Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Fla`vi Pyotr Savva`ti Yusinia`n (lat. Flavius Petrus Sabbatius Iustinianus, yun. Φλάβιος Πέτρος Σαββάτιος Ιουστινιανός) tarixdə daha çox I Yustinia`n yaxud Böyük Yustinia`n (11 may 482 və ya 11 may 483 – 14 noyabr 565[…], Konstantinopol) kimi tanınan Yustinianlar sülaləsinə məxsus 527-565-ci illərdə Bizans imperatoru.
| Fla`vi Pyotr Savva`ti Yusinia`n | |
|---|---|
 | |
| 527 – 565 | |
| Əvvəlki | |
| Sonrakı | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum adı | Petrus Sabbatius |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Tveriya, Makedoniya |
| Vəfat tarixi | (82 yaşında) |
| Vəfat yeri | Konstantinopol |
| Dəfn yeri | Konstantinopol |
| Fəaliyyəti | siyasətçi, imperator, yazıçı |
| Atası | Savvati |
| Anası | Vigelantiya |
| Həyat yoldaşı | Teodora |
| Uşağı | 2 uşaq |
| Ailəsi | Yustinianlar sülaləsi |
| Dini | şərqi xristianlıq[d], xristianlıq |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Yustinianın hakimiyyəti imperiyanın bərpası (renovatio imperii) ilə əlamətdardır. Onun generalı , şimali Afrikada yerləşən Vandal krallığını fəth etdi və krallıq 534-cü ildə süqut etdi. Sonradan Belisarius, Narses və digər generallar Ostroqot krallığını Dalmatiya, Siciliya, İtaliya və Romanı ostqotların yarım əsrdən çox hökmranlığından sonra imperiyaya qaytardılar. Prefekt Liberius İberiya yarımadasının cənubunu geri alaraq İspaniya əyalətini yaratdı. Bu yürüşlər qərbi Aralıq dənizi üzərində Roma nəzarətini bərpa etdi və İmperiyanın illik gəlirini bir milyon çox artırdı. Yustinian hakimiyyəti dövründə Qara dənizin şərq sahilində, əvvəllər heç vaxt Roma hakimiyyəti altında olmamış Tzani xalqını da tabe etdi. O, şərqdə I Qubad dövründə, daha sonra isə yenə I Xosrovun dövründə Sasani imperiyası ilə müharibələr apardı: ikinci münaqişə qismən onun qərbdəki ambisiyalarına görə başladı.
Onun hakimiyyətinin əks-səda doğuran cəhəti bir çox müasir dövlətlərdə hələ də mülki hüququn əsasını təşkil edən Roma hüququnun, Mülki hüquq toplusunun (Corpus Juris Civilis) vahid şəkildə yenidən yazılması idi. Onun hakimiyyəti Bizans mədəniyyətinin çiçəkləndi və Ayasofya kimi memarlıq abidələri inşa edildi. O, Şərqi Pravoslav Kilsəsində "İmperator Müqəddəs Yustinian" adlanır. Onun bərpa fəaliyyətlərinə görə, Yustinian bəzən 20-ci əsrin ortalarında tarixşünaslıqda "Son Romalı" kimi tanınmışdı.
Həyatı
Yustinian , () təxminən 482-ci ildə anadan olmuşdur. Latın dilində danışan (ehtimal ki, sonuncu Roma imperatoru) Yustinian, İlliro-Roma və ya mənşəli olduğu güman edilən kəndli ailəsindən idi. Sonradan götürdüyü Yustinian koqnomeni əmisi tərəfindən övladlığa götürüldüyünün göstəricisidir. O, hakimiyyəti dövründə doğulduğu yerdən çox uzaqda yerləşən əsasını qoydu. Anası Yustinin bacısı idi. İmperator olana qədər imperator mühafizə dəstələrindən birinin komandiri olan Yustin Yustinianı övladlığa götürdü, onu Konstantinopola gətirdi və onun təhsilini təmin etdi. Nəticədə Yustinian hüquq, ilahiyyat və Roma tarixində yaxşı təhsil aldı. Justinian imperatorun şəxsi mühafizəçisi kimi xidmət etmək üçün "scholae palatinae" arasından seçilmiş 40 kişidən biri kimi xidmət edirdi.Yustinian dövründə yaşamış salnaməçi onun xarici görünüşünü qısa, açıq dərili, qıvrım saçlı, yuvarlaq üzlü və yaraşıqlı kimi təsvir edir. Başqa bir müasir tarixçi , Yustinyanın görünüşünü zalım imperator ilə müqayisə edir, baxmayaraq ki, bu, ehtimal ki, böhtandır.
Ailəsi
525-ci ildə Yustinian sonradan imperatriça olan Teodora ilə evləndi. Aktrisa və fahişə kimi keçmişə sahib olmasına baxmayaraq, Teodora Yustinianusun hökmranlığında son dərəcə mühüm rol oynadı. O, Yustinianusun ən yaxın məsləhətçisi və siyasi tərəfdaşı idi. O, hüquqi və dini islahatlarda mühüm rol oynamış, imperiyanın idarə olunmasında fəal iştirak etmişdir. Yustinianusun ən mühüm nailiyyətlərindən biri olan Nika üsyanının yatırılmasında da mühüm rol oynamışdır.
Yustinianusun Teodoradan başqa iki arvadı var idi. Onun birinci arvadı 523-cü ildə vəfat etmişdir. İkinci arvadı 548-ci ildə öldü. Yustinianusun Teodoradan bir qızı və bir oğlu var idi. Yustianusun oğlu atasının ölümündən sonra imperator oldu.
Yustinianusun ailə münasibətləri mürəkkəb idi. Onun Teodora ilə evliliyi Yustnianusun anası tərəfindən qəbul edilmədi. Yustianın Teodoradan olan qızı Sofiya evləndi. Yustinianın olan oğlu Yustin II Tiberiosdan sonra imperator oldu.
Hökmranlığı
Nika qiyamı
Nika üsyanı 532-ci il yanvarın 11-də hipodromda keçirilən yarış zamanı başladı. Yarışda Mavi və Yaşıl komandalar mübarizə aparıblar. Yarış zamanı yaranan mübahisə qısa zamanda bütün hipodromu bürüdü. Mavi və Yaşıl tərəfdarlar bir-birinə hücum etməyə başladılar və iğtişaş bütün şəhərə yayıldı.
