Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yağlı boya rəssamlığı (it. Pittura a olio) — təsviri incəsənətin rəssamlıq növündə texniki bir üslub olub, burada istifadə olunan boyaq maddələri bitki yağında həll edilərək hazırlanır.
| “Çalmalı adam” | ||
|---|---|---|
| nid. Man met de rode tulband | ||
| ||
| Rəssam | Yan van Eyk | |
| Tarixi | 1433 | |
| Texnikası | yağlı boya | |
| Saxlanıldığı yer | London, Milli qalereya | |
| Saytı | vietnamnet.vn/vn/giai-tr… tranh3dntp.com/tranh-son… sbshouse.vn/chuyen-muc/n… brocanvas.com/tranh-son-… huyanhdecor.vn/rem-cuon-… nhadepdanang.com.vn/nha-… | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | ||
| Mona Liza | ||
|---|---|---|
| ||
| Rəssam | Leonardo da Vinçi | |
| Tarixi | 1503-1506 | |
| Texnikası | yağlı boya | |
| Saxlanıldığı yer | Luvr muzeyi | |
| Saytı | vietnamnet.vn/vn/giai-tr… tranh3dntp.com/tranh-son… sbshouse.vn/chuyen-muc/n… brocanvas.com/tranh-son-… huyanhdecor.vn/rem-cuon-… nhadepdanang.com.vn/nha-… | |
| Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | ||
Tarixi
Yağlı boya rəssamlığı haqqında ilkin məlumat bizans sənətkarı, keşiş Teofilin kitabında (“Müxtəlif incəsənət siyahısı” — lat. “Schedula diversarum artium” yaxud lat. “De diversibus artibus”) verilmişdir.
Avropada yağlı boya rəssamlığının ibtidai nümunələri tarixi XIII əsrə gedib çıxır. İntibah dövrü, 1420 ci ildən başlayaraq yağlı boya rəssamlığı yayılmağa başlayır. Sonralar XV əsrdə bu texniki üsul niderland rəssamı Yan van Eyk tərəfindən daha da təkmilləşdirilmişdir. Buna onun bu dövrdə yağlı boya texnikası ilə çəkmiş olduğu “Çalmalı adam portreti” əsəri tipik misaldır. XV əsrdə (1460-1470) italyan rəssamı bu rəssamlıq növünü İtaliyaya gətirmiş olur. XVI əsrdə Piter Paul Rubens tərəfindən yağlı boya rəssamlığı tempera texnikası ilə kombinə edilir.
Ən qədim yağlı boya işi isə VII əsrin ortalarına aiddir. Talib vandalizminin qurbanı olmuş, partladılaraq dağıdılmış yaxınlığındakı 50 mağaradan on ikisində mövcud olan divar rəsmləri bunu bir daha sübut edir.
Texnologiyası
Yağlı boyaların tərkibi quru piqment və bitki yağdan ibarətdir. Bu məqsədlə əsasən kətan toxumu, xaşxaş və yaxud qoz yağlarından istifadə edilir.
Piqmentlər
Piqmentlər iki cür, açıq (şəffaf) və tünd (qeyri şəffaf) olurlar. Açıq piqmentlər öz-özlüyündə şəffaf olmaqla rəng laylarına parıltı və bir dərinlik verir. Tünd qeyri şəffaf piqmentlər isə qapayıcı və örtük funksiya daşıyır və onları bərk durulaşdırdıqda işıq keçirməyə qabil olsalar da dərinlikvermə qabiliyyətli deyillər. açıq (şəffaf) piqmentlər demək olar ki, durulaşdırılmada belə dolğunluqlarını itirmirlər. Tünd (qeyri şəffaf) piqmentlərin tərkibi müxtəlif rənglər qatışığından ibarət olduqda tez bozarmağa məruz qalırlar. Qədim ustalar əsasən açıq piqmentli boyalara üstünlük verirdilər. İmpressionistlər isə əksinə ultramarindən başqa tünd (qeyri şəffaf) piqmentli boyalardan istifadə edirdilər. Tərkibi maksimal qatılıqlı bir piqmentə malik olanlar yaxşı boyalar hesab edilir. Lakin bəzən toksikliyi, davamsızlığı aradan qaldırmaq eləcə də bahalı piqmentə qənaət etmək məqsədilə piqment qatışıqlarından da istifadə edilirdi. Bu qatışıqlar sözsüz ki, orijinal piqment boyasından, saflığına və parlaqlığına görə geri qalırlar. Belə qatışıq piqmentli boyaların tərkibində gərək ağ qurğuşun duzu (2PbCO3·Pb(OH)2) olmasın. Əks təqdirdə boya zil tünd rənglər üçün yararsız sayılır.
