Nayib Armando Bukele Ortes (isp. Nayib Armando Bukele Ortez; 24 iyul 1981, San Salvador) — Salvadorun hazırkı Prezidenti olan salvadorlu siyasətçi və iş adamı.
Nayib Armando Bukele Ortes | |
---|---|
isp. Nayib Armando Bukele Ortez | |
Salvador Respublikasının Prezidenti | |
1 iyun 2019 – h.h | |
Əvvəlki | Salvador Sançes Seren |
San Salvadorun bələdiyyə sədri | |
1 may 2015 – 30 aprel 2018 | |
Əvvəlki | |
Sonrakı | |
Nuevo-Kuskatlanın bələdiyyə sədri | |
1 may 2012 – 30 aprel 2015 | |
Əvvəlki | Alvaro Rodriges |
Sonrakı | |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum adı | Nayib Armando Bukele Ortez |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | San Salvador, Salvador |
Fəaliyyəti | siyasətçi, iş adamı, influenser[d] |
Həyat yoldaşı | (2014–h.h) |
Uşağı | Leyla Bukele |
Dini | monoteizm |
Elmi fəaliyyəti | |
Elm sahəsi | sosial media, siyasət, müəssisə |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Bukele 11 mart 2012-ci ildə Nuevo-Kuskatlanın bələdiyyə sədri seçildi. 1 mart 2015-ci ildə San Salvador bələdiyyə sədri seçildi və 1 may 2015-ci ildə vəzifəyə başladı. Siyasətdə özünü solçu hesab edir.
Bukele dövləti avtoritar şəkildə idarə etdiyi üçün tənqid edildi. Xüsusilə, qanun layihəsinin qəbul edilməsini təşviq etmək və Salvador Qanunverici Məclisini devirmək üçün Qanunvericilik Məclisinə ordu çağırması ilə qınandı. Bu hərəkət Salvadordakı bir qrup şəxs tərəfindən onu avtokrat və avtoritar olaraq xarakterizə etmələrinə sövq etdi. "Transparency International" Salvador və Kolumbiyanı Latın Amerikasında pandemiya ilə mübarizə əlaqəli "qanun pozuntuları və korrupsiya halları"na görə qınadı. Bukele hökumətinin 20 hökumət qurumu Baş Prokurorluq tərəfindən araşdırılırdı, 2021-ci ilin may ayında Salvador baş prokurorunu və beş ali məhkəmə hakimini vəzifədən azad etdi və bu ölkədə etirazlara səbəb oldu. Ardıcıl yüksək vəzifələr tutmuş azsaylı dünya liderlərindən biridir.
Həyatı
Nayib Bukele 24 iyul 1981-ci ildə San Salvadorda anadan olub. Olqa Ortes de Bukele və Armando Bukele Kattanın oğludur. "The Times of Israel"-in yazdığına görə, Bukelenin ata və babası Yerusəlim və Betlehəmdən olan fələstinli xristian, ana nənəsi katolik, ana babası isə yunan pravoslavı idi. Atası daha sonra İslamı qəbul edərək məsciddə imamlıq etdi.
Bukele Mərkəzi Amerika Universitetində hüquq təhsili aldı, təhsilini bitirdikdən sonra 18 yaşında ilk şirkətini qurdu. "El Faro" rəqəmsal qəzetində 2017-ci ildə yazılan məqalədə "Yamaha" məhsullarını satan və yayan "Yamaha Motors El Salvador" şirkətinə sahib idi aldı.
Bukele xristian ailəsində doğulsa da, atası sonradan İslamı qəbul etdi. Müsəlman ata və xristian ananın oğlu olaraq, Bukelenin dini inancları 2019-cu il seçkilərində mübahisəli mövzu oldu və Bukelenin Mexiko şəhərində məsciddə namaz qıldığını göstərən görüntü ortaya çıxdı. "The Times of Israel" 2018-ci ilin fevral ayında Bukelenin "Yerusəlimin Qərb divarında dua edir" başlığı ilə onun şəklini yayımladı.
Bukele özünü dindən çox Allaha inandığını hesab etdiyini açıq şəkildə bəyan etdi. 2015-ci ildə verdiyi müsahibədə dedi: "Mən dini ayinlərə çox inanan insan deyiləm. Lakin Allaha, İsa Məsihə inanıram. Sözünə inanıram, Müqəddəs Kitabda nazil olan sözünə inanıram. Və bilirəm ki, Allah heç kimi mənşəyinə görə rədd etmir".
6 dekabr 2014-cü ildə psixoloq və pedaqoq Qabriela Rodriges ilə evləndi. 2018-ci ildə Bukele Yerusəlim bələdiyyə sədri Nir Barkata Rodrigesin "yəhudi-səfərdi qanı" olduğunu söylədi. Cütlüyün 15 avqust 2019-cu ildə dünyaya gələn Leyla adlı bir qızı var.
Nuevo-Kuskatlanın bələdiyyə sədri fəaliyyəti
11 mart 2012-ci ildə 2.754 fərq səslə Farabundo Marti Milli Qurtuluş Cəbhəsini və 108 fərq səslə Demokratik Dəyişiklik koalisiyasını təmsil edən "La Libertad" departamentini Nuevo-Kuskatla şəhərinə bələdiyyə sədri seçkilərində məğlub etdi. 1 may 2012-ci ildə vəzifəyə başladı.
