Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Fikrət Mualla Sayqı (türk. Fikret Muallâ Saygı; 1903, Kadıköy, İstanbul ili – 20 iyul 1967, Reyan) — XX əsrin Türkyə avanqard rəssamı. Paris küçə həyatına fokuslaşan ekspressionizm və fovizm onun işlərinə çox təsir etmişdir.
| Fikrət Mualla | |
|---|---|
| türk. Fikret Muallâ Saygı | |
 | |
| Doğum tarixi | 1903 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 20 iyul 1967 |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | rəssam |
| Təhsili |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Gənc yaşları
Fikrət Mualla İstanbulun ilçəsində anadan olsa da, 1939-cu ildən başlayaraq uzun müddət Parisdə yaşayıb sənətçi kimi fəaliyyət göstərirdi.
Fikrət Mualla anasını çox sevirdi. Bu münasibətlər onun sonrakı həyatında mühüm rol oynadı.12 yaşında dayısı olan Fənərbaxça futbolçusu ibrət götürüb, futbol oynayarkən sağ ayağını zədələdi. Bir qədər sonra anası qrip epidemiyası zamanı öldü. Atası çox gənc bir qadınla evləndi, lakin Fikrət ögey anasını qəbul etmədi.
Avropa həyatı
Məktəbi bitirdikdən sonra atası onu mühəndislik təhsili almaq üçün Sürixə (İsveçrə) göndərdi. Fikrət Mualla tezliklə İsveçrəni tərk edərək Berlinə (Almaniya) köçdü. Uşaq vaxtı aldığı fiziki zədə Muallanın yetkin həyatında şəxsiyyətinin qeyri-sabitliyi və psixi pozğunluğa səbəb oldu. Bir neçə dəfə xəstəxanaya yerləşdirilmişdir, alkoqol asılılığı və ifrat paranoyadan müalicə alırdı. 1928-ci ildə, sayıqlama səbəbiylə Berlində xəstəxanaya yerləşdirildi. Daha sonra incəsənət paytaxtı və onun üçün məhdudiyyətsiz azadlıq mərkəzi olan Parisə yollandı. Ancaq Mualla atasından daha pul almadığı üçün evə qayıtmağa məcbur oldu.
Türkiyəyə qayıdışı
Mualla İstanbulun Bakırköy Ruh Xəstəxanasında üç günlük qaldıqdan sonra ruhi sağlam elan olundu. Fikrət Mualla Ayvalık məktəblərinin birində rəsm müəllimi kimi işə düzəldi. Ancaq bu vəzifədə çox qalmadı və İstanbulun Bəyoğlu ilçəsinə köçdü. Bir müddət ədəbiyyat və rəsm sahəsində məşğul olurdu. Sopranoçu Semiha Berksoy, yazıçı Nazım Hikmət və rəssam Abidin Dino ilə dostlaşmışdır. Onun ilk sərgisi 1934-cü ildə təşkil edildi, burada rəsmlər, akvarellər və dizayn layihələri təqdim olunsa da, lazımi diqqət ala bilmədi. 1936-cı ildə bir il ərzində ikinci dəfə xəstəxanaya yerləşdirildi. Buraxıldıqdan sonra Mualla vətənində əsərlərinin anlayış qazanmadığını hiss edərək, Türkiyəni tərk etmək qərarına gəldi. 1939-cu ildə Parisə getməzdən əvvəl, yaxın dostu Abidin Dinonun xahişi ilə Nyu Yorkda Dünya Sərgisinin Türkiyə pavilyonu üçün 30-a yaxın yağlı boya rəsm əsərlərini çəkmişdir.
Fransada həyatı və işi
Parisdəki həyatı alkoqol asılılığı, dəlilik və koqnitiv dissonans müşayiət olundu. O, Hale Asafa aşiq olsa da, ondan qarışıqlıq almadı. Mualla iki ayılıq təkrar xəstəxanaya yerləşdirildi, ancaq bu müddət ərzində rəsm çəkməyi dayandırmadı. Fransız model onu deportasiyadan xilas etdi. 1954-cü ildə Fikrət Mualla Parisdə ilk sərgisini açdı. Pablo Pikasso da daxil olmaqla bir çox məşhur sənətçi ilə dostlaşdı. Növbəti illərdə o, Pikassonun avtoqrafı olan şəkli bir şüşə şəraba satacaq. İkinci sərgisindən sonra yenidən xəstəxanaya yerləşdirildi.
Mualla sərxoş və dəli kimi tanınsa da, sənətkar kimi hörmət qazanmışdır. Kolleksiyaçı madam Anqle onu himayəsi altına götürdü və Mualla əsərlərini çəkib satmaqla pul qazanmağa imkan qazandı. Lakin 1962-ci ildə talesiz rəssam iflic oldu. Sirroz səbəbiylə Fransanın cənub-şərqindəki Reyan kəndinə köçdü. 1967-ci ilin may ayından sinir pozulmasının kəskinləşməsi səbəbiylə xəstəxanaya qəbul edildi. İyulun 20-də səhər saatlarında Fikrət Mualla yatağında ölü tapıldı. Onun vəsiyyətinə görə, qalıqları Türkiyəyə göndərildi və İstanbulun Qaracaəhməd qəbiristanlığında dəfn edildi.
Fikrət Mualla Abidin Dino ilə yanaşı, 20-ci əsr türk incəsənətinin ən parlaq nümayəndələrindən biri hesab olunur.
İstinadlar
- Fikret Mualla // Mualla, Fikret (ing.). // Grove Art Online / J. Turner [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2017. doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T060122
- "Fikret Mualla (1903—1967)". 2018-04-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-07-13.
- "Fikret Muallâ". 2016-10-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-04-16.
