Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ektoderma — Ektoderma, embrion inkişafının əvvəlində meydana gələn üç əsas inkişaf qatından biridir. Mezodermaya (orta qat) və endodermaya (ən daxili təbəqə) nisbətən səthdə olan ən xarici təbəqədir. Ektoderma sözü yunan ektosundan, xaricində və derma mənasını verir.
Ümumiyyətlə ektoderma epiteli və sinir toxumalarına (onurğa beyni, periferik sinirlər və beyin) ayrılır. Buraya dəri, ağız selikli qişası, burun deşikləri, tər vəziləri, saç və dırnaqlar və diş daxildir. Digər epiteliya növləri endodermadan əmələ gəlir.
Onurğalı embrionlarda ektodermi iki hissəyə bölmək olar: xarici ektoderm olaraq da bilinən dorsal səth ektoderması və sinir borusu və sinir dərisini əmələ gətirən sinir plakası. Səthi ektoderm epitel toxumalarının çoxunu, sinir lövhəsi isə əksər sinir toxumalarını əmələ gətirir. Bu səbəbdən sinir boşqabına və sinir dərisinə neyroektoderm deyilir.
Tarix
Baltik Alman-Rus bioloq Heinz Kristian Pander 1817-ci ildə Vürzburg Universitetində zoologiya üzrə doktorluq dərəcəsini almışdır. Embriologiyadakı araşdırmalarına ektoderm, mezoderm və endodermi kəşf etməsinə imkan verən toyuq yumurtaları ilə başladı. Kəşfləri sayəsində Pander bəzən "embriologiyanın banisi" olaraq da adlandırılır.
Panderin erkən embrion üzərində işi Karl Ernst von Baer adlı bir Prussiya-Eston bioloqu tərəfindən davam etdirildi. Baer, Panderin cücərmə təbəqəsi konsepsiyasını götürdü və bir çox fərqli heyvan növü üzərində apardığı geniş araşdırmalar nəticəsində bu prinsipi bütün onurğalılara yaymağa müvəffəq oldu. Baer, blastulanın kəşfi üçün də bəyənmə qazandı. Baer, mikrob təbəqəsi nəzəriyyəsi də daxil olmaqla kəşflərini 1828-ci ildə nəşr etdirdiyi "Heyvanların inkişafı haqqında" olaraq tərcümə olunan bir dərslikdə yayımladı.
Fərqləndirmə
İlkin görünüş
Ektoderma əvvəlcə amfibiyalarda və balıqlarda qastrulayanın sonrakı mərhələlərində tapıla bilər. Bu prosesin əvvəlində inkişaf edən embrion bir çox hüceyrəyə bölünərək, blastula adlanan içi boş bir top meydana gətirdi. Blastula qütblüdür və onun iki yarısına heyvan yarımkürəsi və bitki yarımkürəsi deyilir. Heyvanın bu yarımkürəsi nəticədə ektodermaya çevriləcəkdir
Organogenez
Ektodermadan çıxan bütün orqanlar, məsələn, sinir sistemi, dişlər, saçlar və bir çox ekzokrin vəzlər, bitişik iki toxuma qatından meydana gəlir: epiteliya və mezenxim . Ektodermal orqanların spesifik vaxtı və meydana gəlməsi metodu epiteliya hüceyrələrinin invaginasiyasından asılıdır. Məməli dişlər, mezenximadan qaynaqlanan ektodermdən inkişaf edir: ağızdan gələn ektodermadan və sinir dərisindən. Davamlı böyüyən dişlər üçün epiteliya kök hüceyrə komponentləri stellat retikulum adlanan toxuma qatlarından və səthi ektodermin suprabazal qatından əmələ gəlir.
