Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Avstriyalı Mariya (alm. Maria von Ungarn) (15 sentyabr 1505 və ya 17 sentyabr 1505, Brüssel[d] – 18 oktyabr 1558[…]) — Macarıstan və Bohemiya kraliçası, dakı hakimi.
| Avstriyalı Mariya | |
|---|---|
| alm. Maria von Ungarn | |
 | |
| Əvvəlki | |
| Sonrakı | Bohemiyalı Anna |
| Əvvəlki | Avstriyalı Marqarita |
| Sonrakı | Emanuel Filibert |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 15 sentyabr 1505 və ya 17 sentyabr 1505 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 18 oktyabr 1558[…](53 yaşında) |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | Regent |
| Atası | I Filip (Kastiliya kralı) |
| Anası | Kastiliyalı I Yuanna |
| Həyat yoldaşı |
|
| Ailəsi | Habsburqlar sülaləsi |
| Dini | xristianlıq |
| | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Kastiliya kraliçası Yuannanın qızı idi və 1515-ci ildə Macarıstan-Bohemiya kralı ın oğlu Lüdoviklə evləndirildi. Xoşbəxt ancaq qısa çəkən evliliyi boyunca övladı olmadı. Belə ki, əri olan II Layoş Moxac döyüşündə Osmanlı sultanı Sultan Süleyman tərəfindən məğlub edilərək öldürüldü. Ərinin ölümündən sonra yeni kral olan qardaşı I Ferdinandın adına naibə olaraq Macarıstanı idarə etdi.
1530-cu ildə bibisi Marqaritanın vəfatının ardından, qardaşı V Karl onu nın idarəsinə dəvət etdi. Beləcə, həm bu torpaqlar Habsburq idarəsində qalacaq, həm də vaxtilə vəfat edən bacıları İzabellanın qızları və öz xalaları tərəfindən himayə ediləcəkdi. Bu təklifi qəbul edən Mariya bölgəyə gəldi və burada üsyanlarla qarşılaşdı. Vəzifəsi boyunca imperator qardaşı və Fransa kralı arasında vasitəçi rolunu oynadı. Bu vəzifəsindən narazı idi və hətta bir neçə dəfə istehfa vermişdi. Buna baxmayaraq, bölgə onun idarəsi dövründə həm Fransadan, həm də Müqəddəs Roma imperiyasından muxtariyyət qazanmışdı. Sonuncu istehfasından sonra səhhəti pisləşən Mariya Kastilyaya geri döndü və burada vəfat etdi.
Həyatı
İlk illəri
Mariya 15 sentyabr 1505-ci ildə Kastilyalı Yuanna və Kastilyalı Filipin üçüncü qızı olaraq Brüsseldə dünyaya gəldi. Anası Yuanna katolik monarxlar - Araqonlu Ferdinand və Kastilyalı İzabellanın qızı, atası Filip isə Müqəddəs Roma imperatoru I Maksimilyan və Burqonlu Mariyanın yeganə oğlu idi. Doğumundan 5 gün sonra vəftiz edildi və babası I Maksimilyan vəftiz atası oldu.
17 mart 1506-cı ildə I Maksimilyanla Macarıstan kralı arasında bağlanan sazişə əsasən, Mariya Macar kralının oğullarından biriylə, Mariyanın böyük qardaşı Ferdinand isə qızı Anna ilə evlənməli idi. Sazişin bağlanmasından 3 ay sonra Macar kralının oğlu dünyaya gəldi və Lüdovik adı verilən bu oğlan Mariya ilə nişanlı elan olundu.
Ancaq həmin ilin sentyabrında Mariyanın atası vəfat etdi və anasının əqli sağlamlığı pozulmağa başladı. Mariya qardaşı Karl, bacıları Eleonora və İzabella ilə birlikdə bibisi Marqaritanın Antverpendəki sarayında yaşamağa davam etdi. Qardaşı Ferdinand və kiçik bacısı Ketrin isə Kastilyada yaşamağa davam etdi.