Xarici keçidlər
- Fikret Muallâ Saygı biyografi.info saytında
- Fikrət Mualla Saygı Kayzen saytında
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Fikret Mualla Sayqi turk Fikret Mualla Saygi 1903 Kadikoy Istanbul ili 20 iyul 1967 Reyan XX esrin Turkye avanqard ressami Paris kuce heyatina fokuslasan ekspressionizm ve fovizm onun islerine cox tesir etmisdir Fikret Muallaturk Fikret Mualla SaygiDogum tarixi 1903Dogum yeri Kadikoy Istanbul ili Osmanli imperiyasiVefat tarixi 20 iyul 1967 1967 07 20 Vefat yeri ReyanDefn yeri Qaracaehmed qebiristanligiFealiyyeti ressamTehsili Qalatasaray Ali Mektebi d Vikianbarda elaqeli mediafayllarGenc yaslariFikret Mualla Istanbulun ilcesinde anadan olsa da 1939 cu ilden baslayaraq uzun muddet Parisde yasayib senetci kimi fealiyyet gosterirdi Fikret Mualla anasini cox sevirdi Bu munasibetler onun sonraki heyatinda muhum rol oynadi 12 yasinda dayisi olan Fenerbaxca futbolcusu ibret goturub futbol oynayarken sag ayagini zedeledi Bir qeder sonra anasi qrip epidemiyasi zamani oldu Atasi cox genc bir qadinla evlendi lakin Fikret ogey anasini qebul etmedi Avropa heyatiMektebi bitirdikden sonra atasi onu muhendislik tehsili almaq ucun Surixe Isvecre gonderdi Fikret Mualla tezlikle Isvecreni terk ederek Berline Almaniya kocdu Usaq vaxti aldigi fiziki zede Muallanin yetkin heyatinda sexsiyyetinin qeyri sabitliyi ve psixi pozgunluga sebeb oldu Bir nece defe xestexanaya yerlesdirilmisdir alkoqol asililigi ve ifrat paranoyadan mualice alirdi 1928 ci ilde sayiqlama sebebiyle Berlinde xestexanaya yerlesdirildi Daha sonra incesenet paytaxti ve onun ucun mehdudiyyetsiz azadliq merkezi olan Parise yollandi Ancaq Mualla atasindan daha pul almadigi ucun eve qayitmaga mecbur oldu Turkiyeye qayidisiMualla Istanbulun Bakirkoy Ruh Xestexanasinda uc gunluk qaldiqdan sonra ruhi saglam elan olundu Fikret Mualla Ayvalik mekteblerinin birinde resm muellimi kimi ise duzeldi Ancaq bu vezifede cox qalmadi ve Istanbulun Beyoglu ilcesine kocdu Bir muddet edebiyyat ve resm sahesinde mesgul olurdu Sopranocu Semiha Berksoy yazici Nazim Hikmet ve ressam Abidin Dino ile dostlasmisdir Onun ilk sergisi 1934 cu ilde teskil edildi burada resmler akvareller ve dizayn layiheleri teqdim olunsa da lazimi diqqet ala bilmedi 1936 ci ilde bir il erzinde ikinci defe xestexanaya yerlesdirildi Buraxildiqdan sonra Mualla veteninde eserlerinin anlayis qazanmadigini hiss ederek Turkiyeni terk etmek qerarina geldi 1939 cu ilde Parise getmezden evvel yaxin dostu Abidin Dinonun xahisi ile Nyu Yorkda Dunya Sergisinin Turkiye pavilyonu ucun 30 a yaxin yagli boya resm eserlerini cekmisdir Fransada heyati ve isiParisdeki heyati alkoqol asililigi delilik ve koqnitiv dissonans musayiet olundu O Hale Asafa asiq olsa da ondan qarisiqliq almadi Mualla iki ayiliq tekrar xestexanaya yerlesdirildi ancaq bu muddet erzinde resm cekmeyi dayandirmadi Fransiz model onu deportasiyadan xilas etdi 1954 cu ilde Fikret Mualla Parisde ilk sergisini acdi Pablo Pikasso da daxil olmaqla bir cox meshur senetci ile dostlasdi Novbeti illerde o Pikassonun avtoqrafi olan sekli bir suse seraba satacaq Ikinci sergisinden sonra yeniden xestexanaya yerlesdirildi Mualla serxos ve deli kimi taninsa da senetkar kimi hormet qazanmisdir Kolleksiyaci madam Anqle onu himayesi altina goturdu ve Mualla eserlerini cekib satmaqla pul qazanmaga imkan qazandi Lakin 1962 ci ilde talesiz ressam iflic oldu Sirroz sebebiyle Fransanin cenub serqindeki Reyan kendine kocdu 1967 ci ilin may ayindan sinir pozulmasinin keskinlesmesi sebebiyle xestexanaya qebul edildi Iyulun 20 de seher saatlarinda Fikret Mualla yataginda olu tapildi Onun vesiyyetine gore qaliqlari Turkiyeye gonderildi ve Istanbulun Qaracaehmed qebiristanliginda defn edildi Fikret Mualla Abidin Dino ile yanasi 20 ci esr turk incesenetinin en parlaq numayendelerinden biri hesab olunur IstinadlarFikret Mualla Mualla Fikret ing Grove Art Online J Turner Oxford England Houndmills Basingstoke England New York OUP 2017 ISBN 978 1 884446 05 4 doi 10 1093 GAO 9781884446054 ARTICLE T060122 Fikret Mualla 1903 1967 2018 04 06 tarixinde Istifade tarixi 2020 07 13 Fikret Mualla 2016 10 27 tarixinde Istifade tarixi 2018 04 16 Xarici kecidlerFikret Mualla Saygi biyografi info saytindaFikret Mualla Saygi Kayzen saytinda