Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aleksandr Sergeyeviç Puşkin (26 may (6 iyun) 1799, Moskva[…] – 29 yanvar (10 fevral) 1837, Sankt-Peterburq[…]) — rus realist istiqamətinin əsasını qoyanrus şairi, dramaturqu və nasiri, ədəbiyyatşünas və ədəbiyyat nəzəriyyəçisi, tarixçi, publisist, jurnalist; 19-cu əsrin birinci üçdəbirinin ən nüfuzlu ədəbi simalarından biri.
| Aleksandr Puşkin | |
|---|---|
| rus. Александр Сергеевич Пушкин | |
 | |
| Təxəllüsü | Александр НКШП, Иван Петрович Белкин, Феофилакт Косичкин, P., Ст. Арз. (Старый Арзамасец), А. Б. |
| Doğum tarixi | 26 may (6 iyun) 1799 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 29 yanvar (10 fevral) 1837(37 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | güllə yarası[d] |
| Dəfn yeri |
|
| Həyat yoldaşı |
|
| Uşaqları |
|
| Atası | Sergey Puşkin[d] |
| Anası | Nadejda Puşkina[d] |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | şair, nasir, dramaturq, ədəbiyyat tənqidçisi, tərcüməçi, tarixçi, roman yazıçısı, librettoçu, kitab kolleksioneri[d], publisist, yazıçı, uşaq ədəbiyyatı yazıçısı, dramaturq, esseist, bretör, müəllif |
| Fəaliyyət illəri | 1814–1837 |
| Əsərlərinin dili | rus dili, fransız dili |
| İstiqamət | romantizm |
| Janrlar | nəsr, publisistika, tənqid, tarixi roman[d], mənzum roman[d], quldur roman[d], povest[d], nağıl, teatr pyesi |
| Tanınmış əsərləri |
|
| Üzvlüyü |
|
 | |
 Aleksandr Puşkin Vikimənbədə | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Puşkin sağlığında ən böyük rus şairi kimi şöhrət qazandı. Puşkin müasir rus ədəbi dilinin banisi hesab olunur.
Həyatı
Mənşəyi
Aleksandr Sergeyeviç Puşkinin mənşəyi, şəcərə əfsanəsinə görə, "vicdanlı ər" qayıdan adsız nəcib ailəsindən gəlir. Puşkin öz şəcərəsi haqqında şeir və nəsrdə dəfələrlə yazıb; o, öz əcdadlarında əsl "aristokratiya" nümunəsini, vətənə vicdanla xidmət edən, lakin hökmdarların rəğbətini qazanmayan, "təqiblərə" məruz qalan qədim ailəni görürdü. O, dəfələrlə (o cümlədən bədii formada) I Pyotrun qulluqçusu və şagirdi, sonra isə hərbi mühəndis və general olmuş anası tərəfdən ulu babası — Afrikalı Abram Petroviç Hannibalın obrazına müraciət etdi.
17-ci əsrdə Puşkinin ata-babaları stüard rütbəsindən yuxarı qalxmadılar. I Pyotrun dövründə yaşamış ulu baba qarovulda çavuş idi və 1725-ci ildə dəlilik halında arvadını öldürdü; babası Lev Aleksandroviç artilleriya polkovniki, qvardiya kapitanı idi. Ata — (1770–1848), dünyəvi ağıl və həvəskar şair. Puşkinin anası — (1775–1836), Hannibalın nəvəsi. Onun əmisi (1766–1830) Karamzin dairəsinin məşhur şairi idi. Sergey Lvoviç və Nadejda Osipovnanın uşaqlarından, Aleksandrdan başqa, (Pavlişçevlə evləndi, 1797–1868) və (1805–1852) sağ qaldı.
