Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Fəxrul-İslam Pəzdəvi (fars. أبو العسر الپزدوي) və ya Əbul-Usr Əli ibn Məhəmməd ibn Hüseyn ibn Əbdülkərim ibn Musa ibn İsa ibn Mücahid ən-Nəsəfi əl-Pəzdəvi (1009, Pəzdə - 13 sentyabr 1089, Keş) — Mavərənnəhrdə yetişən Hənəfi məzhəbinin fiqh alimlərindən biri.
| Fəxrul-Islam Pəzdəvi | |
|---|---|
| fars. أبو العسر الپزدوي | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Pəzdə, Nəsəf |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Keş |
| Dəfn yeri | Səmərqənd |
| Fəaliyyəti | fəqih |
Həyatı və Fəaliyyəti
“Faxrul-İslam" ləqəbi ilə məşhur olan Əli ibn Məhəmməd, 1009-cu illərdə İranın Pəzdə (və ya Bəzdə) şəhərində doğulub yetişdiyi üçün "Pəzdəvi” nisbəsiylə tanınır. Pəzdə, Nəsəfdən 6 fərsax (red - 34.1 km.) uzaqda bir qaladır. Qalanın adı, yanında qurulan şəhərin də adı olmuşdur. Atası Məhəmməd Səmərqənd və Buxarada qazılıq (hakimlik) vəzifəsində olmuş, daha sonra bu vəzifədən ayrılaraq Pəzdəyə köçmüş və orada məskunlaşmışdır. Qardaşı Məhəmməd ibn Məhəmməd əl-Pəzdəvi də, Mavərannəhrdə yetişən böyük islam alilərindən olub. Qardaşından fərqli olaraq Fəxrul-islamın yazdığı kitablar oxucular tərəfindən çətin başa düşüldüyündən ona "Əbul-Usr" (red - ərəbcə "usr" çətin deməkdir) deyilmişdir. Fəxrul-İslam Pəzdəvi məzhəbini əzbərdən bilməkdə zərbi məsəl olmuşdu. Onun bu böyüklüyü hər kəs tərəfindən bilinməkdə və hər vaxt danışılmaqda idi. Mavərənnəhrin ən böyük fəqihlərindən olan Şəmsül-Əimmə Məhəmməd ibn Səhl əs-Səraxsi ilə eyni əsrdə yaşamış və Əbdüləziz bin Əhməd əl-Həlvani tərəfindən idarə edilən mədrəsədə İmam Səraxsiyə yoldaşlıq etmişdir. Bundan başqa o, hədis elminin də təhsil alıb, bir çox hədis rəvayət etmişdir. Yoldaşı olan Səmərqənd xətibi Əbul-Məali Məhəmməd ibn Nəsr ibn Mənsur əl-Meydani və öz oğulu Qazı Əbu Sabit əl-Pəzdəvi, ondan hədis rəvayət etmişdir. Bir ara Səmərqəndə getmiş və orada dərs demişdir. Fəxrul-İslam Pəzdəvi 13 sentyabr 1089-cu ildə Keşdə vəfat etsə də cənazəsi Səmərqəndə aparılaraq orada dəfn edilmişdir.
Haqqındakı fikirlər
Faxrul-İslam Pəzdəvi, Hənəfi məzhəbinin böyük alimlərindəndir. Hənəfi fiqhinin füru və üsul məlumatlarında zamanındakı alimlərin imamı, ən böyüyü olduğu qeyd olunmuşdur. Müxtəlif elmləri də özündə cəm etmişdir. Hələ üsulu fiqhə dair yazdığı və "Üsulu Pəzdəvi" adıyla bilinən çox qiymətli bir kitabı, bütün İslam ölkələrində mötəbər bir əsərdir. Qasım ibn Qutluboğa Fəxrul-İslam haqda bunları deyir:
"Mən, bu kitabdakı hədisi-şərifləri təxric etdim. Məndən əvvəl onunla kimsə məşğul olmamışdı. Əbul-Məal Məhəmməd bin Nəsri Xatib, ondan hədisi-şərif rəvayət etmişdir."
Səmani deyir:
"O, Mavərannəhrin fəqihi, imamların və ən böyük alimlərin ustadı, İmamı Əzəm Əbu Hənifə həzrətlərinin məzhəbinin qüvvətli və böyük saliki idi."
Əsərləri
Təfsir, hədis və fiqh elmlərində də məşhur və mötəbər kitabları olsa da başlıca əsərləri bunlardır:
- Kənzül-vüsul ilə marifətul-üsul: "Üsulu Pəzdəvi” adı ilə bilinən və üsulu fiqh elmində ən mötəbər və bütün alimlər tərəfindən etimad edilən qiymətli bir əsərdir.
- Əl-Məbsut: On bir cildlik bir fiqh kitabıdır.
- Təfsirül-Quran: Hər biri Quran qalınlığında, yüz iyirmi cild olan bu əsərin bir nüsxəsinə rast gəlinə bilməmiş, bu günə qədər ələ keçməmişdir.
- Şərhi Camiul kəbir və Camiul sağir: Üsul elminə aid olan iki qiymətli əsərdir. Bizə qədər gələ bilməyən əsərlərindəndir. İmam Məhəmməd Şeybani həzrətlərinin, Hənəfi fiqhini izah edən kitablarının şərhidir.
- Əz-Ziyadat: Fiqh elminin füru məsələlərini izah edən bir əsərdir. Bu əsərin bir nüsxəsi, Süleymaniyə kitabxanasında (Fateh) Nömrə: 1665 ilə) qeydlidir.