Yağlar
Yağlı boyanın hazırlanmasında əsasən kətan yağından istifadə edilir. Bunun üçün soyuq sıxılmış — ekstraksiya üsulu ilə alınan yağ ən yaxşı yağ hesab edilir. Keyfiyyətli kətan yağı qızılı rəngdə və iysiz olur. Ağ və solğun rənglər üçün adətən tam şəffaf olduğu üçün xaşxaş yağından istifadə edilir. Lakin onda hazırlanmış boyalar gec quruyur və çatlar verə bilir. İşıq və hava təsirindən yağ oksidləşir və bərkiyərək suyadavamlı qat əmələgətirir. Quruma 4-12 gün arası bitmiş olsa da bu proses adətən 2-3 il davam edir. Rəsm əsəri əvvəlcə çəkicə artmış olsa da sonralar onu itirmiş olur. Adətən 1 il sonra bütün rəng qatları quruduqdan sonra, tam qurumuş yağlı boya kövrək olub, şəklin cüzi əyilməsindən asanlıqla çatlaya bilir. Kətan yağı işıq təsiri olmadan saralır. Uzun müddət işıq düşməyən bir yerdə saxlanılan yağlı boya ilə çəkilmiş rəsm əsəri buna görə saralmış olur. Şəkil bir neçə həftə gün işığı düşən yerdən asıldıqdan sonra o, öz ilkin rəngini almış olur. İncələnmiş (rafinəedilmiş) kətan yağı saralmağa daha davamlıdır, lakin kövrəkdir. Bir çox piqmentlər işığa davamlı olmadığı üçün onlardan istifadə edilmiş rəsmləri parlaq işıq altında saxlanılması məsləhət görülmür. Yağlı boya ilə əsasən kətan və pambıq parça və ya taxta lövhə üzərində işləyirlər. Bu məqsədlə kətan və ya taxta lövhəyə boyanın yağının yayılıb axmaması üçün qrunt ya altlıq çəkilir.
Qrund, molbert
Akril qrund (alm. Grund ) ya altlıq sadə və asan başa gəldiyinə görə geniş istifadə olunur. Bu məqsədlə çərçivəyə tarım çəkilmiş kətan üzərinə 4-5 qat akril qrund vurulur. Onun tam quruması üçün bir gün vaxt tələb olunur. Akril qrund ya altlıq kətan akril rəng və quru piqment qatışıqlı istənilən rənglə rahat rənglənə bilir. Altlığa yağın hopmasının qarşısını almaq məqsədilə onun üzərinə kətan yağı və ya məxsusi yapışqan çəkilir. Rəsmdəki boyaların parlaqlığı və uzunömürlülüyü altlığın (qrundun) keyfiyətindən çox aslıdır. Altlıq (qrund) üçün şəffaf və yarımşəffaf rənglərdən istifadə etməklə rəsmin ümumi kolaritini müəyyən etməklə rəsm işini yüngülləşdirmək və sürətləndirmək mümkündür. Qədin rəsm ustaları bundan məharətlə istifadə edirdilər. Bu cür iş üsulu rəssamlıqda (it. imprimatura — ilk rəng qatı) adlanır.