Bələdiyyə sədrliyi müddətində 55 yaşından yuxarı Nuevo-Kuskatlanın bütün sakinlərini aylıq müavinətlə təmin etdi. Bukele vəzifəyə başlamazdan əvvəl Nuevo-Kuskatlada ildə təxminən 12 cinayət törədilirdi, lakin onun sədrliyi dövründə bu say üç ilə yalnız bir cinayət hadisəsinə endi. Abituriyentlərin Salvadorda hər hansı bir universitetə daxil ola bilməsi üçün ortalama nəticəni 5 üzərindən 3.5-dən yuxarı olmaqla təyin etdi və onların hər biri üçün təqaüd ayırdı, lakin akademik nailiyyətlərə görə ayrılacaq vəsaitin artırıla biləcəyini bildirdi. Sədrliyi ərzində qazandığı bütün maaşını Nuevo-Kuskatladakı gənclərə təqaüd qismində bağışladı. 21 yanvar 2015-ci ildə Nuevo-Kuskatlanı Huisukar və Antiquo-Kuskatlan ilə birləşdirən yeni bulvarın açılışını etdi.
San Salvadorun bələdiyyə sədri fəaliyyəti
2015-ci il bələdiyyə seçkilərində 89.164 səs qazanan PSP ilə FMMAC koalisiyasını təmsil edərək Salvadorun paytaxtı San Salvador bələdiyyəsinə seçildi. Onun əsas rəqibi iş adamı və keçmiş millət vəkili Edvin Zamora 82.288 səs topladı. Öncəki partiya öncəki altı il ərzində şəhər bələdiyyəsinə seçildi. Bukele 1 may 2015-ci ildə vəzifəyə başladı.
Vəzifəyə başladıqdan sonra San Salvadorda iki küçənin adını öncəki adına qaytardı. Hər iki ad Salvador vətəndaş müharibəsi zamanı 1980-ci ildə Baş yepiskop Oskar Romeronun öldürülməsini əmr edən və mayor Roberto D'Aubuissonun adını daşıyan sələfi Norman Quixano tərəfindən dəyişdirildi və ikincisi 1981-ci ildə bərpa edildi. Küçələrdən biri indi Mərkəzi Avropada 40 min yəhudiyə saxta Salvador pasportu verərək onları Holokostdan xilas edən polkovnik Xose Kastellanos Kontrerasın adını daşıyır.
2017-ci ilin fevral ayında Tayvanın paytaxtı Taybeyə səfər etdi və San Salvador və Taibey arasındakı qardaş şəhər əlaqələrini "gücləndirmək" üçün Tayvan Prezidenti Tsay İnven ilə görüşdü. 2018-ci ilin fevral ayında Qərb divarında dua edərkən göründüyü Yerusəlimdə 32-ci Beynəlxalq Bələdiyyə Başçıları Konfransına qatıldı və həyat yoldaşının babasının səfərad yəhudisi olduğunu söylədi. Vəziyyətinin son aylarında yolların genişləndirilməsi, binaların yenidən qurulması, elektrik və telekommunikasiya xətlərinin yenidən qurulması ilə 5.7 milyon dollara başa gələn San Salvadorun tarixi mərkəzini "canlandırdı".
FMMAC-dən qovulması
10 oktyabr 2017-ci ildə FMMAC Etika Tribunalı tərəfindən partiya daxilində separatçılığı təşviq etməkdə, partiya üzvü Ksoçitl Marçelliyə siyasi və fiziki hücum etməkdə, siyasi partiyaya qarşı böhtan xarakterli hərəkətlər etməkdə və vəzifəli şəxsə xəsarət verməklə hücum etmək və onu təhdid etməkdə günahlandı, nəticədə FMMAC-dən xaric edildi. O, keçmiş Prezident Funesin hərəkətləri də daxil olmaqla, FMMAC-in illər ərzində etdiyi çoxlu səhvləri işıqlandıraraq, etikadan kənar aktlara etiraz etdi. Bukele iddiaçıların qərəzli olduqlarını əsas gətirərək FMMAC Etika Tribunalının 7 oktyabr 2017-ci il tarixinə təyin etdiyi məhkəmə iclasına qatılmadı. FMMAC Bukelenin FMMAC-dən qovulması səbəbiylə 2018-ci il qanunvericilik seçkilərində 20 bələdiyyəni və Qanunvericilik Məclisində 8 yeri itirdi.
Prezident seçilməsi
Bukelenin FMMAC-dən ayrılmasından sonra, mövcud siyasi sistemi rədd edən müstəqil Prezident olaraq seçkilərinə qatıldı. "Nuevas Ideas" siyasi partiyasını Salvador prezidentliyinə namizəd olaraq qurdu.
Prezident seçilmək istəyini açıqlanmasından sonra həm solçu hakim FMMAC partiyası, həm də sağçı MRİ partiyası buna qarşı çıxdı. Onun partiya ilə seçilmə cəhdi Ali Seçki Məhkəməsinin partiyanı faktiki olaraq ləğv etməsindən sonra sona çatdı. Bukele nəticədə prezidentliyə namizədliyini irəli sürmək üçün sağ mərkəzçi Milli Birlik Partiyasına qatıldı.
3 fevral 2019-cu ildə prezident seçkilərində asanlıqla qalib gəldiyini açıqladı. MRİ-dan Karlos Kallexa və FMMAC-dən Huqo Martines məğlub olduqlarını etiraf etdilər. O, səslərin 53%-i qazandı və bununla da seçkilərin ikinci turuna ehtiyac qalmadı. O, Salvador Vətəndaş Müharibəsinin bitməsindən sonra iki böyük partiyadan heç birini təmsil etməyən ilk prezidentdir. Qələbə çıxışında "Bu gün müharibədən sonrakı dövrü səhifəyə çevirdik" dedi.
Prezident fəaliyyəti
Bukele Sançes Serendən 1 iyun 2019-cu ildə postu təhvil aldı. Bukele 1 iyun 2024-ə qədər xidmət edəcək səkkiz kişi və səkkiz qadından ibarət on altı nəfərlik kabinet qurdu. Son təyin olunanlardan biri İqtisadiyyat Naziri Mariya Luiza Hayem oldu.
