Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aizanoi (q.yun. Αἰζανοί) ― qərbi Anadoluda mövcud olmuş qədim yunan şəhəri. Şəhərin dağıntıları indiki Kütahya yaxınlığındakı Çavdarhisar qəsəbəsində, Penkalas çayı sahilində, dəniz səviyyəsindən təxminən 1,000 metr (3,300 ft) yüksəklikdə yerləşir. Roma dövründə şəhər mühüm siyasi və iqtisadi mərkəz idi. Dövrdən qalan qalıqlar arasında Zevs məbədi və qeyri-adi birləşmiş teatr-stadion kompleksi var. Şəhər Son qədim dövrdə tənəzzülə uğramışdır. Obyekt 2012-ci ildə UNESCO-nun Ümumdünya irsi siyahısına daxil edilməsi üçün təqdim edilmişdir.
| Aizanoi | |
|---|---|
 | |
| Yer | Çavdarhisar, Kütahya ili, Türkiyə |
| Region | Frigiya |
| Tip | Yaşayış məntəqəsi |
| Tarix | |
| Era | Roma imperiyası |
| Yer qeydləri | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarix
Bölgədə Tunc dövründən bəri məskunlaşıldığı məlumdur. Şəhər öz adını Frigyalıların əfsanəvi əcdadlarından Arkas və pəri Eratonun üç oğlundan biri olan Azanın adından almış ola bilər.Ellin dövründə şəhər e.ə. 133-cü ildə Romaya vəsiyyət edilməmişdən əvvəl Berqama krallığından Vifiniya krallığının hakimiyyəti altına keçdi. Bu dövrdə şəhər öz sikkələrini kəsməyə davam edirdi. Ərazidəki monumental tikililər erkən imperiya dövründən III əsrə qədər davm edir.
Aezani Romanın Frigiya Pakatian əyalətinin bir hissəsi idi. Şəhərin yepiskopu 325-ci ildə ilk ekumenik məclis olan Birinci Nikeya Kilsə Məclisinin iştirakçısı idi.
7-ci əsrdən sonra Aezani tənəzzülə uğradı. Səlcuqilərin dövründə məbəd təpəsi müasir şəhərin, Çavdarhisarın da adının əlaqəli olduğu Çavdar Tatarları tərəfindən istehkama çevrildi.
Aizanoinin dağıntıları 1824-cü ildə Avropa səyyahları tərəfindən kəşf edilmişdir. 1830-cu və 1840-cı illərdə aparılan tədqiqat işləri, 1926-cı ildən etibarən Alman Arxeologiya İnstitutu tərəfindən hələ də həyata keçirilən sistematik qazıntılarla davam etdirilmişdir.
2021-ci ilin yanvar ayında Pamukkale Universitetindən Dr. Elif Özerin rəhbərlik etdiyi arxeoloqlar ərazidəki dərənin yanında basdırılmış və təxminən 2 100 il əvvələ aid 651 Roma sikkəsini ehtiva edən küp aşkar etdiklərini açıqladılar. Tədqiqatçılar ərazidə ilk dəfə 2019-cu ildə küp aşkar etmişdilər. Küpdəki sikkələrin 439 ədədi denari (Qədim Romada gümüş sikkə), 212-si Kistofor, Perqama adi gümüş sikkə idi. Yaxşı qorunan pulların üzərində əsasən Sezar, Brut və Mark Antoni həkk olunmuşdu. Tapıntı Anadolu Mədəniyyətləri Muzeyi nümayiş etdiriləcək.
Qədim tikililər
Zevs məbədi
Təpənin üstündə yerləşən Zevs Məbədi şəhərin əsas müqəddəs yeri idi. Ərazidən aşkarlanmış seramik tapıntılar buranın eramızdan əvvəl III minilliyin birinci yarısından bəri yerli yaşayış məskəni olduğunu göstərir. Arxitrav kitabəsinin son oxunuşuna görə məbədin inşasına Domisianın dövründə başlanılmışdır.
Daha sonralar təpəni ələ keçirən Çavdar tatarları məbəddə atlı və döyüş səhnələrini həkk etmişdirlər. Məbədin uclarında səkkiz, yan tərəflərində isə on beş sütun var.
Məbəd 1970-ci il Gediz zəlzələsi nəticəsində zərər görmüş və bərpa edilmişdir.
Teatr və stadion
Aizanoi teatrı və stadionu bir-birinə bitişik şəkildə tikilib və bu birləşmiş kompleksin qədim dünyada misilsiz olduğu deyilir. Bu iki tikilnini səhnə binası ayırır. İnşaat eramızın 160-cı ilindən sonra başlamış və üçüncü əsrin ortalarında tamamlanmışdır.
Hamamlar
Ərazidə iki term müəyyən edilmişdir. Bunlardan birincisi teatr-stadion və məbəd arasında yerləşir. İkincisi isə əsrin ikinci yarısına aiddir və mərmər əşyalardan ibarətdir. Bir neçə əsr sonra yenidən tikilən obyekt yepiskopun iqamətgahı rolunu oynamışdır.