Molbert ya Malbret (alm. Malbrett: malen rəsm çəkmək üçün Brett lövhə) — rəssamlıqda işlədilən üçayaqlı, yaxud üfüqi özül üzərində bərkidilmiş şaquli dayaqlardan ibarət bir dəzgahdır. Kətan çəkilmiş çərçivə bu dayaq üzərində yerlədirilir. Molbert ilk dəfə XI-XII əsrlərdə kilsə məbədlərində qurbangah dayaqları (lat. Retabulus) kimi öz tətbiqini tapmışdır.
Fırçalar, palitra və mastixin
Yağlı boya ilə rəsm çəkmək üçün əsasən donuz tükündən hazırlanmış fırçalardan istifadə olunur. Fırçaların keyfiyyəti rənglərin keyfiyyəti qədər vacib bir amildir. Lakin fırça rəsm çəkmək üçün yeganə alət ya vasitə deyildir. Bundan başqa palitra bıçağı (çımçəsi), süngər və əski parçası ilə də rəsm çəkmək mümkündür. Rəsm çəkmək üçün piqmentlər toksiki olduğundan dəriyə hoparaq sonrada qana keçərək insan həyatına təhlükə yarada biləcəyunu nəzərə alaraq barmaqlardan istifadə edilmir.
Yağlı boyalar palitra üzərində fırça və mastixin (xüsusi bıçaq ya çömçə) vasitəsilə qarışdırılır. Mastixin (it. mestichino) — paslanmayan elastik metaldan hazırlanmış rəssamləq alətidir. Mastixin metal tiyədən və ağac dəstəkdən ibarətdir. Boya piqmentlərinin metalla oksidləşməsindən ehtiyatlanaraq tiyə plastik materialdan da hazırlanır. Mastixindən boyaların qrışdırılmasında, palitranın təmizlənməsində, kətan lövhəyə qalın qat boya vurmaq üçün istifadə edilir. Klassik palitra taxtadan hazırlansa da müasir dövrdə yağ hopmasının qarşısını almaq, asand təmizlənməsini təmin etmək məqsədilə şüşə və plastik materiallardan da hazırlanır.
Yağlı boyaları durulaşdırmaq, fırçaları və mastixini yaxalamaq yaxud təmizləmək məqsədilə şam ağacı şirəsindən hazırlanan həlledici maddədən — skipidardan (terpentindən) istifadə edilir.
İstinadlar
- "Geschichte der Ölmalerei (alm.)". 2017-03-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-12-09.
- "Kunst der Ölmalerei vom Mittelalter bis zum 21 Jahrhundert (alm.)". 2022-01-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-12-08.
- "Forscher finden älteste Ölgemälde der Welt - in Afghanistan (alm.)". 2021-12-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-12-08.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yagli boya ressamligi it Pittura a olio tesviri incesenetin ressamliq novunde texniki bir uslub olub burada istifade olunan boyaq maddeleri bitki yaginda hell edilerek hazirlanir Calmali adam nid Man met de rode tulbandPortretin gorunusuRessam Yan van EykTarixi 1433Texnikasi yagli boyaSaxlanildigi yer London Milli qalereyaSayti vietnamnet vn vn giai tr tranh3dntp com tranh son sbshouse vn chuyen muc n brocanvas com tranh son huyanhdecor vn rem cuon nhadepdanang com vn nha Vikianbarda elaqeli mediafayllarMona LizaPortretin gorunusuRessam Leonardo da VinciTarixi 1503 1506Texnikasi yagli boyaSaxlanildigi yer Luvr muzeyiSayti vietnamnet vn vn giai tr tranh3dntp com tranh son sbshouse vn chuyen muc n brocanvas com tranh son huyanhdecor vn rem cuon nhadepdanang com vn nha Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiYagli boya ressamligi haqqinda ilkin melumat bizans senetkari kesis Teofilin kitabinda Muxtelif incesenet siyahisi lat Schedula diversarum artium yaxud lat De diversibus artibus verilmisdir Avropada yagli boya ressamliginin ibtidai numuneleri tarixi XIII esre gedib