşirin hakimiyyətinin ilk illərində Məhəmmədhüseyn xanla dostluğu vardı. Onun qızı Tubu bəyimi almışdı. Baş vəziri Molla Pənah Vaqif onun şairliyindən istifadə edib yazışırdı. Hətta ondan tüfəng də istəmişdi. Saray ərkanı olan şair Rəfe-Kəleybəri-Qaradağlını Məhəmmədhüseyn xanın sarayına göndərmişdi.
M.P. Vaqif Şəki xanına xitabən yazırdı:
Qıvrılır gönlüm tüfəngdən dəm vuranda mar tək,
Od çıxır ağzından ol dud ilə çaxmaq bar tək.
Gülləsi əşkim əsər çeşmim şərari nar tək,
Müşk, barut ətrilə həm türreyi-tərrar tək,
Etmədi mütləq dimağımı müəttər bir tüfəng.
Hüseyn xan Müştaq isə Molla Pənah Vaqifin cavabında yazırdı:
Sən Qarabağ içrə qurmusan tələb meydnını,
Tutmusan dildə olan bədü vəfa mizanını,
Görməyibsən əsri-ehsanın məgər cövlanını,
Bir tüfəngin bu qədər sən çəkmisən hicranını
Eylədim təslimi-Rafe çeşmi pa bərsər tüfəng.
İbrahimxəlil xanla Hüseyn xan arasına ədavət düşdü. Şəki xanı ilə dostluq edən baş vəzir Molla Pənah Vaqif bu nifağı dəf edə bilmədi. İbrahimxəlil xan Hüseyn xanın oğlu Məhəmmədhəsən ağanı Şuşa qalasında dustaq saxlayırdı.
Çıldır valisi Süleyman paşanın 1780-ci il 26 oktyabr tarixli təhriratında deyilirdi ki, Fətəli xan Qubalı və Şəkili Hüseyn xanla Qarabağlı İbrahimxəlil xan arasında ədavət olduğundan İbrahimxəlil xan Hüseyn xanın oğlunu, həmçinin Qaradağ və Bakı xanlarını da həbs etmişdi. Fətəli xan Hüseyn xanla birgə İbrahim xanın üzərinə yürüşə hazırlaşarkən öz əmisi Hacı Əbdülqadir xan (o, neçə illər idi ki Kür çayı sahilindəki "Dardoqqaz" adlı sığınacağa sığınıb Məhəmmədhüseyn xana qarşı fəaliyyət göstərirdi) 60 nəfərlə geçə gəlib Nuxa dağıarında gizlənmiş və günortadan sonra, qəflətən basqın edib qalaya girdi. Qurğuşunlu otaqda Məhəmmədhüseyn xan oğlu Fətəli xanla birlikdə basqınçılara müqavimət göstərsələr də, sonda, Məhəmmədhüseyn xan yaralanaraq təslim oldu və onu bir həftə saxlayıb (1780-cı il avqust ayının 22-29-u arasında) boğdurmaq yolu ilə edam etdilər.
Molla Vəli Vidadi Hüseyn xan Müştağa həsr etdiyi "Müsibətnamə" adlı tarixi mənzuməsində yazır:
Ol Qarabağ hakimi dövlətli İbrahim xan,
Əvvəlü axır onunla ta yaman idi, yaman,
Gördü fürsət gəldi, fövt etmək deyil əqlə nişan,
Oldu Əbdülqadir ilə müttəfiq həm ol zaman
Yığıldılar bihəddi-ləşkər, cəm edib hər yanə bax.