Bazar
Aizanoi dünyada inflyasiyanın hesablandığı və oradan imperiyanın digər şəhərlərinə yayıldığı qeydə alınan ilk yerdir.
Nekropol
Şəhərin böyük nekropoluna qapı formalı Frigiya məzar daşları nümunələri daxildir. Yazılarda vəfat etmiş şəxsin və ya donorun adları verilmişdir. Ölüləri müşayiət edən əşyalara kişilərin məzarlarında öküz, aslan və qartal, qadınların məzarlarında isə yun səbətləri və güzgü daxildir.
İstinadlar
- "Aizanoi Ancient City". UNESCO. 19 March 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 16 May 2012.
- . Çavdarhisar Kaymakamlığı. 2016-02-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-03-31.
- . Go Turkey. 2011-04-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-03-31.
- Agency, Anadolu. "Rare collection of Roman coins found in Turkey's ancient Aizanoi". Daily Sabah (ingilis). 2021-01-28. 2021-12-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-02-17.
- "Collection of priceless Roman coins unearthed in Turkey". www.aa.com.tr. 2021-09-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-02-17.
- Jack Guy. "More than 650 silver Roman coins found in a jug in Turkey". CNN Style (ingilis). 2021-02-09. 2022-06-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-02-17.
- Davis-Marks, Isis. "Trove of 650 Coins Bearing Likenesses of Caesar, Mark Antony Unearthed in Turkey". Smithsonian Magazine (ingilis). 2022-03-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-02-17.
- Kai Jes, Richard Posamentir, Michael Wörrle, Der Tempel des Zeus und seine Datierung, in Klaus Rheidt, ed. Aizanoi und Anatolien (von Zabern, 2010)
- Niewöhner, Philipp. Aizanoi and Anatolia // Millennium – Jahrbuch (2006). MILLENNIUM-Jahrbuch / Millennium Yearbook. 3. De Gruyter. 2006. 239–253. doi:10.1515/9783110186437.239. ISBN .
- Tabbernee, William. Montanist inscriptions and testimonia: epigraphic sources illustrating the history of Montanism. Mercer University Press. 1997. 722.
- Freely, John. Classical Turkey. Penguin Books. 1991. səh. 138. ISBN .
- Rohn, Corinna. "The Theater-Stadium-Complex in Aizanoi" (alman). Publikationsserver der BTU Cottbus-Universitätsbibliothek. 2014-01-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-04-01.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aizanoi q yun Aἰzanoi qerbi Anadoluda movcud olmus qedim yunan seheri Seherin dagintilari indiki Kutahya yaxinligindaki Cavdarhisar qesebesinde Penkalas cayi sahilinde deniz seviyyesinden texminen 1 000 metr 3 300 ft yukseklikde yerlesir Roma dovrunde seher muhum siyasi ve iqtisadi merkez idi Dovrden qalan qaliqlar arasinda Zevs mebedi ve qeyri adi birlesmis teatr stadion kompleksi var Seher Son qedim dovrde tenezzule ugramisdir Obyekt 2012 ci ilde UNESCO nun Umumdunya irsi siyahisina daxil edilmesi ucun teqdim edilmisdir Aizanoi39 12 15 sm e 29 36 37 s u Yer Cavdarhisar Kutahya ili TurkiyeRegion FrigiyaTip Yasayis menteqesiTarixEra Roma imperiyasiYer qeydleriAizanoi Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixAizanoinin dagintilariAizanoideki Zevs mebedi Bolgede Tunc dovrunden beri meskunlasildigi melumdur Seher oz adini Frigyalilarin efsanevi ecdadlarindan Arkas ve peri Eratonun uc oglundan biri olan Azanin adindan almis ola biler Ellin dovrunde seher e e 133 cu ilde Romaya vesiyyet edilmemisden evvel Berqama kralligindan Vifiniya kralliginin hakimiyyeti altina kecdi Bu dovrde seher oz sikkelerini kesmeye davam edirdi Erazideki monumental tikililer erken imperiya dovrunden III esre qeder davm edir Aezani Romanin Frigiya Pakatian eyaletinin bir hissesi idi Seherin yepiskopu 325 ci ilde ilk ekumenik meclis olan Birinci Nikeya Kilse Meclisinin istirakcisi idi 7 ci esrden sonra Aezani tenezzule ugradi Selcuqilerin dovrunde mebed tepesi muasir seherin Cavdarhisarin da adinin elaqeli oldugu Cavdar Tatarlari terefinden istehkama cevrildi Aizanoinin dagintilari 1824 cu ilde Avropa seyyahlari terefinden kesf edilmisdir 1830 cu