Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dəməşq və ya Şam — Suriya Ərəb Respublikasının paytaxtıdır. Dəməşq (ərəb dilində "təşəbbüs" mənasını bildirir) nəinki Suriyanın, eləcə də bütün dünyanın ən qədim şəhərlərindən biridir. Dəməşq barədə ilk məlumat e.ə. 1500-cü ilə təsadüf edir. Dəməşq həm də dünyanın ən qədim paytaxt şəhəridir.Belə ki, e.ə. 13 əsrin əvvəllərindən e.ə. 732-ci ilə qədər şəhər Dəməşq padşahlığının paytaxtı olub.
| Dəməşq | |||
|---|---|---|---|
| دمشق | |||
 | |||
| |||
| Ölkə | |||
| Tarixi və coğrafiyası | |||
| İlk məlumat | |||
| Sahəsi |
| ||
| Mərkəzin hündürlüyü | 680 ± 1 m | ||
| Saat qurşağı | | ||
| Əhalisi | |||
| Əhalisi |
| ||
| Rəsmi dili | |||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||
| Telefon kodu | +963 011 | ||
| Digər | |||
| damascus.gov.sy | |||
| | |||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Tarixi
Çoxəsrlik tarixi boyunca Dəməşq assuriyalılar, farslar, makedoniyalılar, romalılar tərəfindən dəfələrlə təzyiqə və az qala məhv olmağa məruz qalıb, lakin bir müddətdən sonra ticarət və mədəniyyət mərkəzi kimi yenidən dirçəlmişdir. Dəməşqin əsasının qoyulduğu dəqiq tarix bilinmir, lakin XII əsrdə yaşamış ərəb tarixçisi şəhərin əsasının eramızdan əvvəl IV minillikdə qoyulduğu, Nuh dövründəki böyük daşqından sonra ilk tikilən qala divarlarının Dəməşqdə olduğunu yazıb. Şəhərin mövcudluğuna dair ilk yazılı abidə eramızdan əvvəl XV əsrə aiddir, bu vaxt Dəməşq Misir fironluğunun hakimiyyəti altında olub. Eramızdan əvvəl 85-ci ildə şəhəri Nəbatilər işğal etdi, eramızdan əvvəl 64-cü ildə isə Roma sərkərdəsi Qney Pompey Dəməşqi tutaraq onu Roma imperiyasının tərkibinə qatıb. Dəməşqdə İrana qarşı müharibə aparan Roma ordusu legionlarının baş qərərgahı yerləşirdi. 395-ci ildən etibarən Dəməşq Bizans imperiyasının tərkibində olub. Dəməşqdə ilk xristianlar bu şəhərə eramızın birinci əsrində Həvari Pavelin gəlməsindən sonra peyda olub. Miladi 635-ci ildə ərəblər tərəfindən fəth olunan Dəməşq 661-750-ci illər arası Əməvilər xilafətinin paytaxtı olduğundan müsəlman dünyasının ən böyük siyasi, dini və ticarət mərkəzinə çevrilir. Zəngin müsəlman ölkələrini işğal etməyə cəhd göstərən səlibçilər üç dəfə (1125, 1129, 1148-ci illərdə) Dəməşqə hücum etsələr də hər dəfə məğlub olublar. 1260-cı ildə Dəməşqi Misir Məmlükləri ələ keçirdilər. Həmin dövrdən etibarən Dəməşq sürətlə inkişaf etməyə başladı. Dəməşqdən Avropaya çox yüksək keyfiyyətli polad və şüşə ixrac olunurdu. 1300-cü ildə monqollar Dəməşqi işğal edərək bütün şəhəri dağıtdılar və əhalinin çox hissəsini qırdılar. 1400-cü ildə bu dəfə Teymurləng Dəməşqi işğal etdi və şəhərdə daşı daş üstə qoymayaraq tamamilə dağıtdı. Şəhərdəki ən yaxşı sənətkarlar və silah ustaları qul edilərək Səmərqəndə aparıldılar. Osmanlı türkləri 1516-cı ildə Dəməşqi tutanda şəhərin çox hissəsi hələ də xarabalıq içində idi.
1516-cı ildən 1-ci dünya müharibəsinə qədər Suriya və Dəməşq Osmanlı imperiyasının tərkibinə daxil olur.