Həmçinin bax
İstinadlar
- 29 avqust 1780-cı il tarixdə General-poruçik Aleksandr Suvorov tərəfindən Həştərxanda tərtib olunmuş raportda, Məhəmmədhüseyn xanın öldürülməsi həftənin hadisəsi kimi qeyd olunur; bax: >> Məhəmmədhüseyn Xan Müştaqinin aqibəti 2022-03-29 at the Wayback Machine
Xarici keçidlər
- — Məhəmmədhüseyn xan
- Məhəmmədhüseyn Xan Müştaqinin aqibəti
- Şəkidə tapılan qəbrin xana aid olduğu təsdiqləndi
- Şəki Xan məscidi kompleksi Heydər Əliyev Fondu tərəfindən bərpa olunub - YENİLƏNİB - FOTO
- Şəki Xan məscidində Məhəmmədhüseyn xanın qəbri aşkar edilib
- Şəki xanının cənazəsi gizli şəraitdə təkrar dəfn edilib
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun meqalenin muzakire sehifesine diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Mehemmed Huseyn xan Mustaq Seki 1780 Seki sair Seki xani 1759 avqust 1780 Mehemmedhuseyn xanMehemmed Huseyn xan Hesen aga ogluIII Seki xani1759 avqust 1780EvvelkiAgakisi beySonrakiHaci Ebdulqadir xanSexsi melumatlarDogum yeri Nuxa Seki xanligiVefat tarixi avqust 1780Vefat yeri Nuxa Seki xanligiDefn yeri Seki xan qebiristanligi ozu terefinden tikilmis 1 ci Cume mescidinin mehrabinin altinda Fealiyyeti sairAtasi Hesen agaUsaqlari Feteli xan Selim xanDini IslamHeyati1759 cu ilde Qaziqumuq hakimi Mehemmed xan Sekiye hucum edib Agakisi xani oldurdu Ozu xanliq etmeye basladi Haci Celebi xanin nevesi Hesen aganin oglu Huseyn xan Mehemmed xana qarsi usyan qaldirib Qarabag hakimi Penaheli xan Saricali Cavansiri komeye cagirdi Penaheli xan Huseyn xanin xahisine musbet cavab vererek qosunla Sekiye daxil oldu Mehemmed xan ilk toqqusmada meglub olub Dagistana qacdi Qarabag xani Ibrahimxelil xan Cavansirin hakimiyyetinin ilk illerinde Mehemmedhuseyn xanla dostlugu vardi Onun qizi Tubu beyimi almisdi Bas veziri Molla Penah Vaqif onun sairliyinden istifade edib yazisirdi Hetta ondan tufeng de istemisdi Saray erkani olan sair Refe Keleyberi Qaradaglini Mehemmedhuseyn xanin sarayina gondermisdi M P Vaqif Seki xanina xitaben yazirdi Qivrilir gonlum tufengden dem vuranda mar tek Od cixir agzindan ol dud ile caxmaq bar tek Gullesi eskim eser cesmim serari nar tek Musk barut etrile hem turreyi terrar tek Etmedi mutleq dimagimi muetter bir tufeng Huseyn xan Mustaq ise Molla Penah Vaqifin cavabinda yazirdi Sen Qarabag icre qurmusan teleb meydnini Tutmusan dilde olan bedu vefa mizanini Gormeyibsen esri ehsanin meger covlanini Bir tufengin bu qeder sen cekmisen hicranini Eyledim teslimi Rafe cesmi pa berser tufeng Ibrahimxelil xanla Huseyn xan arasina edavet dusdu Seki xani ile dostluq eden bas vezir Molla Penah Vaqif bu nifagi def ede bilmedi Ibrahimxelil xan Huseyn xanin oglu Mehemmedhesen agani Susa qalasinda dustaq saxlayirdi Cildir valisi Suleyman pasanin 1780 ci il 26 oktyabr tarixli tehriratinda deyilirdi ki Feteli xan Qubali ve Sekili Huseyn xanla Qarabagli Ibrahimxelil xan arasinda edavet oldugundan Ibrahimxelil xan Huseyn xanin oglunu hemcinin Qaradag ve Baki xanlarini da hebs etmisdi Feteli xan Huseyn xanla birge Ibrahim xanin uzerine yuruse hazirlasarken oz emisi Haci Ebdulqadir xan o nece iller idi ki Kur cayi sahilindeki Dardoqqaz adli siginacaga siginib Mehemmedhuseyn xana qarsi fealiyyet gosterirdi 60 neferle gece gelib Nuxa dagiarinda gizlenmis ve gunortadan sonra qefleten basqin edib qalaya girdi Qurgusunlu otaqda Mehemmedhuseyn xan oglu Feteli xanla birlikde basqincilara muqavimet gosterseler de sonda Mehemmedhuseyn xan yaralanaraq teslim oldu ve onu bir hefte saxlayib 1780 ci il avqust ayinin 22 29 u arasinda bogdurmaq yolu ile edam etdiler Molla Veli Vidadi Huseyn xan Mustaga hesr etdiyi Musibetname adli tarixi menzumesinde yazir Ol Qarabag hakimi dovletli Ibrahim xan Evvelu axir onunla ta yaman idi yaman Gordu furset geldi fovt etmek deyil eqle nisan Oldu Ebdulqadir ile muttefiq hem ol zaman Yigildilar biheddi lesker cem edib her yane bax Hemcinin baxVikimenbede Muellif Mehemmedhuseyn xan Mustaq ile elaqeli melumatlar var Azerbaycan edebiyyati Seki xanlarinin siyahisi Seki Xan mescidiIstinadlar29 avqust 1780 ci il tarixde General porucik Aleksandr Suvorov terefinden Hesterxanda tertib olunmus raportda Mehemmedhuseyn xanin oldurulmesi heftenin hadisesi kimi qeyd olunur bax gt gt Mehemmedhuseyn Xan Mustaqinin aqibeti 2022 03 29 at the Wayback MachineXarici kecidler Mehemmedhuseyn xan Mehemmedhuseyn Xan Mustaqinin aqibeti Sekide tapilan qebrin xana aid oldugu tesdiqlendi Seki Xan mescidi kompleksi Heyder Eliyev Fondu terefinden berpa olunub YENILENIB FOTO Seki Xan mescidinde Mehemmedhuseyn xanin qebri askar edilib Seki xaninin cenazesi gizli seraitde tekrar defn edilib