Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Martin Van Buren (ing. Martin Van Buren; 5 dekabr 1782[…], Kinderhuk[d], Nyu-York ştatı – 24 iyul 1862[…], Kinderhuk[d], Nyu-York ştatı 5 dekabr 1782, Kinderhuk, Nyu-York, ABŞ — 24 iyul 1862, Kinderhuk, Nyu-York, ABŞ) — Amerika Birləşmiş Ştatlarının 8-ci prezidenti (1837–1841), 8-ci vitse-prezidenti (1833–1837) və 10-cu Dövlət katibi (1829–1831). Tomas Ceffersonla yanaşı hər üç vəzifəni tutmuş yeganə şəxsdir.
| Martin Van Buren | |
|---|---|
| ing. Martin Van Buren | |
 | |
| 4 mart 1837 – 4 mart 1841 | |
| Əvvəlki | Endrü Cekson |
| Sonrakı | Vilyam Henri Harrison |
| 4 mart 1833 – 4 mart 1837 | |
| Əvvəlki | Con Kelhun |
| Sonrakı | Riçard Conson |
| 28 mart 1829 – 23 may 1831 | |
| Əvvəlki | Ceyms Aleksander Hamilton[d] |
| Sonrakı | Eduard Livinqston[d] |
Nyu-York qubernatoru[d] | |
| 1 yanvar 1829 – 12 mart 1829 | |
| Əvvəlki | Nataniel Pitçer[d] |
| Sonrakı | Enos Tompson Trup[d] |
Nyu-Yorkun Baş prokuroru[d] | |
| 17 fevral 1815 – 8 iyul 1819 | |
| Əvvəlki | Abraham Van Veçten[d] |
| Sonrakı | Tomas C. Oakli[d] |
ABŞ senatoru[d] | |
| 4 mart 1821 – 4 mart 1823 | |
| Əvvəlki | Nathan Senford[d] |
ABŞ senatoru[d] | |
| 4 mart 1823 – 4 mart 1825 | |
ABŞ senatoru[d] | |
| 4 mart 1825 – 4 mart 1827 | |
ABŞ senatoru[d] | |
| 4 mart 1827 – 20 dekabr 1828 | |
Amerika Birləşmiş Ştatlarının seçilmiş prezidenti[d] | |
| dekabr 1836 – 4 mart 1837 | |
| Əvvəlki | Endrü Cekson |
| Sonrakı | Vilyam Henri Harrison |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum adı | Maarten van Buren |
| Doğum tarixi | 5 dekabr 1782[…] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 24 iyul 1862[…](79 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Vəfat səbəbi | ürək çatışmazlığı |
| Dəfn yeri |
|
| Partiya |
|
| Fəaliyyəti | siyasətçi, vəkil, diplomat, dövlət xadimi, yazıçı |
| Atası | Abraham Van Buren[d] |
| Anası | Maria Hoes[d] |
| Həyat yoldaşı |
|
| Uşaqları |
|
| | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Amerikanın Britaniyadan müstəqillik qazanmasından sonra doğulmuş ilk ABŞ prezidentidir.
Erkən həyatı
Martin Van Buren 5 dekabr 1782-ci ildə Nyu-York yaxınlığındakı Kinderhuk şəhərində anadan olmuşdur. Sonralar yazdığı memuarlarında əcdadlarının Amerikaya 1633-cü ildə Hollandiyadan gəldiklərini bildirirdi. Nüfuzlu fermer və meyxana sahibi olan atası Avraam Van Buren işgüzarlığı sayəsində böyük sərvət toplaya bilmişdi. Martin ailənin 5 uşağından üçüncüsü idi. İbtidai təhsilini latın dili tədris olunan məktəbdə almış, 14 yaşında ikən vəkil olmaq məqsədilə dəftərxanada işləməyə başlamışdır. O, dövrün tanınmış vəkillərindən biri olan Frensis Silvesterin yanında praktika keçdikdən sonra müstəqil fəaliyyətə başlamışdır. 1803-cü ildə məhkəmədə işləməyə başlayarkən Martin Van Buren artıq yerli siyasətdə Ceksonun tərəfdarı kimi tanınırdı.
Martin 1807-ci ildə anasının uzaq qohumu Hanna Hoeslə ailə həyatı qurmuşdur.