Dekabristlər Puşkinin həyatında
Puşkin heç vaxt, bilavasitə, dekabristlər hərəkatına qoşulmasa da onun dostları gizli təşkilatlarda iştirak edir və aktiv fəaliyyət göstərirdilər. Dekabristlərlə ünsiyyət şairin yaradıcılığında öz izini buraxır. O, "Çaadayevə", "Kənd" və başqa bu kimi siyasi şeirlər yazır. 1820-ci ildə Puşkin hələ liseydə təhsil alan zaman başladığı "Ruslan və Lyudmila" poemasını bitirir. Poema tənqidçilər tərəfindən yaxşı qarşılanmır, şair poema janrının yüksək kanonlarını aşağı salmaqda ittiham olunur. Aleksandr Puşkini siyasi əsərlərinə görə Sibirə sürgün edə bilərdilər. Qlinka, Karamzin, Çaadayev kimi dostlarının himayəsi onun cəzasının yüngülləşdirilməsi və sürgün əvəzinə xidməti yerinin Ekatirinoslava dəyişdirilməsi ilə nəticələnir. 1820-ci ildə epiqramlar yaydığı üçün şair cənuba sürgün edilir. Sürgündə olduğu dörd il Puşkin üçün hədər getmir. Bu illər də o, "Qafqaz əsiri", "Baxçasaray fontani", "Quldur qardaşlar" əsərlərini yazır, gələcəkdə ona böyük şöhrət gətirəcək "Yevgeni Onegin" romanı üzərində işə başlayır.
Aleksandr Puşkin Mixaylovskda
1823-cü ildə Puşkinin xidməti yeri Odessaya dəyişdirilir. Bir il sonra istefa üçün müraciət edən şair bu dəfə şimal sürgününə, malikanəsinin olduğu Mixaylovsk kəndinə göndərilir. Burada o, "Yevgeni Onegin" romanı üzərində işi davam etdirir, "Boris Qodunov"u yazır. Mixaylovskda olarkən ona dekabristlərin üsyanı və dostlarının edam edilməsi xəbəri çatır. Axtarışdan ehtiyatlanan şair avtobioqrafik qeydlərini məhv edir. 1826-cı ildə I Nikolay Puşkini Moskvaya çağırır və onu himayəyə götürəcəyini bildirir. Lakin çar tərəfindən verilən azadlıq uzun sürmür. 1828-ci ildə Dövlət şurası Puşkin üzərində nəzarət üçün sərəncam verilir. Bu sərəncamdan sonra şair özbaşına Moskvanı tərk edərək Qafqaza, dostlarının yanına gedir. Səfər zamanı təəssüratlarını Puşkin "Ərzuruma səyahət" oçerkində, "Qafqaz", "Uçqun", "Gürcüstan təpələrində" şeirlərində oxuculara çatdırır.
Boldino dövrü
1830-cu ildə Puşkin Natalya Qonçarova ilə evlənmək qərarına gəlir. Toydan əvvəl atası tərəfindən ona hədiyyə olunmuş Boldino malikanəsinin yaxınlığında yerləşən Kistenevka kəndinə gedir. Moskvada baş qaldırmış vəba epidemiyası üzündən üç ay burada qalmağa məcbur olan şairin yaradıcılığının bu dövrü "Boldino payızı" kimi tanınır. Boldinoda Puşkin "Mərhum İvan Petroviç Belkinin povestləri", "Kiçik faciələr", "Kolomnada evcik" və bir çox başqa əsərlər yazır, "Yevgeni Onegin" romanını bitirir. 1831-ci ildə Natalya Qonçarova ilə evlənib Peterburqa köçən Puşkin həmin dövrdə tarixi mövzuda yazılmış "Dubrovski", "Kapitan qızı" və digər əsərləri qələmə alır.
30-cu illərin yaradıcılığı
1832-ci ildə Puşkin "Dubrovski" romanını yazmağa və Puqaçovun üsyanı barədə roman üçün material toplamağa başlayır. Bundan başqa o, bu dövr yaradıcılığının ən gözəl nümunələrindən olan "Qaratoxmaq qadın", "Andjelo", "Mis atlı", "Balıqçı və qızıl balıq haqda nağıl", "Ölmüş şahzadə və yeddi pəhləvan" əsərləri üzərində də işləyir. Peterburqa qayıtdıqdan sonra maddi çətinliyə düşən şair 1834-cü ildə istefaya çıxır və bundan sonra həyatı dərc olunmuş əsərlərinin gətirdiyi qeyri-sabit gəlirlərdən asılı olur. Puşkin dühasının tənəzzülündən xəbər verən maddi çətinlik və tənqidçilərin aramsız hücumları şairin yaradıcılığında böhranın baş verməsinə səbəb olur. Lakin vaxtını hədər keçirməyən Aleksandr Puşkin I Pyotr zamanının tarixi sənədlərinin tədqiqi ilə məşğul olur, "Kapitan qızı" romanını dərc etdirdiyi "Sovremennik" ədəbi nəşrinin təməlinin qoyulmasında iştirak edir.
