Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Endrü Cekson (ing. Andrew Jackson; 15 mart 1767[…], Vokshou[d] – 8 iyun 1845[…], Ermitaj[d], Tennessi) — Amerika Birləşmiş Ştatlarının 7-ci prezidenti (1829-1837). Demokratlar partiyasından seçilmiş ilk ABŞ prezidenti. Endrü Cekson sadə amerikalılar arasından çıxmış ilk prezidentdir. O, yalnız bacarıq və qabiliyyəti, işgüzarlığı sayəsində ölkənin ali vəzifəsinə sahib olmuşdur. Nə onun keçirdiyi ağır uşaqlıq dövrü, nə aldığı səthi təhsil gələcəkdə parlaq karyera edəcəyindən xəbər vermirdi.
| Endrü Cekson | |
|---|---|
| Andrew Jackson | |
 | |
| 4 mart 1829 – 4 mart 1837 | |
| Vitse-prezident | (1829-1832) olmayıb (1832-1833) Martin Van Buren (1833-1837) |
| Əvvəlki | Con Kuinsi Adams |
| Sonrakı | Martin Van Buren |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 15 mart 1767[…] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 8 iyun 1845[…](78 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | ürək çatışmazlığı |
| Dəfn yeri |
|
| Partiya | Demokratlar partiyası |
| Fəaliyyəti | hakim, vəkil, siyasətçi, zabit, dövlət xadimi |
| Atası | Endrü Cekson |
| Anası | Elizabet Hatçinson Cekson |
| Həyat yoldaşı | Reyçel Cekson |
| Uşaqları | (hamısını ovladlığa götürmüşdür) oğulları: Endrü Cekson, Linkoya Cekson, Con Samuel Donelson, Daniel Smit Donelson, Endrü Cekson Donelson, Endrü Cekson Hatçinqs, Edvard Batler, Entoni Batler qızları: Karolina Batler, Eliza Batler |
| Dini | |
| Hərbi xidmət | |
| Qoşun növü | Amerika Birləşmiş Ştatları Quru Qoşunları[d] |
| Döyüşlər | |
| Rütbəsi | general |
| | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Erkən həyatı
15 mart 1767-ci ildə Cənubi Karolina ştatının yaşayış məntəqəsində, irland immiqrantı ailəsində anadan olan Cekson məşəqqətlərlə dolu həyat yolu keçib. O, hələ dünyaya gəlməmiş atası vəfat edir. Ailənin maddi çətinliklərinə baxmayaraq anası Elizabet Xaçinson onu yerli məktəblərdən birində oxudur. Lakin tezliklə başlayan İstiqlaliyyət müharibəsi onu təhsilini yarımçıq qoyaraq həmyaşıdları ilə birgə hərbi təlimlər keçməyə məcbur edir. 1780-ci ildə hərbi əməliyyatlar Uokshouya da gəlib çatır. Burada baş vermiş ağır döyüşlərdə Ceksonlar ailəsinin böyük oğlu Uilyam həlak olur. Ağır dərdə dözməyən Elizabet tezliklə vəfat edir. 1782-ci ildə məktəbi bitirən Endrü pedaqoji kadrlar çatışmadığı üçün həmin məktəbdə müəllim kimi fəaliyyət göstərir. Lakin o, on yeddi yaşında doğma Uokshounu tərk edir. Müstəqil həyata qədəm qoyan Endrü hüquqşünas olmağa qərar verir. Hüquqşünaslıq Şimali Amerikada artıq hörmətli peşə hesab edilir, istər ictimai nüfuz, istərsə də yaxşı təminatlı həyatın qarantına çevrilirdi. Cənubi Karolinanın Solsberi şəhərciyində Makkeyin hüquq kontorunda praktika keçən Endrü vəkillik fəaliyyətinə başlayır, iki il sonra ştatın Ali Məhkəməsinə üzv seçilir. Təcrübəli vəkillərin çoxluq təşkil etdiyi Solsberidə uğur qazanmaq onun üçün çətin idi. Ona görə Qərbə köçməyi qərara alır və 1788-ci ildə Neşvill qəsəbəsində məskunlaşır. Qısa müddət ərzində böyük hörmətlə yanaşı var dövlət də toplaya bilir. 24 yaşlı Cekson Neşvill sakini, tanınmış ailədən olan Raşel Rabardsla ailə qurur.