20 iyun 2019-cu ildə ölkədəki yüksək cinayət nisbətləri və dəstələri ilə mübarizə aparmaq üçün ölkənin müəyyən bölgələrində polis işini artıracaq "Ərazi Nəzarət Planı"nı açıqladı. Həm Milli Vətəndaş Polisi, həm də Salvador Silahlı Qüvvələri Ərazi Nəzarət Planının bir hissəsi olaraq daha yaxşı odlu silah, döyüş sursatı ilə təchiz olundu. Ərazi Nəzarət Planı nəticəsində Salvadorda 2018-ci ildə 100.000 nəfərə 52 cinayət azalaraq, o dövrdə dünyanın ən yüksək göstəricisinə, 2020-ci ilin yanvar ayında 100.000 nəfərə cəmi 3.7 cinayətə düşdü.
Bukele 6 sentyabr 2019-cu ildə Salvadorda Cəzasızlığa Qarşı Beynəlxalq Komissiya qurdu. Təşkilatın məqsədi narkotik alveri, korrupsiya və ağ cinayətlər də daxil olmaqla müxtəlif cinayətlərlə mübarizə aparmaqdır. Milli Mülki Polis İdarəsində SCQBK ilə birbaşa əməkdaşlıq edəcək korrupsiya ilə mübarizə bölməsi də qurdu.
Bukele 26 sentyabr 2019-cu ildə Vaşinqtonda ABŞ Prezidenti Donald Tramp ilə görüşdü və burada Trampı qanunsuz immiqrasiya ilə mübarizə üçün qanuni miqrasiyanı təşviq etməyə və ABŞ-də yaşayan salvadorlular üçün Müvəqqəti Qorunan Status siyasətini davam etdirməyə çağırdı. Daha sonra 28 oktyabr 2019-da ABŞ-nin salvadorlular üçün MQS fəaliyyətini davam etdirəcəyini təsdiqlədi.
3 noyabr 2019-da Nikolas Maduro tərəfindən təyin olunan venesuelalı diplomatları Salvadordan qovdu. İyunun əvvəlində o, Maduronun Venesuelanın qanuni Prezidenti olmadığını, əksinə Xuan Quaydo]]nu prezident böhranı dövründə Venesuelanın qanuni Prezidenti olaraq tanıdığını bildirmişdi. Addım ABŞ-nin Salvadordakı səfiri Ronald D. Conson tərəfindən alqışlandı.
2020-ci ilin fevral ayında Ərazi Nəzarət Planının maliyyələşdirilməsini artırmaq üçün ABŞ-dən 109 milyon dollarlıq kredit almaq istədi. Onun planı hüquq mühafizə orqanları ilə bağlı öncəki siyasətinin Milli Vətəndaş Polisinin militarizasiyasını artırdığını əsas gətirərək MRİ və FMMAC tərəfindən qarşı çıxıldı. Bukele tərəfdarlarını krediti dəstəklədi və 6 fevral 2020-ci ildə Salvador Konstitusiyasının 167-ci maddəsini tətbiq edərək Nazirlər Kabinetini 9 fevral 2020-də Qanunvericilik Məclisinə çağırdı. Bukele qanunvericiləri krediti təsdiqləməkdə qorxutmaq üçün Qanunvericilik Məclisinə daxil olmağı əmr etdi. Salvadorda 9F olaraq bilinən hadisə müxalifət tərəfindən özünü çevriliş cəhdi kimi qınandı və Salvador Ali Məhkəməsi Bukelenin Konstitusiyada verilməmiş səlahiyyətləri həyata keçirməsini qadağan etdi.
2020-ci ilin sentyabr ayında "El Faro" veb saytı Bukeleni, ölkənin ən güclü bandası olan "Mara Salvatrucha" ilə gizli müqavilə bağlamaqda günahlandırdı. 2012–2013-cü illərdə Prezident Maurisio Funes tərəfindən hazırlanan plan 2021-ci il seçkiləri zamanı ölkədə cinayətlərin sayını azaltmağa və Bukelenin siyasi partiyasına dəstək verməyə söz verdi. Bukele iddiaları rədd etdi və o aprel ayından həbsxanaların fotolarını paylaşdı. Bu, dəstə üzvlərinin ağır şəraitdə yaşadığını göstərdi. Bukele daha sonra çirkli pulların yuyulması şübhəsi ilə "El Faro"-da araşdırma başlatdı.
Bukelenin partiyası 2021-ci il qanunvericilik seçkilərində Qanunverici Məclisdəki yerlərin əksəriyyətini qazandı və 1 may 2021-ci ildə "Nuevas Ideas" qanunverici orqanın üçdə ikisini ələ keçirərək digər üç siyasi partiya ilə koalisiya qurdu. Eyni gün Qanunverici Məclis Ali Məhkəmənin beş hakiminin və Salvadorun baş prokuroru Raul Melaranın vəzifədən kənarlaşdırılmasına səs verdi. Hadisə Bukele və "Nuevas Ideas"-ı güc ələ keçirməkdə günahlandıran müxalif siyasətçilər tərəfindən özünü çevriliş kimi qınandı. Hadisə ABŞ tərəfindən də qınandı və demokratik geriləmə nümunəsi olaraq göstərildi.
17 may 2021-ci ildə Amerika Birləşmiş Ştatları Bukelenin beş nazirini və köməkçisini rüşvətxor adlandırdı. Adı çəkilən beş məmur Roxelio Rivas, Gilyermo Qalyeqos, Xose Luis Merino, Siqfrido Reyes və Karolina Resinos idi. Hesabatın ardınca Amerika Birləşmiş Ştatları vətəndaş cəmiyyətinə maliyyə ayırmaq üçün dövlət qurumlarından Salvadora ayırdığı maliyyə vəsaitiniora yönəltdi. 4 iyun 2021-ci ildə seçki saxtakarlığı və 2014-cü il prezident seçkilərində MRİ-ə səs qanunsuz danışıqlar aparmaq şübhəsi ilə 2018–2021-ci illərdə Bukeledən sonra San Salvador bələdiyyə sədri vəzifəsini tutan Ernesto Muyşondtu ev dustağı etdi. Muyşondt Amerika Dövlətləri Təşkilatının baş katibi Luis Almaqro tərəfindən korrupsiyaya qarşı mübarizə müşavirlərindən biri olaraq seçilmişdi və nəticədə Salvador Amerika Dövlətləri Təşkilatının korrupsiya əleyhinə razılaşmasından çıxdı.