Macarıstan kraliçası
Mariya 1514-cü ildə babası I Maksimilyanın sarayına dəvət edildi və ertəsi il - 22 iyul 1515-ci ildə Vyanadakı Müqəddəs Stefan kafedralında Macarıstan kralı ın oğlu Lüdoviklə evləndirildi. Eyni mərasimlə Lüdovikin bacısı Anna da Mariyanın qardaşı Ferdinandla nişanlandı. 1516-cı ildə Macarıstan kralı vəfat etdi və Lüdovik hələ 10 yaşında ikən Macarıstan və Bohemiya kralı, Mariya isə onun kraliçası elan olundu. Buna baxmayaraq Mariya 1521-ci ilədək babasının himayəsində yaşamağa davam etdi.
1521-ci ilin iyununda Mariya babasının vəfatından 2 il sonra Macarıstana yola düşdü. 11 dekabr 1521-ci ildə Sekeşfexervarda Macarıstan kraliçası, 1 iyun 1522-ci ildə isə Bohemiya kraliçası elan olundu. Cütlüyün rəsmi toy mərasimi isə 13 yanvar 1522-ci ildə Buda şəhərində baş tutdu.
Mariya və II Lüdovik bir-birini çox sevdi. Yaşının az olması səbəbilə ilk illərdə dövlət idarəsindən uzaq qalan Mariya ətrafına topladığı Habsburq tərəfdarı diplomatların da təhriki ilə 1524-cü ildən etibarən siyasi fəaliyyətə başladı. Üstəlik Macarıstan kraliçası olaraq ailəsinin etirazlarına baxmayaraq Martin Lüterin reformasiya hərəkatını da dəstəkləməyə başlamışdı. Digər tərəfdən artan Osmanlı təhlükəsi səbəbilə yerli əsilzadələri bir araya toplamağa çalışdı. Ancaq 1525-ci ilin ikinci yarısından etibarən Osmanlı sultanı Sultan Süleyman Qanuninin bölgəyə marağı artmağa başladı.
29 avqust 1526-cı ildə baş tutan Moxac döyüşündə 20 minlik Macarıstan ordusu 2 saat ərzində məhv edildi. II Lüdovik döyüş meydanından qaçarkən atından çaya düşüb boğuldu. Mariya ömrünün sonuna qədər onun yasını tutdu və bir daha evlənməyəcəyinə and içdi. Macarıstan krallığı isə 3 yerə bölündü: bir hissəsi Osmanlı imperiyası tərəfindən işğal edildi, bir hissəsi Osmanlı tabeliyində Con Zapolya idarəsinə verildi, bir hissəsi isə Mariyanın qardaşı Ferdinandın idarəsində qaldı. Qardaşı Ferdinand Bohemiya kralı elan olundu.
Macarıstan naibəliyi
Ərinin ölümündən bir gün sonra Mariya qardaşı Ferdinanda vəziyyəti açıqlayan bir məktub yazdı və onu dərhal Macarıstana çağırdı. Ferdinand isə o əsnada kral seçildiyi Bohemiyada asayişi qorumaqla məşğul idi və bu səbəblə bacısını Macarıstan kralının naibəsi elan edərək krallığı ona əmanət etdi. Buna baxmayaraq Mariya bir il boyunca qardaşının Macarıstan kralı seçilməsi üçün fəaliyyət etməyə davam etdi. 14 fevral 1527-ci ildə naibəlik vəzifəsindən çəkilmək istəsə də, onun bu təklifi qəbul edilmədi. Ancaq qardaşı Ferdinandın həmin ilin yayında bölgəyə gəlməsiylə onun naibəliyi sonlandı.
Çox keçmədən Mariya maliyyə sıxıntıları və xəstəliklərlə mübarizə etməyə başladı. 1528-ci ildə bibisi Marqarita ona Şotlandiya kralı V Ceymslə evlənməyi təklif etsə də, Mariya bu təklifi qəbul etmədi. Həmin il qardaşı Ferdinand onu yenidən Macarıstan naibəsi təyin etmək istəsə də, Mariya bu təklifi qəbul etmədi. 1 dekabr 1530-cu ildə bibisi Marqarita vəfat etdi və Niderland taxtı boş qaldı.