cixir Intibah dovru 1420 ci ilden baslayaraq yagli boya ressamligi yayilmaga baslayir Sonralar XV esrde bu texniki usul niderland ressami Yan van Eyk terefinden daha da tekmillesdirilmisdir Buna onun bu dovrde yagli boya texnikasi ile cekmis oldugu Calmali adam portreti eseri tipik misaldir XV esrde 1460 1470 italyan ressami bu ressamliq novunu Italiyaya getirmis olur XVI esrde Piter Paul Rubens terefinden yagli boya ressamligi tempera texnikasi ile kombine edilir En qedim yagli boya isi ise VII esrin ortalarina aiddir Talib vandalizminin qurbani olmus partladilaraq dagidilmis yaxinligindaki 50 magaradan on ikisinde movcud olan divar resmleri bunu bir daha subut edir TexnologiyasiYagli boyalarin terkibi quru piqment ve bitki yagdan ibaretdir Bu meqsedle esasen ketan toxumu xasxas ve yaxud qoz yaglarindan istifade edilir PiqmentlerYagli boya ressamligiVioletUltramarinAzurXinakridonFloressentgoyBenzimidazolonPiqmentler Piqmentler iki cur aciq seffaf ve tund qeyri seffaf olurlar Aciq piqmentler oz ozluyunde seffaf olmaqla reng laylarina parilti ve bir derinlik verir Tund qeyri seffaf piqmentler ise qapayici ve ortuk funksiya dasiyir ve onlari berk durulasdirdiqda isiq kecirmeye qabil olsalar da derinlikverme qabiliyyetli deyiller aciq seffaf piqmentler demek olar ki durulasdirilmada bele dolgunluqlarini itirmirler Tund qeyri seffaf piqmentlerin terkibi muxtelif rengler qatisigindan ibaret olduqda tez bozarmaga meruz qalirlar Qedim ustalar esasen aciq piqmentli boyalara ustunluk verirdiler Impressionistler ise eksine ultramarinden basqa tund qeyri seffaf piqmentli boyalardan istifade edirdiler Terkibi maksimal qatiliqli bir piqmente malik olanlar yaxsi boyalar hesab edilir Lakin bezen toksikliyi davamsizligi aradan qaldirmaq elece de bahali piqmente qenaet etmek meqsedile piqment qatisiqlarindan da istifade edilirdi Bu qatisiqlar sozsuz ki orijinal piqment boyasindan safligina ve parlaqligina gore geri qalirlar Bele qatisiq piqmentli boyalarin terkibinde gerek ag qurgusun duzu 2PbCO3 Pb OH 2 olmasin Eks teqdirde boya zil tund rengler ucun yararsiz sayilir YaglarYagli boyanin hazirlanmasinda esasen ketan yagindan istifade edilir Bunun ucun soyuq sixilmis ekstraksiya usulu ile alinan yag en yaxsi yag hesab edilir Keyfiyyetli ketan yagi qizili rengde ve iysiz olur Ag ve solgun rengler ucun adeten tam seffaf oldugu ucun xasxas yagindan istifade edilir Lakin onda hazirlanmis boyalar gec quruyur ve catlar vere bilir Isiq ve hava tesirinden yag oksidlesir ve berkiyerek suyadavamli qat emelegetirir Quruma 4 12 gun arasi bitmis olsa da bu proses adeten 2 3 il davam edir Resm eseri evvelce cekice artmis olsa da sonralar onu itirmis olur Adeten 1 il sonra butun reng qatlari quruduqdan sonra tam qurumus yagli boya kovrek olub seklin cuzi eyilmesinden asanliqla catlaya bilir Ketan yagi isiq tesiri olmadan saralir Uzun muddet isiq dusmeyen bir yerde saxlanilan yagli boya ile cekilmis resm eseri buna gore saralmis olur Sekil bir nece hefte gun isigi dusen yerden asildiqdan sonra o oz ilkin rengini almis olur Incelenmis rafineedilmis ketan yagi saralmaga daha davamlidir lakin kovrekdir Bir cox piqmentler isiga davamli olmadigi ucun onlardan istifade edilmis resmleri parlaq isiq altinda saxlanilmasi meslehet