Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ceyms Noks Polk (ing. James Knox Polk; 2 noyabr 1795, Paynvil, Şimali Karolina, ABŞ — 15 iyun 1849, Neşvil, Tennessi, ABŞ) — Amerika Birləşmiş Ştatlarının 11-ci prezidenti (1845–1849). Tarixçilər tərəfindən ABŞ tarixindəki ən yaxşı 10 prezidentdən biri hesab olunur.
| Ceyms Noks Polk | |
|---|---|
| ing. James K. Polk | |
 | |
| 4 mart 1845 – 4 mart 1849 | |
| Əvvəlki | Con Tayler |
| Sonrakı | Zakari Teylor |
ABŞ nümayəndəsi[d] | |
| 4 mart 1833 – 4 mart 1839 | |
| 7 dekabr 1835 – 4 mart 1839 | |
ABŞ nümayəndəsi[d] | |
| 4 mart 1825 – 4 mart 1833 | |
Amerika Birləşmiş Ştatlarının seçilmiş prezidenti[d] | |
| dekabr 1844 – 4 mart 1845 | |
| Əvvəlki | Vilyam Henri Harrison |
| Sonrakı | Zakari Teylor |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum adı | James Knox Polk |
| Doğum tarixi | 2 noyabr 1795[…] |
| Vəfat tarixi | 15 iyun 1849[…](53 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | vəba |
| Partiya | |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi, vəkil, fermer, dövlət xadimi |
| Həyat yoldaşı |
|
| Dini | metodizm |
| | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Polkun hakimiyyəti dövründə ABŞ Luiziananın satın alınmasından sonrakı ən böyük ərazi artımına nail olmuşdur. 1846–1848-ci illər ABŞ-Meksika müharibəsi nəticəsində Nyu-Meksiko, Kaliforniya, Nevada və Yutanın işğalı, Britaniyadan Oreqonun şimal hissəsinin əldə edilməsi və Texasın özünə birləşdirilməsi yolu ilə ABŞ öz ərazilərini 1,3 milyon km² artırmış və nəticədə Sakit okeana çıxış əldə etmişdi.
Erkən həyatı
ABŞ-nin 11-ci prezidenti Ceyms Noks Polk 2 noyabr 1795-ci ildə Şimali Karolina ştatının Meklenburq dairəsində anadan olmuşdur He was the first of 10 children born into a family of farmers.. On bir yaşında ikən ailəsiylə birlikdə Tennessiyə köçürlər. Səhhətində olan problemlər onun ibtidai təhsil almasını gecikdirmişdir. Lakin bu, onun mükəmməl təhsil almasına mane olmur. 21 yaşında daxil olaraq, 1818-ci ildə oranı müvəffəqiyyətlə bitirir. Tennessiyə qayıdaraq Neşvilldə vəkillər kontorunda işləyir. 1824-cü ildə varlı biznesmen, böyük torpaq sahibi mayor Coel Çayldresin qızı Sara ilə ailə həyatı qurmuş, lakin övladları olmamışdır. Saranın atası vəfat etdikdən sonra, onun bütün varidatı, Tennessi və Alabamada malikanələr, çoxsaylı qullar Polklara çatmışdır.
Siyasi fəaliyyəti
E. Ceksonun və demokrat partiyasının inanılmış tərəfdarı olan Polk parlaq natiqlik bacarığı ilə hətta rəqiblərinin də hörmətini qazanmışdı. 1823–25-ci illərdə Tennessi parlamentinin üzvü olur. Onun çoxlu tanışları olsa da, onların çox az hissəsi ilə dostluq əlaqələri qurmuşdu. Endrü Cekson onun ən yaxın dostlarından biri idi. Məhz onun yaxından köməyi və himayədarlığı sayəsində Polk böyük siyasətə gəlmişdi. Ştatın tanınmış şəxsləri ilə isti münasibətdə olması onun yerli milisin polkovniki və qanunverici orqanın üzvü seçilməsinə kömək etmişdi. 23 yaşında ikən Konqresə seçilir və 1825–39-cu illərdə burada fəaliyyət göstərir. Son dörd ildə Nümayəndələr Palatasının spikeri seçilmiş və burada demokratlar fraksiyasına rəhbərliyi ələ almışdı.