Erkən inkişaf
Digər iki təbəqə kimi - mezoderma və endoderma - ektoderma mayalanmadan qısa müddət sonra əmələ gəlir və bundan sonra sürətli hüceyrə bölünməsi başlayır. Ektodermanın embrionun digər cücərmə təbəqələrinə nisbətən mövqeyi "selektiv yaxınlıq" ilə tənzimlənir, yəni ektodermanin daxili səthinin mezodermaya güclü (müsbət) yaxınlıq və onun üçün zəif (mənfi) yaxınlığa malik olması deməkdir. Bu seçici yaxınlıq inkişafın müxtəlif mərhələlərində dəyişir. İki qatın iki səthi arasındakı cazibə qüvvəsi, hüceyrə səthində mövcud olan kaderin molekullarının sayı və növü ilə müəyyən edilir. Eyni şəkildə, səthi ektoderm epidermisə çevrilir , neyroektoderma adətən yuxarıda yerləşən notokorddan istifadə edərək sinir yolu boyunca induksiya olunur.
Qastrulyasiya
Qastrulyasiya zamanı şüşə hüceyrələr blastulanın dorsal səthində əmələ gəlir və bir blastopore əmələ gətirir. Hüceyrələr içəriyə doğru genişlənməyə və blastulanın daxili divarı boyunca köç etməyə davam edir və blastosel adlanan maye ilə dolu bir boşluq meydana gətirirlər. Bir dəfə heyvan dirəyinin səth hüceyrələri mezoderm adlanan orta cücərmə qatının hüceyrələrinə çevrilmək məqsədi daşıyır. Radial genişlənmə prosesində heyvan dirəyinin əvvəllər bir neçə qat qalın olan hüceyrələri bölünür və nazik bir təbəqə meydana gətirir. Eyni zamanda, bölünən hüceyrələrin bu nazik təbəqəsi blastoporun dorsal dodağına çatdıqda, konvergent genişlənmə adlanan başqa bir proses meydana gəlir. Konvergent genişlənmə zamanı dodağa yaxınlaşan hüceyrələr orta səviyyəli şəkildə hüceyrələrin dodağa və embrionun içərisinə çəkilməsi üçün daxil edilir. Bu iki proses, ehtimal olunan mezoderm hüceyrələrinin ektoderm və endoderm arasında yerləşməsinə imkan verir. Konvergent genişlənmə və radial interkalasiya başladıqdan sonra endoderm hüceyrələrinə çevriləcək bitki qütbünün qalan hissəsi tamamilə ektoderm tərəfindən əmilir, çünki bu yuxarı hüceyrələr epiboliya məruz qalırlar, burada ektoderm hüceyrələri bölünərək tək bir təbəqə meydana gətirir. Bu, öz mövqelərində üç qatından ibarət olan homojen bir embrion yaradır .
Sonrakı inkişaf
Üç qatın yaradılmasından sonra hüceyrə fərqlənməsi baş verə bilər. Buradakı ilk vacib proses, ektodermin fərqlənərək sinir borusu, sinir üstü hüceyrələri və epidermis meydana gətirməsidir. Bu üç komponentdən hər biri müəyyən bir hüceyrə dəsti ilə nəticələnəcəkdir. Sinir borusu hüceyrələri mərkəzi sinir sistemini, sinir qabığı hüceyrələri periferik və bağırsaq sinir sistemini, melanositləri və üz qığırdaqlarını, epidermal bölgə isə epidermis, saç, dırnaqlar, yağ vəzləri və qoxu hissini meydana gətirir.
Sinir
Sinir iki hissədən ibarətdir: birincili və ikincili sinir. Hər iki proses də sinir üst hüceyrələrini səthi epidermal təbəqə ilə dərin sinir borusu arasında yerləşdirir. Birincili nevrulyasiya zamanı mezodermin notokord hüceyrələri ektodermanın qonşu səth hüceyrələrinin ektodermal sinir plakasının hüceyrələrini meydana gətirmək üçün sütunlu bir şəkildə yenidən yerləşmələri üçün siqnal verirlər. Hüceyrələr uzanmağa davam etdikdə notokordun dərhal üstündəki hüceyrə qrupu ektodermal sahədə formasını dəyişir. Bu xüsusi hüceyrələrə medial menteşe hüceyrələri (MHP) deyilir. İndi ektoderm uzanmağa davam etdikcə, sinir lövhəsinin ektodermal hüceyrələri içəriyə doğru qatlanır. Ektodermin əsasən hüceyrələrin bölünməsi səbəbindən içəriyə qatlanması, başqa bir hüceyrə qrupu sinir lövhəsində əmələ gələnə qədər davam edir. Bu hüceyrələrə dorsolateral menteşe hüceyrələri (DLHP) deyilir və meydana gəldikdən sonra ektodermin daxili qatlanması dayanır. Bu yaxınlaşma sinir dərisi olaraq bilinən DLHP hüceyrələrinin üstündəki ektodermal hüceyrələr tərəfindən aparılır. Sinir qabığı hüceyrələri nəhayət bitişik ektodermal hüceyrələri bir-birinə çəkərək sinir dərisi hüceyrələrini qabaqcıl epidermis ilə içi boş sinir borusu arasında qoyur.