Niderland hakimi
3 yanvar 1531-ci ildə Mariyanın böyük qardaşı Müqəddəs Roma imperatoru V Karl ona naibəliyini təklif etdi. Belə ki, V Karl nəhəng bir imperiyanı idarə edirdi və ucqar bölgələri özünə sadiq bildiyi ailə üzvlərinə etibar etmək istəyirdi. Bu səbəblə Mariya könülsüz olaraq bu təklifi qəbul etdi. Onun naibəlik illəri o qədər mükəmməl keçdi ki, V Karl onun naibəlik müddətini uzatdı və ona bibisindən daha çox səlahiyyət verdi. Buna baxmayaraq Mariya bu vəzifəni istəksiz yerinə yetiridi və qardaşı Ferdinanda yazdığı məktublarda bundan şikayətlənirdi.
naibliyini almaqla Mariya eyni zamanda 1526-cı ildə vəfat edən bacısı İzabellanın qızları - və nın baxımını da öz üzərinə almışdı. Çünki İzabellanın ölümüylə qızlar hakimi olan bibisi Marqaritanın himayəsinə verilmişdi. V Karl gələcəkdə Danimarka taxtına təyin etməyi planlaşdırdığı nın evlilik planlamasını da bacısı Mariyaya həvalə etmişdi. Ancaq ilk evlilik təklifi ya gəldi. Belə ki, 1532-ci ildə Milan hersoqu II Françesko Sforza hələ 11 yaşında olan ilə evlənmək istədi. V Karl bu təklifi dərhal qəbul etdi və toy mərasiminə hazırlıq üçün bacısı Mariyaya təlimat yolladı. Mariya isə qızın hələ həddi-büluğa çatmadığını bəhanə edərək buna qarşı çıxdı. Ardından V Karl Milan hersoquna yazaraq qızın xəstə olduğunu bildirdi. Nəhayət cütlüyün nigahı 28 sentyabr 1532-ci ildə baç tutdu ancaq Mariya bacısı qızının Milana gedişini 1533-cü ilin mart ayına qədər gecikdirdi.
nın Milana getməsinin ardından Mariyanın səhhəti pisləşdi və vəzifədən çəkilmək istədiyini bildirdi. Ancaq qardaşı V Karl onun bu təklifini qəbul etmədi. Ertəsi il da evləndi ancaq onun gedişindən bir neçə ay sonra dul qalan yenidən xalasının yanına qayıtdı. İngiltərə kralı VIII Henri nı özünün dördüncü xanımı olaraq almaq istədi və V Karl evliliyin müzakirə edilməsi üçün Mariyanı vəzifələndirdi. Ancaq Mariya İngiltərə kralının bütün Avropanı gəzən evlilik macəraları səbəbiylə bu evliliyə qarşı çıxdı. Çox keçmədən VIII Henri 1539-cu ildə Roma-katolik kilsəsi tərəfindən aforoz edildi və V Karl bu evlilik planını yarım qoymağa məcbur oldu.
Protestantlarla mübarizə
Qardaşı V Karl Avropada qatı katolik monarx olaraq protestanların ən güclü düşməni idi. Ancaq bacısının Martin Lüter heyranlığından xəbərdar idi və bu məsələdə həssas olan Niderland bölgəsində belə bir ehtimalı qəbul etmək istəmirdi. Bu səbəblə Mariyanın bölgəyə təyin olunmasından bir neçə ay sonra ona xəbərdarlıq göndərdi və bölgədə protestantlığın önünü almağa çağırdı. Mariya isə öz dini inancını bir yana qoyaraq protestantlara qarşı mübarizə apardı. Bütün bunlara baxmayaraq o, qardaşının sərt dini siyasətini yumşaltmağa çalışdı. Hətta bəzi hallarda protestantları qorumaqla günahlandırıldı.
