Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Amoeba , Amoebae ailəsinə aid birhüceyrəli amöboidlər cinsidir . Cinsin tip növü sinif otaqlarında və laboratoriyalarda geniş şəkildə öyrənilən ümumi şirin su orqanizmi Amoeba proteusdur .
| Amöb | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| XƏTA: yoxdur{{Amoebidae}}, taksonun sistematikasını təsvir etməlidir . ???: Amöb | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
| ||||||||||
Tarix və təsnifat
Amoebaya bənzəyən orqanizmin ilk qeydi 1755-ci ildə kəşfini Yunan mifologiyasının formasını dəyişdirən dəniz tanrısı Proteusun şərəfinə " der kleine Proteus " ("kiçik Proteus") adlandıran Avqust İohan Rösel von Rosenhof tərəfindən hazırlanmışdır. Röselin illüstrasiyaları hazırda Amoeba proteus kimi tanınan canlıya bənzər bir canlını göstərsə də, onun "kiçik Proteus"unu heç bir müasir növlə eyniləşdirmək mümkün deyil . "Proteus animalcule " termini 18-ci və 19-cu əsrlər boyu hər hansı böyük, sərbəst yaşayan amoeboid üçün qeyri-rəsmi ad kimi istifadədə qaldı.
1758-ci ildə, görünür, Röselin "Proteus"unu özü üçün görmədən, Karl Linney orqanizmi Volvox adı altında öz təsnifat sisteminə daxil etdi . Bununla belə, Volvox adı artıq bayraqlı yosunlar cinsinə aid edildi . 1786-cı ildə Danimarka təbiətşünası Otto Müller Proteus diffluens adlandırdığı bir növü təsvir etdi və təsvir etdi , ehtimal ki, bu gün Amoeba proteus kimi tanınan orqanizm idi .
"Dəyişiklik" mənasını verən yunan amoibè ( ἀμοιβή) dən olan Amiba cinsi 1822-ci ildə Bori de Saint-Vinsent tərəfindən qurulmuşdur . 1830-cu ildə alman təbiətşünası CG Ehrenberg mikroskopik canlıların öz təsnifatında bu cinsi qəbul etdi, lakin o öz təsnifatında " Amöba " olaraq qeyd etdi.
Anatomiya, qidalanma və çoxalma
Amoeba növləri psevdopodiya adlanan müvəqqəti strukturları genişləndirərək hərəkət edir və qidalanır . Bunlar hüceyrəni əhatə edən plazma membranını itələyərək hüceyrə sitoplazmasında mikrofilamentlərin koordinasiyalı hərəkəti nəticəsində əmələ gəlir. Amöbada psevdopodiyalar təqribən boruşəkillidir və ucları yuvarlaqlaşdırılmışdır (loboz). Psevdopodiyalar uzanaraq hüceyrə orqanına çəkildikcə hüceyrənin ümumi forması sürətlə dəyişə bilər. Amoeba _xüsusilə sərbəst üzən zaman bir anda bir çox psevdopodiya əmələ gətirə bilər. Səth boyunca sürətlə sürünərkən, hüceyrə hərəkət istiqamətində yerləşdirilən tək dominant psevdopod ilə təxminən monopodial forma ala bilər.
Tarixən tədqiqatçılar sitoplazmanı dənəvər daxili endoplazmadan və şəffaf ektoplazmanın xarici təbəqəsindən ibarət iki hissəyə bölmüşlər . Hüceyrə adətən orqanizmin DNT -sinin çox hissəsini özündə cəmləşdirən tək dənəvər nüvəyə malikdir . Hüceyrədən artıq suyu xaric etməklə osmotik tarazlığı qorumaq üçün kontraktil vakuol istifadə olunur ( bax : Osmorequlyasiya ).
Amoeba qidasını faqositozla, daha kiçik orqanizmləri və üzvi maddələrin hissəciklərini udmaqla və ya hüceyrə membranında əmələ gələn veziküllar vasitəsilə həll olunmuş qidaları qəbul edərək pinositozla əldə edir. Amöbanın əhatə etdiyi qida qida vakuolları adlanan həzm orqanoidlərində saxlanılır .
Amoeba , digər birhüceyrəli eukariot orqanizmlər kimi, mitoz və sitokinez yolu ilə aseksual olaraq çoxalır . Genetik materialın cinsi mübadiləsinin digər Amoebozoa qruplarında baş verdiyi məlum olsa da, cinsi hadisələr Amoebada birbaşa müşahidə edilməmişdir . Əksər amoebozoanlar standart meiotik proses vasitəsilə sinqamiya, rekombinasiya və ploidi azaldılmasını həyata keçirə bilirlər . [ “Aseksual” model orqanizm Amoeba proteus ilə əlaqəli zülalların əksəriyyəti varcinsi proseslər . Orqanizmlərin zorla bölündüyü hallarda, nüvəni saxlayan hissə çox vaxt sağ qalaraq yeni hüceyrə və sitoplazma əmələ gətirir, digər hissə isə ölür.