5 iyun 2021-ci ildə Qanunvericilik Məclisinə bitkoini qanuni pul vəsaiti halına gətirən ilk dövlətin Salvador olacağı barəsində məlumatı Qanunvericilik Məclisinə təqdim etdi. Qanunvericilik Məclis 8 iyun 2021-ci ildə qanun layihəsini təsdiqlədi və 7 sentyabr 2021-ci ildə qüvvəyə minəcəyini açıqladı. 17 iyun 2021-ci ildə Dünya Bankı Salvadorun bitkoinin qanuni pul vasitəsi olaraq tətbiqinə kömək etmək istəyini rədd etdi. 24 iyun 2021-ci ildə "Athena Bitcoin" ABŞ dollarını bitkoinə və ya əksinə dəyişdirə biləcək 1.500 kriptovalyuta bankomatının quraşdırılmasına bir milyon dollar sərmayə qoymaq niyyətində olduğunu bildirdi.
COVID-19 pandemiyası
Salvadorda ilk COVID-19-a yoluxma 19 mart 2020-ci ildə təsdiqləndi.20 avqust 2021-ci il tarixinə Salvadorda 92.416 təsdiqlənmiş hal və 2.817 ölüm hadisəsi qeydə alındı və 13 avqust 2021-ci il tarixinə 5.045.981 peyvənd əhaliyə vuruldu.
21 mart 2020-ci ildə 30 gün davam edəcək COVID-19 pandemiyası ilə mübarizə aparmaq üçün ümummilli karantin tətbiq etdi. Karantin dövründə Milli Mülki Polis tərəfindən karantin qaydasını pozduqları üçün 4.236 adam həbs edildi. "Human Rights Watch" kimi insan haqları təşkilatları həbsləri tənqid edərək, özbaşına həbslər və onlardan polisin sui–istifadə etməsini əsas gətirdi. "Human Rights Watch" Bukelenin Milli Vətəndaş Polisi tərəfindən "vəhşicəsinə güc tətbiq edilməsinə" və San Salvadorda hökumət tərəfindən məhkumların azad edilməsinə icazə verildikdən sonra Salvadordakı məhbusların həyat şəraitini tənqid etdi. 27 may 2020-ci ildə ABŞ Salvadora 250 ventilyator bağışladı. Bukelenin ventilyatorları aldığı mətbuat konfransı zamanı hidroksixloroxin istifadə etdiyini bildirdi. 22 iyun 2020-ci ildə yalnız 400 çarpayı, 105 reanimasiya, 295 aralıq müalicə və 240 həkim göndərmək gücünə malik olan Latın Amerikasının ən böyük xəstəxanası olan Salvador Xəstəxanasının açılışını etdi.
2021-ci ilin yanvar ayında "Transparency International" "qanunsuzluqların və korrupsiya partlayışının" nümunələri olaraq həm Salvadoru, həm də Kolumbiyanı göstərdi. "Transparency International" 2020-ci ilin Korrupsiya İndeksini əsas götürdü. Bukelenin 20 dövlət qurumu pandemiya ilə əlaqədar korrupsiya şübhəsi ilə baş prokuror tərəfindən araşdırılırdı, lakin baş prokuror 1 may 2021-ci ildə Qanunvericilik Məclisi tərəfindən vəzifədən alındıqdan sonra araşdırmalar dayandırıldı.
13 may 2021-ci ildə yerli bələdiyyə başçılarının peyvənd istəməsindən sonra Hondurasın bir neçə şəhər və kəndinə 34.000 dozada COVID-19 peyvəndi bağışladı. O vaxt Salvador 1.9 milyon doza almışdı, Honduras isə cəmi 59 min qəbul etmişdi. Bukele Meksikanın bir gün əvvəl Hondurasa 154.100 doza bağışlamasından sonra 19 iyun 2021-ci ildə Hondurasa daha 44.000 COVID-19 peyvəndi bağışladı.
Prezidentin təsdiq reytinqi
Avtokrat və avtoritar olaraq təsvir edilməsinə baxmayaraq, Bukele prezidentliyi dövründə yüksək təsdiq reytinqini qoruyub saxladı. Dünyanın ən məşhur liderlərindən və dövlət başçılarından biri sayılır.
Siyasi mövqeyi
Bukele təcavüz, qohumluq əlaqəsi və ananın həyatı təhlükə altında olanda belə aborta qarşı olduğunu bildirdi. Bukele dedi: "Düşünürəm ki, gələcəkdə bunun törətdiyimiz böyük soyqırım olduğunu başa düşəcəyik." Salvador dünyanın ən məhdudlaşdırılmış abort qanunlarından birinə sahibdir və abort qətl sayılaraq 40 ilədək həbs cəzasına məhkum edilir. Bukele eynicinsli evliliyin əleyhinə olduğunu və evliliyin "kişi ilə qadın" arasında olduğuna inandığını bildirdi. Bukele Maduronu, Nikaraqua Prezidenti Daniel Orteqanı və Honduras Prezidenti Xuan Orlando Ernandesi diktator hesab edir.
İstinadlar
- https://www.presidencia.gob.sv/presidente-de-la-republica/.
- Nayib Bukele // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- https://cnnespanol.cnn.com/2019/01/22/quien-es-nayib-bukele-el-candidato-presidencial-lider-en-la-contienda-de-el-salvador/.
- "Arxivlənmiş surət". 2019-06-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-25.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-09-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-25.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-09-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-27.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-09-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-27.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-09-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-27.
- "Arxivlənmiş surət". 2020-08-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-28.