Mariya 1534-cü ilin fevralında maliyyə problemləriylə üzləşdi və öz gücünü itirməyə başladı. Sülh dönəmində olmasına baxmyaraq bölgənin iqtisadi həyatı canlanmırdı. V Karl onun əlindən gələni etdiyini bildirərək bacısına maliyyə dəstəyi verməyə başladı. 1537-ci ilin oktyabrında Mariya şimali Fransaya səyahət etdi və bacısı Eleonoranın əri Fransa kralı I Fransisklə görüşdü. 23 oktyabrda tərəflər arasında sülh sazişi bağlandı və sazişə görə, Fransa kralı bölgədəki üsyançılara dəstək verməyəcəyinə söz verdi. Buna baxmayaraq Mariya və bacısı Eleonoranın yaxşılaşdırmağa çalışdığı Fransa münasibətləri daha da pisləşdi. Mariyanın qardaşına göndərdiyi məktublarda bu vəziyyət imperatora bildirilsə də, V Karl buna fikir vermədi. Nəticədə Mets şəhəri fransızlar tərəfindən işğal edildi. Mariya 1537-ci ildə Fransaya müharibə elan etməyə və 1538-1540 Gent üsyanıyla mübarizə aparmağa məcbur oldu. Buna baxmayaraq Gent üsyanının yatırılmasının ardından 14 oktyabr 1540-cı ildə Mariyanın naibəlik müddəti yenidən uzadıldı.
Mariya 1555-ci ildə qardaşları arasında da vasitəçi rolu oynadı. Belə ki, V Karl bütün taxt-tacını qardaşı Ferdinand və oğlu Filip arasında bölüşdürərək Kastiliyada kilsəyə çəkilməyə qərar vermiş, qardaşı Ferdinand isə buna etiraz etmişdi. Mariya da qardaşına taxtdan çəkilməsi halında özünün də naibəlikdən istehfa verəcəyini bildirdi. Ancaq taxtını pay alan qardaşı oğlu Filip bibisini naibəlikdə saxlamaq fikrində idi.
Nəhayət V Karl bacısının istehfa istəyini qəbul etdi. Mariya rəsmi olaraq 24 sentyabr 1555-ci ildə öz istehfasını elan etdi və taxtını şəxsi problemlər yaşadığı qardaşı oğlu Filipə buraxdı. İstehfa etdikdən sonra Mariya dul qalan bacısı Eleonora və qardaşı V Karlla birlikdə Kastiliyaya getmək istədi. Ancaq anasının Kastiliya kraliçası olmasına baxmayaraq Mariya heç vaxt Kastiliyada olmamışdı. Nəhayət, Mariya, Eleonora və Karl 15 sentyabr 1556-cı ildə Gentdən yola düşdü.
Kastilyadakı son illəri
Qardaşına siyasi həyatdan uzaq qalmaq istədiyini desə də, Mariya İspaniyadakı kral naibi olan qardaşı qızı Yuannaya siyasi müşavirlik təklif etdi. Ancaq siyasi gücünü bölmək istəməyən Yuanna bibisinin bu təklifini qəbul etmədi. Çox keçmədən 1558-ci ilin fevralında bacısı Eleonora qollarında vəfat etdi. Kastiliyada təkbaşına qalan Mariyaya qardaşı yenidən a dönməyi təklif etsə də, bunu qəbul etmədi. Ancaq qardaşı Karl ölüm döşəyində ikən ona a dönməyi söz verdi. Qardaşının ölümündən sonra 2 dəfə ard-arda infarkt keçirən Mariya yatağa düşdü. Vəziyyəti ağır olsa da, qardaşına verdiyi sözü yerinə yetirmək üçün can atırdı. Buna baxmayaraq 18 oktyabr 1558-ci ildə vəfat etdi.
Mariya hələ Niderlandda yaşadığı müddət ərzində yazdığı vəsiyyətnaməsində bütün mal-mülkünü qardaşı Karla buraxmışdı. Ancaq qardaşı vəfat etdiyi üçün mal-mülk onun oğlu Filipə qalmışdı. Mariyanın cənazəsi əvvəlcə Valyadoliddəki Müqəddəs Benedikt monastırına dəfn edildi. Ölümündən 15 il sonra isə II Filip cənazəsini El-Eskoriala daşıdı.
Mənbə
- Brand, Hanno (2007). The dynamics of economic culture in the North Sea and Baltic Region: in the late Middle Ages and early modern period. Uitgeverij Verloren. ISBN 90-6550-882-1.
- Goss, Glenda (1975). Benedictus Appenzeller: Maître de la Chappelle to Mary of Hungary and Chansonnier. University of North Carolina.
- Goss, Glenda (1984). Mary of Hungary and Music Patronage (Sixteenth Century Journal). University of North Carolina.