Orqanoqenez
Ektodermadan çıxan bütün orqanlar, məsələn, sinir sistemi, dişlər, saçlar və bir çox ekzokrin vəzlər, bitişik iki toxuma qatından meydana gəlir. Ektodermal orqanların spesifik vaxtı və meydana gəlməsi metodu epiteliya hüceyrələrinin invaginasiyasından asılıdır.Məməli dişlər, mezenximadan qaynaqlanan ektodermdən inkişaf edir: ağızdan gələn ektodermadan və sinir dərisindən. Davamlı böyüyən dişlər üçün epiteliya kök hüceyrə komponentləri stellat retikulum adlanan toxuma qatlarından və səthi ektodermin suprabazal qatından əmələ gəlir.
Klinik əhəmiyyəti
Ektodermal displazi, ektodermadan yaranan toxuma qruplarının (xüsusən dişlər, dəri, saç, dırnaqlar və tər vəzləri) anormal inkişafa məruz qaldığı nadir, lakin ciddi bir vəziyyətdir. Bu, qeyri-müəyyən bir müddətdir, çünki 170-dən çox ektodermal displazi var. Xəstəliyin bir mutasiya və ya müəyyən genlərdəki mutasiyaların birləşməsindən qaynaqlandığı qəbul edilmişdir. Ektodermal displazi alt tipi ilə əlaqəli mutasiyaların yalnız bir hissəsi müəyyən edildiyi üçün bu xəstəliklə bağlı araşdırmalar davam edir . Hipohidrotik ektodermal displazi (HED) xəstəliyin ən çox yayılmış alt tipidir. Klinik hallarda, bu xəstəlik olan xəstələrdə bir sıra simptomlar var. Hipohidrotik ektodermal displazi normasından ən əhəmiyyətli hipohidrozdur, tər vəzlərinin olmaması və ya funksiyasının pozulması səbəbindən kifayət qədər tər istehsal edə bilməməsidir. Bu cəhət, xüsusən də yayda ciddi bir dezavantajdır, xəstənin həm idman etmə qabiliyyətini həm də işləmək qabiliyyətini məhdudlaşdırır və xəstələrin həyati təhlükəsi olan hipertermi riski altında olduğu isti iqlimlərdə xüsusilə təhlükəli ola bilər. Üzün qüsurları Hipohidrotik ektodermal displazi ilə də əlaqələndirilir, məsələn, sivri və ya itkin dişlər, göz ətrafındakı qırışmış dəri, seyrək və incə saçlarla birlikdə səliqəsiz burun forması. Bəzi hallarda ekzema kimi dəri problemləri də müşahidə olunur . Xəstələrin çoxu X xromosomunda EDA geninin variantlarının daşıyıcısıdır. Bu vəziyyət ümumiyyətlə kişiləri daha ciddi şəkildə təsir edir, çünki onlarda yalnız bir X xromosom var, qadınlarda saniyədə təsirlənməyən X xromosomu əksər simptomların qarşısını almaq üçün kifayət ola bilər.
İstinadlar
- Gilbert, Scott F. Developmental Biology. 9th ed. Sunderland, MA: Sinauer Associates, 2010: 333-370. Print.
- "Derivation of Tissues | SEER Training". training.seer.cancer.gov. 2021-10-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-28.
