Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Maks Teyler (ing. Max Theiler; 30 yanvar 1899[…], Pretoriya – 11 avqust 1972[…], Nyu-Heyven[d], Konnektikut) — amerikan bioloqu, 1951-ci ildə sarı qızdırmaya qarşı peyvənd kəşf etdiyinə görə Nobel mükafatına layiq görülüb. Nobel mükafatı tarixində hələ ki virus peyvəndinə görə mükafatlandırılmış yeganə alimdir.
| Maks Teyler | |
|---|---|
| Max Theiler | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Cənubi Afrika, Pretoriya |
| Vəfat tarixi | (73 yaşında) |
| Vəfat yeri | ABŞ, Konnektikut |
| Vəfat səbəbi | ağciyər xərçəngi |
| Vətəndaşlığı | Cənubi Afrika Respublikası, ABŞ |
| Elm sahələri | virusologiya, bakteriologiya, biologiya |
| İş yerləri | |
| Alma-mater | |
| Təhsili |
|
| Mükafatları |  Nobel mükafatı (1951) |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Maks Teiler 30 yanvar 1899-cu ildə Cənubi Afrikanın paytaxtı Pretoriya şəhərində dörduşaqlı ailədə anadan olub. Onun atası tanınmış isveçrəli baytar alim idi. Maks əvvəlcə yerli məktəblərə gedir, sonra isə Rouds Universitetinin Kollecinə və 1916–1918-ci illərdə Keyptaun Universitetinin tibbi fakültəsində oxuyur. Ardından İngiltərədə St. Tomas Hospitalına və Londonun Tropik Təbabət Məktəbinə oxumağa gedir, və 1922-ci ildə tibbi diplomunu qazanır. Eyni ildə Terapevtlərin və Cərrahların Kral Kolleclərinin diplomantı olur.
1922-ci ildə Harvard Tibbi Məktəbinin (Boston, Massaçusets) Tropik Təbabət fakültəsinə assistent, sonra isə təlimatçı kimi təyin olunur. 1930-cu ildə Rokfeller Fondunun (Nyu-York Uluslararası Sağlamlıq Bölümünə qoşulur, 1951-ci ildən həmin fondda Tibb və Səhiyyə bölümünün laboratoriya direktoru olur.
1928-ci ildə Lilian Grehemlə ailə qurub, 1 qızı var.
Elmi işləri
Onun ilk işləri amöb dizenteriyasına və siçovul dişləməsi qızdırması ilə əlaqəlidir. O, 1927-ci ildə öz həmkarları ilə birgə sübut edir ki, sarı qızdırmanın törədicisi bakteriya yox, filtrdən keçriləbilən virusdur. O, həm də göstərə bildi ki, bu xəstəlik siçanlara da keçə bilər. Ondan əvvəl laborator eksperimentlər meymunlarda aparılırdı: sınağlarda siçanların istifadə edilməsi tədqiqata lazım olan pul məbləğinin xeyli azalmasına gətirib çıxardı. 1930-cu ildə Rokfeller fondu sarı qızdırmaya qarşı mübarizə edirdi. Maks Teiler həmkarları ilə birgə kütləvi istehsala hazır olan təhlükəsiz, standartlaşmış peyvənd düzəldir.
Onun digər elmi işləri bəzi yoluxucu xəstəliklərin səbəbi və immunoloji mexanizmlərinə həsr edilmişdi: leptospiroz, denge qızdırması, yapon ensefaliti. Laborator siçanlarında tapdığı oxşar xəstəliyə hazırda Teiler xəstəliyi (ensefalomiyelit).
İki tədqiqat işinin rəhbəri olub: İnsanda virus və rikketsia infeksiyaları (1948) və Sarı qızdırma (1951). The American Journal of Tropical Medicine (Amerikanın Tropik Təbabət Jurnalı) və Annals of Tropical Medicine and Parasitology (Tropik Təbabət və Parazitologiyanın Salnamələri) jurnallarında bir çox məqalənin müəllifidir.
Ödüllər
- Tropik Təbabət və Higiyena üzrə Kral Cəmiyyətinin Çalmer Medalı (London, 1939)
- Flatteri Medalı (Harvard, 1945)
- Lasker Fondunun Lasker Ödülü (1949)
İstinadlar
- Max Theiler // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Max Theiler // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- Тейлер Макс // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- "Center for the History of Science. Norrby E. - Yellow fever and Max Theiler: the only Nobel Prize for a virus vaccine". 2019-10-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-11-06.
- "The official web site of the Nobel Prize. Max Theiler - Biographical". 2018-07-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-11-06.