İğtişaşçılar Ayasofiya və Senat binası kimi bir çox mühüm binanı dağıdıblar. İmperator Yustinian üsyanı yatırmaq üçün ordunu səfərbər etməli oldu. Üsyan 532-ci il yanvarın 18-də başa çatdı.
Nika üsyanı Bizans İmperiyası üçün böyük bir fəlakət oldu. Üsyan zamanı çoxlu binalar dağıdılıb, çoxlu insan həlak olub. Üsyan imperiyanın siyasi və iqtisadi sabitliyini də pozdu.Yustinian üsyanı yatırdıqdan sonra üsyançıları sərt şəkildə cəzalandırdı. Bir çox üsyançı edam edildi və ya sürgün edildi. Üsyandan sonra Yustinian imperiya bürokratiyasını və ordusunu gücləndirmək üçün yeni islahatlar həyata keçirdi.
Hərbi fəaliyyətləri
Yustinian Roma İmperiyasının keçmiş şöhrətini bərpa etməyi və Aralıq dənizini Bizansın nəzarəti altına almağı hədəflədi. Bu məqsədlə o, imperatorluq tarixində ən böyük və ən bahalı hərbi yürüşlərə başladı, eyni zamanda yürüşlərə hazırlıq gördü.Yustinian ordunu yenidən təşkil etməklə başladı. O, peşəkar ordu yaradıb, maaşlarını və şəraitini yaxşılaşdırmaqla əsgərlərin mənəvi-psixoloji vəziyyətini yüksəldib. O, həmçinin ordunu daha effektiv etmək üçün yeni taktika və strategiyalar hazırladı.
Yustinianın ən mühüm hərbi uğurlarından biri Sasani imperiyasına qarşı müharibədə əldə edilmişdir. 532-ci ildə başlayan müharibə 533-cü ildə Bizansın qələbəsi ilə başa çatdı. Bu qələbə ilə Bizans İmperiyası Şərqin ən güclü imperiyası sayılırdı.
Vandal Müharibəsi (533-534)
Yustinian, Vandalların nəzarətində olan Şimali Afrikanı fəth etmək üçün rəhbərliyi altında bir ordu göndərdi. Müharibə qısamüddətli oldu və Bizanslılar qalib gəldi. Şimali Afrika Bizans İmperiyasının bir hissəsi oldu.
Ostroqot müharibəsi (535-554)
Yustinian Belisariusun rəhbərliyi altında nəzarətində olan İtaliyanı fəth etmək üçün bir ordu göndərdi. Müharibə 20 il davam etdi və çoxlu itkilərə səbəb oldu. Nəhayət, Bizanslılar qalib gəldi və İtaliyanın çox hissəsi Bizansın nəzarəti altına keçdi.
Vizqot müharibəsi (554-562)
Yustinian, nəzarəti altında İspaniyanın cənub-şərq sahillərini fəth etmək üçün bir ordu göndərdi. Müharibə səkkiz il davam etdi və Bizanslılar qalib gəldi. İspaniyanın cənub-şərq sahilləri Bizans imperiyasının bir hissəsi oldu.
Slavyan müharibələri (545-551)
Yustinian Balkanlarda slavyan üsyanlarını yatırmaq üçün bir sıra kampaniyalar təşkil etdi. Döyüşlər çətin keçdi və Bizanslılar çoxlu itki verdilər. Nəhayət, Bizanslılar slavyanları özünə tabe edə bildilər.
Hun müharibələri (527-531)
Yustinian Dunay çayını keçərək Balkanlara axın edən hunlara qarşı bir sıra yürüşlər təşkil etdi. Döyüşlər çətin keçdi və Bizanslılar çoxlu itki verdilər. Sonda bizanslılar hunları məğlub edərək Balkanları özlərində saxlaya bildilər.
Nəticə
Yustinianın hərbi fəaliyyəti Bizans İmperiyasının tarixində mühüm dönüş nöqtəsi oldu. Bu fəaliyyətlər sayəsində imperiya yenidən əvvəlki şöhrətini qazanaraq Aralıq dənizində yenidən gücə çevrildi. Yustianın fəthləri imperiyanın sərhədlərini iki qat genişləndirdi və Bizansa böyük nüfuz qazandırdı.
Dini fəaliyyətləri
I Yustinian yalnız imperiyanı genişləndirən və Roma hüququnu tərtib edən bir lider deyildi. O, eyni zamanda Bizansı xristian inancının mərkəzinə çevirmək məqsədi ilə imperiyada xristianlığın rolunu dəyişdirməyə çalışan dindar bir hökmdar idi.Yustinian 527-ci ildə taxta çıxanda imperiyada xristianlıq hakim din idi, lakin müxtəlif məzhəblər və inanclar mövcud olmaqda davam edirdi. Yustinianın baxışı aydın idi: Xristianlığı yeganə rəsmi din kimi qəbul etməklə imperiyada dini birliyi və həmrəyliyi təmin etmək.Bu vizyonu həyata keçirmək üçün Yustnian bütpərəstliyə qarşı sərt tədbirlər gördü. Bütpərəst məbədlər bağlandı, bütpərəstlik ritualları qadağan edildi və bütpərəstlikdən xristianlığa çevrilmə təşviq edildi. Bu siyasətlər Bizans ərazisində bütpərəstliyin böyük ölçüdə yox olmasına səbəb oldu.
Yustinian vahid rəsmi din prinsipini həyata keçirməklə yanaşı, xristianlıq daxilindəki məzhəb ayrılıqlarını da aradan qaldırmağa çalışırdı. Xüsusilə nestorianlıq və monofizitlik kimi təriqətlərə qarşı mübarizə aparmış, imperiya inancını ortodoksallığa uyğunlaşdırmağa çalışmışdır.
Yustinian dini hakimiyyəti gücləndirməkdən yayınmadı. O, kilsəni vergilərdən azad etdi, kilsə məhkəmələrinin səlahiyyətlərini genişləndirdi və yepiskopların təyin edilməsinə müdaxilə etdi. Bu siyasətlər imperiya daxilində kilsənin gücünü və təsirini xeyli artırdı.
Memarlıq
I Yustinian dövründə bir çox sahədə inkişaflar baş verdi. Bu inkişaflardan ən əhəmiyyətlisi memarlıq sahəsindəki inqilabi inkişaflardır.