Prezidentliyi (1845–1849)
1839–41-ci illərdə Tennessinin qubernatoru kimi siyasi təcrübə toplayan Polk məğlub olduğu iki ardıcıl seçkidən (1841, 1843) sonra Vaşinqtona qayıdır. 1844-cü ildə demokratların Baltimorda keçirilən partiya konventində onu prezidentliyə namizəd göstərirlər. Bunun başlıca səbəbi partiyanın görkəmli xadimləri Martin Van Buren, L. Kass və C. Bükenenin arasındakı qarşıdurma olur. Onlar qarşıdurmanı kəskinləşdirməkdən çəkinərək Polkun şəxsində ortaq məxrəcə gəlirlər. Siyasi xadim olmaqla yanaşı, quldar olan Polk Cənubda böyük nüfuza malik idi. Cənublular onun prezident olacağı təqdirdə vergiləri azaldacağına, bankların özbaşınalığına qarşı çıxacağına ümid bəsləyirdilər. Viqlər demokratların seçiminə istehza ilə yanaşır, "Ceyms Polk kimdir axı?" kimi istehzalı şüarla çıxış edirdilər. Lakin Polk özünü seçkiönü mübarizənin bacarıqlı strateqi kimi göstərdi və müxtəlif regional maraqlardan öz xeyri üçün istifadə etdi. Belə ki, Texasın ilhaq edilməsi planı demokratlar arasında ikitirəliyin yaranmasına səbəb olmuşdu. Polk Şimalda seçiciləri Texasın ABŞ-yə birləşdirilməsinin onların da marağı çərçivəsində olduğuna inandırmaq istəyirdi. O, senator Robert Uolkerlə birlikdə Cənubda qullar və quldarlar arasında başlaya biləcək hər hansı konfliktin Şimala da yayılacağını bildirirdi. Bunun qarşısını isə yalnız ABŞ ərazilərini genişləndirməklə almaq olardı. Polk quldarlığın əleyhinə olmasa da, onun ABŞ-yə daxil edilmiş yeni ştatlara yayılmasının tərəfdarı deyildi. Mühafizəkar viqlərdən fərqli olaraq Polk ictimai rəyin ərazilərin genişləndirilməsi tərəfi ndə olduğunu yaxşı başa düşür və bundan səmərəli istifadə edirdi. Uğurlu seçkiönü kampaniya təşkil edə bilməsi, nəticədə onun viqlərin namizədi H. Kleydən daha çox səs toplaması ilə nəticələndi. Seçimçilər kollegiyasında Kleyə böyük fərqlə qalib gəlsə də (170:105), əhalinin seçkilərdə iştirak səviyyəsinin yüksək olmasına (79,9 %) baxmayaraq, yalnız 49,6 % səs topladı. 1824-cü ildən sonra ilk dəfə prezident 50 %-dən aşağı səs toplamaqla seçilirdi.
Nazirlərin təyin edilməsində Polk yüksək siyasi və inzibati bacarıq göstərmişdir. Dövlət katibi vəzifəsini tutan Ceyms Bükenenlə yanaşı Uilyam L. Mersi (hərbi), (maliyyə), (hərbi-dəniz donanması) kimi yüksək səviyyəli mütəxəssislər kabinetə daxil edildilər. Onlar prezidentin demokratik prinsiplərini müdafiə etsələr də, icraedici hakimiyyətin siyasi kursuna əhəmiyyətli təsir göstərə bilmədilər. Çünki əsas kursu Polk özü müəyyənləşdirir və həyata keçirirdi. Bu isə onun prezidentliyi üçün bəzi problemlərin yaranması ilə nəticələndi. Prezidentin gömrük xidmətini təkmilləşdirmək üçün vəsait ayrılmasını nəzərdə tutan qanun layihəsinə veto qoyması qərb demokratlarının partiyadan uzaqlaşmasına səbəb olur. Onlar Polku cənub ştatlarının mənafeyinə xidmət etməkdə günahlandırırdılar.
