Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Flavius Belisarius (Belisarius) (lat. Flavius Belisarius; yun. Φλάβιος Βελισάριος; təq. 505, Sapareva-Banya[d], Moziya, Bizans imperiyası – təq. mart 565) - İmperator Böyük Yustinian dövründə yaşamış Bizans hərbi rəhbəridir. 535-ci ildən konsul olmuşdur. Bizans tarixinin ən böyük sərkərdələrindən biri hesab olunur. Bəzi mənbələrdə ona Roma Qılıncı (lat. Gladius Rōmae) ləqəbi verilmişdir.
| Belisarius | |
|---|---|
| yun. Φλάβιος Βελισάριος lat. Flavius Belisarius | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | təq. 505 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | təq. mart 565 |
| Vətəndaşlığı | |
| Uşağı | 1 |
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Rütbəsi | Hərbi magistr |
| Döyüşlər | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bioqrafiya
Təxmini olaraq eramızın 505-ci ilində Roma koloniyası olan Germania Dacianında (müasir Sapareva-Banya şəhəri Bolqarıstan), Myoziya əyalətində anadan olmuşdur. Onun ailəsi, müxtəlif mənbələrə görə, İlliriya , frakiya, German (Qot) və ya Slavyan mənşəli olmuşdur.
O, xidmətlərinə görə imperator I Yustinin (518-527) mühafizəsində sadə bir əsgər kimi təxmini olaraq eramızın 525-ci illərdə vəzifəyə başlamışdır. Sasanilər İranı ilə müharibə zamanı artıq o, Şərqi Anadoluda fəaliyyət göstərən kiçik bir dəstəyə rəhbərlik edirdi.
527-ci ildə yeni imperator I Yustinian dövründə Belisarius Bizans ordusunun baş komandanı olmuş və 530-532-ci illər arasında iranlılar üzərində bir sıra təsirli hərbi qələbələr qazanaraq 532-ci ildə "Əbədi Sülh"ün imzalanmasına səbəb olmuşdur. Bunun sayəsində Bizans şərq sərhədlərində çoxdan gözlənilən, təxminən 10 illik fasiləni əldə etmişdir.
532-ci ildə Nika qiyamının yatırılmasında iştirak etmişdir. Nəticədə üsyan yatırılmış, paytaxtda asayiş bərpa olunmuş və imperatorun hakimiyyəti hifz edilib saxlanılmışdır. Bu, Belisariusun imperiya sarayındakı mövqeyini daha da gücləndirmişdir.
533-cü ildə vandallara qarşı Afrikaya göndərilmiş orduya rəhbərlik edərək Trikameronda onları məğlub etmiş, Karfageni tutmuş, Vandal kralı Gelimeri əsir götürmüş və bununla da Vandal krallığının (Vandal müharibəsi) varlığına son qoymuşdur. Bundan sonra ona qotları İtaliyadan qovmaq və Ostqot krallığını məhv etmək tapşırılmışdır.
534-cü ildə Belisarius Siciliyanı fəth etmiş və İtaliyaya keçərək Neapol və Romanı almışdır; lakin müharibə bununla bitməmiş, daha bir neçə il davam etmişdir. Nəhayət, Belisariusun qoşunları tərəfindən təqib edilən Ostqot kralı Vitiges tutulmuş və Konstantinopola əsir kimi aparılmışdır. Bu vaxt şərq cəbhəsində Sasanilərlə müharibə yenidən başlamışdır.
İran padşahı I Xosrovun əldə etdiyi qələbələr Yustinianı məcbur etdi ki Belisariusu yenidən Asiyaya göndərsin, o isə (Belisarius) burada daimi müvəffəqiyyətlə hərəkət edərək bu müharibəni bitirmişdir. Asiyadan Belisarius 544-cü ildə yenidən İtaliyaya göndərilmişdi çünki, burada yeni Ostqot kralı olan Totila Bizans qoşunlarını ağır məğlubiyyətlərə düçar edərək Romanı yenidən ələ keçirmişdir.