Müasir Dəməşq
Müasir Dəməşq Barada çayının hər iki sahilində Qasyon dağının ətəklərində yerləşıb.Dəniz səviyyəsindən təxminən 700 m hündürlükdə yerləşib. Qədim şəhərlər kimi Dəməşqin də köhnə və yeni hissələri mövcuddur. Şəhərin yeni tikililəri çox olduğundan şəhər daha çox avropa görkəmini xatırladır amma bütün yeni tikililər ərəb memarlıq üslubunu saxlayır. Dəməşqin qədim hissəsi (mədinə)yaxşı mühafizə olunmuş qala divarı ilə əhatə olunub. Şəhərin qədim girişləri olan Bab Tumə, Bab Şərqi Bab Hərir və Bab əs-Səlam darvazaları indiyədək qorunub saxlanmışdır. Şəhərin köhnə hissəsində onlarca qədim bina və tarixi abidələr var.
Səlahəddin Əyyubinin qəbri də məhz Dəməşq şəhərindədir. Dünya üzrə tanınmış Həmidiyyə bazarı və Ğuta vadi də Dəməşqdə yerləşir. Dəməşq poladı dünyada adnan sayılır.1994 - cu ildə aparılmış siyahıya almanın açıqlanmış yekunlarına əsasən əhalisi 1.394.322 nəfərdir .
Dəməşq şəhərinin ərazisi 105 km² , əhalisi isə 1 yanvar 2008-ci il tarixinə olan rəsmi təxminə əsasən 1.684 milyon nəfərdir . Şəhər əhalisinin 90% ərəblər təşkil edir. Ərəblərdən savayı şəhərdə türk, kürd və avropa məhəllələri də mövcuddur. Şəhərdə irili-xırdalı 300-dən artıq Məscid mövcuddur. Şəhər əhalisinin 100000 çox vətəndaşı pravoslav və ya katolik xristianlardır.
Abidələr
Böyük Məscid olan Əməvi Məscidini şəhərin simvolu adlandırmaq olar. Məsciddə 4 minarə mövcuddur. Məscidin Minarələrindən biri İsa peyğəmbərin adını daşıyır məhz inanclara görə İsa peyğəmbər həmin Minarədən göydən yerə enəcəkdir. Məhəmməd əleyhissəlamın adını daşıyan minarə isə 1184-cü ildə inşa olunub. Bundan savayı Məsciddə Zəkəriyya peyğəmbərin oğlu Yəhya peyğəmbərin qəbrini də göstərmək olar.
Türk vali 1750-ci ildə tikdirdiyi və onun şərəfinə Əl-Əzm sarayı şəhərin yaraşığı adlandırmaq olar.
İstinadlar
- Damascus Population 2023.
- "GeoHive: Global Statistics". 2009-06-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-04-20.
- Syrian Arab Republic Office Of Prime Minister 2009-08-09 at the Wayback Machine - Other Statistics - Syrian population distribution by sex & governorates , according to civil registration records in 1/1/2008(000)
Xarici keçidlər
- Damas. Notes sur la répartition de la population par origine et par religion[ölü keçid]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Demesq ve ya Sam Suriya Ereb Respublikasinin paytaxtidir Demesq ereb dilinde tesebbus menasini bildirir neinki Suriyanin elece de butun dunyanin en qedim seherlerinden biridir Demesq barede ilk melumat e e 1500 cu ile tesaduf edir Demesq hem de dunyanin en qedim paytaxt seheridir Bele ki e e 13 esrin evvellerinden e e 732 ci ile qeder seher Demesq padsahliginin paytaxti olub DemesqدمشقBayraq33 31 sm e 36 18 s u Olke SuriyaTarixi ve cografiyasiIlk melumatSahesi 105 km Merkezin hundurluyu 680 1 mSaat qursagi UTC 03 00EhalisiEhalisi 2 584 771 nef 2023 Resmi dili ereb diliReqemsal identifikatorlarTelefon kodu 963 011Digerdamascus gov syXeriteni goster gizle Demesq Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiCoxesrlik tarixi boyunca Demesq assuriyalilar farslar makedoniyalilar romalilar terefinden defelerle tezyiqe ve az qala mehv olmaga meruz qalib lakin bir muddetden sonra ticaret ve medeniyyet merkezi kimi yeniden dircelmisdir Demesqin esasinin qoyuldugu deqiq tarix bilinmir lakin XII esrde yasamis ereb tarixcisi seherin esasinin eramizdan evvel IV minillikde qoyuldugu Nuh dovrundeki boyuk dasqindan sonra ilk tikilen qala divarlarinin Demesqde oldugunu yazib Seherin movcudluguna dair ilk yazili abide eramizdan evvel XV esre aiddir bu vaxt Demesq Misir fironlugunun hakimiyyeti altinda olub Eramizdan evvel 85 ci ilde seheri