Xarici keçidlər
- Maks Teylerin sarı qızdırmaya qarşı peyvəndlərin inkişafı haqqda Nobel Mühazirəsi (ingiliscə)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Maks Teyler ing Max Theiler 30 yanvar 1899 Pretoriya 11 avqust 1972 Nyu Heyven d Konnektikut amerikan bioloqu 1951 ci ilde sari qizdirmaya qarsi peyvend kesf etdiyine gore Nobel mukafatina layiq gorulub Nobel mukafati tarixinde hele ki virus peyvendine gore mukafatlandirilmis yegane alimdir Maks TeylerMax TheilerDogum tarixi 30 yanvar 1899Dogum yeri Cenubi Afrika PretoriyaVefat tarixi 11 avqust 1972 73 yasinda Vefat yeri ABS KonnektikutVefat sebebi agciyer xercengiVetendasligi Cenubi Afrika Respublikasi ABSElm saheleri virusologiya bakteriologiya biologiyaIs yerleri Harvard Universiteti Rokfeller UniversitetiAlma materTehsili London Kral Kolleci Rodes Universiteti d Pretoriya Oglanlar Mektebi d Mukafatlari Nobel mukafati 1951 Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiMaks Teiler 30 yanvar 1899 cu ilde Cenubi Afrikanin paytaxti Pretoriya seherinde dordusaqli ailede anadan olub Onun atasi taninmis isvecreli baytar alim idi Maks evvelce yerli mekteblere gedir sonra ise Rouds Universitetinin Kollecine ve 1916 1918 ci illerde Keyptaun Universitetinin tibbi fakultesinde oxuyur Ardindan Ingilterede St Tomas Hospitalina ve Londonun Tropik Tebabet Mektebine oxumaga gedir ve 1922 ci ilde tibbi diplomunu qazanir Eyni ilde Terapevtlerin ve Cerrahlarin Kral Kolleclerinin diplomanti olur 1922 ci ilde Harvard Tibbi Mektebinin Boston Massacusets Tropik Tebabet fakultesine assistent sonra ise telimatci kimi teyin olunur 1930 cu ilde Rokfeller Fondunun Nyu York Uluslararasi Saglamliq Bolumune qosulur 1951 ci ilden hemin fondda Tibb ve Sehiyye bolumunun laboratoriya direktoru olur 1928 ci ilde Lilian Grehemle aile qurub 1 qizi var Elmi isleriOnun ilk isleri amob dizenteriyasina ve sicovul dislemesi qizdirmasi ile elaqelidir O 1927 ci ilde oz hemkarlari ile birge subut edir ki sari qizdirmanin toredicisi bakteriya yox filtrden kecrilebilen virusdur O hem de gostere bildi ki bu xestelik sicanlara da kece biler Ondan evvel laborator eksperimentler meymunlarda aparilirdi sinaglarda sicanlarin istifade edilmesi tedqiqata lazim olan pul mebleginin xeyli azalmasina getirib cixardi 1930 cu ilde Rokfeller fondu sari qizdirmaya qarsi mubarize edirdi Maks Teiler hemkarlari ile birge kutlevi istehsala hazir olan tehlukesiz standartlasmis peyvend duzeldir Onun diger elmi isleri bezi yoluxucu xesteliklerin sebebi ve immunoloji mexanizmlerine hesr edilmisdi leptospiroz denge qizdirmasi yapon ensefaliti Laborator sicanlarinda tapdigi oxsar xesteliye hazirda Teiler xesteliyi ensefalomiyelit Iki tedqiqat isinin rehberi olub Insanda virus ve rikketsia infeksiyalari 1948 ve Sari qizdirma 1951 The American Journal of Tropical Medicine Amerikanin Tropik Tebabet Jurnali ve Annals of Tropical Medicine and Parasitology Tropik Tebabet ve Parazitologiyanin Salnameleri jurnallarinda bir cox meqalenin muellifidir OdullerTropik Tebabet ve Higiyena uzre Kral Cemiyyetinin Calmer Medali London 1939 Flatteri Medali Harvard 1945 Lasker Fondunun Lasker Odulu 1949 IstinadlarMax Theiler Encyclopaedia Britannica ing Max Theiler Brockhauz Ensiklopediyasi alm Tejler Maks Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Center for the History of Science Norrby E Yellow fever and Max Theiler the only Nobel Prize for a virus vaccine 2019 10 14 tarixinde Istifade tarixi 2013 11 06 The official web site of the Nobel Prize Max Theiler Biographical 2018 07 24 tarixinde Istifade tarixi 2013 11 06 Xarici kecidlerMaks Teylerin sari qizdirmaya qarsi peyvendlerin inkisafi haqqda Nobel Muhaziresi ingilisce