Yustinian dövrü memarlığının ən fərqli xüsusiyyətlərindən biri də günbəzin geniş yayılmasıdır. Ayasofyanın simvolik günbəzi bu dövrün ən mühüm simvollarından biridir. Günbəzlərin istifadəsi binalara daha geniş və daha geniş bir atmosfer verdi.Günbəzlərin istifadəsi təkcə estetik baxımdan deyil, həm də texniki baxımdan əhəmiyyətli bir inkişafdır. Qübbələr binalara daha möhkəm və davamlı bir quruluş verirdi. Bundan əlavə, günbəzlərin altındakı geniş ərazilər dini mərasimlər və digər tədbirlər üçün ideal şərait yaradırdı.
Yustinianın memarlıq baxışının ən konkret nümunəsi Ayasofyadır. Memarlar Anthemius və Isidoros tərəfindən inşa edilən Ayasofya o dövrün ən böyük və ən mürəkkəb binalarından biridir. Onun günbəzi sözün əsl mənasında 56 metr hündürlüyü ilə səmaya çatır. Ayasofyanın içərisi də mozaika ilə bəzədilib. Bu mozaikalarda din xadimləri, imperator ailəsi və saray həyatının elementləri təsvir edilmişdir.Yustinian dövründə mozaika sənəti qızıl dövrünü yaşadı. Ayasofyanın divarlarını bəzəyən mozaikalar Bizans sənətinin ən göz oxşayan nümunələridir. Bu mozaikalar təkcə din xadimlərini deyil, həm də imperator ailəsini və saray həyatının elementlərini təsvir etməklə o dövrə pəncərə açır.
Yustinian dövrünün mozaikaları canlı rəngləri, real təsvirləri və kompozisiya mükəmməlliyi ilə seçilir. Mozaikaların hazırlanmasında qızıl, gümüş və rəngli şüşə kimi müxtəlif materiallardan istifadə edilmişdir.Mozaika təkcə estetik baxımdan deyil, həm də dini və siyasi baxımdan mühüm yer tutur. Mozaikalar imperatorun gücünü və qanuniliyini simvollaşdırmaq üçün istifadə edilmişdir. O, həm də din xadimlərini təsvir etməklə xristian inancının yayılmasına töhfə verdi.
I Yustinian dövrünün memarlığı Bizans incəsənət və mədəniyyətinin ən mühüm elementlərindən biridir. Bu dövrün memarlığını digər dövrlərdən fərqləndirən ən mühüm xüsusiyyət günbəz və mozaikalardan istifadədir. Yustinianın vizyonu və dəstəyi ilə inşa edilən strukturlar bu gün də turistlərin və sənətsevərlərin diqqətini cəlb etməkdə davam edir.
İslahatları
Siyasi İslahatlar
Yustinian imperiyanı mərkəzi idarə ilə idarə etməyə çalışırdı. Bu məqsədlə bürokratiyanı yenidən təşkil etdi və səlahiyyətlərini müəyyən etdi.Zabitlər rütbə və vəzifələrinə görə təsnif edilirlər. Hər sinfin öz maaşı, adı və vəzifələri var idi. Bu təsnifat ləyaqət və səriştə əsasında bürokratiya yaratmağa kömək etdi. Vilayətlər mülki və hərbi qubernatorlar tərəfindən idarə olunurdu. Mülki qubernatorlar maliyyə və inzibati işlərə cavabdeh idilər. Hərbi qubernatorlar müdafiəyə cavabdeh idilər. Yustinian əyalət qubernatorlarının səlahiyyətlərini məhdudlaşdırmaqla mərkəzi hakimiyyəti gücləndirdi. Qubernatorlar imperator tərəfindən təyin edilir və onlara nəzarət edirdi. Bu yolla imperiyanın hər yerində birlik və harmoniyaya nail olmağa çalışılırdı. Valilər maliyyə və hüquqi məsələlərdə mərkəzi idarəyə tabe idilər.
Vergi sistemi yenidən təşkil olundu və vergitutma daha ədalətli oldu. Xərclər nəzarətə götürülüb, maliyyə intizamı təmin edilib.
Yerli özünüidarə orqanlarının da səlahiyyətləri müəyyən edilib və mərkəzi idarəyə tabedir. Bu yolla bütün imperiyada birlik və nizam-intizam əldə olunmağa çalışılırdı.
Hüquq və məhkəmə islahatları
Yustinian Roma hüququnu tərtib etmək və yeniləmək üçün komissiya yaratdı. Bu komissiya tərəfindən hazırlanmış Corpus Juris Civilis (Mülki Hüquq Korpusu) bu gün də hüquq sistemlərinə əhəmiyyətli təsir göstərir.
- :
Corpus Juris Civilis dörd əsas hissədən ibarətdir:
: Roma hüququnun əsas prinsiplərini özündə əks etdirən giriş mətniDigesta: Roma hüquqşünaslarının fikir və şərhlərini özündə əks etdirən toplu: İmperator qanunlarının məcmuəsi: Justinian tərəfindən qəbul edilmiş yeni qanunlar Corpus Juris Civilis Roma hüququnun qorunub saxlanmasını təmin etdi və müasir hüququn əsaslarını qoydu.
Yustinian komissiyası Roma hüququnun bütün mənbələrini topladı və yenilədi. Bu araşdırmada qədim Roma hüquqşünaslarının əsərləri, imperiya qanunları və ənənəvi hüquq qaydaları nəzərə alınmışdır.Tərtib və yeniləmə işləri Roma hüququnun daha ardıcıl və sistemli olmasına imkan verdi. Bundan əlavə, qanun daha əlçatan və tətbiqi daha asan oldu.
Yustinian bütün imperiyada ali məhkəmə yaratdı. Ali Məhkəmə imperiya qanunlarının icrasına və ədalət mühakiməsinin həyata keçirilməsinə nəzarət edirdi.
Hüquqşünasların hüquqi maarifləndirilməsi və hazırlanması istiqamətində də tədqiqatlar aparılmışdır. Hüquq fakültələri açıldı, hüquq təhsili sistemləşdirildi.
Yustinian hüquq islahatları hüquq sisteminin modernləşdirilməsinə əhəmiyyətli töhfə verdi. Bu islahatlar sayəsində qanun daha ədalətli və obyektiv olub. Bundan əlavə, qanunun aliliyi prinsipi gücləndirilib.Justinianın hüquqi islahatlarının nəticələri bu gün də hiss olunur. Corpus Juris Civilis bir çox müasir hüquq sistemlərinin əsasını təşkil edir. Bundan əlavə, Yustinian islahatları hüququn inkişafı və müasirləşdirilməsi üçün mühüm nümunə rolunu oynayır.
Yustinianlar sülaləsinin zaman xətti
İstinadlar
- autori vari Enciclopedia Dantesca (it.). / U. Bosco Istituto dell'Enciclopedia Italiana, 1970.