Siyasi fəaliyyəti
XVIII əsrin 90-cı illərində Cənub-Qərb bölgəsi sürətlə inkişaf edirdi. Artıq burada yaşayan əhalinin sayı 76.000 nəfərə çatırdı. Bu baxımdan ərazinin müstəqil ştata çevrilməsi gündəmə gəlir (federal qanunvericiliyə əsasən əhalisinin sayı 60 mini keçdikdə əraziyə ştat statusu verilə bilər). 1796-cı ildə çağırılan konventdə əraziyə ştat statusu verildi və Tennessi adlandırıldı. Cekson bu prosesdə fəallıq göstərmiş və haqlı olaraq İttifaqa daxil edilmiş Tennessidən Nümayəndələr Palatasına üzv seçilmişdir. Növbəti il o, Ştatı senatda təmsil edir. Lakin Cekson yalnız altı ay senatorluq edir. 1798-ci ilin yazında biznes ortağı Devid Allison həbs edildikdə istefa verərək Neşvillə qayıdır. Az bir zamanda işlərini qaydaya salır. İşgüzar sahibkar, varlı quldar Cekson ştatın Ali Məhkəməsinə üzv seçilir. E.Ceksonun karyerasında növbəti mərhələ Tennessi legislaturasında milis general-mayoru seçilməsidir. Lakin, o, hərbi xidmətlə yanaşı siyasi fəaliyyət də göstərir, belə ki, 35 yaşlı general Şimali Amerikada Avropa müstəmləkə torpaqları və hindular yaşayan ərazilər hesabına ABŞ ərazisinin genişləndirilməsi arzusunda olduğunu bildirir. Onun bu istəyi sülhsevər prezident Ceffersondan dəstək almır.
1812-ci ildə prezident Medison İngiltərəyə müharibə elan etdi. Müharibəyə qatılan İngiltərə hökuməti hindu qəbilələrini ələ alaraq onların ABŞ-yə qarşı qiyama qalxmasına nail olur. 1813-cü ilin əvvəllərindən iki alay formalaşdıran Cekson Cənub-qərbdə hindu qiyamlarını yatırmağa göndərilir. Hindularla amansız döyüşlərdə bir-birinin ardınca qələbə qazanan Cekson bəzi qəbilələri tamamilə məhv edir, qiyam amansızlıqla yatırılır. Hindulara məxsus 23 milyon akr torpaq sahəsi ABŞ-yə birləşdirilir. Bundan razı qalan Konqres Ceksona ordu generalı rütbəsi verir. Endrü Cekson prezidentliyindən əvvəl quldarlığın və hinduların öz yaşayış məskənlərindən köçürülməsinin qatı tərəfdarı kimi tanınmış və hakimiyyəti dövründə də bu istiqamətdə siyasət yürütmüşdür. Qorxmaz, cəsur bir döyüşçü olması və sərt xarakterinə görə ona "Qoca " (Old Hickory) ləqəbi verilmişdi. Əldə etdiyi uğurlar Ceksona şöhrət gətirsə də bəzi dairələrdə buna barmaqarası baxır, primitiv silahlarla döyüşən hindular üzərindəki qələbələri böyük rəşadət hesab etmirdilər. Lakin ingilis nizami orduları üzərində, xüsusilə Yeni Orlean yaxınlığındakı qələbəsi onun bacarıqlı hərbçi olduğunu təsdiq edərək generalı milli qəhrəmana çevirdi.
