Bavariyalı Yelizaveta fr Élisabeth en Bavière 25 iyul 1876 23 noyabr 1965 Brüssel Karl Teodorun qızı III Belçika kraliça

Bavariyalı Yelizaveta (fr. Élisabeth en Bavière; 25 iyul 1876^[…] – 23 noyabr 1965^[…], Brüssel) — Karl Teodorun qızı, III Belçika kraliçası.

Bavariyalı Yelizaveta

III Belçika kraliçası
23 dekabr 1909 – 17 fevral 1934
Əvvəlki	Avstriyalı Mariya Henretta
Sonrakı	İsveçli Astrid
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	25 iyul 1876(1876-07-25)^[…]
Vəfat tarixi	23 noyabr 1965(1965-11-23)^[…](89 yaşında)
Vəfat yeri	Brüssel, Belçika
Vəfat səbəbi	ürək-damar xəstəliyi^[d]
Fəaliyyəti	fotoqraf
Həyat yoldaşı	Albert I of Belgium (1900–)
Uşaqları	III Leopold, Prince Charles, Count of Flanders, Marie José of Belgium
Ailəsi	Vittelsbax sülaləsi
Dini	Roma-Katolik kilsəsi
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

25 iyul 1876-cı ildə Bavariyadakı Possenxofen qəsrində Karl Teodorun qızı olaraq dünyaya gəldi. 2 oktyabr 1900-cü ildə Münxendə Belçika kralı II Leopoldun qardaşı oğlu Şahzadə Albertlə evləndirildi. Ərinin 1909-cu ildə taxta çıxmasıyla Belçika kraliçası oldu. Hal-hazırda Konqo Demokratik Respublikası ərazisində yerləşən şəhərlərdən biri onun şərəfinə Yelizavetvil (indiki Lubumbaşi) adlandırıldı.

Sələflərindən fərqli olaraq daha sadə həyat tərzi yaşayan Yelizaveta bir çox sosial və xeyriyyə fondlarıyla birgə fəaliyyət göstərdi. Alman əsilli olmasına baxmayaraq Birinci Dünya Müharibəsi illərində xalqının yanında oldu. Əriylə birlikdə tez-tez cəbhələri ziyarət etdi və yaralılarla şəxsən maraqlandı. Müharibənin ardından 23 sentyabr-13 noyabr 1919-cu il tarixləri ərzində baş tutan ərinin ABŞ səyahətində oğlu Şahzadə Leopoldla birlikdə iştirak etdi.

Ərinin 1934-cü ildə qəza nəticəsində vəfat etməsinin ardından yeganə oğlu Şahzadə Leopold taxta çıxdı. Bu səbəblə nisbətən geri plana çəkilən Yelizaveta, gəlini İsveçli Astridin 1935-ci ildə avtomobil qəzasında vəfat etməsinin ardından yenidən nüfuz qazandı və öz xeyriyyəçilik fəaliyyətini davam etdirdi. Olduqca uzun yaşayan Yelizaveta, oğlunun taxta çıxışı və ölkədən qovulmasına, daha sonra isə taxtdan çəkilməsinə, eləcə də digər oğlunun naib ünvanıyla ölkəni idarə etməsinə, hətta nəvəsinin taxta çıxışına şahidlik etdi. 1940-1944-cü illərdə Faşist Almaniyası tərəfindən işağl edilən Belçikadakı yəhudiləri sürgündən xilas etdi və yüzlərlə yəhudi uşağın ölkədən gizlicə qaçırılmasına vasitəçi oldu. Brüsselin azad edilişinin ardından öz şəxsi mülkü olan sarayını ingilis hərbi birliklərinin istifadəsinə verdi. Müharibənin ardından İsrail hökuməti tərəfindən Beynəlxalq ədalətlilər ordeniylə mükafatlandırıldı.

1950-ci illərdə Sovet İttifaqı, Çin və Polşaya rəsmi ziyarətlər etməsi onun "Qızıl Kraliça" olaraq anılmasına səbəb oldu. 1959-cu ildə İsrailə etdiyi rəsmi səfərlə, ölkəyə gələn ilk monarx ailəsi üzvü oldu. 23 noyabr 1965-ci ildə Brüsseldə ürək çatışmazlığı səbəbilə vəfat etdi. Cənazəsi Laykendəki ailə məzarlığına dəfn olundu.

Övladları

Qalereya

Əri I Albertlə toylarını elan edən qəzet səhifəsi, 2 oktyabr 1900-cü il
Əri I Albert və oğlu Leopoldla birlikdə
Övladlarıyla birlikdə, Birləşmiş Krallıq imperatoru V Georqun Qərb cəbhəsi ziyarəti, 13 avqust 1916-cı il
Baldızı Şahzadə Henretta ilə birlikdə yəhudi uşaqlarının yanında, Birinci Dünya Müharibəsi illəri
Əri I Albertlə birlikdə getdiyi ABŞ səyahəti əsnasında, 20 oktyabr 1919-cu il
Özü, 1924-cü il
Belçika Konqosundakı hərbi düşərgə ziyarətində, 1928-ci il
Əri I Albert və Misir sultanı I Fuadla birlikdə (13 yanvar-2 aprel 1930-cu il)

Mənbə

Keleher and Chant. The Padre of Isleta. Sunstone Press, 2009, p. 94.
Iron Curtain: From Stage to Cold War. Oxford University Press. 2009.
M. Wattel; B. Wattel (2009). Les Grand'Croix de la Légion d'honneur de 1805 à nos jours. Titulaires français et étrangers. Paris: Archives & Culture. pp. 21, 424, 611.

İstinadlar

Élisabeth de Wittelsbach, reine des Belges // Biographie Nationale de Belgique (fr.). / Académie royale des sciences, des lettres et des beaux-arts de Belgique BXL.
Lundy D. R. Elisabeth Gabriele Valérie Marie Herzogin in Bayern // The Peerage (ing.).
Union List of Artist Names (ing.). 2021.
Wittelsbach Elisabeth (1876 - 1965 ) // The Righteous Among the Nations Database (ing.).

[_81da212775cc5e49-1] Élisabeth de Wittelsbach, reine des Belges // Biographie Nationale de Belgique (fr.). / Académie royale des sciences, des lettres et des beaux-arts de Belgique BXL.

[_1cf7deddda1c7266-2] Lundy D. R. Elisabeth Gabriele Valérie Marie Herzogin in Bayern // The Peerage (ing.).

[_420ec88fd2b05235-3] Union List of Artist Names (ing.). 2021.

[_1a44efd878b9fb25-4] Wittelsbach Elisabeth (1876 - 1965 ) // The Righteous Among the Nations Database (ing.).