- "Arxivlənmiş surət". 2021-12-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-28.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-09-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-28.
- "Arxivlənmiş surət". 2021-12-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-28.
- "Arxivlənmiş surət". 2019-12-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-28.
- "Arxivlənmiş surət". 2020-09-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-28.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-09-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-28.
- "Arxivlənmiş surət". 2021-05-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-28.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-09-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-28.
- "Arxivlənmiş surət". 2021-06-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-28.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-05-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-28.
- "Arxivlənmiş surət". 2020-06-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-28.
- "Arxivlənmiş surət". 2021-05-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-28.
- "Arxivlənmiş surət". 2021-07-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-28.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-09-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-28.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Nayib Armando Bukele Ortes isp Nayib Armando Bukele Ortez 24 iyul 1981 San Salvador Salvadorun hazirki Prezidenti olan salvadorlu siyasetci ve is adami Nayib Armando Bukele Ortesisp Nayib Armando Bukele OrtezSalvador Respublikasinin Prezidenti1 iyun 2019 h hEvvelkiSalvador Sances SerenSan Salvadorun belediyye sedri1 may 2015 30 aprel 2018EvvelkiSonrakiNuevo Kuskatlanin belediyye sedri1 may 2012 30 aprel 2015EvvelkiAlvaro RodrigesSonrakiSexsi melumatlarDogum adi Nayib Armando Bukele OrtezDogum tarixi 24 iyul 1981 42 yas Dogum yeri San Salvador SalvadorFealiyyeti siyasetci is adami influenser d Heyat yoldasi 2014 h h Usagi Leyla BukeleDini monoteizmElmi fealiyyetiElm sahesi sosial media siyaset muessise Vikianbarda elaqeli mediafayllar Bukele 11 mart 2012 ci ilde Nuevo Kuskatlanin belediyye sedri secildi 1 mart 2015 ci ilde San Salvador belediyye sedri secildi ve 1 may 2015 ci ilde vezifeye basladi Siyasetde ozunu solcu hesab edir Bukele dovleti avtoritar sekilde idare etdiyi ucun tenqid edildi Xususile qanun layihesinin qebul edilmesini tesviq etmek ve Salvador Qanunverici Meclisini devirmek ucun Qanunvericilik Meclisine ordu cagirmasi ile qinandi Bu hereket Salvadordaki bir qrup sexs terefinden onu avtokrat ve avtoritar olaraq xarakterize etmelerine sovq etdi Transparency International Salvador ve Kolumbiyani Latin Amerikasinda pandemiya ile mubarize elaqeli qanun pozuntulari ve korrupsiya hallari na gore qinadi Bukele hokumetinin 20 hokumet qurumu Bas Prokurorluq terefinden arasdirilirdi 2021 ci ilin may ayinda Salvador bas prokurorunu ve bes ali mehkeme hakimini vezifeden azad etdi ve bu olkede etirazlara sebeb oldu Ardicil yuksek vezifeler tutmus azsayli dunya liderlerinden biridir HeyatiNayib Bukele 24 iyul 1981 ci ilde San Salvadorda anadan olub Olqa Ortes de Bukele ve Armando Bukele Kattanin ogludur The Times of Israel in yazdigina gore Bukelenin ata ve babasi Yeruselim ve Betlehemden olan felestinli xristian ana nenesi katolik ana babasi ise yunan pravoslavi idi Atasi daha sonra Islami qebul ederek mescidde imamliq etdi Bukele Merkezi Amerika Universitetinde huquq tehsili aldi tehsilini bitirdikden sonra 18 yasinda ilk sirketini qurdu El Faro reqemsal qezetinde 2017 ci ilde yazilan meqalede Yamaha mehsullarini satan ve yayan Yamaha Motors El Salvador sirketine sahib idi aldi Bukele heyat yoldasi Qabriela Rodriges ile hokumet tedbirinde 2016 Bukele xristian ailesinde dogulsa da atasi sonradan Islami qebul etdi Muselman ata ve xristian ananin oglu olaraq Bukelenin dini inanclari 2019 cu il seckilerinde mubahiseli movzu oldu ve Bukelenin Mexiko seherinde mescidde namaz qildigini gosteren goruntu ortaya cixdi The Times of Israel 2018 ci ilin fevral ayinda Bukelenin Yeruselimin Qerb divarinda dua edir basligi ile onun seklini yayimladi Bukele ozunu dinden cox Allaha inandigini hesab etdiyini aciq sekilde beyan etdi 2015 ci ilde verdiyi musahibede dedi Men dini ayinlere cox inanan insan deyilem Lakin Allaha Isa Mesihe inaniram Sozune inaniram Muqeddes Kitabda nazil olan sozune inaniram Ve bilirem ki Allah hec kimi menseyine gore redd etmir 6 dekabr 2014 cu ilde psixoloq ve pedaqoq Qabriela Rodriges ile evlendi 2018 ci ilde Bukele Yeruselim belediyye sedri Nir Barkata Rodrigesin yehudi seferdi qani oldugunu soyledi Cutluyun 15 avqust 2019 cu ilde dunyaya gelen Leyla adli bir qizi var Nuevo Kuskatlanin belediyye sedri fealiyyeti11 mart 2012 ci ilde 2 754 ferq sesle Farabundo Marti Milli Qurtulus