Prezidentliyi
1818-ci ildə Florida ABŞ-yə birləşdirildikdən sonra prezident Monro, onu yeni ştatın qubernatoru təyin edir. Lakin general tezliklə istefa verir, üç il sonra isə ordudan gedir. Yaxınlarına yazdığı məktublarında qalan həyatını dinc fermerlik fəaliyyətinə həsr etmək arzusunda olduğunu bildirir. Lakin yaxın dostları, xüsusilə Tennessi ştatının varlı şəxsləri J.Levis, C.Overton və C.İton onun növbəti prezident seçkilərinə namizədliyini verməsini istəyirlər. 1824-cü il prezident seçkilərində prezidentliyə namizədlərdən heç biri üstünlük qazana bilməmiş və ABŞ Konstitusiyasına uyğun olaraq prezidenti Konqres müəyyənləşdirmişdi (ABŞ tarixində yeganə belə haldır). Lakin, Endrü Ceksondan daha az səs toplamasına baxmayaraq, Con Kuinsi Adams prezident elan edilmişdi. H.Kleyin səslərini Adamsa verməsi sonuncunun prezident seçilməsi ilə nəticələnir. Məğlubiyyətdən məyus olan Cekson Adamsı və onun dövlət katibi təyin etdiyi H.Kleyi gizli sövdələşmədə günahlandırır. Qeyd edək ki, gərgin keçən seçkilər siyasi qüvvələrin yenidən qütbləşməsinə səbəb olmuşdur. Adams-Kley qruplaşması milli respublikaçılar, 1832-ci ildən viqlər adlandırılan partiyanın yaranması ilə nəticələnir. Cekson tərəfdarları, xüsusilə C.Kalxaun və M.Van Burenin təşəbbüsü ilə demokrat respublikaçılar və ya sadəcə demokrat adlandırılan partiyanı təsis edirlər.
1828-ci il seçkilərinə ciddi hazırlaşan demokratlar yeni təbliğat taktikalarından istifadə edirlər. Artıq namizəd proqramını seçicilərlə birbaşa təmas yaratmaqla, mitinqlərdə açıqlayır, mətbuatdan geniş istifadə olunur. Bu tədbirlər bəhrəsini verir və Cekson Adamsa böyük üstünlüklə qalib gələrək prezident seçilir. İnauqurasiya nitqində demokratik islahatların zəruriliyindən danışan yeni prezident bu işə ilk olaraq dövlət məmurlarının dəyişdirilməsi ilə başlayır. Cekson hələ 12 il əvvəl prezident Monroya yazdığı məktubunda partiya mənsubluğuna görə dövlət vəzifələrinin paylanmasının əleyhinə çıxırdı: «Hər bir halda partiya marağı və partiya mənsubluğu kənara qoyulmalıdır… Böyük və güclü millət rəhbəri özünü partiya mənsubluğu ilə buxovlamamalıdır». Buna baxmayaraq sonrakı fəaliyyətində əvvəl dediklərinə riayət etmir, tərəfdarlarını vacib vəzifələrə təyin edir. Bunu o, Adamsın dövründə kadrların korrupsiya və rüşvətxorluğa qurşanması ilə izah edirdi. Hadisələrin sonrakı inkişafı onun haqlı olduğunu göstərdi. Təkcə hərbi dəniz nazirliyində aparılan yoxlamalar ildə bir milyon dollar yeyinti olduğunu üzə çıxartdı.