- Marieb, Elaine N.; Hoehn, Katja. Human Anatomy & Physiology. United States of America: Pearson. 2019. 146, 482–483, 1102–1106. ISBN .
- Baer KE von (1986) In: Oppenheimer J (ed.) and Schneider H (transl.), Autobiography of Dr. Karl Ernst von Baer. Canton, MA: Science History Publications.
- Hosseini, Hadi S.; Garcia, Kara E.; Taber, Larry A. "A new hypothesis for foregut and heart tube formation based on differential growth and actomyosin contraction". Development. 144 (13). 2017: 2381–2391. doi:10.1242/dev.145193. PMC 5536863. PMID 28526751.
- O'Rahilly, R; Müller, F. "Neurulation in the normal human embryo". Ciba Found Symp. Novartis Foundation Symposia. 181. 1994: 70–82. doi:10.1002/9780470514559.ch5. ISBN . PMID 8005032.
- Pispa, J; Thesleff, I. "Mechanisms of ectodermal organogenesis". Developmental Biology. 262 (2). Oct 15, 2003: 195–205. doi:10.1016/S0012-1606(03)00325-7. PMID 14550785.
- Tai, Y. Y.; Chen, R. S.; Lin, Y.; Ling, T. Y.; Chen, M. H. "FGF-9 accelerates epithelial invagination for ectodermal organogenesis in real time bioengineered organ manipulation". Cell Communication and Signaling. 10 (1). 2012: 34. doi:10.1186/1478-811X-10-34. PMC 3515343. PMID 23176204.
- Priolo, M.; Laganà, C. "Ectodermal Dysplasias: A New Clinical-Genetic Classification". Journal of Medical Genetics. 38 (9). September 2001: 579–585. doi:10.1136/jmg.38.9.579. PMC 1734928. PMID 11546825.
- Clarke, A.; Phillips, D. I.; Brown, R.; Harper, P. S. "Clinical Aspects of X-linked Hypohidrotic Ectodermal Dysplasia". Archives of Disease in Childhood. 62 (10). 1987: 989–96. doi:10.1136/adc.62.10.989. PMC 1778691. PMID 2445301.
- Bayes, M.; Hartung, A. J.; Ezer, S.; Pispa, J.; Thesleff, I.; Srivastava, A. K.; Kere, J. "The Anhidrotic Ectodermal Dysplasia Gene (EDA) Undergoes Alternative Splicing and Encodes Ectodysplasin-A with Deletion Mutations in Collagenous Repeats". Human Molecular Genetics. 7 (11). 1998: 1661–1669. doi:10.1093/hmg/7.11.1661. PMID 9736768.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ektoderma Ektoderma embrion inkisafinin evvelinde meydana gelen uc esas inkisaf qatindan biridir Mezodermaya orta qat ve endodermaya en daxili tebeqe nisbeten sethde olan en xarici tebeqedir Ektoderma sozu yunan ektosundan xaricinde ve derma menasini verir Umumiyyetle ektoderma epiteli ve sinir toxumalarina onurga beyni periferik sinirler ve beyin ayrilir Buraya deri agiz selikli qisasi burun desikleri ter vezileri sac ve dirnaqlar ve dis daxildir Diger epiteliya novleri endodermadan emele gelir Onurgali embrionlarda ektodermi iki hisseye bolmek olar xarici ektoderm olaraq da bilinen dorsal seth ektodermasi ve sinir borusu ve sinir derisini emele getiren sinir plakasi Sethi ektoderm epitel toxumalarinin coxunu sinir lovhesi ise ekser sinir toxumalarini emele getirir Bu sebebden sinir bosqabina ve sinir derisine neyroektoderm deyilir TarixBaltik Alman Rus bioloq Heinz Kristian Pander 1817 ci ilde Vurzburg Universitetinde zoologiya uzre doktorluq derecesini almisdir Embriologiyadaki arasdirmalarina ektoderm mezoderm ve endodermi kesf etmesine imkan veren toyuq yumurtalari ile basladi Kesfleri sayesinde Pander bezen embriologiyanin banisi olaraq da adlandirilir Panderin erken embrion uzerinde isi Karl Ernst