əbu Həmid əl Qərnati ərəbcə أبو حامد الغرناطي 1080 və ya 1080 Qranada 1170 Dəməşq əndəluslu səyyah və coğrafiyyaçı Tam a

Əbu Həmid əl-Qərnati (ərəbcə: أبو حامد الغرناطي ; 1080^[…] və ya 1080, Qranada – 1170^[…], Dəməşq) — Əndəluslu səyyah və coğrafiyyaçı. Tam adı Əbu Məhamməd bin Əbdülrəhim bin Süleyman əl-Mazəni əl-Qəlisi əl-Qərnati əl-Əndəlusidir (ərəbcə: أبوعبدالله محمد بن عبد الرحيم بن سليمان المازني القليسي الغرناطي الأندلسي). Əbu Həmid əl-Qərnati hicri 473-cü ildə (1080–1081-ci il)

Əbu Həmid əl-Qərnati
Doğum tarixi	1080^[…] və ya 1080
Doğum yeri	Qranada, Zirilər sülaləsi
Vəfat tarixi	1170^[…]
Vəfat yeri	Dəməşq, Böyük Səlcuq İmperiyası
Elm sahələri	fiqh, Səyahət

Həyatı

Qranada şəhərində anadan olmuş və ilk təhsilini də bu şəhərdə almışdı. Bu zaman şəhər Əlmoravilər İmperiyasına daxil olan Qranada əmirliyinin mərkəzi idi. Elm və təhsil almaq, müxtəlif ölkələri gəzib-görmək məqsədiylə ölkəsi Əndəlusdan şərqə üz tutan sayyahın hayatı haqqında bilinənlər onun özünün əsərlərində özü barəsində verdiyi məhdud məlumatlara söykənir. Hicri 508-ci ildə (1114–1115-ci il) Misirə gedən Əbu Həmid bir müddət sonra ölkəsinə dönmüşdü. 1117-ci ildə Siciliyaya getmək üzrə ölkəsindən ayrılmış, Sardiniya və Sicilya adalarında olmuş, oradan isə İsgəndəriyyə şəhərinə getmişdi. İsgəndəriyyədən Qahirəyə gəlmiş Əbu Həmid burada əndəluslu məşhur alim Əbu Bəkr Məhəmməd ət-Turtuşi ilə görüşmüş və dərslərinə qatılmışdı. 1122-ci ildə Dəməşq, Bəəlbək və Tədmur şəhərlərini gəzdi. 1123-cü ildə Bağdada yollandı. Burada iki Abbasi vəzirindən (Avnəddin ibn Hübeyrə əş-Şeybani və onun oğlu) maddi və mənəvi dəstək gördü. Bir müddət sonra Bağdaddan Asiya və Şərqi Avropa istiqamətində səyahətinə davam etdi. 1130-cu ildə indiki İran ərazisindən keçərək Qafqaza, oradan da yuxarı Volqaboyu ərazilərə getdi. 1135–1136-cı illərdə buradakı Bulqar torpaqlarını və Macar hakimiyyəti altında olan Başqırd bölgəsini dolaşdı, bu torpaqlarda yaşayan müsəlmanlara dini məlumatlar öyrətdi. Geriyə, Bağdada dönmək üçün yola düşdü, istiqamətini dəyişərək dönüş yolunu Xorəzmdən saldı. Buxara və və Mərvi gəzdikdən sonra, Nişapura oradan Reyə, İsfahana və Bəsrəyə getdi. Bağdada dönmədən Həcc ziyarəti üçün Məkkəyə yollandı, bu şəhəri və Mədinəni gəzdi. Daha sonra şimala doğru Nəcd çölünü keçib cənubdan İraqa daxil oldu.

İstinadlar

Bibliothèque nationale de France Muḥammad ibn ʿAbd al-Raḥīm ibn Sulaymān Abū Ḥāmid al- Ġarnāṭī // BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
Abu Hamid al-Garnati // Diccionario biográfico español (isp.). Real Academia de la Historia, 2011.
Исаев Ю. Н. Chuvash encyclopedia (rus.). Чувашское книжное издательство, 2006. С. 2567. 2567 с.
Deutsche Nationalbibliothek Record #10242859X // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
"Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi", Ankara, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınevi, 1999, Cilt X, sayfa 128
Dəqiqləşdirmə: Abbasi vəzirinin tam adı – Əbül-Müzəffər ibn Hübeyrə Avnəddin Yəhya bin (Hübeyrə bin) Məhəmməd bin Hübeyrə əş-Şeybani əd-Duri əz-Züheli əl-İraqi (miladi tarixlə d. ? dekabr/yanvar 1105/1106 – ö. 28 mart 1165; hicri tarixlə d. ? rəbiülaxır 499 – ö. 13 cəmadiyələvvəl 560)

Mənbə

Carl Brockelmann: Geschichte der arabischen Litteratur. Erster Supplementband. Brill: Leiden 1937, S. 877–878.

Xarici keçidlər

Абу Хамид ал-Гарнати
әл-Гарнати́ (الغرناطۑ) Әбү Хәмид Мөхәммәт ибне Габдеррәхим әл-Андалуси 2016-03-06 at the Wayback Machine – Татар энциклопедиясе. Казан, 2010.
ал-Гарнати – Электронная чувашская энциклопедия.
Путешествия Абу Хамида ал-Гарнати в Восточную и Центральную Европу (1131–1153 гг). М., 1971.

[_ac23f42b8c7ef197-1] Bibliothèque nationale de France Muḥammad ibn ʿAbd al-Raḥīm ibn Sulaymān Abū Ḥāmid al- Ġarnāṭī // BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.

[_8236b34dea4ebfb8-2] Abu Hamid al-Garnati // Diccionario biográfico español (isp.). Real Academia de la Historia, 2011.

[_2a074e57315c6b22-3] Исаев Ю. Н. Chuvash encyclopedia (rus.). Чувашское книжное издательство, 2006. С. 2567. 2567 с.

[_b9410f41ec979382-4] Deutsche Nationalbibliothek Record #10242859X // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.

[TDV-İA-128-5] "Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi", Ankara, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınevi, 1999, Cilt X, sayfa 128

[6] Dəqiqləşdirmə: Abbasi vəzirinin tam adı – Əbül-Müzəffər ibn Hübeyrə Avnəddin Yəhya bin (Hübeyrə bin) Məhəmməd bin Hübeyrə əş-Şeybani əd-Duri əz-Züheli əl-İraqi (miladi tarixlə d. ? dekabr/yanvar 1105/1106 – ö. 28 mart 1165; hicri tarixlə d. ? rəbiülaxır 499 – ö. 13 cəmadiyələvvəl 560)