Ceksonun siyasi rəqibləri islahatların keçirilməsinə müqavimət göstərir, təyin etdiyi kadrların Konqresdə təsdiq olunmasına maneçilik törədirdilər. Tədricən prezidentin fəaliyyəti demokrat partiyasının daxilində narazılıqla qarşılanmağa başladı. Xüsusilə federal hakimiyyətin hüquqlarını ştatların suverenliyindən üstün tutması partiyanın vitseprezident Kalxaunun başçılıq etdiyi cənub qanadının ciddi etirazına səbəb oldu. Konstitusiyanı özünəməxsus şəkildə şərh edən Kalxaun, ştatların İttifaqdan ayrılması hüququnu özündə saxladığını iddia edirdi. Prezident isə onun bu təfsiri ilə qətiyyən razılaşmırdı. Fikir ayrılığı, müharibəylə sonuclanacaq quldarlıq problemi gündəmə gəlməmiş, partiya daxili ikitirəliyin yaranmasına səbəb oldu. Partiyadaxili ixtilaflar Ceksonun nüfuzuna ziyan vurmur. Onun yeni formalaşan kiçik burjuaziyanın mənafeyini güdən maliyyə sistemində apardığı islahatlar, Konqres qanunlarına veto qoymaqla Milli Bankın monopoliyasının qarşısını alması cəmiyyətdə ona islahatçı-prezident imici qazandırmışdı.
1832-ci il seçkilərində Ceksonun əsas rəqibi olur. Gərgin keçən seçkilərdə Cekson böyük üstünlüklə ikinci müddətə prezident seçildi. Seçkilərdə üçüncü siyasi qüvvə kimi çıxış edən Antimason partiyası ciddi uğur qazanmadı və bu ümumiyyətlə ABŞ-də bərqərar olmuş iki partiyalı sistemə əsaslı dəyişiklik gətirmədi. Onların nümayəndəsi Floyd seçimçilər kollegiyasında Cekson və Kleyin topladıqları 219 və 49 səsə qarşı yalnız 11 səs ala bilmişdi. Cekson ikinci prezidentlik müddətində də götürdüyü kursun fundamental xarakter daşıdığına inanır və başladığı demokratik islahatları özünəməxsus inadkarlıqla davam etdirirdi. Cekson prezidentlik müddətinin başa çatmasından çox əvvəl daha seçilmək niyyətində olmadığını bildirir və siyasi varis qayğısına qalır. Məhz onun istəyilə demokratların 1835-ci ilin mayında keçirilən Konventində M.Van Buren prezidentliyə namizəd göstərilir. Elə onun böyük köməyi nəticəsində də Martin Van Buren ABŞ-nin növbəti prezidenti seçilir.
Prezidentlikdən sonrakı həyatı
Tennessiyə qayıdan eks-prezident Ermitaj malikanəsində yaşayır. Buradakı mənzərə heç də ürəkaçan deyildi. Səkkiz illik prezidentliyi müddətində oğulluğu Endrü-kiçiyə tapşırdığı böyük təsərrüfat iflas həddinə çatmışdı. Buna səbəb bir tərəfdən 1834-cü ildə Ermitajda baş vermiş yanğın idisə, digər tərəfdən oğulluğunun işə soyuq yanaşması, spirtli içkilərlə aludə olmasıydı. Təsərrüfata rəhbərliyi ələ alan eks-prezidentə tədricən vəziyyəti sabitləşdirmək nəsib olur. Təsərrüfatla ciddi məşğul olması, ona ölkədə gedən siyasi prosesləri izləməyə mane olmamışdır. Xüsusilə 1844-cü il seçkilərində, siyasi əlaqələrindən, partiya daxilində hələ də mövcud olan böyük nüfuzundan istifadə edərək Ceyms Noks Polkun prezident seçilməsinə yardımçı olmuşdur. 1845-ci ilin əvvəllərindən Ceksonun səhhəti pisləşir. Qısa müddətdə hərəkət qabiliyyətini itirən qoca general xüsusi quraşdırılmış kreslodan istifadə edir. Bu ərəfədə onun əhval-ruhiyyəsini yüksəldən yalnız Texasın ilhaq olunması idi. Var-dövlətinin böyük hissəsinin Endrü-kiçiyə və nəvələrinə, şəxsi silah-sursatlarının yaxın dostlarına verilməsini vəsiyyət edir. E.Cekson 8 iyun 1845-ci ildə 78 yaşında vəfat etmişdir. İki gün sonra düzənlənən dəfn mərasimində onu son mənzilə yola salmağa üç mindən çox adam toplanmışdı.