- Любкер Ф. Iustinianus (rus.). // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский, пер. А. Д. Вейсман, Ф. Гельбке, Л. А. Георгиевский, А. И. Давиденков, В. А. Канский, П. В. Никитин, И. А. Смирнов, Э. А. Верт, О. Ю. Клеменчич, Н. В. Рубинский СПб: Общество классической филологии и педагогики, 1885. С. 707–708.
- Justinian I. (ing.). // Encyclopædia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information / H. Chisholm 11 New York, Cambridge, England: University Press, 1911. Vol. 15. P. 596–602.
- http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1468-0025.2008.00486.x/full.
- J. F. Haldon, Byzantium in the seventh century (Cambridge, 2003), 17–19.
- . Tulane.edu. 9 March 2008 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 November 2012.
- Evans, J. A. S., The Age of Justinian: the circumstances of imperial power. pp. 93–94
- John Henry Merryman and Rogelio Pérez-Perdomo, The Civil Law Tradition: An Introduction to the Legal Systems of Europe and Latin America, 3rd ed. (Stanford: Stanford University Press, 2007), pp. 9–11 2022-01-23 at the Wayback Machine.
- "St. Justinian the Emperor". (ingilis). 1 December 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 25 November 2017.
- For instance by (Justinian, New York 1938), or in the Outline of Great Books series (Justinian the Great).
- Britannica Concise Encyclopedia, Encyclopædia Britannica, Inc., 2008, ISBN , p. 1007. 2022-02-09 at the Wayback Machine
- The Inheritance of Rome, Chris Wickham, Penguin Books Ltd. 2009, ISBN (p. 90). Justinian referred to Latin as his native tongue in several of his laws. See Moorhead (1994), p. 18.
- Michael Maas. The Cambridge Companion to the Age of Justinian. Cambridge University Press. 2005. ISBN . 2021-10-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-06-14.
- Treadgold, Warren T. (1997). A history of the Byzantine state and society. Stanford University Press. p. 246. ISBN . Retrieved 12 October 2010.
- Barker, John W. Justinian and the later Roman Empire. University of Wisconsin Press. 1966. səh. 75. ISBN . 19 May 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 28 November 2011.
- Robert Browning. Justinian and Theodora. Gorgias Press. 2003. ISBN .[ölü keçid]
- Shifting Genres in Late Antiquity, Hugh Elton, Geoffrey Greatrex, Ashgate Publishing, Ltd., 2015, ISBN , p. 259. 2022-02-23 at the Wayback Machine
- Pannonia and Upper Moesia: A History of the Middle Danube Provinces of the Roman Empire, András Mócsy, Routledge, 2014, ISBN , p. 350. 2017-08-01 at the Wayback Machine
- The sole source for Justinian's full name, Flavius Petrus Sabbatius Iustinianus (sometimes called Flavius Anicius Iustinianus), are consular diptychs of the year 521 bearing his name.
- Sima M. Cirkovic. The Serbs. Wiley. 2004. ISBN . 2022-02-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-06-14.
- Justiniana Prima Site of an early Byzantine city located 30 km south-west of Leskovci in Kosovo. Grove's Dictionaries. 2006.
- Byzantine Constantinople: Monuments, Topography and Everyday Life. Brill. 2001. ISBN . 2022-02-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-06-14.
- Procopius, Secret History (London: Penguin Books, 1990). səh. 15 - 20.
- The Oxford Dictionary of Byzantium (Oxford: Oxford University Press, 1991).(Maddə:"Justnianus I")
- Warren Treadgold, A History of the Byzantine State and Society (Stanford: Stanford University Press, 1997), səh. 282 - 283.
- "Evans, James Allan Stewart. The Emperor Yustinian and the Byzantine Empire. Greenwood Publishing Group, 2005". səh. 82 - 84. 2024-02-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-02-12.
- Norwich, John Julius. "A History of Byzantium."New York: Alfred A. Knopf, 1997. səh. 180 - 183.
- Warren Treadgold, A History of the Byzantine State and Society (Stanford: Stanford University Press, 1997), səh. 187 - 192.
- Michael Whitby, The Emperor Maurice and His Reign (Oxford: Oxford University Press, 2008), səh. 100 - 105.
- John Julius Norwich, Byzantium: The Early Centuries. səh. 187 - 212.
- John Haldon, The Byzantine Wars: A History. səh. 41 - 55.
- Warren Treadgold, A History of the Byzantine State and Society (Stanford: Stanford University Press, 1997), səh. 295 - 300.
- John Haldon, The Byzantine Wars: A History (Stroud: Tempus, 2001), səh 41 - 44.
- Michael Whitby, The Emperor Maurice and His Reign (Oxford: Oxford University Press, 2008), səh. 100 - 105
- "The Architecture of Justinian" by John Julius Norwich. səh. 100 - 120.
- "Byzantine Mosaics" by Cyril Mango. səh. 70 - 90.
- "Evans, James Allan Stewart. The Emperor Justinian and the Byzantine Empire. Greenwood Publishing Group, 2005". səh. 45. 2024-02-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-02-12.
- "Evans, James Allan Stewart. The Emperor Justinian and the Byzantine Empire. Greenwood Publishing Group, 2005". səh. 51. 2024-02-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-02-12.
- Norwich, John Julius. Byzantium: The Early Centuries. New York: Alfred A. Knopf, 1988. səh. 167.
- "Evans, James Allan Stewart. The Emperor Justinian and the Byzantine Empire. Greenwood Publishing Group, 2005". səh. 46. 2024-02-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-02-12.
- Treadgold, Warren. The Byzantine Empire. Malden, MA: Blackwell Publishing, 2001. səh. 234
- "Evans, James Allan Stewart. The Emperor Justinian and the Byzantine Empire. Greenwood Publishing Group, 2005". səh. 47. 2024-02-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-02-12.
- "Evans, James Allan Stewart. The Emperor Justinian and the Byzantine Empire. Greenwood Publishing Group, 2005". səh. 52. 2024-02-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-02-12.
- Browning, Robert. "Justinian and Theodora." Past and Present 47 (1970): 3-22 səh. 9.
- "Evans, James Allan Stewart. The Emperor Justinian and the Byzantine Empire. Greenwood Publishing Group, 2005". səh. 54. 2024-02-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-02-12.
- Cameron, Averil. "The Empress Theodora." In The Byzantine Lady: Women in the World of the Eastern Roman Empire, edited by Lynda Garland, 3-19. London: Ashgate, 2006. səh. 12.