Həyatının son illəri
1834-cü ildə Peterburqa gələn fransız baron Jorj Dantes Puşkinin həyat yoldaşı Natalya Qonçarovaya vurulur və ona diqqət göstərməyə başlayır. Bu bir çox dedi-qodunun yaranmasına səbəb olur. Bu səbəbdən Puşkin Dantesi duelə çağırsa da onun Natalyanın bacısı Yekaterina Nikolayevnaya evlənmək təklif etməsindən sonra duel çağırışını geri götürür. Lakin evləndikdən sonra belə Dantes Puşkinin həyat yoldaşına diqqət yetirməkdə davam edir. İntriqanın böyüməsində Dantesin atası baron Qekkernin də rolu az olmur. Bu hadisələrdən usanan Puşkin Dantesin onu duelə çağıracağına ümid edərək baron Qekkernə təhqiramiz məktub yazır. Belə də olur, 1837-ci il yanvarın 27-də duel baş tutur. Puşkin qarnından ölümcül yaralanır və 2 gündən sonra 1837-ci il yanvarın 29-da vəfat edir. Nümayişlərin başlayacağından ehtiyat edən çar Puşkinin nəşini Peterburqdan məxfi olaraq çıxarılmasını əmr edir.
Dahi şairin ölümü dünya ədəbiyyatını kədər içində boğur. Azərbaycan dramaturqu Mirzə Fətəli Axundov şairin ölümünə şeir-mərsiyə həsr edir.
Puşkin Şərq mövzusundakı əsərlərində qəzəl formasından istifadə etmişdir.
Əsərləri
- Poemalar:
"Baxçasaray fontanı"
"Tazit"
"Mis atlı"
Mənzum roman:
- Yevgeni Onegin
- Dram əsərləri:
"Boris Qodunov"
"Xəsis cəngavər"
"Mosart və Salyeri"
"Daş qonaq"
"Vəba zamanı qonaqlıq"
"Su pərisi"
- Nəsr əsərləri:
"Böyük Pyotrun ərəbi"
Mərhum İvan Petroviç Belkinin povestləri, ("Atəş", "Çovğun", "Tabutçu", "Stansiya gözətçisi", "Kəndli-xanım")
"Dubrovski"
"Qaratoxmaq qadın"
"Kapitan qızı"
- Nağıllar:
"Çar Saltan, onun oğlu şöhrətli və qüdrətli pəhləvan knyaz Qvidon Saltanoviç və gözəl qu quşu şahzadəqız haqqında nağıl"
"Balıqçı və balıq haqqında nağıl"
"Ölü şahzadə və yeddi pəhləvan haqqında nağıl"
"Qızıl xoruz haqqında nağıl"
İstinadlar
- Непомнящий В. С. Пушкин Александр Сергеевич // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1975. Т. 21 : Проба — Ременсы. С. 246–250.
- Кирпичников А. Пушкин, Александр Сергеевич (rus.). // Энциклопедический словарь СПб: Брокгауз — Ефрон, 1898. Т. XXVа. С. 826–851.
- Kindred Britain.
- Бобров Е. А. А. С. Пушкинъ въ Казани. (rus.). // Пушкин и его современники: Материалы и исследования Комиссия для издания сочинений Пушкина при Отделении русского языка и словесности Императорской академии наук, 1905. Т. 3. С. 23, сноска 2.
- https://muse.jhu.edu/journals/pushkin_review/v014/14.1.lachmann.html.
- различные авторы Пушкин, Александр Сергеевич // Энциклопедический словарь (rus.). / под ред. И. Е. Андреевский, К. К. Арсеньев, Ф. Ф. Петрушевский СПб: Брокгауз — Ефрон, 1907. Т. XXVa. С. 826–851.
- Ginzburg L. Ya. Sözləri haqqında. — İkincisi, artırılmış. — Leninqrad: Sovet yazıçısı, 1974. — s.172–243.
- İvinski, 2015, səh. 32.
- ПУШКИН, АЛЕКСАНДР СЕРГЕЕВИЧ | Энциклопедия Кругосвет 2019-03-31 at the Wayback Machine. www.krugosvet.ru.