İrsi
Endrü Cekson hazırkı 20 ABŞ dollarının üzərində təsvir olunmuşdur. Əvvəllər 5, 10, 50 və 10 000 dollarlıq banknotların, həmçinin Amerika Konfederativ Ştatlarının 1000 dollarlıq əskinaslarının üzərində də onun təsviri yer almışdır.
İstinadlar
- Bradley H. W. Andrew Jackson // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Lundy D. R. Andrew Jackson // The Peerage (ing.).
- "Andrew Jackson Cottage and US Rangers Centre". Northern Ireland Tourist Board. oktyabr 25, 2007 tarixində . İstifadə tarixi: aprel 11, 2017.
- Case, Steven. "Andrew Jackson". State Library of North Carolina. 2009. iyun 18, 2017 tarixində . İstifadə tarixi: iyul 20, 2017.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Endru Cekson ing Andrew Jackson 15 mart 1767 Vokshou d 8 iyun 1845 Ermitaj d Tennessi Amerika Birlesmis Statlarinin 7 ci prezidenti 1829 1837 Demokratlar partiyasindan secilmis ilk ABS prezidenti Endru Cekson sade amerikalilar arasindan cixmis ilk prezidentdir O yalniz bacariq ve qabiliyyeti isguzarligi sayesinde olkenin ali vezifesine sahib olmusdur Ne onun kecirdiyi agir usaqliq dovru ne aldigi sethi tehsil gelecekde parlaq karyera edeceyinden xeber vermirdi Endru CeksonAndrew JacksonAmerika Birlesmis Statlarinin 7 ci prezidenti4 mart 1829 4 mart 1837Vitse prezident 1829 1832 olmayib 1832 1833 Martin Van Buren 1833 1837 EvvelkiCon Kuinsi AdamsSonrakiMartin Van BurenSexsi melumatlarDogum tarixi 15 mart 1767 1767 03 15 Dogum yeri Vokshou d Vefat tarixi 8 iyun 1845 1845 06 08 78 yasinda Vefat yeri Ermitaj d Deyvidson qrafligi d Tennessi ABSVefat sebebi urek catismazligiDefn yeri Ermitaj d Partiya Demokratlar partiyasiFealiyyeti hakim vekil siyasetci zabit dovlet xadimiAtasi Endru CeksonAnasi Elizabet Hatcinson CeksonHeyat yoldasi Reycel CeksonUsaqlari hamisini ovladliga goturmusdur ogullari Endru Cekson Linkoya Cekson Con Samuel Donelson Daniel Smit Donelson Endru Cekson Donelson Endru Cekson Hatcinqs Edvard Batler Entoni Batler qizlari Karolina Batler Eliza BatlerDiniHerbi xidmetQosun novu Amerika Birlesmis Statlari Quru Qosunlari d Doyusler 1812 ci il muharibesiRutbesi general Vikianbarda elaqeli mediafayllarErken heyati15 mart 1767 ci ilde Cenubi Karolina statinin yasayis menteqesinde irland immiqranti ailesinde anadan olan Cekson meseqqetlerle dolu heyat yolu kecib O hele dunyaya gelmemis atasi vefat edir Ailenin maddi cetinliklerine baxmayaraq anasi Elizabet Xacinson onu yerli mekteblerden birinde oxudur Lakin tezlikle baslayan Istiqlaliyyet muharibesi onu tehsilini yarimciq qoyaraq hemyasidlari ile birge herbi telimler kecmeye mecbur edir 1780 ci ilde herbi emeliyyatlar Uokshouya da gelib catir Burada bas vermis agir doyuslerde Ceksonlar ailesinin boyuk oglu Uilyam helak olur Agir derde dozmeyen Elizabet tezlikle vefat edir 1782 ci ilde mektebi bitiren Endru pedaqoji kadrlar catismadigi ucun hemin mektebde muellim kimi fealiyyet gosterir Lakin o on yeddi yasinda dogma Uokshounu terk edir Musteqil heyata qedem qoyan Endru huquqsunas olmaga qerar verir Huquqsunasliq Simali Amerikada artiq hormetli pese hesab edilir