von Baer adli bir Prussiya Eston bioloqu terefinden davam etdirildi Baer Panderin cucerme tebeqesi konsepsiyasini goturdu ve bir cox ferqli heyvan novu uzerinde apardigi genis arasdirmalar neticesinde bu prinsipi butun onurgalilara yaymaga muveffeq oldu Baer blastulanin kesfi ucun de beyenme qazandi Baer mikrob tebeqesi nezeriyyesi de daxil olmaqla kesflerini 1828 ci ilde nesr etdirdiyi Heyvanlarin inkisafi haqqinda olaraq tercume olunan bir derslikde yayimladi FerqlendirmeIlkin gorunus Ektoderma evvelce amfibiyalarda ve baliqlarda qastrulayanin sonraki merhelelerinde tapila biler Bu prosesin evvelinde inkisaf eden embrion bir cox huceyreye bolunerek blastula adlanan ici bos bir top meydana getirdi Blastula qutbludur ve onun iki yarisina heyvan yarimkuresi ve bitki yarimkuresi deyilir Heyvanin bu yarimkuresi neticede ektodermaya cevrilecekdir Organogenez Ektodermadan cixan butun orqanlar meselen sinir sistemi disler saclar ve bir cox ekzokrin vezler bitisik iki toxuma qatindan meydana gelir epiteliya ve mezenxim Ektodermal orqanlarin spesifik vaxti ve meydana gelmesi metodu epiteliya huceyrelerinin invaginasiyasindan asilidir Memeli disler mezenximadan qaynaqlanan ektodermden inkisaf edir agizdan gelen ektodermadan ve sinir derisinden Davamli boyuyen disler ucun epiteliya kok huceyre komponentleri stellat retikulum adlanan toxuma qatlarindan ve sethi ektodermin suprabazal qatindan emele gelir Erken inkisaf Diger iki tebeqe kimi mezoderma ve endoderma ektoderma mayalanmadan qisa muddet sonra emele gelir ve bundan sonra suretli huceyre bolunmesi baslayir Ektodermanin embrionun diger cucerme tebeqelerine nisbeten movqeyi selektiv yaxinliq ile tenzimlenir yeni ektodermanin daxili sethinin mezodermaya guclu musbet yaxinliq ve onun ucun zeif menfi yaxinliga malik olmasi demekdir Bu secici yaxinliq inkisafin muxtelif merhelelerinde deyisir Iki qatin iki sethi arasindaki cazibe quvvesi huceyre sethinde movcud olan kaderin molekullarinin sayi ve novu ile mueyyen edilir Eyni sekilde sethi ektoderm epidermise cevrilir neyroektoderma adeten yuxarida yerlesen notokorddan istifade ederek sinir yolu boyunca induksiya olunur Qastrulyasiya Qastrulyasiya zamani suse huceyreler blastulanin dorsal sethinde emele gelir ve bir blastopore emele getirir Huceyreler iceriye dogru genislenmeye ve blastulanin daxili divari boyunca koc etmeye davam edir ve blastosel adlanan maye ile dolu bir bosluq meydana getirirler Bir defe heyvan direyinin seth huceyreleri mezoderm adlanan orta cucerme qatinin huceyrelerine cevrilmek meqsedi dasiyir Radial genislenme prosesinde heyvan direyinin evveller bir nece qat qalin olan huceyreleri bolunur ve nazik bir tebeqe meydana getirir Eyni zamanda bolunen huceyrelerin bu nazik tebeqesi blastoporun dorsal dodagina catdiqda konvergent genislenme adlanan basqa bir proses meydana gelir Konvergent genislenme zamani dodaga yaxinlasan huceyreler orta seviyyeli sekilde huceyrelerin dodaga ve embrionun icerisine cekilmesi ucun daxil edilir Bu iki proses ehtimal olunan mezoderm huceyrelerinin ektoderm ve endoderm arasinda yerlesmesine imkan verir Konvergent genislenme ve radial interkalasiya basladiqdan sonra endoderm huceyrelerine cevrilecek bitki qutbunun qalan hissesi tamamile ektoderm terefinden