Siyasi fəaliyyəti
30 yaşında Nyu-York senatına seçilən Martin Van Buren doğma ştatın siyasi həyatında əhəmiyyətli rol oynamışdır. Q, 1821-ci ildə Nyu-York Konstitusiya konventində ştatın siyasi sisteminin demokratikləşdirilməsi uğrunda fəal mübarizə aparırdı. Elə həmin il ştatı Vaşinqtonda təmsil edəcək iki senatordan biri seçilir. Prezident Adamsın yeritdiyi siyasi kursa müxalif olması onu Ceksonla yaxınlaşmağa sövq edir. 1828-ci ildə yenidən senator seçilsə də mandatdan imtina edərək Nyu-York qubernatoru seçkilərində namizədliyini irəli sürür. Bu siyasi gedişdə onun məqsədi, paralel olaraq keçirilən prezident seçkilərində Ceksonun namizədliyini təbliğ etmək idi. O, qubernator seçilsə də, 1829-cu ilin martında Ceksonun qurduğu kabinetdə xarici işlər naziri vəzifəsini tutur. Prezidentin yaxın silahdaşı kimi 1831-ci ildə istefaya gedərək ona kabineti yenidən qurmaq imkanı yaradır. Van Buren İngiltərədə səfir təyin edilsə də, senatda olan müxalif qüvvələr buna razılıq vermir. Lakin çox keçmir ki, Ceksonun Van Buren haqqında daha ciddi fikirdə olduğu aşkar olur. Prezident onu özünün siyasi varisi görmək istəyirdi. 1836-cı ildə Ceksonun arzusuna uyğun olaraq Van Buren və Kentukki ştatından Riçard Consonun uyğun olaraq prezident və vitse-prezidentliyə namizədlikləri irəli sürülür. Cekson və Van Burenin siyasi rəqibləri artıq viqlər partiyasında birləşsələr də seçkilərə vahid namizədlə gedə bilmədilər. Belə ki, 1836-cı il seçkilərində Ohayo ştatından olan U. H. Harrisonla birgə Tennessili H. L. Vayt, Massaçusetsdən D. Uebster, Cənubi Karolinadan U. P. Manqam da seçkiyə qoşuldular. Səslərin bölünməsi Van Burenin qələbəsini təmin etmiş oldu.
Prezidentliyi
Bəziləri Van Burenin gələcək fəaliyyətini sadəcə Ceksonun üçüncü prezidentlik müddəti olacağını deyirdilər. Lakin verilən proqnozların əksinə olaraq, Van Buren bir çox məsələlərin həllinə özünəməxsus tərzdə yanaşırdı. Müharibələrin artıq tarixə çevrilməsi onu İngiltərə ilə mülayim davranmağa sövq edirdi. 1837-ci ildə baş vermiş iqtisadi böhran onun nüfuzunaböyük zərbə vurmuşdur. Qırxıncı illərə qədər davam etmiş iqtisadi böhran, onun növbəti seçkilərdə uğur qazanmamasının başlıca səbəbi olmuşdur. Buna baxmayaraq Van Buren prezidentliyi dövründə qarşıya çıxan bir çox problemləri müvəffəqiyyətlə həll edir. 1837-ci ilin qışında Niaqara çayında, 1838-ci ilin qışında isə şimal-şərq sərhəd zolağında İngiltərəylə, hər ikisi müharibə ilə nəticələnə biləcək qarşıdurma yaranır. Hər iki halda general Uinfild Skottun rəhbərliyi altında qoşunları Kanada ilə sərhəd bölgəsinə göndərən prezident ona münaqişədən yayınmaq və dostluq münasibətləri yaratmağı tapşırır. Bununla o, nəinki labüd müharibənin qarşısını alır, eyni zamanda Birləşmiş Ştatlarla Kanada arasında mübahisəli sərhəd problemini birdəfəlik həll edir. Təəssüf ki, Van Buren bu uğurlardan səmərəli yararlana bilmir. 1840-cı il seçkilərində demokratların güclü köməyinə baxmayaraq viqlər partiyasının nümayəndəsi Uilyam Harrisona məğlub olur. Ümumi səsvermədə 46,8 % səs toplasa da, seçimçilər kollegiyasındakı səsvermədə pis nəticə göstərir (60–234).