ister ictimai nufuz isterse de yaxsi teminatli heyatin qarantina cevrilirdi Cenubi Karolinanin Solsberi seherciyinde Makkeyin huquq kontorunda praktika kecen Endru vekillik fealiyyetine baslayir iki il sonra statin Ali Mehkemesine uzv secilir Tecrubeli vekillerin coxluq teskil etdiyi Solsberide ugur qazanmaq onun ucun cetin idi Ona gore Qerbe kocmeyi qerara alir ve 1788 ci ilde Nesvill qesebesinde meskunlasir Qisa muddet erzinde boyuk hormetle yanasi var dovlet de toplaya bilir 24 yasli Cekson Nesvill sakini taninmis aileden olan Rasel Rabardsla aile qurur Siyasi fealiyyetiXVIII esrin 90 ci illerinde Cenub Qerb bolgesi suretle inkisaf edirdi Artiq burada yasayan ehalinin sayi 76 000 nefere catirdi Bu baximdan erazinin musteqil stata cevrilmesi gundeme gelir federal qanunvericiliye esasen ehalisinin sayi 60 mini kecdikde eraziye stat statusu verile biler 1796 ci ilde cagirilan konventde eraziye stat statusu verildi ve Tennessi adlandirildi Cekson bu prosesde fealliq gostermis ve haqli olaraq Ittifaqa daxil edilmis Tennessiden Numayendeler Palatasina uzv secilmisdir Novbeti il o Stati senatda temsil edir Lakin Cekson yalniz alti ay senatorluq edir 1798 ci ilin yazinda biznes ortagi Devid Allison hebs edildikde istefa vererek Nesville qayidir Az bir zamanda islerini qaydaya salir Isguzar sahibkar varli quldar Cekson statin Ali Mehkemesine uzv secilir E Ceksonun karyerasinda novbeti merhele Tennessi legislaturasinda milis general mayoru secilmesidir Lakin o herbi xidmetle yanasi siyasi fealiyyet de gosterir bele ki 35 yasli general Simali Amerikada Avropa mustemleke torpaqlari ve hindular yasayan eraziler hesabina ABS erazisinin genislendirilmesi arzusunda oldugunu bildirir Onun bu isteyi sulhsever prezident Ceffersondan destek almir 1812 ci ilde prezident Medison Ingiltereye muharibe elan etdi Muharibeye qatilan Ingiltere hokumeti hindu qebilelerini ele alaraq onlarin ABS ye qarsi qiyama qalxmasina nail olur 1813 cu ilin evvellerinden iki alay formalasdiran Cekson Cenub qerbde hindu qiyamlarini yatirmaga gonderilir Hindularla amansiz doyuslerde bir birinin ardinca qelebe qazanan Cekson bezi qebileleri tamamile mehv edir qiyam amansizliqla yatirilir Hindulara mexsus 23 milyon akr torpaq sahesi ABS ye birlesdirilir Bundan razi qalan Konqres Ceksona ordu generali rutbesi verir Endru Cekson prezidentliyinden evvel quldarligin ve hindularin oz yasayis meskenlerinden kocurulmesinin qati terefdari kimi taninmis ve hakimiyyeti dovrunde de bu istiqametde siyaset yurutmusdur Qorxmaz cesur bir doyuscu olmasi ve sert xarakterine gore ona Qoca Old Hickory leqebi verilmisdi Elde etdiyi ugurlar Ceksona sohret getirse de bezi dairelerde buna barmaqarasi baxir primitiv silahlarla doyusen hindular uzerindeki qelebeleri boyuk resadet hesab etmirdiler Lakin ingilis nizami ordulari uzerinde xususile Yeni Orlean yaxinligindaki qelebesi onun bacariqli herbci oldugunu tesdiq ederek generali milli qehremana cevirdi Prezidentliyi1818 ci ilde Florida ABS ye birlesdirildikden sonra prezident Monro onu yeni statin qubernatoru teyin edir Lakin general