emilir cunki bu yuxari huceyreler epiboliya meruz qalirlar burada ektoderm huceyreleri bolunerek tek bir tebeqe meydana getirir Bu oz movqelerinde uc qatindan ibaret olan homojen bir embrion yaradir Sonraki inkisaf Uc qatin yaradilmasindan sonra huceyre ferqlenmesi bas vere biler Buradaki ilk vacib proses ektodermin ferqlenerek sinir borusu sinir ustu huceyreleri ve epidermis meydana getirmesidir Bu uc komponentden her biri mueyyen bir huceyre desti ile neticelenecekdir Sinir borusu huceyreleri merkezi sinir sistemini sinir qabigi huceyreleri periferik ve bagirsaq sinir sistemini melanositleri ve uz qigirdaqlarini epidermal bolge ise epidermis sac dirnaqlar yag vezleri ve qoxu hissini meydana getirir Sinir Sinir iki hisseden ibaretdir birincili ve ikincili sinir Her iki proses de sinir ust huceyrelerini sethi epidermal tebeqe ile derin sinir borusu arasinda yerlesdirir Birincili nevrulyasiya zamani mezodermin notokord huceyreleri ektodermanin qonsu seth huceyrelerinin ektodermal sinir plakasinin huceyrelerini meydana getirmek ucun sutunlu bir sekilde yeniden yerlesmeleri ucun siqnal verirler Huceyreler uzanmaga davam etdikde notokordun derhal ustundeki huceyre qrupu ektodermal sahede formasini deyisir Bu xususi huceyrelere medial mentese huceyreleri MHP deyilir Indi ektoderm uzanmaga davam etdikce sinir lovhesinin ektodermal huceyreleri iceriye dogru qatlanir Ektodermin esasen huceyrelerin bolunmesi sebebinden iceriye qatlanmasi basqa bir huceyre qrupu sinir lovhesinde emele gelene qeder davam edir Bu huceyrelere dorsolateral mentese huceyreleri DLHP deyilir ve meydana geldikden sonra ektodermin daxili qatlanmasi dayanir Bu yaxinlasma sinir derisi olaraq bilinen DLHP huceyrelerinin ustundeki ektodermal huceyreler terefinden aparilir Sinir qabigi huceyreleri nehayet bitisik ektodermal huceyreleri bir birine cekerek sinir derisi huceyrelerini qabaqcil epidermis ile ici bos sinir borusu arasinda qoyur OrqanoqenezSimali Isvecden olan 5 yasindaki bir qizdaki dis anomaliyalari otozomal dominant hipohidrotik ektodermal displazi AED muxtelif simptomlarindan eziyyet cekdi a Agiz ici gorunus Diqqet yetirin ki yuxari kesici disler orijinal konik formalarini maskalamaq ucun kompozit materialla yeniden qurulub b Eyni sexsin cenelerinde on sud ve on bir daimi disin olmamasini gosteren ortopantomoqram Ektodermadan cixan butun orqanlar meselen sinir sistemi disler saclar ve bir cox ekzokrin vezler bitisik iki toxuma qatindan meydana gelir Ektodermal orqanlarin spesifik vaxti ve meydana gelmesi metodu epiteliya huceyrelerinin invaginasiyasindan asilidir Memeli disler mezenximadan qaynaqlanan ektodermden inkisaf edir agizdan gelen ektodermadan ve sinir derisinden Davamli boyuyen disler ucun epiteliya kok huceyre komponentleri stellat retikulum adlanan toxuma qatlarindan ve sethi ektodermin suprabazal qatindan emele gelir Klinik ehemiyyetiEktodermal displazi ektodermadan yaranan toxuma qruplarinin xususen disler deri sac dirnaqlar ve ter vezleri anormal inkisafa meruz qaldigi nadir lakin ciddi bir veziyyetdir Bu qeyri mueyyen bir muddetdir cunki 170 den cox ektodermal displazi var Xesteliyin bir mutasiya ve ya mueyyen genlerdeki mutasiyalarin birlesmesinden qaynaqlandigi qebul edilmisdir Ektodermal displazi alt tipi