Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əli Bayram oğlu Bayramov (1889, Lahıc, Şamaxı qəzası – 23 mart 1920) — Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti qurulması uğrunda fəal mübarizə aparmış siyasi xadim.
| Əli Bayramov | |
|---|---|
| Əli Bayram oğlu Bayramov | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Lahıc, Şamaxı qəzası, Bakı quberniyası, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | |
| Dəfn yeri | Bakı şəhəri, 1-ci Fəxri Xiyaban |
| Vətəndaşlığı |  Rusiya imperiyası→ AXC |
| Fəaliyyəti | inqilabçı |
| Partiyası | |
Həyatı
Bayramov Əli Bayram oğlu 1889-cu ildə Şamaxı qəzasının Lahıc kəndində anadan olmuşdur. 1912-ci ildə Bakı gəmiçilik məktəbini bitirmişdir. 1920-ci il aprelin 7-də öldürülmüşdür. Birinci Fəxri Xiyabanda dəfn olunub.
Ailəsi
Əli Bayramov Ceyran xanımla ailə həyatı qurur. İki övladı doğulur. Sonralar Əli Bayramovun qətlini əlində bayraq eləyən bolşeviklər az sonra onun yoldaşı Ceyran Bayramovanı Sibirə sürgün edirlər. İki övladı Ukraynaya gedib çıxır. Sürgündən geri dönən Ceyran xanım ailəvi dostluq etdikləri Ağabala Yusifzadənin oğlu Məmmədağanın köməkliyi ilə övladlarının yerini öyrənir və onları Azərbaycana qaytarır.
Fəaliyyəti
Sol eserlərin fəal nümayəndəsi olmuş, Fevral inqilabından (1917) sonra Bakı fəhlə və hərbi deputatları Sovetinin deputatı seçilmiş, 1917–1918-ci illərdə Bakı, Cavad, Lənkəran, Şamaxı və s. qəzalarda sovet hakimiyyəti qurulması uğrunda fəaliyyət göstərmişdi. 1918-ci ildə Bakı XKS silahlı qüvvələri tərkibində gəmi kapitanı vəzifəsində əks-inqilaba qarşı vuruşmuş, 1918-ci il 15 sentyabr tarixində Bakı Qafqaz İslam Ordusu tərəfindən azad edildikdən sonra Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə qarşı Gəncədə gizli inqilabi iş aparmışdır. 1919-cu ilin əvvəllərində Bakıya qayıtmış, mayda Cümhuriyyət Hökumətinə qarşı fəhlə tətillərinin keçirilməsində fəal iştirak etmişdir. 1919-20-ci illərdə "Hümmət" təşkilatının rəhbərlərindən biri, RK(b)P Qafqaz Ölkə Komitəsi yanında gizli hərbi inqilab qərargahının və BK (Bakı Bolşevik) tərəfindən yaradılmış hərbi təşkilatın üzvü olmuşdur. BK-nın gizli fəaliyyət göstərən "Xüsusi dəniz ekspedisiyası"nın iştirakçısı idi. Ekspedisiya Bakıdan Sovet Rusiyasına neft və neft məhsulları aparır, oradan isə Bakıya pul, döyüş sursatı, siyasi ədəbiyyat və s. gətirirdi. Paris sülh konfransında (1919-20) Ali Şuranın Azərbaycanın istiqlaliyyətini tanımasını Əli Bayramov Azərbaycan xalqına və bütün Şərqin müsəlman xalqlarına qarşı "böyük xəyanət" adlandırmışdı. "Paris cəlladlarının Zaqafqaziyada siyasəti" adlı məqaləsində o Antanta dövlərinin bu addımını imperialist dövlətlərin qəsbkarlıq planları kimi qiymətləndiriridi. Bayramov 1920-ci ilin fevralında Azərbaycan Kommunist (bolşeviklər) Partiyasının I qurultayında Mərkəzi Komitənin üzvü seçilmişdir. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətini silahlı üsyan yolu ilə devirməyə, dövlət çevirilişi etməyə çağıran bəyannaməni Əli Bayramov da imzalamışdı.