- А. И. Рейтблат, Как Пушкин вышел в гении. М.: НЛО, 2001, с. 53
- RTV. "Kitabşünas. "Kapitan qızı"" (az.). Youtube.com. 06.03.2016. 2022-03-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-07-24.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aleksandr Sergeyevic Puskin 26 may 6 iyun 1799 Moskva 29 yanvar 10 fevral 1837 Sankt Peterburq rus realist istiqametinin esasini qoyanrus sairi dramaturqu ve nasiri edebiyyatsunas ve edebiyyat nezeriyyecisi tarixci publisist jurnalist 19 cu esrin birinci ucdebirinin en nufuzlu edebi simalarindan biri Aleksandr Puskinrus Aleksandr Sergeevich PushkinTexellusu Aleksandr NKShP Ivan Petrovich Belkin Feofilakt Kosichkin P St Arz Staryj Arzamasec A B Dogum tarixi 26 may 6 iyun 1799Dogum yeri Moskva Moskva quberniyasi d Rusiya imperiyasi Vefat tarixi 29 yanvar 10 fevral 1837 37 yasinda Vefat yeri Sankt Peterburq Rusiya imperiyasi Vefat sebebi gulle yarasi d Defn yeri Svyatoqorski monastiri d Heyat yoldasi Natalya Qoncarova 1831 10 22 fevral 1837 Usaqlari Mariya Puskina d Natalya Aleksandrovna Puskina d Aleksander Aleksandrovic Puskin d Qriqori Aleksandrovic Puskin d Atasi Sergey Puskin d Anasi Nadejda Puskina d Tehsili Carskoselsk liseyi d 1811 1 13 iyun 1817 Fealiyyeti sair nasir dramaturq edebiyyat tenqidcisi tercumeci tarixci roman yazicisi librettocu kitab kolleksioneri d publisist yazici usaq edebiyyati yazicisi dramaturq esseist bretor muellifFealiyyet illeri 1814 1837Eserlerinin dili rus dili fransiz diliIstiqamet romantizmJanrlar nesr publisistika tenqid tarixi roman d menzum roman d quldur roman d povest d nagil teatr pyesiTaninmis eserleri Yevgeni Onegin Kapitanin qizi d Boris Qodunov d Ruslan ve Lyudmila Peygember d Kesis ve onun iscisi Baldanin nagili d Baliqci ve baliq nagili d Olmus sahzade ve yeddi pehlevan nagili d Qizil xoruz nagili d Uzvluyu Arzamas Cemiyyeti d Yasil Lampa Cemiyyeti d Aleksandr Puskin Vikimenbede Vikianbarda elaqeli mediafayllar Puskin sagliginda en boyuk rus sairi kimi sohret qazandi Puskin muasir rus edebi dilinin banisi hesab olunur HeyatiMenseyi Aleksandr Sergeyevic Puskinin menseyi secere efsanesine gore vicdanli er qayidan adsiz necib ailesinden gelir Puskin oz seceresi haqqinda seir ve nesrde defelerle yazib o oz ecdadlarinda esl aristokratiya numunesini vetene vicdanla xidmet eden lakin hokmdarlarin regbetini qazanmayan teqiblere meruz qalan qedim aileni gorurdu O defelerle o cumleden bedii formada I Pyotrun qulluqcusu ve sagirdi sonra ise herbi muhendis ve general olmus anasi terefden ulu babasi Afrikali Abram Petrovic Hannibalin obrazina muraciet etdi 17 ci esrde Puskinin ata babalari stuard rutbesinden yuxari qalxmadilar I Pyotrun dovrunde yasamis ulu baba qarovulda cavus idi ve 1725 ci ilde delilik halinda arvadini oldurdu babasi Lev Aleksandrovic artilleriya polkovniki qvardiya kapitani idi Ata 1770 1848 dunyevi agil ve heveskar sair Puskinin anasi 1775 1836 Hannibalin nevesi Onun emisi 1766 1830 Karamzin dairesinin meshur sairi idi Sergey Lvovic ve Nadejda Osipovnanin usaqlarindan Aleksandrdan basqa Pavliscevle evlendi 1797 1868 ve 1805 1852 sag qaldi Dekabristler Puskinin heyatindaPuskin hec vaxt bilavasite dekabristler herekatina