- Réthelyi, Orsolya (2005). Mary of Hungary: the queen and her court, 1521–1531. Budapest History Museum. ISBN 963-9340-50-2.
- Sicking, Louis (2004). Neptune and the Netherlands: state, economy, and war at sea in the Renaissance. BRILL. ISBN 90-04-13850-1.
- Woodfield, Ian (1988). The Early History of the Viol. Cambridge University Press. ISBN 0-521-35743-8.
- Maria van Oostenrijk. 2009.
- Maria von Ungarn und Böhmen // FemBio database (alm.).
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Avstriyali Mariya alm Maria von Ungarn 15 sentyabr 1505 ve ya 17 sentyabr 1505 Brussel d 18 oktyabr 1558 Macaristan ve Bohemiya kralicasi daki hakimi Avstriyali Mariyaalm Maria von Ungarn Macaristan ve Bohemiya kralinin xanimiEvvelkiSonrakiBohemiyali AnnaEvvelkiAvstriyali MarqaritaSonrakiEmanuel FilibertSexsi melumatlarDogum tarixi 15 sentyabr 1505 1505 09 15 ve ya 17 sentyabr 1505Dogum yeri Brussel d Vefat tarixi 18 oktyabr 1558 1558 10 18 53 yasinda Defn yeri EskorialFealiyyeti RegentAtasi I Filip Kastiliya krali Anasi Kastiliyali I YuannaHeyat yoldasi II Luis 1521 1522 1526 Ailesi Habsburqlar sulalesiDini xristianliq Vikianbarda elaqeli mediafayllar Kastiliya kralicasi Yuannanin qizi idi ve 1515 ci ilde Macaristan Bohemiya krali in oglu Ludovikle evlendirildi Xosbext ancaq qisa ceken evliliyi boyunca ovladi olmadi Bele ki eri olan II Layos Moxac doyusunde Osmanli sultani Sultan Suleyman terefinden meglub edilerek olduruldu Erinin olumunden sonra yeni kral olan qardasi I Ferdinandin adina naibe olaraq Macaristani idare etdi 1530 cu ilde bibisi Marqaritanin vefatinin ardindan qardasi V Karl onu nin idaresine devet etdi Belece hem bu torpaqlar Habsburq idaresinde qalacaq hem de vaxtile vefat eden bacilari Izabellanin qizlari ve oz xalalari terefinden himaye edilecekdi Bu teklifi qebul eden Mariya bolgeye geldi ve burada usyanlarla qarsilasdi Vezifesi boyunca imperator qardasi ve Fransa krali arasinda vasiteci rolunu oynadi Bu vezifesinden narazi idi ve hetta bir nece defe istehfa vermisdi Buna baxmayaraq bolge onun idaresi dovrunde hem Fransadan hem de Muqeddes Roma imperiyasindan muxtariyyet qazanmisdi Sonuncu istehfasindan sonra sehheti pislesen Mariya Kastilyaya geri dondu ve burada vefat etdi HeyatiIlk illeri Mariya 15 sentyabr 1505 ci ilde Kastilyali Yuanna ve Kastilyali Filipin ucuncu qizi olaraq Brusselde dunyaya geldi Anasi Yuanna katolik monarxlar Araqonlu Ferdinand ve Kastilyali Izabellanin qizi atasi Filip ise Muqeddes Roma imperatoru I Maksimilyan ve Burqonlu Mariyanin yegane oglu idi Dogumundan 5 gun sonra veftiz edildi ve babasi I Maksimilyan veftiz atasi oldu 17 mart 1506 ci ilde I Maksimilyanla Macaristan krali arasinda baglanan sazise esasen Mariya Macar kralinin ogullarindan biriyle Mariyanin boyuk qardasi Ferdinand ise qizi Anna ile evlenmeli idi Sazisin baglanmasindan 3 ay sonra Macar kralinin oglu dunyaya geldi ve Ludovik adi verilen bu oglan Mariya ile nisanli elan olundu Ancaq hemin ilin sentyabrinda Mariyanin atasi vefat etdi ve anasinin eqli saglamligi pozulmaga basladi Mariya qardasi Karl bacilari Eleonora ve Izabella ile birlikde bibisi Marqaritanin Antverpendeki sarayinda yasamaga