Öldürülməsi
Silahlı üsyana hazırlıq və hakimiyyəti ələ keçirmək məqsədilə yaradılmış hərbi təşkilatın rəhbəri kimi Əli Bayramov 1920-ci il martın 20-də həbs olunmuş, əldə əsaslı dəlil-sübut olmadığından martın 22-də azad edilmiş, martın 23-ə keçən gecə isə qətlə yetirilmişdir. Onun cəsədi aprelin 3-də tapılmış, aprelin 5-də tanınmış və aprelin 7-də dəfn olunmuşdu. Əli Bayramovun şəxsi ədavət zəmnində qoçular tərəfindən qətlə yetirilməsi tarixçəsi də məlumdur. Bununla belə, hakimiyyət çevrilişinə hazırlaşan bolşeviklər onun qətlində Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətini ittiham etmiş, Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra Əli Bayramovun öldürülməsi ilə əlaqədar məsuliyyətə cəlb edilənlər Azərbaycan SSR Ali İnqilabi Tribunalının 28 may 1920-ci il tarixli hökmü ilə müqəssir sayılmış və onların 15 nəfəri güllələnməklə ölüm cəzasına, digərləri isə uzunmüddətli həbs cəzasına məhkum olunmuşdular. Hökm Azərbaycan İnqilab Komitəsinin sədr müavini Mirzə Davud Hüseynov tərəfindən elə həmin gün təsdiq edilmiş, mayın 29-a keçən gecə saat 2:30-da yerinə yetirilmişdir. Lakin Əli Bayramovun qatilinin kim olması konkret müəyyənləşdirilməmiş, hökm müxtəlif fərziyyələr əsasında çıxarılmışdır. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin 1920-ci il 1 aprel tarixli iclasında Əli Bayramovun öldürülməsində Hökuməti günahkar bilənlərə etiraz etmişdir. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə Əli Bayramovun qətlindən Hökumətə qarşı böhtan məqsədilə istifadə olunduğunu bildirmişdir.
Xatirəsi
Azərbaycanda onun adına şəhər (Əli Bayramlı - indiki Şirvan), Bakıda küçə vardı.
İstinadlar
- Байрамов Али Байрам оглы // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- . 2019-08-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-27.
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası, I cild, "Lider nəşriyyat", Bakı-2004, səh. 250-251
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- "Cümhuriyyətin kəşfiyyat orqanlarında Mircəfər Bağırov, Lavrenti Beriya kimi şəxslər də xidmət edib"
- XƏYANƏT YOXSA XİDMƏT? (Əli Bayramov "macəraları") 2018-11-26 at the Wayback Machine
- Bir qətlin sirri…
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediyada bu ad soyadli diger sexsler haqqinda da meqaleler var bax Eli Bayramov Eli Bayram oglu Bayramov 1889 Lahic Samaxi qezasi 23 mart 1920 Azerbaycanda Sovet hakimiyyeti qurulmasi ugrunda feal mubarize aparmis siyasi xadim Eli BayramovEli Bayram oglu BayramovDogum tarixi 1889Dogum yeri Lahic Samaxi qezasi Baki quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 22 mart 1920Defn yeri Baki seheri 1 ci Fexri XiyabanVetendasligi Rusiya imperiyasi AXCFealiyyeti inqilabciPartiyasi Hummet Partiyasi Ekinci Partiyasi Azerbaycan Kommunist PartiyasiHeyatiBayramov Eli Bayram oglu 1889 cu ilde Samaxi qezasinin Lahic kendinde anadan olmusdur 1912 ci ilde Baki gemicilik mektebini bitirmisdir 1920 ci il aprelin 7 de oldurulmusdur Birinci Fexri Xiyabanda defn olunub AilesiEli Bayramov Ceyran xanimla aile heyati qurur Iki ovladi dogulur Sonralar Eli Bayramovun qetlini elinde bayraq eleyen bolsevikler az sonra onun yoldasi Ceyran Bayramovani Sibire surgun edirler Iki ovladi Ukraynaya gedib cixir Surgunden geri donen Ceyran xanim ailevi dostluq etdikleri Agabala Yusifzadenin oglu Memmedaganin komekliyi ile ovladlarinin yerini oyrenir ve onlari Azerbaycana qaytarir FealiyyetiSol eserlerin feal numayendesi olmus Fevral inqilabindan 1917 sonra Baki fehle ve herbi deputatlari Sovetinin deputati secilmis 1917 1918 ci illerde Baki Cavad Lenkeran Samaxi ve s qezalarda sovet hakimiyyeti qurulmasi ugrunda fealiyyet