tezlikle istefa verir uc il sonra ise ordudan gedir Yaxinlarina yazdigi mektublarinda qalan heyatini dinc fermerlik fealiyyetine hesr etmek arzusunda oldugunu bildirir Lakin yaxin dostlari xususile Tennessi statinin varli sexsleri J Levis C Overton ve C Iton onun novbeti prezident seckilerine namizedliyini vermesini isteyirler 1824 cu il prezident seckilerinde prezidentliye namizedlerden hec biri ustunluk qazana bilmemis ve ABS Konstitusiyasina uygun olaraq prezidenti Konqres mueyyenlesdirmisdi ABS tarixinde yegane bele haldir Lakin Endru Ceksondan daha az ses toplamasina baxmayaraq Con Kuinsi Adams prezident elan edilmisdi H Kleyin seslerini Adamsa vermesi sonuncunun prezident secilmesi ile neticelenir Meglubiyyetden meyus olan Cekson Adamsi ve onun dovlet katibi teyin etdiyi H Kleyi gizli sovdelesmede gunahlandirir Qeyd edek ki gergin kecen seckiler siyasi quvvelerin yeniden qutblesmesine sebeb olmusdur Adams Kley qruplasmasi milli respublikacilar 1832 ci ilden viqler adlandirilan partiyanin yaranmasi ile neticelenir Cekson terefdarlari xususile C Kalxaun ve M Van Burenin tesebbusu ile demokrat respublikacilar ve ya sadece demokrat adlandirilan partiyani tesis edirler 1828 ci il seckilerine ciddi hazirlasan demokratlar yeni tebligat taktikalarindan istifade edirler Artiq namized proqramini secicilerle birbasa temas yaratmaqla mitinqlerde aciqlayir metbuatdan genis istifade olunur Bu tedbirler behresini verir ve Cekson Adamsa boyuk ustunlukle qalib gelerek prezident secilir Inauqurasiya nitqinde demokratik islahatlarin zeruriliyinden danisan yeni prezident bu ise ilk olaraq dovlet memurlarinin deyisdirilmesi ile baslayir Cekson hele 12 il evvel prezident Monroya yazdigi mektubunda partiya mensubluguna gore dovlet vezifelerinin paylanmasinin eleyhine cixirdi Her bir halda partiya maragi ve partiya mensublugu kenara qoyulmalidir Boyuk ve guclu millet rehberi ozunu partiya mensublugu ile buxovlamamalidir Buna baxmayaraq sonraki fealiyyetinde evvel dediklerine riayet etmir terefdarlarini vacib vezifelere teyin edir Bunu o Adamsin dovrunde kadrlarin korrupsiya ve rusvetxorluga qursanmasi ile izah edirdi Hadiselerin sonraki inkisafi onun haqli oldugunu gosterdi Tekce herbi deniz nazirliyinde aparilan yoxlamalar ilde bir milyon dollar yeyinti oldugunu uze cixartdi Ceksonun siyasi reqibleri islahatlarin kecirilmesine muqavimet gosterir teyin etdiyi kadrlarin Konqresde tesdiq olunmasina manecilik toredirdiler Tedricen prezidentin fealiyyeti demokrat partiyasinin daxilinde naraziliqla qarsilanmaga basladi Xususile federal hakimiyyetin huquqlarini statlarin suverenliyinden ustun tutmasi partiyanin vitseprezident Kalxaunun basciliq etdiyi cenub qanadinin ciddi etirazina sebeb oldu Konstitusiyani ozunemexsus sekilde serh eden Kalxaun statlarin Ittifaqdan ayrilmasi huququnu ozunde saxladigini iddia edirdi Prezident ise onun bu tefsiri ile qetiyyen razilasmirdi Fikir ayriligi muharibeyle sonuclanacaq quldarliq problemi gundeme gelmemis partiya daxili ikitireliyin yaranmasina sebeb oldu Partiyadaxili ixtilaflar Ceksonun nufuzuna