Belisariusun ikinci İtaliya kampaniyası (544-548) o qədər də müvəffəqiyyətli alınmamışdır. 547-ci ildə Romanı qısa müddətə geri almağı bacarsa da, Bizanslılar ostqotları tam olaraq məğlub edə bilmədilər, çünki Bizans ordusunun böyük hissəsi şərq cəbhəsində Sasanilərə qarşı müharibə ilə məşğul idi (Ostqot krallığının varlığına 552-ci ildə Belisariusun əbədi rəqibi olan Narses tərəfindən son qoyulmuşdur). Belisarius komandanlıqdan uzaqlaşdırılmış və 12 il işdən kənar qalmışdır. 559-cu ildə bolqarların istilası zamanı yenidən qoşunların komandanlığı ona həvalə edilmiş və bu dəfə də onun fəaliyyəti müvəffəqiyyətli olmuşdur.
562-ci ildə həyatının sonunda Belisarius cəzalandırıldı: mülkləri müsadirə edildi. Lakin 563-cü ildə I Yustinian komandirə bəraət qazandıraraq onu azad etmiş, bütün müsadirə edilmiş mülklərini və əvvəllər verilmiş olan titullarını geri qaytarmışdır. Lakin bütün bunlardan Belisariusu bixəbər buraxmışdır. Ancaq bu cəzalandırma sonralar - XII əsrdə Belisariusun kor olması əfsanəsinin yaranmasına səbəb olmuşdur.
İncəsənətdə
- Jean-François Marmontel "Belisarius" (fr. Bélisaire)
- David Drake, Eric Flint . Belisarius haqqında bir sıra fantastik romanlar (Dolayı yol, Qaranlığın ürəyi, Taleyin sipəri, Taleyin zərbəsi, Qələbə dalğası, Zamanın rəqsi).
İstinadlar
- J. B. B. Belisarius (ing.). // Encyclopædia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information / H. Chisholm 11 New York, Cambridge, England: University Press, 1911. Vol. 3. P. 682.
- Антонина (rus.). // Энциклопедический словарь / под ред. И. Е. Андреевский СПб: Брокгауз — Ефрон, 1890. Т. Iа. С. 853.
- "Велизарий // Личность в истории. Краткая энциклопедия". 2017-09-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-07-18.
- "Велисарий (Велизарий)". 2017-06-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-07-18.
- "Болгарский исследователь Стефан Йорданов трактует его имя как «Белый царь»". 2016-12-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-07-18.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Flavius Belisarius Belisarius lat Flavius Belisarius yun Flabios Belisarios teq 505 Sapareva Banya d Moziya Bizans imperiyasi teq mart 565 Imperator Boyuk Yustinian dovrunde yasamis Bizans herbi rehberidir 535 ci ilden konsul olmusdur Bizans tarixinin en boyuk serkerdelerinden biri hesab olunur Bezi menbelerde ona Roma Qilinci lat Gladius Rōmae leqebi verilmisdir Belisariusyun Flabios Belisarios lat Flavius BelisariusSexsi melumatlarDogum tarixi teq 505Dogum yeri Sapareva Banya d Moziya Bizans imperiyasiVefat tarixi teq mart 565Vetendasligi Bizans imperiyasiUsagi 1Herbi fealiyyetiRutbesi Herbi magistrDoyusler Iber muharibesi Nika qiyami Vikianbarda elaqeli mediafayllarBioqrafiyaTexmini olaraq eramizin 505 ci ilinde Roma koloniyasi olan Germania Dacianinda muasir Sapareva Banya seheri Bolqaristan Myoziya eyaletinde anadan olmusdur Onun ailesi muxtelif menbelere gore Illiriya frakiya German Qot ve ya Slavyan menseli olmusdur O xidmetlerine gore imperator I Yustinin 518 527 muhafizesinde sade bir esger kimi texmini olaraq eramizin 525 ci illerde vezifeye baslamisdir Sasaniler Irani ile muharibe zamani artiq o Serqi Anadoluda fealiyyet gosteren kicik bir desteye rehberlik edirdi 527 ci ilde yeni imperator I Yustinian dovrunde Belisarius Bizans ordusunun bas komandani olmus ve 530 532 ci iller arasinda iranlilar uzerinde bir sira tesirli herbi qelebeler