Prezident kimi fəaliyyətində əsasən ölkə ərazisinin genişləndirilməsi kursunu götürən Polk 1845-ci ilin dekabrında Texasın 28-ci ştat kimi ABŞ-yə birləşdirilməsinə nail olur. Bunun ardınca o, həmin vaxt Meksikaya məxsus olan Nyu-Meksiko və Kaliforniyanı da İttifaqa daxil edir. Beləliklə Polkun prezidentliyi dövründə Birləşmiş Ştatların ərazisi 2/3-si qədər artırılır.
Prezidentlikdən sonrakı həyatı
Səhhətində əmələ gələn problemlər üzündən Polk demokratların 1848-ci il prezident seçkilərinə namizədi olmaqdan imtina edir. Digər tərəfdən partiyadaxili müzakirələrdə onun artıq ikinci müddətə prezidentlik üçün yaramadığı fikri səslənirdi. Belə ki, partiyanın Şimal qanadı onun cənubluların mövqeyində dayanmasından narazı idi. Prezidentlik müddəti başa çatdıqdan sonra Tennessiyə qayıdaraq Neşvilldə yaşayır. Bir neçə ay sonra, 15 iyul 1849-cu ildə 53 yaşında vəfat edir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Lundy D. R. James Knox Polk // The Peerage (ing.).
- Deutsche Nationalbibliothek Record #118792733 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
- Dusinberre W. Slavemaster President: The Double Career of James Polk. Oxford University Press, 2003. S. 3.
- Borneman, p. 6
- Rawley, James A. "Polk, James K.". American National Biography online. February 2000. doi:10.1093/anb/9780198606697.article.0400795.
- Seigenthaler, p. 25
- United States Army, Soldiers 2022-03-31 at the Wayback Machine, 1980, p. 4
Xarici keçidlər
- Ağ Ev bioqrafiyası
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ceyms Noks Polk ing James Knox Polk 2 noyabr 1795 Paynvil Simali Karolina ABS 15 iyun 1849 Nesvil Tennessi ABS Amerika Birlesmis Statlarinin 11 ci prezidenti 1845 1849 Tarixciler terefinden ABS tarixindeki en yaxsi 10 prezidentden biri hesab olunur Ceyms Noks Polking James K PolkABS Prezidenti4 mart 1845 4 mart 1849EvvelkiCon TaylerSonrakiZakari TeylorABS numayendesi d 4 mart 1833 4 mart 1839ABS Numayendeler Palatasinin spikeri7 dekabr 1835 4 mart 1839ABS numayendesi d 4 mart 1825 4 mart 1833Amerika Birlesmis Statlarinin secilmis prezidenti d dekabr 1844 4 mart 1845EvvelkiVilyam Henri HarrisonSonrakiZakari TeylorSexsi melumatlarDogum adi James Knox PolkDogum tarixi 2 noyabr 1795 1795 11 02 Vefat tarixi 15 iyun 1849 1849 06 15 53 yasinda Vefat yeri Nesvill Deyvidson qrafligi d Tennessi ABSVefat sebebi vebaPartiya ABS Demokratlar PartiyasiTehsili Capel Hill Simali Karolina UniversitetiFealiyyeti siyasetci vekil fermer dovlet xadimiHeyat yoldasi Sara Cildress Polk 1824 1849 Dini metodizm Vikianbarda elaqeli mediafayllar Polkun hakimiyyeti dovrunde ABS Luiziananin satin alinmasindan sonraki en boyuk erazi artimina nail olmusdur 1846 1848 ci iller ABS Meksika muharibesi neticesinde Nyu Meksiko Kaliforniya Nevada ve Yutanin isgali Britaniyadan Oreqonun simal hissesinin elde edilmesi ve Texasin ozune birlesdirilmesi yolu ile ABS oz erazilerini 1 3 milyon km artirmis ve neticede