- Şərhül-hidayə: "Hidayə" adındakı fiqh kitabının nikah babına qədər olan qisiminin şərhini içinə alan bir əsərdir.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Fexrul Islam Pezdevi fars أبو العسر الپزدوي ve ya Ebul Usr Eli ibn Mehemmed ibn Huseyn ibn Ebdulkerim ibn Musa ibn Isa ibn Mucahid en Nesefi el Pezdevi 1009 Pezde 13 sentyabr 1089 Kes Maverennehrde yetisen Henefi mezhebinin fiqh alimlerinden biri Fexrul Islam Pezdevifars أبو العسر الپزدويDogum tarixi 1009Dogum yeri Pezde NesefVefat tarixi 1089Vefat yeri KesDefn yeri SemerqendFealiyyeti feqihHeyati ve Fealiyyeti Faxrul Islam leqebi ile meshur olan Eli ibn Mehemmed 1009 cu illerde Iranin Pezde ve ya Bezde seherinde dogulub yetisdiyi ucun Pezdevi nisbesiyle taninir Pezde Nesefden 6 fersax red 34 1 km uzaqda bir qaladir Qalanin adi yaninda qurulan seherin de adi olmusdur Atasi Mehemmed Semerqend ve Buxarada qaziliq hakimlik vezifesinde olmus daha sonra bu vezifeden ayrilaraq Pezdeye kocmus ve orada meskunlasmisdir Qardasi Mehemmed ibn Mehemmed el Pezdevi de Maverannehrde yetisen boyuk islam alilerinden olub Qardasindan ferqli olaraq Fexrul islamin yazdigi kitablar oxucular terefinden cetin basa dusulduyunden ona Ebul Usr red erebce usr cetin demekdir deyilmisdir Fexrul Islam Pezdevi mezhebini ezberden bilmekde zerbi mesel olmusdu Onun bu boyukluyu her kes terefinden bilinmekde ve her vaxt danisilmaqda idi Maverennehrin en boyuk feqihlerinden olan Semsul Eimme Mehemmed ibn Sehl es Seraxsi ile eyni esrde yasamis ve Ebduleziz bin Ehmed el Helvani terefinden idare edilen medresede Imam Seraxsiye yoldasliq etmisdir Bundan basqa o hedis elminin de tehsil alib bir cox hedis revayet etmisdir Yoldasi olan Semerqend xetibi Ebul Meali Mehemmed ibn Nesr ibn Mensur el Meydani ve oz ogulu Qazi Ebu Sabit el Pezdevi ondan hedis revayet etmisdir Bir ara Semerqende getmis ve orada ders demisdir Fexrul Islam Pezdevi 13 sentyabr 1089 cu ilde Kesde vefat etse de cenazesi Semerqende aparilaraq orada defn edilmisdir Haqqindaki fikirlerFaxrul Islam Pezdevi Henefi mezhebinin boyuk alimlerindendir Henefi fiqhinin furu ve usul melumatlarinda zamanindaki alimlerin imami en boyuyu oldugu qeyd olunmusdur Muxtelif elmleri de ozunde cem etmisdir Hele usulu fiqhe dair yazdigi ve Usulu Pezdevi adiyla bilinen cox qiymetli bir kitabi butun Islam olkelerinde moteber bir eserdir Qasim ibn Qutluboga Fexrul Islam haqda bunlari deyir Men bu kitabdaki hedisi serifleri texric etdim Menden evvel onunla kimse mesgul olmamisdi Ebul Meal Mehemmed bin Nesri Xatib ondan hedisi serif revayet etmisdir Semani deyir O Maverannehrin feqihi imamlarin ve en boyuk alimlerin ustadi Imami Ezem Ebu Henife hezretlerinin mezhebinin quvvetli ve boyuk saliki idi EserleriTefsir hedis ve fiqh elmlerinde de meshur ve moteber kitablari olsa da baslica eserleri bunlardir Kenzul vusul ile marifetul usul Usulu Pezdevi adi ile bilinen ve usulu fiqh elminde en moteber ve butun alimler terefinden etimad edilen qiymetli bir eserdir El Mebsut On bir cildlik bir fiqh kitabidir Tefsirul Quran Her biri Quran qalinliginda yuz iyirmi cild olan bu eserin bir nusxesine rast geline bilmemis bu gune qeder ele kecmemisdir Serhi Camiul kebir ve Camiul sagir Usul elmine aid olan iki qiymetli eserdir Bize qeder gele bilmeyen eserlerindendir Imam Mehemmed Seybani hezretlerinin Henefi fiqhini izah eden kitablarinin serhidir Ez Ziyadat Fiqh elminin furu meselelerini izah eden bir eserdir Bu eserin bir nusxesi Suleymaniye kitabxanasinda Fateh Nomre 1665 ile qeydlidir Serhul hidaye Hidaye adindaki fiqh kitabinin nikah babina qeder olan qisiminin serhini icine alan bir eserdir IstinadlarMikail Refail Delilleri ile Islam fiqhi az Baki Serq Qerb 2014 213 215 ISBN 978 9952 489 89 7 Tacut teracim fi men sannefe minel Henefiyye ereb Demesq nesr eden Ibrahim Saleh 1992 64 el Ensab cild II ereb 188 Hemcinin baxEbul Yusr el Pezdevi Imam Mehemmed Seybani