Siciliya — Aralıq dənizində ən böyük ada. İtaliya muxtar vilayətlərindən biri. Sahəsi 25,460 km². Apennin yarımadasından cənubda yerləşir və vasitəsi ilə ondan ayrılır. Sahilləri, əsəsən, dik və az girintili çıxıntılıdır. Dağlıq və təpəli relyef üstündür. Şimal sahili boyu Apennin yarımadasındakı dağların davamı olan silsilələr və ayrı-ayrı massivlər (Peloritan dağları, Nebrodi, Le-Madoniye) uzanır. Mərkəzi hissəsini alçaq dağlıq sahələr və təpəliklər tutur; cənub-şərqdə karstlı İblen platosu yerləşir. Şimal və qərb sahillərində akkumulyativ düzənliklər var. Adanın ən yüksək nöqtəsi Etna vulkanıdır (3340 m). Tez-tez zəlzələlər olur. Faydalı qazıntıları: kükürd, neft, təbii qaz və s. İqlimi Aralıq dənizi tipli subtropikdir. Etnanın zirvəsi ilin 9 ayı qarla örtülü olur. İllik yağıntı düzənliklərdə 400–600 mm, dağlarda 1200–1400 mm. Çayların çoxu yayda quruyur. Torpaqları əsasən, dağ-qəhvəyi və qırmızıdır. Makvis, qariqa və Aralıq dənizi tipli çöl bitkiləri geniş yayılmışdır. Adanı Siciliya boğazı Bon yarımadasından, Messin boğazı isə Apenin yarımadasından ayırır.
Siciliya | |||||
---|---|---|---|---|---|
Sicilia Sicìlia | |||||
| |||||
| |||||
Ölkə | |||||
İnzibati mərkəz | Palermo | ||||
Tarixi və coğrafiyası | |||||
Yaradılıb | 15 may 1946 | ||||
Sahəsi |
| ||||
Hündürlük | 3.340 m | ||||
Saat qurşağı | | ||||
Əhalisi | |||||
Əhalisi |
| ||||
Rəqəmsal identifikatorlar | |||||
ISO kodu | IT-82 | ||||
Rəsmi sayt | |||||
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarixi
Siciliyadakı ilk yaşayış məskənlərinin əsası e.ə 8-ci yüzillikdən başlayaraq karfagenlilər və yunanlar tərəfindən qoyulub. Etna dağının şərq yamacında əsası qoyulmuş Siciliyada ən qədim yunan koloniyası hesab edilir. E.ə. 431–404-cü illərdə baş vermiş Peloponnes müharibəsinin gedişatında Afinalar Siciliyanı tutmağa çalışsa da, müvəffəqiyyətsizliyə uğradılar. E.ə. 241-ci ildə nəticəsində Siciliya Qədim Romanın ilk əyaləti kimi onun tərkibinə qatıldı və 440-cı ildə Roma imperiyasından ayrıldı. Erkən orta əsrlərdə Siciliya vandalların (V əsrdə), ostqotların (VI əsrdə) və Bizans imperiyasının (535-ci ildən etibarən) nəzarətində olub. 888-ci ildə ərəblər Siciliyanı tutaraq buraya İslam dinini gətiriblər. Ərəblərin hakimiyyətdə olduğu dövrdə adada yarımmüstəqil Siciliya əmirliyi mövcud olub. XI əsrdə adanı normanlar işğal edib. XII–XIII əsrlərdə Siciliya krallığı qurulub.
İnzibati bölgüsü
Əyalətlər | İnzibati mərkəzlər | Sahəsi (km2) | Əhalisi | Əhali sıxlığı (nəfər/km2) |
---|---|---|---|---|
Aqricento | 3,042 | 453,594 | 149.1 | |
Kaltanissetta | 2,128 | 271,168 | 127.4 | |
Kataniya | 3,552 | 1,090,620 | 307.0 | |
Enna | 2,562 | 172,159 | 67.2 | |
Messina | 3,247 | 652,742 | 201.0 | |
Palermo | 4,992 | 1,249,744 | 250.3 | |
Raquza | 1,614 | 318,980 | 197.6 | |
Sirakuza | Sirakuza | 2,109 | 403,559 | 191.3 |
Trapani | 2,460 | 436,240 | 177.3 |
Şəhərlər | Əhalisi 31 dekabr 2008 |
---|---|
Palermo (Palermo əyaləti) | 656.358 |
Kataniya (Kataniya əyaləti) | 295.155 |
Messina (Messina əyaləti) | 242.812 |
Sirakuza (Sirakuza əyaləti) | 123.448 |
Marsala (Trapani əyaləti) | 82.565 |
Cela (Kaltanissetta əyaləti) | 77.165 |
Raquza (Raquza əyaləti) | 73.455 |
Trapani (Trapani əyaləti) | 70.688 |
Vittoriya (Raquza əyaləti) | 63.033 |
Kaltanissetta (Kaltanissetta əyaləti) | 60.225 |
Aqricento (Aqricento əyaləti) | 59.108 |
Baqeriya (Palermo əyaləti) | 56.093 |
Modika (Raquza əyaləti) | 55.074 |
Açireale (Kataniya əyaləti) | 52.962 |
Madzara del Vallo (Trapani əyaləti) | 51.429 |
İstinadlar
- archINFORM (alm.). 1994.