- Herrin, Judith. "Justinian and the Construction of Empire." In The Cambridge History of the Byzantine Empire, edited by Jonathan Shepard, 507-527. Cambridge: Cambridge University Press, 2008. səh. 518.
- McCormack, Sabine. Justinian s Codification. In The Cambridge History of the Byzantine Empire, edited by Jonathan Shepard, 528-545. Cambridge: Cambridge University Press, 2008. səh. 530 - 534.
- Watson, Alan. "Justinian's Code and the Modernization of Roman Law."The Journal of Roman Studies51, no. 1-2 (1961): 16-30. səh. 17 - 19.
| SƏLƏF | I Yustinian Yustinianlar sülaləsi | XƏLƏF |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Fla vi Pyotr Savva ti Yusinia n lat Flavius Petrus Sabbatius Iustinianus yun Flabios Petros Sabbatios Ioystinianos tarixde daha cox I Yustinia n yaxud Boyuk Yustinia n 11 may 482 ve ya 11 may 483 14 noyabr 565 Konstantinopol kimi taninan Yustinianlar sulalesine mexsus 527 565 ci illerde Bizans imperatoru Fla vi Pyotr Savva ti Yusinia nlat Flavius Petrus Sabbatius Iustinianus yun Flabios Petros Sabbatios IoystinianosBizans Imperatoru527 565EvvelkiSonrakiSexsi melumatlarDogum adi Petrus SabbatiusDogum tarixi 11 may 483Dogum yeri Tveriya MakedoniyaVefat tarixi 14 noyabr 565 82 yasinda Vefat yeri KonstantinopolDefn yeri KonstantinopolFealiyyeti siyasetci imperator yaziciAtasi SavvatiAnasi VigelantiyaHeyat yoldasi TeodoraUsagi 2 usaqAilesi Yustinianlar sulalesiDini serqi xristianliq d xristianliq Vikianbarda elaqeli mediafayllar Yustinianin hakimiyyeti imperiyanin berpasi renovatio imperii ile elametdardir Onun generali simali Afrikada yerlesen Vandal kralligini feth etdi ve kralliq 534 cu ilde suqut etdi Sonradan Belisarius Narses ve diger generallar Ostroqot kralligini Dalmatiya Siciliya Italiya ve Romani ostqotlarin yarim esrden cox hokmranligindan sonra imperiyaya qaytardilar Prefekt Liberius Iberiya yarimadasinin cenubunu geri alaraq Ispaniya eyaletini yaratdi Bu yurusler qerbi Araliq denizi uzerinde Roma nezaretini berpa etdi ve Imperiyanin illik gelirini bir milyon cox artirdi Yustinian hakimiyyeti dovrunde Qara denizin serq sahilinde evveller hec vaxt Roma hakimiyyeti altinda olmamis Tzani xalqini da tabe etdi O serqde I Qubad dovrunde daha sonra ise yene I Xosrovun dovrunde Sasani imperiyasi ile muharibeler apardi ikinci munaqise qismen onun qerbdeki ambisiyalarina gore basladi Onun hakimiyyetinin eks seda doguran ceheti bir cox muasir dovletlerde hele de mulki huququn esasini teskil eden Roma huququnun Mulki huquq toplusunun Corpus Juris Civilis vahid sekilde yeniden yazilmasi idi Onun hakimiyyeti Bizans medeniyyetinin ciceklendi ve Ayasofya kimi memarliq abideleri insa edildi O Serqi Pravoslav Kilsesinde Imperator Muqeddes Yustinian adlanir Onun berpa fealiyyetlerine gore Yustinian bezen 20 ci esrin ortalarinda tarixsunasliqda Son Romali kimi taninmisdi HeyatiYustinian texminen 482 ci ilde anadan olmusdur Latin dilinde danisan ehtimal ki sonuncu Roma imperatoru Yustinian Illiro Roma ve ya menseli oldugu guman edilen kendli ailesinden idi Sonradan goturduyu Yustinian koqnomeni emisi terefinden ovladliga goturulduyunun gostericisidir O hakimiyyeti dovrunde doguldugu yerden cox uzaqda yerlesen esasini qoydu Anasi Yustinin bacisi idi Imperator olana qeder imperator muhafize destelerinden birinin komandiri olan Yustin Yustiniani ovladliga goturdu onu Konstantinopola getirdi ve onun tehsilini temin etdi Neticede Yustinian huquq ilahiyyat ve Roma tarixinde yaxsi tehsil aldi Justinian imperatorun sexsi muhafizecisi kimi xidmet etmek ucun scholae palatinae arasindan secilmis 40 kisiden biri kimi xidmet edirdi Yustinian dovrunde yasamis salnameci onun xarici gorunusunu qisa aciq derili qivrim sacli yuvarlaq uzlu ve yarasiqli kimi tesvir edir Basqa bir muasir tarixci Yustinyanin gorunusunu zalim imperator ile muqayise edir baxmayaraq ki bu ehtimal ki bohtandir Ailesi 525 ci ilde Yustinian sonradan imperatrica olan Teodora ile evlendi Aktrisa ve fahise kimi kecmise sahib olmasina baxmayaraq Teodora Yustinianusun hokmranliginda son derece muhum rol oynadi O Yustinianusun en yaxin meslehetcisi ve siyasi terefdasi idi O huquqi ve dini islahatlarda muhum rol oynamis imperiyanin idare olunmasinda feal istirak etmisdir Yustinianusun en muhum nailiyyetlerinden biri olan Nika usyaninin yatirilmasinda da muhum rol oynamisdir mozaikasi Yustinianusun Teodoradan basqa iki arvadi var idi Onun birinci arvadi 523 cu ilde vefat etmisdir Ikinci arvadi 548 ci ilde oldu Yustinianusun Teodoradan bir qizi ve bir oglu var idi Yustianusun oglu atasinin olumunden sonra imperator oldu Yustinianusun aile munasibetleri murekkeb idi Onun Teodora ile evliliyi Yustnianusun anasi terefinden qebul edilmedi Yustianin Teodoradan olan qizi Sofiya evlendi Yustinianin olan oglu Yustin II Tiberiosdan sonra imperator oldu HokmranligiNika qiyami Esas meqale Nika qiyami Nika usyani 532 ci il yanvarin 11 de hipodromda kecirilen yaris zamani basladi Yarisda Mavi ve Yasil komandalar mubarize apariblar Yaris zamani yaranan mubahise qisa zamanda butun hipodromu burudu Mavi ve Yasil terefdarlar bir birine hucum etmeye basladilar ve igtisas butun sehere yayildi Igtisascilar Ayasofiya ve Senat binasi kimi bir cox muhum binani dagidiblar Imperator Yustinian usyani yatirmaq ucun