Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Deliriya (lat. delirium — ağılsızlıq; lat. deliro — sayıqlama) — Tibbdə müvəqqəti olaraq zəifləməsi, düşüncə qabiliyyəti, problem həll etmə, diqqətin yönəldilməsi, beyininin koordinasiya bacarıqlarının zəifləməsi ilə xarakterizə olunan psixi pozğunluq halı. Əsasən hallüsinasiya və illüziyalarla (qarabasmalarla) müşayiət olunur. Deliriya tibbdə bir xəstəlik hesab olunmur, sadəcə kliniki sindrom olaraq qəbul edilir.
| Deliriya | |
|---|---|
| XBT-10 | F |
| XBT-9 | |
| DiseasesDB | 29284 |
| MedlinePlus | 000740 |
| eMedicine | med/3006 |
| MeSH | D003693 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Əsas xüsusiyyətləri
Deliriyanın əsas xüsusiyyətləri aşağıdakılardır:
- Şüurun pozulması
- Düşüncələrin dəyişməsi
- Hiperaktiv və ya az aktiv davranışlar
- Narahat yuxu
- Bioloji beyin saatının pozulması (gündüz və ya gecənin olduğunu dərk edə bilməmək)
Yuxu pozğunluqları və psixoloji pozğunluqlar
Beyində yuxu və oyanıqlığı sabitləyən bölümlərin zədə alması nəticəsində, deliriyadan əziyyət çəkən insanların əksəriyyətində yuxu problemləri yaşanır. Bəzən deliriyadan əziyyət çəkən insanları normal yuxu problemi yaşayan insanlardan fərqləndirmək çətin olur. Ancaq deliriyadan əziyyət çəkən insanlarda yuxu döngüsünün tamamilə alt üst olması (yuxu ritminin pozulması ilə anlaşılmayan saatlarda oyanma, narahatlıq) müşahidə edilir.
Deliriya zamanı halüsinasiyalar, anlamsız şübhələnmə, narahatlıq, qorxu kimi hissi simptomlar müşahidə olunur. Psixoloji problemlər, deliriyadan əziyyət çəkən insanların 50%-dən artığında görülür.
Deliriyadan əziyyət çəkən insanların düşüncələrində əsasən, çaşqınlıq, ətraf mühiti yanlış anlama, mənasız düşüncələr olur.
Səbəbləri
Müxtəlif səbəbləri olduğu bilinir və hər hansısa bir biyoloji, sosioloji, psixoloji faktorlar tərəfindən təkanlandırıla bilər. Əsasən, psixologiyasi zəif insanlarda daha çox görülür və psixoloji faktorlara meyilli səbəbləri olur.
Zəmin yaradan faktorlar
- Yaşlılıq
- Beyin pozğunluğu, (dementiya)
- Fiziki yan faktorlar (Ürək çatışmazlığı, xərçəng xəstəliyi, ürək-damar xəstəlikləri)
- Hissi pozğunluqlar
- Dehidrasiya (bədəndə su çatışmazlığı)
- Narkotik istifadəsi (narkotik asılılıq)
- Alkoqol istifadəsi (alkoqolik asılılıq)
- Travmatik baş zədələnməsi
- Güclü ağrı
- Müxtəlif orqan infeksiyaları
- Qanda şəkər miqdarının aşağı düşməsi
- Bədəndə oksigen çatışmazlığı
- Digər travmatik faktorlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Deliriya lat delirium agilsizliq lat deliro sayiqlama Tibbde muveqqeti olaraq zeiflemesi dusunce qabiliyyeti problem hell etme diqqetin yoneldilmesi beyininin koordinasiya bacariqlarinin zeiflemesi ile xarakterize olunan psixi pozgunluq hali Esasen hallusinasiya ve illuziyalarla qarabasmalarla musayiet olunur Deliriya tibbde bir xestelik hesab olunmur sadece kliniki sindrom olaraq qebul edilir DeliriyaXBT 10 F05 XBT 9 293 0DiseasesDB 29284MedlinePlus 000740eMedicine med 3006 MeSH D003693 Vikianbarda elaqeli mediafayllarEsas xususiyyetleriDeliriyanin esas xususiyyetleri asagidakilardir Suurun pozulmasi Dusuncelerin deyismesi Hiperaktiv ve ya az aktiv davranislar Narahat yuxu Bioloji beyin saatinin pozulmasi gunduz ve ya gecenin oldugunu derk ede bilmemek Yuxu pozgunluqlari ve psixoloji pozgunluqlar Beyinde yuxu ve oyaniqligi sabitleyen bolumlerin zede almasi neticesinde deliriyadan eziyyet ceken insanlarin ekseriyyetinde yuxu problemleri yasanir Bezen deliriyadan eziyyet ceken insanlari normal yuxu problemi yasayan insanlardan ferqlendirmek cetin olur Ancaq deliriyadan eziyyet ceken insanlarda yuxu dongusunun tamamile alt ust olmasi yuxu ritminin pozulmasi ile anlasilmayan saatlarda oyanma narahatliq musahide edilir Deliriya zamani halusinasiyalar anlamsiz subhelenme narahatliq qorxu kimi hissi simptomlar musahide olunur Psixoloji problemler deliriyadan eziyyet ceken insanlarin 50 den artiginda gorulur Deliriyadan eziyyet ceken insanlarin dusuncelerinde esasen casqinliq etraf muhiti yanlis anlama menasiz dusunceler olur SebebleriMuxtelif sebebleri oldugu bilinir ve her hansisa bir biyoloji sosioloji psixoloji faktorlar terefinden tekanlandirila biler Esasen psixologiyasi zeif insanlarda daha cox gorulur ve psixoloji faktorlara meyilli sebebleri olur Zemin yaradan faktorlar Yasliliq Beyin pozgunlugu dementiya Fiziki yan faktorlar Urek catismazligi xerceng xesteliyi urek damar xestelikleri Hissi pozgunluqlar Dehidrasiya bedende su catismazligi Narkotik istifadesi narkotik asililiq Alkoqol istifadesi alkoqolik asililiq Travmatik bas zedelenmesi Guclu agri Muxtelif orqan infeksiyalari Qanda seker miqdarinin asagi dusmesi Bedende oksigen catismazligi Diger travmatik faktorlar