ve 1840 ci illerde aparilan tedqiqat isleri 1926 ci ilden etibaren Alman Arxeologiya Institutu terefinden hele de heyata kecirilen sistematik qazintilarla davam etdirilmisdir 2021 ci ilin yanvar ayinda Pamukkale Universitetinden Dr Elif Ozerin rehberlik etdiyi arxeoloqlar erazideki derenin yaninda basdirilmis ve texminen 2 100 il evvele aid 651 Roma sikkesini ehtiva eden kup askar etdiklerini aciqladilar Tedqiqatcilar erazide ilk defe 2019 cu ilde kup askar etmisdiler Kupdeki sikkelerin 439 ededi denari Qedim Romada gumus sikke 212 si Kistofor Perqama adi gumus sikke idi Yaxsi qorunan pullarin uzerinde esasen Sezar Brut ve Mark Antoni hekk olunmusdu Tapinti Anadolu Medeniyyetleri Muzeyi numayis etdirilecek Qedim tikililerZevs mebedi Zevs mebedi Tepenin ustunde yerlesen Zevs Mebedi seherin esas muqeddes yeri idi Eraziden askarlanmis seramik tapintilar buranin eramizdan evvel III minilliyin birinci yarisindan beri yerli yasayis meskeni oldugunu gosterir Arxitrav kitabesinin son oxunusuna gore mebedin insasina Domisianin dovrunde baslanilmisdir Daha sonralar tepeni ele keciren Cavdar tatarlari mebedde atli ve doyus sehnelerini hekk etmisdirler Mebedin uclarinda sekkiz yan tereflerinde ise on bes sutun var Mebed 1970 ci il Gediz zelzelesi neticesinde zerer gormus ve berpa edilmisdir Teatr stadion kompleksiTeatr ve stadion Aizanoi teatri ve stadionu bir birine bitisik sekilde tikilib ve bu birlesmis kompleksin qedim dunyada misilsiz oldugu deyilir Bu iki tikilnini sehne binasi ayirir Insaat eramizin 160 ci ilinden sonra baslamis ve ucuncu esrin ortalarinda tamamlanmisdir Eramizin ucuncu esrinin ikinci yarisinda tikildiyi ehtimal olunan Roma hamamiHamamlar Erazide iki term mueyyen edilmisdir Bunlardan birincisi teatr stadion ve mebed arasinda yerlesir Ikincisi ise esrin ikinci yarisina aiddir ve mermer esyalardan ibaretdir Bir nece esr sonra yeniden tikilen obyekt yepiskopun iqametgahi rolunu oynamisdir Bazar Aizanoi dunyada inflyasiyanin hesablandigi ve oradan imperiyanin diger seherlerine yayildigi qeyde alinan ilk yerdir NekropolSeherin boyuk nekropoluna qapi formali Frigiya mezar daslari numuneleri daxildir Yazilarda vefat etmis sexsin ve ya donorun adlari verilmisdir Oluleri musayiet eden esyalara kisilerin mezarlarinda okuz aslan ve qartal qadinlarin mezarlarinda ise yun sebetleri ve guzgu daxildir Istinadlar Aizanoi Ancient City UNESCO 19 March 2022 tarixinde Istifade tarixi 16 May 2012 Cavdarhisar Kaymakamligi 2016 02 03 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 03 31 Go Turkey 2011 04 08 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 03 31 Agency Anadolu Rare collection of Roman coins found in Turkey s ancient Aizanoi Daily Sabah ingilis 2021 01 28 2021 12 15 tarixinde Istifade tarixi 2021 02 17 Collection of priceless Roman coins unearthed in Turkey www aa com tr 2021 09 13 tarixinde Istifade tarixi 2021 02 17 Jack Guy More than 650 silver Roman coins found in a jug in Turkey CNN Style ingilis 2021 02 09 2022 06 07 tarixinde Istifade tarixi 2021 02 17 Davis Marks Isis Trove of 650 Coins Bearing Likenesses of Caesar Mark Antony Unearthed in Turkey Smithsonian Magazine ingilis 2022 03 14 tarixinde Istifade tarixi 2021 02 17 Kai Jes Richard Posamentir Michael Worrle Der Tempel des Zeus und seine Datierung in Klaus Rheidt ed Aizanoi und Anatolien von Zabern 2010 Niewohner Philipp Aizanoi and Anatolia Millennium Jahrbuch 2006 MILLENNIUM Jahrbuch Millennium Yearbook 3 De Gruyter 2006 239 253 doi 10 1515 9783110186437 239 ISBN 978 3 11 018643 7 Tabbernee William Montanist inscriptions and testimonia epigraphic sources illustrating the history of Montanism Mercer University Press 1997 722 Freely John Classical Turkey Penguin Books 1991 seh 138 ISBN 9780140118537 Rohn Corinna The Theater Stadium Complex in Aizanoi alman Publikationsserver der BTU Cottbus Universitatsbibliothek 2014 01 07 tarixinde Istifade tarixi 2012 04 01