ile elaqeli mutasiyalarin yalniz bir hissesi mueyyen edildiyi ucun bu xestelikle bagli arasdirmalar davam edir Hipohidrotik ektodermal displazi HED xesteliyin en cox yayilmis alt tipidir Klinik hallarda bu xestelik olan xestelerde bir sira simptomlar var Hipohidrotik ektodermal displazi normasindan en ehemiyyetli hipohidrozdur ter vezlerinin olmamasi ve ya funksiyasinin pozulmasi sebebinden kifayet qeder ter istehsal ede bilmemesidir Bu cehet xususen de yayda ciddi bir dezavantajdir xestenin hem idman etme qabiliyyetini hem de islemek qabiliyyetini mehdudlasdirir ve xestelerin heyati tehlukesi olan hipertermi riski altinda oldugu isti iqlimlerde xususile tehlukeli ola biler Uzun qusurlari Hipohidrotik ektodermal displazi ile de elaqelendirilir meselen sivri ve ya itkin disler goz etrafindaki qirismis deri seyrek ve ince saclarla birlikde seliqesiz burun formasi Bezi hallarda ekzema kimi deri problemleri de musahide olunur Xestelerin coxu X xromosomunda EDA geninin variantlarinin dasiyicisidir Bu veziyyet umumiyyetle kisileri daha ciddi sekilde tesir edir cunki onlarda yalniz bir X xromosom var qadinlarda saniyede tesirlenmeyen X xromosomu ekser simptomlarin qarsisini almaq ucun kifayet ola biler IstinadlarGilbert Scott F Developmental Biology 9th ed Sunderland MA Sinauer Associates 2010 333 370 Print Derivation of Tissues SEER Training training seer cancer gov 2021 10 13 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 28 Marieb Elaine N Hoehn Katja Human Anatomy amp Physiology United States of America Pearson 2019 146 482 483 1102 1106 ISBN 978 0 13 458099 9 Baer KE von 1986 In Oppenheimer J ed and Schneider H transl Autobiography of Dr Karl Ernst von Baer Canton MA Science History Publications Hosseini Hadi S Garcia Kara E Taber Larry A A new hypothesis for foregut and heart tube formation based on differential growth and actomyosin contraction Development 144 13 2017 2381 2391 doi 10 1242 dev 145193 PMC 5536863 PMID 28526751 O Rahilly R Muller F Neurulation in the normal human embryo Ciba Found Symp Novartis Foundation Symposia 181 1994 70 82 doi 10 1002 9780470514559 ch5 ISBN 9780470514559 PMID 8005032 Pispa J Thesleff I Mechanisms of ectodermal organogenesis Developmental Biology 262 2 Oct 15 2003 195 205 doi 10 1016 S0012 1606 03 00325 7 PMID 14550785 Tai Y Y Chen R S Lin Y Ling T Y Chen M H FGF 9 accelerates epithelial invagination for ectodermal organogenesis in real time bioengineered organ manipulation Cell Communication and Signaling 10 1 2012 34 doi 10 1186 1478 811X 10 34 PMC 3515343 PMID 23176204 Priolo M Lagana C Ectodermal Dysplasias A New Clinical Genetic Classification Journal of Medical Genetics 38 9 September 2001 579 585 doi 10 1136 jmg 38 9 579 PMC 1734928 PMID 11546825 Clarke A Phillips D I Brown R Harper P S Clinical Aspects of X linked Hypohidrotic Ectodermal Dysplasia Archives of Disease in Childhood 62 10 1987 989 96 doi 10 1136 adc 62 10 989 PMC 1778691 PMID 2445301 Bayes M Hartung A J Ezer S Pispa J Thesleff I Srivastava A K Kere J The Anhidrotic Ectodermal Dysplasia Gene EDA Undergoes Alternative Splicing and Encodes Ectodysplasin A with Deletion Mutations in Collagenous Repeats Human Molecular Genetics 7 11 1998 1661 1669 doi 10 1093 hmg 7 11 1661 PMID 9736768