Cebhesini ve 108 ferq sesle Demokratik Deyisiklik koalisiyasini temsil eden La Libertad departamentini Nuevo Kuskatla seherine belediyye sedri seckilerinde meglub etdi 1 may 2012 ci ilde vezifeye basladi Belediyye sedrliyi muddetinde 55 yasindan yuxari Nuevo Kuskatlanin butun sakinlerini ayliq muavinetle temin etdi Bukele vezifeye baslamazdan evvel Nuevo Kuskatlada ilde texminen 12 cinayet toredilirdi lakin onun sedrliyi dovrunde bu say uc ile yalniz bir cinayet hadisesine endi Abituriyentlerin Salvadorda her hansi bir universitete daxil ola bilmesi ucun ortalama neticeni 5 uzerinden 3 5 den yuxari olmaqla teyin etdi ve onlarin her biri ucun teqaud ayirdi lakin akademik nailiyyetlere gore ayrilacaq vesaitin artirila bileceyini bildirdi Sedrliyi erzinde qazandigi butun maasini Nuevo Kuskatladaki genclere teqaud qisminde bagisladi 21 yanvar 2015 ci ilde Nuevo Kuskatlani Huisukar ve Antiquo Kuskatlan ile birlesdiren yeni bulvarin acilisini etdi San Salvadorun belediyye sedri fealiyyetiBukele Prezident Salvador Sances Seren ileBukele Tayvan Prezidenti Tsay Inven ile 2015 ci il belediyye seckilerinde 89 164 ses qazanan PSP ile FMMAC koalisiyasini temsil ederek Salvadorun paytaxti San Salvador belediyyesine secildi Onun esas reqibi is adami ve kecmis millet vekili Edvin Zamora 82 288 ses topladi Onceki partiya onceki alti il erzinde seher belediyyesine secildi Bukele 1 may 2015 ci ilde vezifeye basladi Vezifeye basladiqdan sonra San Salvadorda iki kucenin adini onceki adina qaytardi Her iki ad Salvador vetendas muharibesi zamani 1980 ci ilde Bas yepiskop Oskar Romeronun oldurulmesini emr eden ve mayor Roberto D Aubuissonun adini dasiyan selefi Norman Quixano terefinden deyisdirildi ve ikincisi 1981 ci ilde berpa edildi Kucelerden biri indi Merkezi Avropada 40 min yehudiye saxta Salvador pasportu vererek onlari Holokostdan xilas eden polkovnik Xose Kastellanos Kontrerasin adini dasiyir 2017 ci ilin fevral ayinda Tayvanin paytaxti Taybeye sefer etdi ve San Salvador ve Taibey arasindaki qardas seher elaqelerini guclendirmek ucun Tayvan Prezidenti Tsay Inven ile gorusdu 2018 ci ilin fevral ayinda Qerb divarinda dua ederken gorunduyu Yeruselimde 32 ci Beynelxalq Belediyye Bascilari Konfransina qatildi ve heyat yoldasinin babasinin seferad yehudisi oldugunu soyledi Veziyyetinin son aylarinda yollarin genislendirilmesi binalarin yeniden qurulmasi elektrik ve telekommunikasiya xetlerinin yeniden qurulmasi ile 5 7 milyon dollara basa gelen San Salvadorun tarixi merkezini canlandirdi FMMAC den qovulmasi 10 oktyabr 2017 ci ilde FMMAC Etika Tribunali terefinden partiya daxilinde separatciligi tesviq etmekde partiya uzvu Ksocitl Marcelliye siyasi ve fiziki hucum etmekde siyasi partiyaya qarsi bohtan xarakterli hereketler etmekde ve vezifeli sexse xesaret vermekle hucum etmek ve onu tehdid etmekde gunahlandi neticede FMMAC den xaric edildi O kecmis Prezident Funesin hereketleri de daxil olmaqla FMMAC in iller erzinde etdiyi coxlu sehvleri isiqlandiraraq etikadan kenar aktlara etiraz etdi Bukele iddiacilarin qerezli olduqlarini esas getirerek FMMAC Etika Tribunalinin 7 oktyabr 2017 ci il tarixine teyin etdiyi mehkeme iclasina qatilmadi FMMAC Bukelenin FMMAC den qovulmasi sebebiyle 2018 ci il qanunvericilik seckilerinde 20 belediyyeni ve Qanunvericilik Meclisinde 8 yeri itirdi Prezident secilmesiPrezident secilmis Bukele ABS Milli Tehlukesizlik Musaviri Con Bolton ile Bukelenin FMMAC den ayrilmasindan sonra movcud siyasi sistemi redd eden musteqil Prezident olaraq seckilerine qatildi Nuevas Ideas siyasi partiyasini Salvador prezidentliyine namized olaraq qurdu Prezident secilmek isteyini aciqlanmasindan sonra hem solcu hakim FMMAC partiyasi hem de sagci MRI partiyasi buna qarsi cixdi Onun partiya ile secilme cehdi Ali Secki Mehkemesinin partiyani faktiki olaraq legv etmesinden sonra sona catdi Bukele neticede prezidentliye namizedliyini ireli surmek ucun sag merkezci Milli Birlik Partiyasina qatildi 3 fevral 2019 cu ilde prezident seckilerinde asanliqla qalib geldiyini aciqladi MRI dan Karlos Kallexa ve FMMAC den Huqo Martines meglub olduqlarini etiraf etdiler O seslerin 53 i qazandi ve bununla da seckilerin ikinci turuna ehtiyac qalmadi O Salvador Vetendas Muharibesinin bitmesinden sonra iki boyuk partiyadan hec birini temsil etmeyen ilk prezidentdir Qelebe cixisinda Bu gun muharibeden sonraki dovru sehifeye cevirdik dedi Prezident fealiyyetiBukelenin and merasimindeki nitqi 1 iyun 2019 Bukele Sances Serenden 1 iyun 2019 cu ilde postu tehvil aldi Bukele 1 iyun 2024 e qeder xidmet edecek sekkiz kisi ve sekkiz qadindan ibaret on alti neferlik kabinet qurdu Son teyin olunanlardan biri Iqtisadiyyat Naziri Mariya Luiza Hayem oldu 20 iyun 2019 cu ilde olkedeki yuksek cinayet nisbetleri ve desteleri ile mubarize aparmaq ucun olkenin mueyyen bolgelerinde polis isini artiracaq Erazi Nezaret Plani ni aciqladi Hem Milli Vetendas