Prezidentlikdən sonrakı həyatı
Belə ağır məğlubiyyətə uğraması onu heç də ruhdan salmır. Nyu-Yorkdakı fermasında yaşayan Van Buren yenidən siyasətə qayıtmaq haqqında düşünür. Bu məqsədlə 1842-ci ildə Birləşmiş Ştatlara səfərə çıxır. Lakin Texasın ilhaq edilməsinin əleyhdarı olması onun 1844-cü il prezident seçkilərində qələbə çalacağını şübhə altına salır və demokratlar ehtiyat varianta əl ataraq C. Polkun namizədliyini irəli sürürlər. Van Buren yenidən öz malikanəsinə çəkilir. C. Polkun siyasi xəttinin cəmiyyətdə birmənali qarşılanmaması, quldarlığın ləğvi ilə əlaqədar partiya daxilində ikitirəliyin yaranmasına biganə qala bilməyən qoca siyasətçi 1848-ci il prezident seçkilərində namizədliyini irəli sürür. O, seçkilərdə yalnız üçüncü yeri tutsa da, nəticədən razı idi. Məhz onun sayəsində quldarlıq problemi ilk dəfə olaraq seçkiönü mübarizənin əsas amilinə çevrilirdi. Bu, eyni zamanda Şimal və Cənub arasında münaqişələrin başlanmasına rəvac vermişdir. Quldarlığın barışmaz əleyhdarı olan Van Buren ümumilikdə 10 % səs toplasa da Cənub ştatlarında bir səs belə ala bilmir. Bu, Van Burenin milli siyasətdə sonuncu böyük çıxışı idi. 1853–55-ci illərdə Avropaya səyahətə çıxır və eyni zamanda tamamlaya bilmədiyi bioqrafiyasını yazmaqla məşğul olur. Burada o, siyasi partiyalara və müasir partiyalı dövlətə olan inamını bir daha təsdiq edir.
Ömrünün son illərini Lindenvald malikanəsində keçirir. O, 24 iyul 1862-ci ildə, vətəndaş müharibəsinin qızğın vaxtında vəfat edir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Cohen S. G. Asthma among the famous. Martin Van Buren (1792-1862), eighth president of the United States (ing.). // Allergy and Asthma Proceedings Providence: OceanSide, 1996. Vol. 17, Iss. 6. P. 370–372. ISSN 1088-5412; 1539-6304 PMID:9091244
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Lundy D. R. Martin Van Buren // The Peerage (ing.).
- Lundy D. R. The Peerage (ing.).
- "Martin Van Buren: Life in Brief". Miller Center of Public Affairs University of Virginia. April 3, 2019 tarixində . İstifadə tarixi: March 6, 2017.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Martin Van Buren ing Martin Van Buren 5 dekabr 1782 Kinderhuk d Nyu York stati 24 iyul 1862 Kinderhuk d Nyu York stati 5 dekabr 1782 Kinderhuk Nyu York ABS 24 iyul 1862 Kinderhuk Nyu York ABS Amerika Birlesmis Statlarinin 8 ci prezidenti 1837 1841 8 ci vitse prezidenti 1833 1837 ve 10 cu Dovlet katibi 1829 1831 Tomas Ceffersonla yanasi her uc vezifeni tutmus yegane sexsdir Martin Van Burening Martin Van BurenABS Prezidenti4 mart 1837 4 mart 1841EvvelkiEndru CeksonSonrakiVilyam Henri HarrisonABS vitse prezidenti4 mart 1833 4 mart 1837EvvelkiCon KelhunSonrakiRicard ConsonABS dovlet katibi28 mart 1829 23 may 1831EvvelkiCeyms Aleksander Hamilton d SonrakiEduard Livinqston d Nyu York qubernatoru d 1 yanvar 1829 12 mart 1829EvvelkiNataniel Pitcer d SonrakiEnos Tompson Trup d Nyu Yorkun Bas prokuroru d 17 fevral 1815 8 iyul 1819EvvelkiAbraham Van Vecten d SonrakiTomas C Oakli d ABS senatoru d 4 mart 1821 4 mart 1823EvvelkiNathan Senford d ABS senatoru d 4 mart 1823 4 mart 1825ABS senatoru d 4 mart 1825 4 mart 1827ABS senatoru d 4 mart 1827 20 dekabr 1828Amerika Birlesmis Statlarinin secilmis prezidenti d dekabr 1836 4 mart 1837EvvelkiEndru CeksonSonrakiVilyam Henri HarrisonSexsi