davam etdi Qardasi Ferdinand ve kicik bacisi Ketrin ise Kastilyada yasamaga davam etdi Macaristan kralicasi Mariya 1514 cu ilde babasi I Maksimilyanin sarayina devet edildi ve ertesi il 22 iyul 1515 ci ilde Vyanadaki Muqeddes Stefan kafedralinda Macaristan krali in oglu Ludovikle evlendirildi Eyni merasimle Ludovikin bacisi Anna da Mariyanin qardasi Ferdinandla nisanlandi 1516 ci ilde Macaristan krali vefat etdi ve Ludovik hele 10 yasinda iken Macaristan ve Bohemiya krali Mariya ise onun kralicasi elan olundu Buna baxmayaraq Mariya 1521 ci iledek babasinin himayesinde yasamaga davam etdi Macarlstan kralicasi Mariya 1520 1521 ci ilin iyununda Mariya babasinin vefatindan 2 il sonra Macaristana yola dusdu 11 dekabr 1521 ci ilde Sekesfexervarda Macaristan kralicasi 1 iyun 1522 ci ilde ise Bohemiya kralicasi elan olundu Cutluyun resmi toy merasimi ise 13 yanvar 1522 ci ilde Buda seherinde bas tutdu Mariya ve II Ludovik bir birini cox sevdi Yasinin az olmasi sebebile ilk illerde dovlet idaresinden uzaq qalan Mariya etrafina topladigi Habsburq terefdari diplomatlarin da tehriki ile 1524 cu ilden etibaren siyasi fealiyyete basladi Ustelik Macaristan kralicasi olaraq ailesinin etirazlarina baxmayaraq Martin Luterin reformasiya herekatini da desteklemeye baslamisdi Diger terefden artan Osmanli tehlukesi sebebile yerli esilzadeleri bir araya toplamaga calisdi Ancaq 1525 ci ilin ikinci yarisindan etibaren Osmanli sultani Sultan Suleyman Qanuninin bolgeye maragi artmaga basladi 29 avqust 1526 ci ilde bas tutan Moxac doyusunde 20 minlik Macaristan ordusu 2 saat erzinde mehv edildi II Ludovik doyus meydanindan qacarken atindan caya dusub boguldu Mariya omrunun sonuna qeder onun yasini tutdu ve bir daha evlenmeyeceyine and icdi Macaristan kralligi ise 3 yere bolundu bir hissesi Osmanli imperiyasi terefinden isgal edildi bir hissesi Osmanli tabeliyinde Con Zapolya idaresine verildi bir hissesi ise Mariyanin qardasi Ferdinandin idaresinde qaldi Qardasi Ferdinand Bohemiya krali elan olundu Macaristan naibeliyi Dul Macaristan kralicasi Mariya 1531 Erinin olumunden bir gun sonra Mariya qardasi Ferdinanda veziyyeti aciqlayan bir mektub yazdi ve onu derhal Macaristana cagirdi Ferdinand ise o esnada kral secildiyi Bohemiyada asayisi qorumaqla mesgul idi ve bu sebeble bacisini Macaristan kralinin naibesi elan ederek kralligi ona emanet etdi Buna baxmayaraq Mariya bir il boyunca qardasinin Macaristan krali secilmesi ucun fealiyyet etmeye davam etdi 14 fevral 1527 ci ilde naibelik vezifesinden cekilmek istese de onun bu teklifi qebul edilmedi Ancaq qardasi Ferdinandin hemin ilin yayinda bolgeye gelmesiyle onun naibeliyi sonlandi Cox kecmeden Mariya maliyye sixintilari ve xesteliklerle mubarize etmeye basladi 1528 ci ilde bibisi Marqarita ona Sotlandiya krali V Ceymsle evlenmeyi teklif etse de Mariya bu teklifi qebul etmedi Hemin il qardasi Ferdinand onu yeniden Macaristan naibesi teyin etmek istese de Mariya bu teklifi qebul etmedi 1 dekabr 1530 cu ilde bibisi Marqarita vefat etdi ve Niderland taxti bos qaldi Niderland hakimi 3 yanvar 1531 ci ilde Mariyanin boyuk qardasi Muqeddes Roma imperatoru V Karl ona naibeliyini teklif etdi