gostermisdi 1918 ci ilde Baki XKS silahli quvveleri terkibinde gemi kapitani vezifesinde eks inqilaba qarsi vurusmus 1918 ci il 15 sentyabr tarixinde Baki Qafqaz Islam Ordusu terefinden azad edildikden sonra Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetine qarsi Gencede gizli inqilabi is aparmisdir 1919 cu ilin evvellerinde Bakiya qayitmis mayda Cumhuriyyet Hokumetine qarsi fehle tetillerinin kecirilmesinde feal istirak etmisdir 1919 20 ci illerde Hummet teskilatinin rehberlerinden biri RK b P Qafqaz Olke Komitesi yaninda gizli herbi inqilab qerargahinin ve BK Baki Bolsevik terefinden yaradilmis herbi teskilatin uzvu olmusdur BK nin gizli fealiyyet gosteren Xususi deniz ekspedisiyasi nin istirakcisi idi Ekspedisiya Bakidan Sovet Rusiyasina neft ve neft mehsullari aparir oradan ise Bakiya pul doyus sursati siyasi edebiyyat ve s getirirdi Paris sulh konfransinda 1919 20 Ali Suranin Azerbaycanin istiqlaliyyetini tanimasini Eli Bayramov Azerbaycan xalqina ve butun Serqin muselman xalqlarina qarsi boyuk xeyanet adlandirmisdi Paris celladlarinin Zaqafqaziyada siyaseti adli meqalesinde o Antanta dovlerinin bu addimini imperialist dovletlerin qesbkarliq planlari kimi qiymetlendiriridi Bayramov 1920 ci ilin fevralinda Azerbaycan Kommunist bolsevikler Partiyasinin I qurultayinda Merkezi Komitenin uzvu secilmisdir Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Hokumetini silahli usyan yolu ile devirmeye dovlet cevirilisi etmeye cagiran beyannameni Eli Bayramov da imzalamisdi OldurulmesiSilahli usyana hazirliq ve hakimiyyeti ele kecirmek meqsedile yaradilmis herbi teskilatin rehberi kimi Eli Bayramov 1920 ci il martin 20 de hebs olunmus elde esasli delil subut olmadigindan martin 22 de azad edilmis martin 23 e kecen gece ise qetle yetirilmisdir Onun cesedi aprelin 3 de tapilmis aprelin 5 de taninmis ve aprelin 7 de defn olunmusdu Eli Bayramovun sexsi edavet zemninde qocular terefinden qetle yetirilmesi tarixcesi de melumdur Bununla bele hakimiyyet cevrilisine hazirlasan bolsevikler onun qetlinde Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Hokumetini ittiham etmis Azerbaycanda Sovet hakimiyyeti qurulduqdan sonra Eli Bayramovun oldurulmesi ile elaqedar mesuliyyete celb edilenler Azerbaycan SSR Ali Inqilabi Tribunalinin 28 may 1920 ci il tarixli hokmu ile muqessir sayilmis ve onlarin 15 neferi gullelenmekle olum cezasina digerleri ise uzunmuddetli hebs cezasina mehkum olunmusdular Hokm Azerbaycan Inqilab Komitesinin sedr muavini Mirze Davud Huseynov terefinden ele hemin gun tesdiq edilmis mayin 29 a kecen gece saat 2 30 da yerine yetirilmisdir Lakin Eli Bayramovun qatilinin kim olmasi konkret mueyyenlesdirilmemis hokm muxtelif ferziyyeler esasinda cixarilmisdir Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Parlamentinin 1920 ci il 1 aprel tarixli iclasinda Eli Bayramovun oldurulmesinde Hokumeti gunahkar bilenlere etiraz etmisdir Mehemmed Emin Resulzade Eli Bayramovun qetlinden Hokumete qarsi bohtan meqsedile istifade olundugunu bildirmisdir XatiresiAzerbaycanda onun adina seher Eli Bayramli indiki Sirvan Bakida kuce vardi IstinadlarBajramov Ali Bajram ogly Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 2019 08 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 04 27 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi I cild Lider nesriyyat Baki 2004 seh 250 251Hemcinin baxFevral inqilabi Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti ParlamentiXarici kecidler Cumhuriyyetin kesfiyyat orqanlarinda Mircefer Bagirov Lavrenti Beriya kimi sexsler de xidmet edib XEYANET YOXSA XIDMET Eli Bayramov maceralari 2018 11 26 at the Wayback Machine Bir qetlin sirri