gorulmur Yagli boya ile esasen ketan ve pambiq parca ve ya taxta lovhe uzerinde isleyirler Bu meqsedle ketan ve ya taxta lovheye boyanin yaginin yayilib axmamasi ucun qrunt ya altliq cekilir Yagli boya ressamligiLifleriTumlariKetan yagiKetan Yagli boya ressamligiQozasiTumlariXasxas Yagli boya ressamligiqozasiYag sixan dezgahQoz yagiQozQrund molbertAkril qrund alm Grund ya altliq sade ve asan basa geldiyine gore genis istifade olunur Bu meqsedle cerciveye tarim cekilmis ketan uzerine 4 5 qat akril qrund vurulur Onun tam qurumasi ucun bir gun vaxt teleb olunur Akril qrund ya altliq ketan akril reng ve quru piqment qatisiqli istenilen rengle rahat renglene bilir Altliga yagin hopmasinin qarsisini almaq meqsedile onun uzerine ketan yagi ve ya mexsusi yapisqan cekilir Resmdeki boyalarin parlaqligi ve uzunomurluluyu altligin qrundun keyfiyetinden cox aslidir Altliq qrund ucun seffaf ve yarimseffaf renglerden istifade etmekle resmin umumi kolaritini mueyyen etmekle resm isini yungullesdirmek ve suretlendirmek mumkundur Qedin resm ustalari bundan meharetle istifade edirdiler Bu cur is usulu ressamliqda it imprimatura ilk reng qati adlanir Yagli boya ressamligiPalitraKetan cerciveMolbertLevazimatlar Molbert ya Malbret alm Malbrett malen resm cekmek ucun Brett lovhe ressamliqda isledilen ucayaqli yaxud ufuqi ozul uzerinde berkidilmis saquli dayaqlardan ibaret bir dezgahdir Ketan cekilmis cercive bu dayaq uzerinde yerledirilir Molbert ilk defe XI XII esrlerde kilse mebedlerinde qurbangah dayaqlari lat Retabulus kimi oz tetbiqini tapmisdir Fircalar palitra ve mastixinYagli boya ile resm cekmek ucun esasen donuz tukunden hazirlanmis fircalardan istifade olunur Fircalarin keyfiyyeti renglerin keyfiyyeti qeder vacib bir amildir Lakin firca resm cekmek ucun yegane alet ya vasite deyildir Bundan basqa palitra bicagi cimcesi sunger ve eski parcasi ile de resm cekmek mumkundur Resm cekmek ucun piqmentler toksiki oldugundan deriye hoparaq sonrada qana kecerek insan heyatina tehluke yarada bileceyunu nezere alaraq barmaqlardan istifade edilmir Yagli boya ressamligiPiqmentlerPalitra bicagi comcesi FircalarLevazimatlar Yagli boyalar palitra uzerinde firca ve mastixin xususi bicaq ya comce vasitesile qarisdirilir Mastixin it mestichino paslanmayan elastik metaldan hazirlanmis ressamleq aletidir Mastixin metal tiyeden ve agac destekden ibaretdir Boya piqmentlerinin metalla oksidlesmesinden ehtiyatlanaraq tiye plastik materialdan da hazirlanir Mastixinden boyalarin qrisdirilmasinda palitranin temizlenmesinde ketan lovheye qalin qat boya vurmaq ucun istifade edilir Klassik palitra taxtadan hazirlansa da muasir dovrde yag hopmasinin qarsisini almaq asand temizlenmesini temin etmek meqsedile suse ve plastik materiallardan da hazirlanir Yagli boyalari durulasdirmaq fircalari ve mastixini yaxalamaq yaxud temizlemek meqsedile sam agaci siresinden hazirlanan helledici maddeden skipidardan terpentinden istifade edilir Istinadlar Geschichte der Olmalerei alm 2017 03 31 tarixinde Istifade tarixi 2014 12 09 Kunst der Olmalerei vom Mittelalter bis zum 21 Jahrhundert alm 2022 01 28 tarixinde Istifade tarixi 2014 12 08 Forscher finden alteste Olgemalde der Welt in Afghanistan alm 2021 12 08 tarixinde Istifade tarixi 2014 12 08