Bele ki V Karl neheng bir imperiyani idare edirdi ve ucqar bolgeleri ozune sadiq bildiyi aile uzvlerine etibar etmek isteyirdi Bu sebeble Mariya konulsuz olaraq bu teklifi qebul etdi Onun naibelik illeri o qeder mukemmel kecdi ki V Karl onun naibelik muddetini uzatdi ve ona bibisinden daha cox selahiyyet verdi Buna baxmayaraq Mariya bu vezifeni isteksiz yerine yetiridi ve qardasi Ferdinanda yazdigi mektublarda bundan sikayetlenirdi naibliyini almaqla Mariya eyni zamanda 1526 ci ilde vefat eden bacisi Izabellanin qizlari ve nin baximini da oz uzerine almisdi Cunki Izabellanin olumuyle qizlar hakimi olan bibisi Marqaritanin himayesine verilmisdi V Karl gelecekde Danimarka taxtina teyin etmeyi planlasdirdigi nin evlilik planlamasini da bacisi Mariyaya hevale etmisdi Ancaq ilk evlilik teklifi ya geldi Bele ki 1532 ci ilde Milan hersoqu II Francesko Sforza hele 11 yasinda olan ile evlenmek istedi V Karl bu teklifi derhal qebul etdi ve toy merasimine hazirliq ucun bacisi Mariyaya telimat yolladi Mariya ise qizin hele heddi buluga catmadigini behane ederek buna qarsi cixdi Ardindan V Karl Milan hersoquna yazaraq qizin xeste oldugunu bildirdi Nehayet cutluyun nigahi 28 sentyabr 1532 ci ilde bac tutdu ancaq Mariya bacisi qizinin Milana gedisini 1533 cu ilin mart ayina qeder gecikdirdi nin Milana getmesinin ardindan Mariyanin sehheti pislesdi ve vezifeden cekilmek istediyini bildirdi Ancaq qardasi V Karl onun bu teklifini qebul etmedi Ertesi il da evlendi ancaq onun gedisinden bir nece ay sonra dul qalan yeniden xalasinin yanina qayitdi Ingiltere krali VIII Henri ni ozunun dorduncu xanimi olaraq almaq istedi ve V Karl evliliyin muzakire edilmesi ucun Mariyani vezifelendirdi Ancaq Mariya Ingiltere kralinin butun Avropani gezen evlilik maceralari sebebiyle bu evliliye qarsi cixdi Cox kecmeden VIII Henri 1539 cu ilde Roma katolik kilsesi terefinden aforoz edildi ve V Karl bu evlilik planini yarim qoymaga mecbur oldu Protestantlarla mubarize Qardasi V Karl Avropada qati katolik monarx olaraq protestanlarin en guclu dusmeni idi Ancaq bacisinin Martin Luter heyranligindan xeberdar idi ve bu meselede hessas olan Niderland bolgesinde bele bir ehtimali qebul etmek istemirdi Bu sebeble Mariyanin bolgeye teyin olunmasindan bir nece ay sonra ona xeberdarliq gonderdi ve bolgede protestantligin onunu almaga cagirdi Mariya ise oz dini inancini bir yana qoyaraq protestantlara qarsi mubarize apardi Butun bunlara baxmayaraq o qardasinin sert dini siyasetini yumsaltmaga calisdi Hetta bezi hallarda protestantlari qorumaqla gunahlandirildi Mariya 1534 cu ilin fevralinda maliyye problemleriyle uzlesdi ve oz gucunu itirmeye basladi Sulh doneminde olmasina baxmyaraq bolgenin iqtisadi heyati canlanmirdi V Karl onun elinden geleni etdiyini bildirerek bacisina maliyye desteyi vermeye basladi 1537 ci ilin oktyabrinda Mariya simali Fransaya seyahet etdi ve bacisi Eleonoranin eri Fransa krali I Fransiskle gorusdu 23 oktyabrda terefler arasinda sulh sazisi baglandi ve sazise gore Fransa krali bolgedeki usyancilara destek vermeyeceyine soz verdi Buna baxmayaraq Mariya ve bacisi Eleonoranin yaxsilasdirmaga calisdigi Fransa munasibetleri daha da