Polisi hem de Salvador Silahli Quvveleri Erazi Nezaret Planinin bir hissesi olaraq daha yaxsi odlu silah doyus sursati ile techiz olundu Erazi Nezaret Plani neticesinde Salvadorda 2018 ci ilde 100 000 nefere 52 cinayet azalaraq o dovrde dunyanin en yuksek gostericisine 2020 ci ilin yanvar ayinda 100 000 nefere cemi 3 7 cinayete dusdu Bukele 6 sentyabr 2019 cu ilde Salvadorda Cezasizliga Qarsi Beynelxalq Komissiya qurdu Teskilatin meqsedi narkotik alveri korrupsiya ve ag cinayetler de daxil olmaqla muxtelif cinayetlerle mubarize aparmaqdir Milli Mulki Polis Idaresinde SCQBK ile birbasa emekdasliq edecek korrupsiya ile mubarize bolmesi de qurdu Bukele ABS Prezidenti Donald Tramp ile sentyabr 2019 Bukele 26 sentyabr 2019 cu ilde Vasinqtonda ABS Prezidenti Donald Tramp ile gorusdu ve burada Trampi qanunsuz immiqrasiya ile mubarize ucun qanuni miqrasiyani tesviq etmeye ve ABS de yasayan salvadorlular ucun Muveqqeti Qorunan Status siyasetini davam etdirmeye cagirdi Daha sonra 28 oktyabr 2019 da ABS nin salvadorlular ucun MQS fealiyyetini davam etdireceyini tesdiqledi Bukele ve ABS dovlet katibi Mayk Pompeo 3 noyabr 2019 da Nikolas Maduro terefinden teyin olunan venesuelali diplomatlari Salvadordan qovdu Iyunun evvelinde o Maduronun Venesuelanin qanuni Prezidenti olmadigini eksine Xuan Quaydo nu prezident bohrani dovrunde Venesuelanin qanuni Prezidenti olaraq tanidigini bildirmisdi Addim ABS nin Salvadordaki sefiri Ronald D Conson terefinden alqislandi 2020 ci ilin fevral ayinda Erazi Nezaret Planinin maliyyelesdirilmesini artirmaq ucun ABS den 109 milyon dollarliq kredit almaq istedi Onun plani huquq muhafize orqanlari ile bagli onceki siyasetinin Milli Vetendas Polisinin militarizasiyasini artirdigini esas getirerek MRI ve FMMAC terefinden qarsi cixildi Bukele terefdarlarini krediti destekledi ve 6 fevral 2020 ci ilde Salvador Konstitusiyasinin 167 ci maddesini tetbiq ederek Nazirler Kabinetini 9 fevral 2020 de Qanunvericilik Meclisine cagirdi Bukele qanunvericileri krediti tesdiqlemekde qorxutmaq ucun Qanunvericilik Meclisine daxil olmagi emr etdi Salvadorda 9F olaraq bilinen hadise muxalifet terefinden ozunu cevrilis cehdi kimi qinandi ve Salvador Ali Mehkemesi Bukelenin Konstitusiyada verilmemis selahiyyetleri heyata kecirmesini qadagan etdi 2020 ci ilin sentyabr ayinda El Faro veb sayti Bukeleni olkenin en guclu bandasi olan Mara Salvatrucha ile gizli muqavile baglamaqda gunahlandirdi 2012 2013 cu illerde Prezident Maurisio Funes terefinden hazirlanan plan 2021 ci il seckileri zamani olkede cinayetlerin sayini azaltmaga ve Bukelenin siyasi partiyasina destek vermeye soz verdi Bukele iddialari redd etdi ve o aprel ayindan hebsxanalarin fotolarini paylasdi Bu deste uzvlerinin agir seraitde yasadigini gosterdi Bukele daha sonra cirkli pullarin yuyulmasi subhesi ile El Faro da arasdirma baslatdi Bukelenin partiyasi 2021 ci il qanunvericilik seckilerinde Qanunverici Meclisdeki yerlerin ekseriyyetini qazandi ve 1 may 2021 ci ilde Nuevas Ideas qanunverici orqanin ucde ikisini ele kecirerek diger uc siyasi partiya ile koalisiya qurdu Eyni gun Qanunverici Meclis Ali Mehkemenin bes hakiminin ve Salvadorun bas prokuroru Raul Melaranin vezifeden kenarlasdirilmasina ses verdi Hadise Bukele ve Nuevas Ideas i guc ele kecirmekde gunahlandiran muxalif siyasetciler terefinden ozunu cevrilis kimi qinandi Hadise ABS terefinden de qinandi ve demokratik gerileme numunesi olaraq gosterildi 17 may 2021 ci ilde Amerika Birlesmis Statlari Bukelenin bes nazirini ve komekcisini rusvetxor adlandirdi Adi cekilen bes memur Roxelio Rivas Gilyermo Qalyeqos Xose Luis Merino Siqfrido Reyes ve Karolina Resinos idi Hesabatin ardinca Amerika Birlesmis Statlari vetendas cemiyyetine maliyye ayirmaq ucun dovlet qurumlarindan Salvadora ayirdigi maliyye vesaitiniora yoneltdi 4 iyun 2021 ci ilde secki saxtakarligi ve 2014 cu il prezident seckilerinde MRI e ses qanunsuz danisiqlar aparmaq subhesi ile 2018 2021 ci illerde Bukeleden sonra San Salvador belediyye sedri vezifesini tutan Ernesto Muysondtu ev dustagi etdi Muysondt Amerika Dovletleri Teskilatinin bas katibi Luis Almaqro terefinden korrupsiyaya qarsi mubarize musavirlerinden biri olaraq secilmisdi ve neticede Salvador Amerika Dovletleri Teskilatinin korrupsiya eleyhine razilasmasindan cixdi 5 iyun 2021 ci ilde Qanunvericilik Meclisine bitkoini qanuni pul vesaiti halina getiren ilk dovletin Salvador olacagi baresinde melumati Qanunvericilik Meclisine teqdim etdi Qanunvericilik Meclis 8 iyun 2021 ci ilde qanun layihesini tesdiqledi ve 7 sentyabr 2021 ci ilde quvveye mineceyini aciqladi 17 iyun 2021 ci ilde Dunya Banki Salvadorun bitkoinin qanuni pul vasitesi olaraq tetbiqine komek etmek isteyini redd etdi 24 iyun 2021 ci ilde Athena Bitcoin ABS dollarini bitkoine ve ya eksine deyisdire bilecek 1 500 kriptovalyuta bankomatinin qurasdirilmasina bir milyon dollar sermaye qoymaq niyyetinde