Sakit okeana cixis elde etmisdi Erken heyatiABS nin 11 ci prezidenti Ceyms Noks Polk 2 noyabr 1795 ci ilde Simali Karolina statinin Meklenburq dairesinde anadan olmusdur He was the first of 10 children born into a family of farmers On bir yasinda iken ailesiyle birlikde Tennessiye kocurler Sehhetinde olan problemler onun ibtidai tehsil almasini gecikdirmisdir Lakin bu onun mukemmel tehsil almasina mane olmur 21 yasinda daxil olaraq 1818 ci ilde orani muveffeqiyyetle bitirir Tennessiye qayidaraq Nesvillde vekiller kontorunda isleyir 1824 cu ilde varli biznesmen boyuk torpaq sahibi mayor Coel Cayldresin qizi Sara ile aile heyati qurmus lakin ovladlari olmamisdir Saranin atasi vefat etdikden sonra onun butun varidati Tennessi ve Alabamada malikaneler coxsayli qullar Polklara catmisdir Siyasi fealiyyetiE Ceksonun ve demokrat partiyasinin inanilmis terefdari olan Polk parlaq natiqlik bacarigi ile hetta reqiblerinin de hormetini qazanmisdi 1823 25 ci illerde Tennessi parlamentinin uzvu olur Onun coxlu tanislari olsa da onlarin cox az hissesi ile dostluq elaqeleri qurmusdu Endru Cekson onun en yaxin dostlarindan biri idi Mehz onun yaxindan komeyi ve himayedarligi sayesinde Polk boyuk siyasete gelmisdi Statin taninmis sexsleri ile isti munasibetde olmasi onun yerli milisin polkovniki ve qanunverici orqanin uzvu secilmesine komek etmisdi 23 yasinda iken Konqrese secilir ve 1825 39 cu illerde burada fealiyyet gosterir Son dord ilde Numayendeler Palatasinin spikeri secilmis ve burada demokratlar fraksiyasina rehberliyi ele almisdi Prezidentliyi 1845 1849 1839 41 ci illerde Tennessinin qubernatoru kimi siyasi tecrube toplayan Polk meglub oldugu iki ardicil seckiden 1841 1843 sonra Vasinqtona qayidir 1844 cu ilde demokratlarin Baltimorda kecirilen partiya konventinde onu prezidentliye namized gosterirler Bunun baslica sebebi partiyanin gorkemli xadimleri Martin Van Buren L Kass ve C Bukenenin arasindaki qarsidurma olur Onlar qarsidurmani keskinlesdirmekden cekinerek Polkun sexsinde ortaq mexrece gelirler Siyasi xadim olmaqla yanasi quldar olan Polk Cenubda boyuk nufuza malik idi Cenublular onun prezident olacagi teqdirde vergileri azaldacagina banklarin ozbasinaligina qarsi cixacagina umid besleyirdiler Viqler demokratlarin secimine istehza ile yanasir Ceyms Polk kimdir axi kimi istehzali suarla cixis edirdiler Lakin Polk ozunu seckionu mubarizenin bacariqli strateqi kimi gosterdi ve muxtelif regional maraqlardan oz xeyri ucun istifade etdi Bele ki Texasin ilhaq edilmesi plani demokratlar arasinda ikitireliyin yaranmasina sebeb olmusdu Polk Simalda secicileri Texasin ABS ye birlesdirilmesinin onlarin da maragi cercivesinde olduguna inandirmaq isteyirdi O senator Robert Uolkerle birlikde Cenubda qullar ve quldarlar arasinda baslaya bilecek her hansi konfliktin Simala da yayilacagini bildirirdi Bunun qarsisini ise yalniz ABS erazilerini genislendirmekle almaq olardi Polk quldarligin