pislesdi Mariyanin qardasina gonderdiyi mektublarda bu veziyyet imperatora bildirilse de V Karl buna fikir vermedi Neticede Mets seheri fransizlar terefinden isgal edildi Mariya 1537 ci ilde Fransaya muharibe elan etmeye ve 1538 1540 Gent usyaniyla mubarize aparmaga mecbur oldu Buna baxmayaraq Gent usyaninin yatirilmasinin ardindan 14 oktyabr 1540 ci ilde Mariyanin naibelik muddeti yeniden uzadildi Mariya 1555 ci ilde qardaslari arasinda da vasiteci rolu oynadi Bele ki V Karl butun taxt tacini qardasi Ferdinand ve oglu Filip arasinda bolusdurerek Kastiliyada kilseye cekilmeye qerar vermis qardasi Ferdinand ise buna etiraz etmisdi Mariya da qardasina taxtdan cekilmesi halinda ozunun de naibelikden istehfa vereceyini bildirdi Ancaq taxtini pay alan qardasi oglu Filip bibisini naibelikde saxlamaq fikrinde idi Nehayet V Karl bacisinin istehfa isteyini qebul etdi Mariya resmi olaraq 24 sentyabr 1555 ci ilde oz istehfasini elan etdi ve taxtini sexsi problemler yasadigi qardasi oglu Filipe buraxdi Istehfa etdikden sonra Mariya dul qalan bacisi Eleonora ve qardasi V Karlla birlikde Kastiliyaya getmek istedi Ancaq anasinin Kastiliya kralicasi olmasina baxmayaraq Mariya hec vaxt Kastiliyada olmamisdi Nehayet Mariya Eleonora ve Karl 15 sentyabr 1556 ci ilde Gentden yola dusdu Kastilyadaki son illeri Avstriyali Mariyanin mezari ortada Qardasina siyasi heyatdan uzaq qalmaq istediyini dese de Mariya Ispaniyadaki kral naibi olan qardasi qizi Yuannaya siyasi musavirlik teklif etdi Ancaq siyasi gucunu bolmek istemeyen Yuanna bibisinin bu teklifini qebul etmedi Cox kecmeden 1558 ci ilin fevralinda bacisi Eleonora qollarinda vefat etdi Kastiliyada tekbasina qalan Mariyaya qardasi yeniden a donmeyi teklif etse de bunu qebul etmedi Ancaq qardasi Karl olum doseyinde iken ona a donmeyi soz verdi Qardasinin olumunden sonra 2 defe ard arda infarkt keciren Mariya yataga dusdu Veziyyeti agir olsa da qardasina verdiyi sozu yerine yetirmek ucun can atirdi Buna baxmayaraq 18 oktyabr 1558 ci ilde vefat etdi Mariya hele Niderlandda yasadigi muddet erzinde yazdigi vesiyyetnamesinde butun mal mulkunu qardasi Karla buraxmisdi Ancaq qardasi vefat etdiyi ucun mal mulk onun oglu Filipe qalmisdi Mariyanin cenazesi evvelce Valyadoliddeki Muqeddes Benedikt monastirina defn edildi Olumunden 15 il sonra ise II Filip cenazesini El Eskoriala dasidi MenbeBrand Hanno 2007 The dynamics of economic culture in the North Sea and Baltic Region in the late Middle Ages and early modern period Uitgeverij Verloren ISBN 90 6550 882 1 Goss Glenda 1975 Benedictus Appenzeller Maitre de la Chappelle to Mary of Hungary and Chansonnier University of North Carolina Goss Glenda 1984 Mary of Hungary and Music Patronage Sixteenth Century Journal University of North Carolina Rethelyi Orsolya 2005 Mary of Hungary the queen and her court 1521 1531 Budapest History Museum ISBN 963 9340 50 2 Sicking Louis 2004 Neptune and the Netherlands state economy and war at sea in the Renaissance BRILL ISBN 90 04 13850 1 Woodfield Ian 1988 The Early History of the Viol Cambridge University Press ISBN 0 521 35743 8 Maria van Oostenrijk 2009 Maria von Ungarn und Bohmen FemBio database alm