qosulmasa da onun dostlari gizli teskilatlarda istirak edir ve aktiv fealiyyet gosterirdiler Dekabristlerle unsiyyet sairin yaradiciliginda oz izini buraxir O Caadayeve Kend ve basqa bu kimi siyasi seirler yazir 1820 ci ilde Puskin hele liseyde tehsil alan zaman basladigi Ruslan ve Lyudmila poemasini bitirir Poema tenqidciler terefinden yaxsi qarsilanmir sair poema janrinin yuksek kanonlarini asagi salmaqda ittiham olunur Aleksandr Puskini siyasi eserlerine gore Sibire surgun ede bilerdiler Qlinka Karamzin Caadayev kimi dostlarinin himayesi onun cezasinin yungullesdirilmesi ve surgun evezine xidmeti yerinin Ekatirinoslava deyisdirilmesi ile neticelenir 1820 ci ilde epiqramlar yaydigi ucun sair cenuba surgun edilir Surgunde oldugu dord il Puskin ucun heder getmir Bu iller de o Qafqaz esiri Baxcasaray fontani Quldur qardaslar eserlerini yazir gelecekde ona boyuk sohret getirecek Yevgeni Onegin romani uzerinde ise baslayir Aleksandr Puskin Mixaylovskda1823 cu ilde Puskinin xidmeti yeri Odessaya deyisdirilir Bir il sonra istefa ucun muraciet eden sair bu defe simal surgunune malikanesinin oldugu Mixaylovsk kendine gonderilir Burada o Yevgeni Onegin romani uzerinde isi davam etdirir Boris Qodunov u yazir Mixaylovskda olarken ona dekabristlerin usyani ve dostlarinin edam edilmesi xeberi catir Axtarisdan ehtiyatlanan sair avtobioqrafik qeydlerini mehv edir 1826 ci ilde I Nikolay Puskini Moskvaya cagirir ve onu himayeye gotureceyini bildirir Lakin car terefinden verilen azadliq uzun surmur 1828 ci ilde Dovlet surasi Puskin uzerinde nezaret ucun serencam verilir Bu serencamdan sonra sair ozbasina Moskvani terk ederek Qafqaza dostlarinin yanina gedir Sefer zamani teessuratlarini Puskin Erzuruma seyahet ocerkinde Qafqaz Ucqun Gurcustan tepelerinde seirlerinde oxuculara catdirir Boldino dovruAleksandr Puskinin Azerbaycan Milli Kitabxanasi binasinin fasadinda yerlesen heykeli 1830 cu ilde Puskin Natalya Qoncarova ile evlenmek qerarina gelir Toydan evvel atasi terefinden ona hediyye olunmus Boldino malikanesinin yaxinliginda yerlesen Kistenevka kendine gedir Moskvada bas qaldirmis veba epidemiyasi uzunden uc ay burada qalmaga mecbur olan sairin yaradiciliginin bu dovru Boldino payizi kimi taninir Boldinoda Puskin Merhum Ivan Petrovic Belkinin povestleri Kicik facieler Kolomnada evcik ve bir cox basqa eserler yazir Yevgeni Onegin romanini bitirir 1831 ci ilde Natalya Qoncarova ile evlenib Peterburqa kocen Puskin hemin dovrde tarixi movzuda yazilmis Dubrovski Kapitan qizi ve diger eserleri qeleme alir 30 cu illerin yaradiciligi1832 ci ilde Puskin Dubrovski romanini yazmaga ve Puqacovun usyani barede roman ucun material toplamaga baslayir Bundan basqa o bu dovr yaradiciliginin en gozel numunelerinden olan Qaratoxmaq qadin Andjelo Mis atli Baliqci ve qizil baliq haqda nagil Olmus sahzade ve yeddi pehlevan eserleri uzerinde de isleyir Peterburqa qayitdiqdan sonra maddi cetinliye dusen sair 1834 cu ilde istefaya cixir ve bundan sonra heyati derc olunmus eserlerinin getirdiyi qeyri sabit gelirlerden asili olur Puskin duhasinin tenezzulunden xeber veren maddi cetinlik ve tenqidcilerin aramsiz hucumlari sairin yaradiciliginda bohranin bas vermesine