ziyan vurmur Onun yeni formalasan kicik burjuaziyanin menafeyini guden maliyye sisteminde apardigi islahatlar Konqres qanunlarina veto qoymaqla Milli Bankin monopoliyasinin qarsisini almasi cemiyyetde ona islahatci prezident imici qazandirmisdi 1832 ci il seckilerinde Ceksonun esas reqibi olur Gergin kecen seckilerde Cekson boyuk ustunlukle ikinci muddete prezident secildi Seckilerde ucuncu siyasi quvve kimi cixis eden Antimason partiyasi ciddi ugur qazanmadi ve bu umumiyyetle ABS de berqerar olmus iki partiyali sisteme esasli deyisiklik getirmedi Onlarin numayendesi Floyd secimciler kollegiyasinda Cekson ve Kleyin topladiqlari 219 ve 49 sese qarsi yalniz 11 ses ala bilmisdi Cekson ikinci prezidentlik muddetinde de goturduyu kursun fundamental xarakter dasidigina inanir ve basladigi demokratik islahatlari ozunemexsus inadkarliqla davam etdirirdi Cekson prezidentlik muddetinin basa catmasindan cox evvel daha secilmek niyyetinde olmadigini bildirir ve siyasi varis qaygisina qalir Mehz onun isteyile demokratlarin 1835 ci ilin mayinda kecirilen Konventinde M Van Buren prezidentliye namized gosterilir Ele onun boyuk komeyi neticesinde de Martin Van Buren ABS nin novbeti prezidenti secilir Prezidentlikden sonraki heyatiTennessiye qayidan eks prezident Ermitaj malikanesinde yasayir Buradaki menzere hec de urekacan deyildi Sekkiz illik prezidentliyi muddetinde ogullugu Endru kiciye tapsirdigi boyuk teserrufat iflas heddine catmisdi Buna sebeb bir terefden 1834 cu ilde Ermitajda bas vermis yangin idise diger terefden ogullugunun ise soyuq yanasmasi spirtli ickilerle alude olmasiydi Teserrufata rehberliyi ele alan eks prezidente tedricen veziyyeti sabitlesdirmek nesib olur Teserrufatla ciddi mesgul olmasi ona olkede geden siyasi prosesleri izlemeye mane olmamisdir Xususile 1844 cu il seckilerinde siyasi elaqelerinden partiya daxilinde hele de movcud olan boyuk nufuzundan istifade ederek Ceyms Noks Polkun prezident secilmesine yardimci olmusdur 1845 ci ilin evvellerinden Ceksonun sehheti pislesir Qisa muddetde hereket qabiliyyetini itiren qoca general xususi qurasdirilmis kreslodan istifade edir Bu erefede onun ehval ruhiyyesini yukselden yalniz Texasin ilhaq olunmasi idi Var dovletinin boyuk hissesinin Endru kiciye ve nevelerine sexsi silah sursatlarinin yaxin dostlarina verilmesini vesiyyet edir E Cekson 8 iyun 1845 ci ilde 78 yasinda vefat etmisdir Iki gun sonra duzenlenen defn merasiminde onu son menzile yola salmaga uc minden cox adam toplanmisdi IrsiEndru Cekson hazirki 20 ABS dollarinin uzerinde tesvir olunmusdur Evveller 5 10 50 ve 10 000 dollarliq banknotlarin hemcinin Amerika Konfederativ Statlarinin 1000 dollarliq eskinaslarinin uzerinde de onun tesviri yer almisdir IstinadlarBradley H W Andrew Jackson Encyclopaedia Britannica ing Lundy D R Andrew Jackson The Peerage ing Andrew Jackson Cottage and US Rangers Centre Northern Ireland Tourist Board oktyabr 25 2007 tarixinde Istifade tarixi aprel 11 2017 Case Steven Andrew Jackson State Library of North Carolina 2009 iyun 18 2017 tarixinde Istifade tarixi iyul 20 2017