- Italian National Institute of Statistics. 1926.
- ASE, VIII cild, Bakı, 1984, səh. 466
- Population May 2011, data from Demo Istat 2011-07-01 at the Wayback Machine. Demo.istat.it. Retrieved on 2012–12-18.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Siciliya Araliq denizinde en boyuk ada Italiya muxtar vilayetlerinden biri Sahesi 25 460 km Apennin yarimadasindan cenubda yerlesir ve vasitesi ile ondan ayrilir Sahilleri esesen dik ve az girintili cixintilidir Dagliq ve tepeli relyef ustundur Simal sahili boyu Apennin yarimadasindaki daglarin davami olan silsileler ve ayri ayri massivler Peloritan daglari Nebrodi Le Madoniye uzanir Merkezi hissesini alcaq dagliq saheler ve tepelikler tutur cenub serqde karstli Iblen platosu yerlesir Simal ve qerb sahillerinde akkumulyativ duzenlikler var Adanin en yuksek noqtesi Etna vulkanidir 3340 m Tez tez zelzeleler olur Faydali qazintilari kukurd neft tebii qaz ve s Iqlimi Araliq denizi tipli subtropikdir Etnanin zirvesi ilin 9 ayi qarla ortulu olur Illik yaginti duzenliklerde 400 600 mm daglarda 1200 1400 mm Caylarin coxu yayda quruyur Torpaqlari esasen dag qehveyi ve qirmizidir Makvis qariqa ve Araliq denizi tipli col bitkileri genis yayilmisdir Adani Siciliya bogazi Bon yarimadasindan Messin bogazi ise Apenin yarimadasindan ayirir SiciliyaSicilia SiciliaBayraq Gerb37 35 59 sm e 14 00 55 s u Olke ItaliyaInzibati merkez PalermoTarixi ve cografiyasiYaradilib 15 may 1946Sahesi 25 711 km Hundurluk 3 340 mSaat qursagi UTC 01 00UTC 02 00EhalisiEhalisi 4 983 478 nef 2019 Reqemsal identifikatorlarISO kodu IT 82Resmi sayt Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiSiciliyadaki ilk yasayis meskenlerinin esasi e e 8 ci yuzillikden baslayaraq karfagenliler ve yunanlar terefinden qoyulub Etna daginin serq yamacinda esasi qoyulmus Siciliyada en qedim yunan koloniyasi hesab edilir E e 431 404 cu illerde bas vermis Peloponnes muharibesinin gedisatinda Afinalar Siciliyani tutmaga calissa da muveffeqiyyetsizliye ugradilar E e 241 ci ilde neticesinde Siciliya Qedim Romanin ilk eyaleti kimi onun terkibine qatildi ve 440 ci ilde Roma imperiyasindan ayrildi Erken orta esrlerde Siciliya vandallarin V esrde ostqotlarin VI esrde ve Bizans imperiyasinin 535 ci ilden etibaren nezaretinde olub 888 ci ilde erebler Siciliyani tutaraq buraya Islam dinini getiribler Ereblerin hakimiyyetde oldugu dovrde adada yarimmusteqil Siciliya emirliyi movcud olub XI esrde adani normanlar isgal edib XII XIII esrlerde Siciliya kralligi qurulub Inzibati bolgusuEyaletler Inzibati merkezler Sahesi km2 Ehalisi Ehali sixligi nefer km2 Aqricento 3 042 453 594 149 1Kaltanissetta 2 128 271 168 127 4Kataniya 3 552 1 090 620 307 0Enna 2 562 172 159 67 2Messina 3 247 652 742 201 0Palermo 4 992 1 249 744 250 3Raquza 1 614 318 980 197 6Sirakuza Sirakuza 2 109 403 559 191 3Trapani 2 460 436 240 177 3Seherler Ehalisi 31 dekabr 2008Palermo Palermo eyaleti 656 358Kataniya Kataniya eyaleti 295 155Messina Messina eyaleti 242 812Sirakuza Sirakuza eyaleti 123 448Marsala Trapani eyaleti 82 565Cela Kaltanissetta eyaleti 77 165Raquza Raquza eyaleti 73 455Trapani Trapani eyaleti 70 688Vittoriya Raquza eyaleti 63 033Kaltanissetta Kaltanissetta eyaleti 60 225Aqricento Aqricento eyaleti 59 108Baqeriya Palermo eyaleti 56 093Modika Raquza eyaleti 55 074Acireale Kataniya eyaleti 52 962Madzara del Vallo Trapani eyaleti 51 429Palermo Kataniya Messina Sirakuza Aqricento Kaltanissetta Raquza Enna Trapani Cela Vittoriya Baqeriya Marsala Acireale Modika NotoSiciliyanin yasayis menteqeleri 500 000 nef gt 100 000 500 000 nef 50 000 100 000 nef 20 000 50 000 nef 10 000 20 000 nef IstinadlararchINFORM alm 1994 Italian National Institute of Statistics 1926 ASE VIII cild Baki 1984 seh 466 Population May 2011 data from Demo Istat 2011 07 01 at the Wayback Machine Demo istat it Retrieved on 2012 12 18 Xarici kecidlerVikianbarda Siciliya ile elaqeli mediafayllar var