Nebatiler isgal etdi eramizdan evvel 64 cu ilde ise Roma serkerdesi Qney Pompey Demesqi tutaraq onu Roma imperiyasinin terkibine qatib Demesqde Irana qarsi muharibe aparan Roma ordusu legionlarinin bas qerergahi yerlesirdi 395 ci ilden etibaren Demesq Bizans imperiyasinin terkibinde olub Demesqde ilk xristianlar bu sehere eramizin birinci esrinde Hevari Pavelin gelmesinden sonra peyda olub Miladi 635 ci ilde erebler terefinden feth olunan Demesq 661 750 ci iller arasi Emeviler xilafetinin paytaxti oldugundan muselman dunyasinin en boyuk siyasi dini ve ticaret merkezine cevrilir Zengin muselman olkelerini isgal etmeye cehd gosteren selibciler uc defe 1125 1129 1148 ci illerde Demesqe hucum etseler de her defe meglub olublar 1260 ci ilde Demesqi Misir Memlukleri ele kecirdiler Hemin dovrden etibaren Demesq suretle inkisaf etmeye basladi Demesqden Avropaya cox yuksek keyfiyyetli polad ve suse ixrac olunurdu 1300 cu ilde monqollar Demesqi isgal ederek butun seheri dagitdilar ve ehalinin cox hissesini qirdilar 1400 cu ilde bu defe Teymurleng Demesqi isgal etdi ve seherde dasi das uste qoymayaraq tamamile dagitdi Seherdeki en yaxsi senetkarlar ve silah ustalari qul edilerek Semerqende aparildilar Osmanli turkleri 1516 ci ilde Demesqi tutanda seherin cox hissesi hele de xarabaliq icinde idi 1516 ci ilden 1 ci dunya muharibesine qeder Suriya ve Demesq Osmanli imperiyasinin terkibine daxil olur Muasir DemesqMuasir Demesq Barada cayinin her iki sahilinde Qasyon daginin eteklerinde yerlesib Deniz seviyyesinden texminen 700 m hundurlukde yerlesib Qedim seherler kimi Demesqin de kohne ve yeni hisseleri movcuddur Seherin yeni tikilileri cox oldugundan seher daha cox avropa gorkemini xatirladir amma butun yeni tikililer ereb memarliq uslubunu saxlayir Demesqin qedim hissesi medine yaxsi muhafize olunmus qala divari ile ehate olunub Seherin qedim girisleri olan Bab Tume Bab Serqi Bab Herir ve Bab es Selam darvazalari indiyedek qorunub saxlanmisdir Seherin kohne hissesinde onlarca qedim bina ve tarixi abideler var Selaheddin Eyyubinin qebri de mehz Demesq seherindedir Dunya uzre taninmis Hemidiyye bazari ve Guta vadi de Demesqde yerlesir Demesq poladi dunyada adnan sayilir 1994 cu ilde aparilmis siyahiya almanin aciqlanmis yekunlarina esasen ehalisi 1 394 322 neferdir Demesq seherinin erazisi 105 km ehalisi ise 1 yanvar 2008 ci il tarixine olan resmi texmine esasen 1 684 milyon neferdir Seher ehalisinin 90 erebler teskil edir Ereblerden savayi seherde turk kurd ve avropa mehelleleri de movcuddur Seherde irili xirdali 300 den artiq Mescid movcuddur Seher ehalisinin 100000 cox vetendasi pravoslav ve ya katolik xristianlardir AbidelerEsas meqale Emevi mescidiEmevi mescidi Boyuk Mescid olan Emevi Mescidini seherin simvolu adlandirmaq olar Mescidde 4 minare movcuddur Mescidin Minarelerinden biri Isa peygemberin adini dasiyir mehz inanclara gore Isa peygember hemin Minareden goyden yere enecekdir Mehemmed eleyhisselamin adini dasiyan minare ise 1184 cu ilde insa olunub Bundan savayi Mescidde Zekeriyya peygemberin oglu Yehya peygemberin qebrini de gostermek olar Esas meqale El Ezm sarayiEl Ezm sarayi Turk vali 1750 ci ilde tikdirdiyi ve onun serefine El Ezm sarayi seherin yarasigi adlandirmaq olar IstinadlarDamascus Population 2023 GeoHive Global Statistics 2009 06 24 tarixinde Istifade tarixi 2009 04 20 Syrian Arab Republic Office Of Prime Minister 2009 08 09 at the Wayback Machine Other Statistics Syrian population distribution by sex amp governorates according to civil registration records in 1 1 2008 000 Xarici kecidlerDamas Notes sur la repartition de la population par origine et par religion olu kecid