qazanaraq 532 ci ilde Ebedi Sulh un imzalanmasina sebeb olmusdur Bunun sayesinde Bizans serq serhedlerinde coxdan gozlenilen texminen 10 illik fasileni elde etmisdir 532 ci ilde Nika qiyaminin yatirilmasinda istirak etmisdir Neticede usyan yatirilmis paytaxtda asayis berpa olunmus ve imperatorun hakimiyyeti hifz edilib saxlanilmisdir Bu Belisariusun imperiya sarayindaki movqeyini daha da guclendirmisdir Belisarius Fransua Andre Vinsentin eseri 1776 Imperator Yustinian ve Belisarius San Vitale Bazilikasinin mozaikasi Ravenna 533 cu ilde vandallara qarsi Afrikaya gonderilmis orduya rehberlik ederek Trikameronda onlari meglub etmis Karfageni tutmus Vandal krali Gelimeri esir goturmus ve bununla da Vandal kralliginin Vandal muharibesi varligina son qoymusdur Bundan sonra ona qotlari Italiyadan qovmaq ve Ostqot kralligini mehv etmek tapsirilmisdir 534 cu ilde Belisarius Siciliyani feth etmis ve Italiyaya kecerek Neapol ve Romani almisdir lakin muharibe bununla bitmemis daha bir nece il davam etmisdir Nehayet Belisariusun qosunlari terefinden teqib edilen Ostqot krali Vitiges tutulmus ve Konstantinopola esir kimi aparilmisdir Bu vaxt serq cebhesinde Sasanilerle muharibe yeniden baslamisdir Iran padsahi I Xosrovun elde etdiyi qelebeler Yustiniani mecbur etdi ki Belisariusu yeniden Asiyaya gondersin o ise Belisarius burada daimi muveffeqiyyetle hereket ederek bu muharibeni bitirmisdir Asiyadan Belisarius 544 cu ilde yeniden Italiyaya gonderilmisdi cunki burada yeni Ostqot krali olan Totila Bizans qosunlarini agir meglubiyyetlere ducar ederek Romani yeniden ele kecirmisdir Belisariusun ikinci Italiya kampaniyasi 544 548 o qeder de muveffeqiyyetli alinmamisdir 547 ci ilde Romani qisa muddete geri almagi bacarsa da Bizanslilar ostqotlari tam olaraq meglub ede bilmediler cunki Bizans ordusunun boyuk hissesi serq cebhesinde Sasanilere qarsi muharibe ile mesgul idi Ostqot kralliginin varligina 552 ci ilde Belisariusun ebedi reqibi olan Narses terefinden son qoyulmusdur Belisarius komandanliqdan uzaqlasdirilmis ve 12 il isden kenar qalmisdir 559 cu ilde bolqarlarin istilasi zamani yeniden qosunlarin komandanligi ona hevale edilmis ve bu defe de onun fealiyyeti muveffeqiyyetli olmusdur 562 ci ilde heyatinin sonunda Belisarius cezalandirildi mulkleri musadire edildi Lakin 563 cu ilde I Yustinian komandire beraet qazandiraraq onu azad etmis butun musadire edilmis mulklerini ve evveller verilmis olan titullarini geri qaytarmisdir Lakin butun bunlardan Belisariusu bixeber buraxmisdir Ancaq bu cezalandirma sonralar XII esrde Belisariusun kor olmasi efsanesinin yaranmasina sebeb olmusdur IncesenetdeJean Francois Marmontel Belisarius fr Belisaire David Drake Eric Flint Belisarius haqqinda bir sira fantastik romanlar Dolayi yol Qaranligin ureyi Taleyin siperi Taleyin zerbesi Qelebe dalgasi Zamanin reqsi IstinadlarJ B B Belisarius ing Encyclopaedia Britannica a dictionary of arts sciences literature and general information H Chisholm 11 New York Cambridge England University Press 1911 Vol 3 P 682 Antonina rus Enciklopedicheskij slovar pod red I E Andreevskij SPb Brokgauz Efron 1890 T Ia S 853 Velizarij Lichnost v istorii Kratkaya enciklopediya 2017 09 05 tarixinde Istifade tarixi 2017 07 18 Velisarij Velizarij 2017 06 29 tarixinde Istifade tarixi 2017 07 18 Bolgarskij issledovatel Stefan Jordanov traktuet ego imya kak Belyj car 2016 12 20 tarixinde Istifade tarixi 2017 07 18