melumatlarDogum adi Maarten van BurenDogum tarixi 5 dekabr 1782 1782 12 05 Dogum yeri Kinderhuk d Nyu York stati ABSVefat tarixi 24 iyul 1862 1862 07 24 79 yasinda Vefat yeri Kinderhuk d Nyu York stati ABSVefat sebebi urek catismazligiDefn yeri Kinderhuk qebirstanligi d Partiya Azad Torpaq Partiyasi d ABS Demokratlar Partiyasi Demokratik Respublikaci Partiya d Fealiyyeti siyasetci vekil diplomat dovlet xadimi yaziciAtasi Abraham Van Buren d Anasi Maria Hoes d Heyat yoldasi Hanna Van Buren 1807 1819 Usaqlari Abraham Van Buren d Con Van Buren d Martin Van Buren ogul d Vaynfild Skott Van Buren d Smit Tompson Van Buren d Vikianbarda elaqeli mediafayllar Amerikanin Britaniyadan musteqillik qazanmasindan sonra dogulmus ilk ABS prezidentidir Erken heyatiMartin Van Buren 5 dekabr 1782 ci ilde Nyu York yaxinligindaki Kinderhuk seherinde anadan olmusdur Sonralar yazdigi memuarlarinda ecdadlarinin Amerikaya 1633 cu ilde Hollandiyadan geldiklerini bildirirdi Nufuzlu fermer ve meyxana sahibi olan atasi Avraam Van Buren isguzarligi sayesinde boyuk servet toplaya bilmisdi Martin ailenin 5 usagindan ucuncusu idi Ibtidai tehsilini latin dili tedris olunan mektebde almis 14 yasinda iken vekil olmaq meqsedile defterxanada islemeye baslamisdir O dovrun taninmis vekillerinden biri olan Frensis Silvesterin yaninda praktika kecdikden sonra musteqil fealiyyete baslamisdir 1803 cu ilde mehkemede islemeye baslayarken Martin Van Buren artiq yerli siyasetde Ceksonun terefdari kimi taninirdi Martin 1807 ci ilde anasinin uzaq qohumu Hanna Hoesle aile heyati qurmusdur Siyasi fealiyyeti30 yasinda Nyu York senatina secilen Martin Van Buren dogma statin siyasi heyatinda ehemiyyetli rol oynamisdir Q 1821 ci ilde Nyu York Konstitusiya konventinde statin siyasi sisteminin demokratiklesdirilmesi ugrunda feal mubarize aparirdi Ele hemin il stati Vasinqtonda temsil edecek iki senatordan biri secilir Prezident Adamsin yeritdiyi siyasi kursa muxalif olmasi onu Ceksonla yaxinlasmaga sovq edir 1828 ci ilde yeniden senator secilse de mandatdan imtina ederek Nyu York qubernatoru seckilerinde namizedliyini ireli surur Bu siyasi gedisde onun meqsedi paralel olaraq kecirilen prezident seckilerinde Ceksonun namizedliyini teblig etmek idi O qubernator secilse de 1829 cu ilin martinda Ceksonun qurdugu kabinetde xarici isler naziri vezifesini tutur Prezidentin yaxin silahdasi kimi 1831 ci ilde istefaya gederek ona kabineti yeniden qurmaq imkani yaradir Van Buren Ingilterede sefir teyin edilse de senatda olan muxalif quvveler buna raziliq vermir Lakin cox kecmir ki Ceksonun Van Buren haqqinda daha ciddi fikirde oldugu askar olur Prezident onu ozunun siyasi varisi gormek isteyirdi 1836 ci ilde Ceksonun arzusuna uygun olaraq Van Buren ve Kentukki statindan Ricard Consonun uygun olaraq prezident ve vitse prezidentliye namizedlikleri ireli surulur Cekson ve Van Burenin siyasi reqibleri artiq viqler partiyasinda birlesseler de seckilere vahid namizedle gede bilmediler Bele ki 1836 ci il seckilerinde Ohayo statindan olan U H Harrisonla birge Tennessili H L Vayt Massacusetsden D Uebster Cenubi Karolinadan U P Manqam da seckiye qosuldular Seslerin bolunmesi Van Burenin qelebesini temin etmis oldu PrezidentliyiBezileri Van Burenin gelecek fealiyyetini sadece Ceksonun ucuncu prezidentlik muddeti olacagini