eleyhine olmasa da onun ABS ye daxil edilmis yeni statlara yayilmasinin terefdari deyildi Muhafizekar viqlerden ferqli olaraq Polk ictimai reyin erazilerin genislendirilmesi terefi nde oldugunu yaxsi basa dusur ve bundan semereli istifade edirdi Ugurlu seckionu kampaniya teskil ede bilmesi neticede onun viqlerin namizedi H Kleyden daha cox ses toplamasi ile neticelendi Secimciler kollegiyasinda Kleye boyuk ferqle qalib gelse de 170 105 ehalinin seckilerde istirak seviyyesinin yuksek olmasina 79 9 baxmayaraq yalniz 49 6 ses topladi 1824 cu ilden sonra ilk defe prezident 50 den asagi ses toplamaqla secilirdi Nazirlerin teyin edilmesinde Polk yuksek siyasi ve inzibati bacariq gostermisdir Dovlet katibi vezifesini tutan Ceyms Bukenenle yanasi Uilyam L Mersi herbi maliyye herbi deniz donanmasi kimi yuksek seviyyeli mutexessisler kabinete daxil edildiler Onlar prezidentin demokratik prinsiplerini mudafie etseler de icraedici hakimiyyetin siyasi kursuna ehemiyyetli tesir gostere bilmediler Cunki esas kursu Polk ozu mueyyenlesdirir ve heyata kecirirdi Bu ise onun prezidentliyi ucun bezi problemlerin yaranmasi ile neticelendi Prezidentin gomruk xidmetini tekmillesdirmek ucun vesait ayrilmasini nezerde tutan qanun layihesine veto qoymasi qerb demokratlarinin partiyadan uzaqlasmasina sebeb olur Onlar Polku cenub statlarinin menafeyine xidmet etmekde gunahlandirirdilar Prezident kimi fealiyyetinde esasen olke erazisinin genislendirilmesi kursunu goturen Polk 1845 ci ilin dekabrinda Texasin 28 ci stat kimi ABS ye birlesdirilmesine nail olur Bunun ardinca o hemin vaxt Meksikaya mexsus olan Nyu Meksiko ve Kaliforniyani da Ittifaqa daxil edir Belelikle Polkun prezidentliyi dovrunde Birlesmis Statlarin erazisi 2 3 si qeder artirilir Prezidentlikden sonraki heyatiSehhetinde emele gelen problemler uzunden Polk demokratlarin 1848 ci il prezident seckilerine namizedi olmaqdan imtina edir Diger terefden partiyadaxili muzakirelerde onun artiq ikinci muddete prezidentlik ucun yaramadigi fikri seslenirdi Bele ki partiyanin Simal qanadi onun cenublularin movqeyinde dayanmasindan narazi idi Prezidentlik muddeti basa catdiqdan sonra Tennessiye qayidaraq Nesvillde yasayir Bir nece ay sonra 15 iyul 1849 cu ilde 53 yasinda vefat edir Hemcinin baxAmerika Birlesmis Statlari prezidentlerinin siyahisi Amerika Birlesmis Statlari prezidentlerinin siyahisiIstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Lundy D R James Knox Polk The Peerage ing Deutsche Nationalbibliothek Record 118792733 Umumi tenzimleme nezareti GND alm 2012 2016 Dusinberre W Slavemaster President The Double Career of James Polk Oxford University Press 2003 S 3 ISBN 978 0 19 515735 2 Borneman p 6 Rawley James A Polk James K American National Biography online February 2000 doi 10 1093 anb 9780198606697 article 0400795 Seigenthaler p 25 United States Army Soldiers 2022 03 31 at the Wayback Machine 1980 p 4Xarici kecidlerAg Ev bioqrafiyasi