ordunu seferber etmeli oldu Usyan 532 ci il yanvarin 18 de basa catdi Nika usyani Bizans Imperiyasi ucun boyuk bir felaket oldu Usyan zamani coxlu binalar dagidilib coxlu insan helak olub Usyan imperiyanin siyasi ve iqtisadi sabitliyini de pozdu Yustinian usyani yatirdiqdan sonra usyancilari sert sekilde cezalandirdi Bir cox usyanci edam edildi ve ya surgun edildi Usyandan sonra Yustinian imperiya burokratiyasini ve ordusunu guclendirmek ucun yeni islahatlar heyata kecirdi Herbi fealiyyetleri Imperator Yustinian vaxtinda Bizans erazisi 555 Yustinian Roma Imperiyasinin kecmis sohretini berpa etmeyi ve Araliq denizini Bizansin nezareti altina almagi hedefledi Bu meqsedle o imperatorluq tarixinde en boyuk ve en bahali herbi yuruslere basladi eyni zamanda yuruslere hazirliq gordu Yustinian ordunu yeniden teskil etmekle basladi O pesekar ordu yaradib maaslarini ve seraitini yaxsilasdirmaqla esgerlerin menevi psixoloji veziyyetini yukseldib O hemcinin ordunu daha effektiv etmek ucun yeni taktika ve strategiyalar hazirladi Yustinianin en muhum herbi ugurlarindan biri Sasani imperiyasina qarsi muharibede elde edilmisdir 532 ci ilde baslayan muharibe 533 cu ilde Bizansin qelebesi ile basa catdi Bu qelebe ile Bizans Imperiyasi Serqin en guclu imperiyasi sayilirdi Vandal Muharibesi 533 534 Yustinian Vandallarin nezaretinde olan Simali Afrikani feth etmek ucun rehberliyi altinda bir ordu gonderdi Muharibe qisamuddetli oldu ve Bizanslilar qalib geldi Simali Afrika Bizans Imperiyasinin bir hissesi oldu Ostroqot muharibesi 535 554 Yustinian Belisariusun rehberliyi altinda nezaretinde olan Italiyani feth etmek ucun bir ordu gonderdi Muharibe 20 il davam etdi ve coxlu itkilere sebeb oldu Nehayet Bizanslilar qalib geldi ve Italiyanin cox hissesi Bizansin nezareti altina kecdi Vizqot muharibesi 554 562 Yustinian nezareti altinda Ispaniyanin cenub serq sahillerini feth etmek ucun bir ordu gonderdi Muharibe sekkiz il davam etdi ve Bizanslilar qalib geldi Ispaniyanin cenub serq sahilleri Bizans imperiyasinin bir hissesi oldu Slavyan muharibeleri 545 551 Yustinian Balkanlarda slavyan usyanlarini yatirmaq ucun bir sira kampaniyalar teskil etdi Doyusler cetin kecdi ve Bizanslilar coxlu itki verdiler Nehayet Bizanslilar slavyanlari ozune tabe ede bildiler Hun muharibeleri 527 531 Yustinian Dunay cayini kecerek Balkanlara axin eden hunlara qarsi bir sira yurusler teskil etdi Doyusler cetin kecdi ve Bizanslilar coxlu itki verdiler Sonda bizanslilar hunlari meglub ederek Balkanlari ozlerinde saxlaya bildiler Netice Yustinianin herbi fealiyyeti Bizans Imperiyasinin tarixinde muhum donus noqtesi oldu Bu fealiyyetler sayesinde imperiya yeniden evvelki sohretini qazanaraq Araliq denizinde yeniden guce cevrildi Yustianin fethleri imperiyanin serhedlerini iki qat genislendirdi ve Bizansa boyuk nufuz qazandirdi Dini fealiyyetleri Meryemin usaq Isani qucaginda tutdugunu tesvir eden Ayasofiya mozaikasi Sag terefinde Yustinian durur ve Ayasofiyanin maketini teqdim edir Onun solunda I Konstantin Konstantinopolun maketini teqdim edir I Yustinian yalniz imperiyani genislendiren ve Roma huququnu tertib eden bir lider deyildi O eyni zamanda Bizansi xristian inancinin merkezine cevirmek meqsedi ile imperiyada xristianligin rolunu deyisdirmeye calisan dindar bir hokmdar idi Yustinian 527 ci ilde taxta cixanda imperiyada xristianliq hakim din idi lakin muxtelif mezhebler ve inanclar movcud olmaqda davam edirdi Yustinianin baxisi aydin idi Xristianligi yegane resmi din kimi qebul etmekle imperiyada dini birliyi ve hemreyliyi temin etmek Bu vizyonu heyata kecirmek ucun Yustnian butperestliye qarsi sert tedbirler gordu Butperest mebedler baglandi butperestlik rituallari qadagan edildi ve butperestlikden xristianliga cevrilme tesviq edildi Bu siyasetler Bizans erazisinde butperestliyin boyuk olcude yox olmasina sebeb oldu Yustinian vahid resmi din prinsipini heyata kecirmekle yanasi xristianliq daxilindeki mezheb ayriliqlarini da aradan qaldirmaga calisirdi Xususile nestorianliq ve monofizitlik kimi teriqetlere qarsi mubarize aparmis imperiya inancini ortodoksalliga uygunlasdirmaga calismisdir Yustinian dini hakimiyyeti guclendirmekden yayinmadi O kilseni vergilerden azad etdi kilse mehkemelerinin selahiyyetlerini genislendirdi ve yepiskoplarin teyin edilmesine mudaxile etdi Bu siyasetler imperiya daxilinde kilsenin gucunu ve tesirini xeyli artirdi Memarliq I Yustinian dovrunde bir cox sahede inkisaflar bas verdi Bu inkisaflardan en ehemiyyetlisi memarliq sahesindeki inqilabi inkisaflardir Yustinian dovru memarliginin en ferqli xususiyyetlerinden biri de gunbezin genis yayilmasidir Ayasofyanin simvolik gunbezi bu dovrun en muhum simvollarindan biridir Gunbezlerin istifadesi binalara daha genis ve daha genis bir atmosfer verdi Gunbezlerin istifadesi tekce estetik baximdan deyil hem de texniki baximdan ehemiyyetli bir inkisafdir Qubbeler binalara daha mohkem ve davamli bir qurulus verirdi Bundan elave gunbezlerin altindaki genis eraziler dini merasimler ve diger tedbirler ucun ideal serait yaradirdi Ayasofiya gunbezi Yustinianin memarliq baxisinin en konkret numunesi Ayasofyadir Memarlar Anthemius ve Isidoros terefinden insa edilen Ayasofya o dovrun en boyuk ve en murekkeb binalarindan biridir Onun gunbezi sozun