deyirdiler Lakin verilen proqnozlarin eksine olaraq Van Buren bir cox meselelerin helline ozunemexsus terzde yanasirdi Muharibelerin artiq tarixe cevrilmesi onu Ingiltere ile mulayim davranmaga sovq edirdi 1837 ci ilde bas vermis iqtisadi bohran onun nufuzunaboyuk zerbe vurmusdur Qirxinci illere qeder davam etmis iqtisadi bohran onun novbeti seckilerde ugur qazanmamasinin baslica sebebi olmusdur Buna baxmayaraq Van Buren prezidentliyi dovrunde qarsiya cixan bir cox problemleri muveffeqiyyetle hell edir 1837 ci ilin qisinda Niaqara cayinda 1838 ci ilin qisinda ise simal serq serhed zolaginda Ingiltereyle her ikisi muharibe ile neticelene bilecek qarsidurma yaranir Her iki halda general Uinfild Skottun rehberliyi altinda qosunlari Kanada ile serhed bolgesine gonderen prezident ona munaqiseden yayinmaq ve dostluq munasibetleri yaratmagi tapsirir Bununla o neinki labud muharibenin qarsisini alir eyni zamanda Birlesmis Statlarla Kanada arasinda mubahiseli serhed problemini birdefelik hell edir Teessuf ki Van Buren bu ugurlardan semereli yararlana bilmir 1840 ci il seckilerinde demokratlarin guclu komeyine baxmayaraq viqler partiyasinin numayendesi Uilyam Harrisona meglub olur Umumi sesvermede 46 8 ses toplasa da secimciler kollegiyasindaki sesvermede pis netice gosterir 60 234 Prezidentlikden sonraki heyatiBele agir meglubiyyete ugramasi onu hec de ruhdan salmir Nyu Yorkdaki fermasinda yasayan Van Buren yeniden siyasete qayitmaq haqqinda dusunur Bu meqsedle 1842 ci ilde Birlesmis Statlara sefere cixir Lakin Texasin ilhaq edilmesinin eleyhdari olmasi onun 1844 cu il prezident seckilerinde qelebe calacagini subhe altina salir ve demokratlar ehtiyat varianta el ataraq C Polkun namizedliyini ireli sururler Van Buren yeniden oz malikanesine cekilir C Polkun siyasi xettinin cemiyyetde birmenali qarsilanmamasi quldarligin legvi ile elaqedar partiya daxilinde ikitireliyin yaranmasina bigane qala bilmeyen qoca siyasetci 1848 ci il prezident seckilerinde namizedliyini ireli surur O seckilerde yalniz ucuncu yeri tutsa da neticeden razi idi Mehz onun sayesinde quldarliq problemi ilk defe olaraq seckionu mubarizenin esas amiline cevrilirdi Bu eyni zamanda Simal ve Cenub arasinda munaqiselerin baslanmasina revac vermisdir Quldarligin barismaz eleyhdari olan Van Buren umumilikde 10 ses toplasa da Cenub statlarinda bir ses bele ala bilmir Bu Van Burenin milli siyasetde sonuncu boyuk cixisi idi 1853 55 ci illerde Avropaya seyahete cixir ve eyni zamanda tamamlaya bilmediyi bioqrafiyasini yazmaqla mesgul olur Burada o siyasi partiyalara ve muasir partiyali dovlete olan inamini bir daha tesdiq edir Omrunun son illerini Lindenvald malikanesinde kecirir O 24 iyul 1862 ci ilde vetendas muharibesinin qizgin vaxtinda vefat edir Hemcinin baxAmerika Birlesmis Statlari prezidentlerinin siyahisiIstinadlarCohen S G Asthma among the famous Martin Van Buren 1792 1862 eighth president of the United States ing Allergy and Asthma ProceedingsProvidence OceanSide 1996 Vol 17 Iss 6 P 370 372 ISSN 1088 5412 1539 6304 PMID 9091244 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Lundy D R Martin Van Buren The Peerage ing Lundy D R The Peerage ing Martin Van Buren Life in Brief Miller Center of Public Affairs University of Virginia April 3 2019 tarixinde Istifade tarixi March 6 2017