sebeb olur Lakin vaxtini heder kecirmeyen Aleksandr Puskin I Pyotr zamaninin tarixi senedlerinin tedqiqi ile mesgul olur Kapitan qizi romanini derc etdirdiyi Sovremennik edebi nesrinin temelinin qoyulmasinda istirak edir Heyatinin son illeri1834 cu ilde Peterburqa gelen fransiz baron Jorj Dantes Puskinin heyat yoldasi Natalya Qoncarovaya vurulur ve ona diqqet gostermeye baslayir Bu bir cox dedi qodunun yaranmasina sebeb olur Bu sebebden Puskin Dantesi duele cagirsa da onun Natalyanin bacisi Yekaterina Nikolayevnaya evlenmek teklif etmesinden sonra duel cagirisini geri goturur Lakin evlendikden sonra bele Dantes Puskinin heyat yoldasina diqqet yetirmekde davam edir Intriqanin boyumesinde Dantesin atasi baron Qekkernin de rolu az olmur Bu hadiselerden usanan Puskin Dantesin onu duele cagiracagina umid ederek baron Qekkerne tehqiramiz mektub yazir Bele de olur 1837 ci il yanvarin 27 de duel bas tutur Puskin qarnindan olumcul yaralanir ve 2 gunden sonra 1837 ci il yanvarin 29 da vefat edir Numayislerin baslayacagindan ehtiyat eden car Puskinin nesini Peterburqdan mexfi olaraq cixarilmasini emr edir Dahi sairin olumu dunya edebiyyatini keder icinde bogur Azerbaycan dramaturqu Mirze Feteli Axundov sairin olumune seir mersiye hesr edir Puskin Serq movzusundaki eserlerinde qezel formasindan istifade etmisdir Eserleri Poemalar Ruslan ve Lyudmila Qafqaz esiri Baxcasaray fontani Qaracilar Tazit Mis atli Menzum roman Yevgeni Onegin Dram eserleri Boris Qodunov Xesis cengaver Mosart ve Salyeri Das qonaq Veba zamani qonaqliq Su perisi Nesr eserleri Boyuk Pyotrun erebi Merhum Ivan Petrovic Belkinin povestleri Ates Covgun Tabutcu Stansiya gozetcisi Kendli xanim Dubrovski Qaratoxmaq qadin Kapitan qizi Nagillar Car Saltan onun oglu sohretli ve qudretli pehlevan knyaz Qvidon Saltanovic ve gozel qu qusu sahzadeqiz haqqinda nagil Baliqci ve baliq haqqinda nagil Olu sahzade ve yeddi pehlevan haqqinda nagil Qizil xoruz haqqinda nagil IstinadlarNepomnyashij V S Pushkin Aleksandr Sergeevich Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1975 T 21 Proba Remensy S 246 250 Kirpichnikov A Pushkin Aleksandr Sergeevich rus Enciklopedicheskij slovarSPb Brokgauz Efron 1898 T XXVa S 826 851 Kindred Britain Bobrov E A A S Pushkin v Kazani rus Pushkin i ego sovremenniki Materialy i issledovaniyaKomissiya dlya izdaniya sochinenij Pushkina pri Otdelenii russkogo yazyka i slovesnosti Imperatorskoj akademii nauk 1905 T 3 S 23 snoska 2 https muse jhu edu journals pushkin review v014 14 1 lachmann html razlichnye avtory Pushkin Aleksandr Sergeevich Enciklopedicheskij slovar rus pod red I E Andreevskij K K Arsenev F F Petrushevskij SPb Brokgauz Efron 1907 T XXVa S 826 851 Ginzburg L Ya Sozleri haqqinda Ikincisi artirilmis Leninqrad Sovet yazicisi 1974 s 172 243 Ivinski 2015 seh 32 PUShKIN ALEKSANDR SERGEEVICh Enciklopediya Krugosvet 2019 03 31 at the Wayback Machine www krugosvet ru A I Rejtblat Kak Pushkin vyshel v genii M NLO 2001 s 53 RTV Kitabsunas Kapitan qizi az Youtube com 06 03 2016 2022 03 21 tarixinde Istifade tarixi 2016 07 24 Xarici kecidlerDiger layihelerdeVikisitatda elaqeli sitatlarVikimenbede elaqeli metnlerVikianbarda elaqeli media fayllar