esl menasinda 56 metr hundurluyu ile semaya catir Ayasofyanin icerisi de mozaika ile bezedilib Bu mozaikalarda din xadimleri imperator ailesi ve saray heyatinin elementleri tesvir edilmisdir Yustinian dovrunde mozaika seneti qizil dovrunu yasadi Ayasofyanin divarlarini bezeyen mozaikalar Bizans senetinin en goz oxsayan numuneleridir Bu mozaikalar tekce din xadimlerini deyil hem de imperator ailesini ve saray heyatinin elementlerini tesvir etmekle o dovre pencere acir Ayasofiyanin xarici gorunusu Yustinian dovrunun mozaikalari canli rengleri real tesvirleri ve kompozisiya mukemmelliyi ile secilir Mozaikalarin hazirlanmasinda qizil gumus ve rengli suse kimi muxtelif materiallardan istifade edilmisdir Mozaika tekce estetik baximdan deyil hem de dini ve siyasi baximdan muhum yer tutur Mozaikalar imperatorun gucunu ve qanuniliyini simvollasdirmaq ucun istifade edilmisdir O hem de din xadimlerini tesvir etmekle xristian inancinin yayilmasina tohfe verdi Ayasofiyada Meryem ve Usaq Theotokos mozaikasi I Yustinian dovrunun memarligi Bizans incesenet ve medeniyyetinin en muhum elementlerinden biridir Bu dovrun memarligini diger dovrlerden ferqlendiren en muhum xususiyyet gunbez ve mozaikalardan istifadedir Yustinianin vizyonu ve desteyi ile insa edilen strukturlar bu gun de turistlerin ve senetseverlerin diqqetini celb etmekde davam edir IslahatlariSiyasi Islahatlar Yustinian imperiyani merkezi idare ile idare etmeye calisirdi Bu meqsedle burokratiyani yeniden teskil etdi ve selahiyyetlerini mueyyen etdi Zabitler rutbe ve vezifelerine gore tesnif edilirler Her sinfin oz maasi adi ve vezifeleri var idi Bu tesnifat leyaqet ve seriste esasinda burokratiya yaratmaga komek etdi Vilayetler mulki ve herbi qubernatorlar terefinden idare olunurdu Mulki qubernatorlar maliyye ve inzibati islere cavabdeh idiler Herbi qubernatorlar mudafieye cavabdeh idiler Yustinian eyalet qubernatorlarinin selahiyyetlerini mehdudlasdirmaqla merkezi hakimiyyeti guclendirdi Qubernatorlar imperator terefinden teyin edilir ve onlara nezaret edirdi Bu yolla imperiyanin her yerinde birlik ve harmoniyaya nail olmaga calisilirdi Valiler maliyye ve huquqi meselelerde merkezi idareye tabe idiler Vergi sistemi yeniden teskil olundu ve vergitutma daha edaletli oldu Xercler nezarete goturulub maliyye intizami temin edilib Yerli ozunuidare orqanlarinin da selahiyyetleri mueyyen edilib ve merkezi idareye tabedir Bu yolla butun imperiyada birlik ve nizam intizam elde olunmaga calisilirdi Huquq ve mehkeme islahatlari Yustinian Roma huququnu tertib etmek ve yenilemek ucun komissiya yaratdi Bu komissiya terefinden hazirlanmis Corpus Juris Civilis Mulki Huquq Korpusu bu gun de huquq sistemlerine ehemiyyetli tesir gosterir Corpus Juris Civilis dord esas hisseden ibaretdir Roma huququnun esas prinsiplerini ozunde eks etdiren giris metniDigesta Roma huquqsunaslarinin fikir ve serhlerini ozunde eks etdiren toplu Imperator qanunlarinin mecmuesi Justinian terefinden qebul edilmis yeni qanunlar Corpus Juris Civilis Roma huququnun qorunub saxlanmasini temin etdi ve muasir huququn esaslarini qoydu Yustinian komissiyasi Roma huququnun butun menbelerini topladi ve yeniledi Bu arasdirmada qedim Roma huquqsunaslarinin eserleri imperiya qanunlari ve enenevi huquq qaydalari nezere alinmisdir Tertib ve yenileme isleri Roma huququnun daha ardicil ve sistemli olmasina imkan verdi Bundan elave qanun daha elcatan ve tetbiqi daha asan oldu Yustinian butun imperiyada ali mehkeme yaratdi Ali Mehkeme imperiya qanunlarinin icrasina ve edalet muhakimesinin heyata kecirilmesine nezaret edirdi Huquqsunaslarin huquqi maariflendirilmesi ve hazirlanmasi istiqametinde de tedqiqatlar aparilmisdir Huquq fakulteleri acildi huquq tehsili sistemlesdirildi Yustinian huquq islahatlari huquq sisteminin modernlesdirilmesine ehemiyyetli tohfe verdi Bu islahatlar sayesinde qanun daha edaletli ve obyektiv olub Bundan elave qanunun aliliyi prinsipi guclendirilib Justinianin huquqi islahatlarinin neticeleri bu gun de hiss olunur Corpus Juris Civilis bir cox muasir huquq sistemlerinin esasini teskil edir Bundan elave Yustinian islahatlari huququn inkisafi ve muasirlesdirilmesi ucun muhum numune rolunu oynayir Yustinianlar sulalesinin zaman xettiIstinadlarautori vari Enciclopedia Dantesca it U Bosco Istituto dell Enciclopedia Italiana 1970 Lyubker F Iustinianus rus Realnyj slovar klassicheskih drevnostej po Lyubkeru pod red F F Zelinskij A I Georgievskij M S Kutorga F Gelbke P V Nikitin V A Kanskij per A D Vejsman F Gelbke L A Georgievskij A I Davidenkov V A Kanskij P V Nikitin I A Smirnov E A Vert O Yu Klemenchich N V Rubinskij SPb Obshestvo klassicheskoj filologii i pedagogiki 1885 S 707 708 Justinian I ing Encyclopaedia Britannica a dictionary of arts sciences literature and general information H Chisholm 11 New York Cambridge England University Press 1911 Vol 15 P 596 602 http onlinelibrary wiley com doi 10 1111 j 1468 0025 2008 00486 x full J F Haldon Byzantium in the seventh century Cambridge 2003 17 19 Tulane edu 9 March 2008 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 14 November 2012 Evans J A S The Age of Justinian the circumstances of imperial power pp 93 94 John Henry Merryman and Rogelio Perez Perdomo The Civil Law Tradition An Introduction