oldugunu bildirdi COVID 19 pandemiyasi Salvadorda ilk COVID 19 a yoluxma 19 mart 2020 ci ilde tesdiqlendi 20 avqust 2021 ci il tarixine Salvadorda 92 416 tesdiqlenmis hal ve 2 817 olum hadisesi qeyde alindi ve 13 avqust 2021 ci il tarixine 5 045 981 peyvend ehaliye vuruldu Salvador Xestexanasina giris 21 mart 2020 ci ilde 30 gun davam edecek COVID 19 pandemiyasi ile mubarize aparmaq ucun umummilli karantin tetbiq etdi Karantin dovrunde Milli Mulki Polis terefinden karantin qaydasini pozduqlari ucun 4 236 adam hebs edildi Human Rights Watch kimi insan haqlari teskilatlari hebsleri tenqid ederek ozbasina hebsler ve onlardan polisin sui istifade etmesini esas getirdi Human Rights Watch Bukelenin Milli Vetendas Polisi terefinden vehsicesine guc tetbiq edilmesine ve San Salvadorda hokumet terefinden mehkumlarin azad edilmesine icaze verildikden sonra Salvadordaki mehbuslarin heyat seraitini tenqid etdi 27 may 2020 ci ilde ABS Salvadora 250 ventilyator bagisladi Bukelenin ventilyatorlari aldigi metbuat konfransi zamani hidroksixloroxin istifade etdiyini bildirdi 22 iyun 2020 ci ilde yalniz 400 carpayi 105 reanimasiya 295 araliq mualice ve 240 hekim gondermek gucune malik olan Latin Amerikasinin en boyuk xestexanasi olan Salvador Xestexanasinin acilisini etdi 2021 ci ilin yanvar ayinda Transparency International qanunsuzluqlarin ve korrupsiya partlayisinin numuneleri olaraq hem Salvadoru hem de Kolumbiyani gosterdi Transparency International 2020 ci ilin Korrupsiya Indeksini esas goturdu Bukelenin 20 dovlet qurumu pandemiya ile elaqedar korrupsiya subhesi ile bas prokuror terefinden arasdirilirdi lakin bas prokuror 1 may 2021 ci ilde Qanunvericilik Meclisi terefinden vezifeden alindiqdan sonra arasdirmalar dayandirildi 13 may 2021 ci ilde yerli belediyye bascilarinin peyvend istemesinden sonra Hondurasin bir nece seher ve kendine 34 000 dozada COVID 19 peyvendi bagisladi O vaxt Salvador 1 9 milyon doza almisdi Honduras ise cemi 59 min qebul etmisdi Bukele Meksikanin bir gun evvel Hondurasa 154 100 doza bagislamasindan sonra 19 iyun 2021 ci ilde Hondurasa daha 44 000 COVID 19 peyvendi bagisladi Prezidentin tesdiq reytinqi Avtokrat ve avtoritar olaraq tesvir edilmesine baxmayaraq Bukele prezidentliyi dovrunde yuksek tesdiq reytinqini qoruyub saxladi Dunyanin en meshur liderlerinden ve dovlet bascilarindan biri sayilir Siyasi movqeyiBukele tecavuz qohumluq elaqesi ve ananin heyati tehluke altinda olanda bele aborta qarsi oldugunu bildirdi Bukele dedi Dusunurem ki gelecekde bunun toretdiyimiz boyuk soyqirim oldugunu basa duseceyik Salvador dunyanin en mehdudlasdirilmis abort qanunlarindan birine sahibdir ve abort qetl sayilaraq 40 iledek hebs cezasina mehkum edilir Bukele eynicinsli evliliyin eleyhine oldugunu ve evliliyin kisi ile qadin arasinda olduguna inandigini bildirdi Bukele Maduronu Nikaraqua Prezidenti Daniel Orteqani ve Honduras Prezidenti Xuan Orlando Ernandesi diktator hesab edir Istinadlarhttps www presidencia gob sv presidente de la republica Nayib Bukele Brockhauz Ensiklopediyasi alm https cnnespanol cnn com 2019 01 22 quien es nayib bukele el candidato presidencial lider en la contienda de el salvador Arxivlenmis suret 2019 06 27 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 25 Arxivlenmis suret 2022 09 26 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 25 Arxivlenmis suret 2022 09 26 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 27 Arxivlenmis suret 2022 09 26 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 27 Arxivlenmis suret 2022 09 26 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 27 Arxivlenmis suret 2020 08 12 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 28 Arxivlenmis suret 2021 12 24 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 28 Arxivlenmis suret 2022 09 26 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 28 Arxivlenmis suret 2021 12 03 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 28 Arxivlenmis suret 2019 12 29 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 28 Arxivlenmis suret 2020 09 05 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 28 Arxivlenmis suret 2022 09 26 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 28 Arxivlenmis suret 2021 05 17 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 28 Arxivlenmis suret 2022 09 27 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 28 Arxivlenmis suret 2021 06 25 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 28 Arxivlenmis suret 2022 05 11 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 28 Arxivlenmis suret 2020 06 29 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 28 Arxivlenmis suret 2021 05 17 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 28 Arxivlenmis suret 2021 07 06 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 28 Arxivlenmis suret 2022 09 26 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 28