to the Legal Systems of Europe and Latin America 3rd ed Stanford Stanford University Press 2007 pp 9 11 2022 01 23 at the Wayback Machine St Justinian the Emperor ingilis 1 December 2017 tarixinde Istifade tarixi 25 November 2017 For instance by Justinian New York 1938 or in the Outline of Great Books series Justinian the Great Britannica Concise Encyclopedia Encyclopaedia Britannica Inc 2008 ISBN 1593394926 p 1007 2022 02 09 at the Wayback Machine The Inheritance of Rome Chris Wickham Penguin Books Ltd 2009 ISBN 978 0 670 02098 0 p 90 Justinian referred to Latin as his native tongue in several of his laws See Moorhead 1994 p 18 Michael Maas The Cambridge Companion to the Age of Justinian Cambridge University Press 2005 ISBN 978 1139826877 2021 10 26 tarixinde Istifade tarixi 2022 06 14 Treadgold Warren T 1997 A history of the Byzantine state and society Stanford University Press p 246 ISBN 978 0 8047 2630 6 Retrieved 12 October 2010 Barker John W Justinian and the later Roman Empire University of Wisconsin Press 1966 seh 75 ISBN 978 0 299 03944 8 19 May 2021 tarixinde Istifade tarixi 28 November 2011 Robert Browning Justinian and Theodora Gorgias Press 2003 ISBN 978 1593330538 olu kecid Shifting Genres in Late Antiquity Hugh Elton Geoffrey Greatrex Ashgate Publishing Ltd 2015 ISBN 1472443500 p 259 2022 02 23 at the Wayback Machine Pannonia and Upper Moesia A History of the Middle Danube Provinces of the Roman Empire Andras Mocsy Routledge 2014 ISBN 1317754255 p 350 2017 08 01 at the Wayback Machine The sole source for Justinian s full name Flavius Petrus Sabbatius Iustinianus sometimes called Flavius Anicius Iustinianus are consular diptychs of the year 521 bearing his name Sima M Cirkovic The Serbs Wiley 2004 ISBN 978 0631204718 2022 02 09 tarixinde Istifade tarixi 2022 06 14 Justiniana Prima Site of an early Byzantine city located 30 km south west of Leskovci in Kosovo Grove s Dictionaries 2006 Byzantine Constantinople Monuments Topography and Everyday Life Brill 2001 ISBN 978 9004116252 2022 02 09 tarixinde Istifade tarixi 2022 06 14 Procopius Secret History London Penguin Books 1990 seh 15 20 The Oxford Dictionary of Byzantium Oxford Oxford University Press 1991 Madde Justnianus I Warren Treadgold A History of the Byzantine State and Society Stanford Stanford University Press 1997 seh 282 283 Evans James Allan Stewart The Emperor Yustinian and the Byzantine Empire Greenwood Publishing Group 2005 seh 82 84 2024 02 12 tarixinde Istifade tarixi 2024 02 12 Norwich John Julius A History of Byzantium New York Alfred A Knopf 1997 seh 180 183 Warren Treadgold A History of the Byzantine State and Society Stanford Stanford University Press 1997 seh 187 192 Michael Whitby The Emperor Maurice and His Reign Oxford Oxford University Press 2008 seh 100 105 John Julius Norwich Byzantium The Early Centuries seh 187 212 John Haldon The Byzantine Wars A History seh 41 55 Warren Treadgold A History of the Byzantine State and Society Stanford Stanford University Press 1997 seh 295 300 John Haldon The Byzantine Wars A History Stroud Tempus 2001 seh 41 44 Michael Whitby The Emperor Maurice and His Reign Oxford Oxford University Press 2008 seh 100 105 The Architecture of Justinian by John Julius Norwich seh 100 120 Byzantine Mosaics by Cyril Mango seh 70 90 Evans James Allan Stewart The Emperor Justinian and the Byzantine Empire Greenwood Publishing Group 2005 seh 45 2024 02 12 tarixinde Istifade tarixi 2024 02 12 Evans James Allan Stewart The Emperor Justinian and the Byzantine Empire Greenwood Publishing Group 2005 seh 51 2024 02 12 tarixinde Istifade tarixi 2024 02 12 Norwich John Julius Byzantium The Early Centuries New York Alfred A Knopf 1988 seh 167 Evans James Allan Stewart The Emperor Justinian and the Byzantine Empire Greenwood Publishing Group 2005 seh 46 2024 02 12 tarixinde Istifade tarixi 2024 02 12 Treadgold Warren The Byzantine Empire Malden MA Blackwell Publishing 2001 seh 234 Evans James Allan Stewart The Emperor Justinian and the Byzantine Empire Greenwood Publishing Group 2005 seh 47 2024 02 12 tarixinde Istifade tarixi 2024 02 12 Evans James Allan Stewart The Emperor Justinian and the Byzantine Empire Greenwood Publishing Group 2005 seh 52 2024 02 12 tarixinde Istifade tarixi 2024 02 12 Browning Robert Justinian and Theodora Past and Present 47 1970 3 22 seh 9 Evans James Allan Stewart The Emperor Justinian and the Byzantine Empire Greenwood Publishing Group 2005 seh 54 2024 02 12 tarixinde Istifade tarixi 2024 02 12 Cameron Averil The Empress Theodora In The Byzantine Lady Women in the World of the Eastern Roman Empire edited by Lynda Garland 3 19 London Ashgate 2006 seh 12 Herrin Judith Justinian and the Construction of Empire In The Cambridge History of the Byzantine Empire edited by Jonathan Shepard 507 527 Cambridge Cambridge University Press 2008 seh 518 McCormack Sabine Justinian s Codification In The Cambridge History of the Byzantine Empire edited by Jonathan Shepard 528 545 Cambridge Cambridge University Press 2008 seh 530 534 Watson Alan Justinian s Code and the Modernization of Roman Law The Journal of Roman Studies51 no 1 2 1961 16 30 seh 17 19 SELEF I Yustinian Yustinianlar sulalesi XELEFVikianbarda I Yustinian ile elaqeli mediafayllar var