Osmoregulyasiya
Bir çox digər protistlər kimi, Amoeba növləri də kontraktil vakuol adlanan membrana bağlı orqanoidin köməyi ilə osmotik təzyiqləri idarə edir . Amoeba proteus bir daralma vakuoluna malikdir, o, yavaş-yavaş sitoplazmadan (diastol) su ilə doldurulur, sonra hüceyrə membranı ilə birləşərək, ekzositozla suyu xaricə buraxaraq sürətlə büzülür (sistol ) . Bu proses amöbanın sitoplazmasında mövcud olan suyun miqdarını tənzimləyir.
Kontraktil vakuol (CV) suyu xaric etdikdən dərhal sonra onun membranı qırışır. Tezliklə CV-nin membranını əhatə edən çoxlu kiçik vakuollar və ya veziküllər görünür. Bu veziküllərin CV membranının özündən ayrılması təklif edilir. Kiçik veziküllər su qəbul etdikcə tədricən ölçüləri artır və sonra CV ilə birləşir və su ilə dolduqca ölçüləri böyüyür. Buna görə də, bu çoxsaylı kiçik veziküllərin funksiyası artıq sitoplazmik suyu toplamaq və mərkəzi CV-yə yönəltməkdir. CV bir neçə dəqiqə şişir və sonra suyu kənara atmaq üçün büzülür. Sonra dövr yenidən təkrarlanır.
Kiçik veziküllərin membranlarında, eləcə də CV-nin membranında aquaporin zülalları var. Bu transmembran zülallar suyun membranlardan keçməsini asanlaşdırır. Həm CV, həm də kiçik veziküllərdə aquaporin zülallarının olması onu göstərir ki, suyun yığılması həm CV membranının özü, həm də veziküllərin funksiyası vasitəsilə baş verir. Bununla belə, veziküllər daha çox və daha kiçik olmaqla, veziküllərin təmin etdiyi daha böyük ümumi səth sahəsinə görə suyun daha sürətli udulmasına imkan verəcəkdir.
Kiçik vezikullarin membranında başqa bir protein də var: vakuol tipli H + -ATPase və ya V-ATPase. Bu ATPaz H + ionlarını vezikül lümeninə pompalayır və onun pH-nı sitozolla müqayisədə aşağı salır . Bununla belə, bəzi amöbalarda CV-nin pH-ı yalnız bir qədər asidikdir, bu, H + ionlarının CV-dən və ya veziküllərdən çıxarıldığını göstərir. V-ATPase tərəfindən yaradılan elektrokimyəvi qradiyentin ionların daşınması üçün istifadə oluna biləcəyi düşünülür (K + və Cl - güman edilir).) veziküllərə daxil olur. Bu, vezikül membranı boyunca osmotik qradient yaradır, osmosla sitozoldan suyun veziküllərə axınına səbəb olur, bu, aquaporinlər tərəfindən asanlaşdırılır.
Bu veziküllər suyu xaric edən mərkəzi kontraktil vakuol ilə birləşdiyindən, ionlar hüceyrədən çıxarılır, bu da şirin su orqanizmi üçün faydalı deyil. İonların su ilə çıxarılması bəzi hələ müəyyən edilməmiş mexanizmlə kompensasiya edilməlidir.
Digər eukaryotlar kimi, Amoeba növləri də həddindən artıq duzlu və ya seyreltilmiş suyun səbəb olduğu həddindən artıq osmotik təzyiqdən mənfi təsirlənir . Duzlu suda Amoeba duzun axınının qarşısını alacaq, nəticədə hüceyrə ətraf mühitlə izotonikləşərək hüceyrənin kiçilməsinə səbəb olan su itkisi ilə nəticələnəcək. Təzə suya qoyulan Amoeba ətrafdakı suyun konsentrasiyasına uyğunlaşaraq hüceyrənin şişməsinə səbəb olur. Ətrafdakı su çox seyreltilirsə, hüceyrə partlaya bilər.
Amöba kistləri
Hüceyrə üçün potensial ölümcül olan mühitlərdə Amöba özünü top halına gətirərək və qoruyucu membran ifraz edərək mikrob kistasına çevrilərək hərəkətsiz vəziyyətə düşə bilər . Hüceyrə daha əlverişli şərtlərlə qarşılaşana qədər bu vəziyyətdə qalır. Kist halında olarkən amöba çoxalmayacaq və uzun müddət çıxa bilmədikdə ölə bilər.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Amoeba Amoebae ailesine aid birhuceyreli amoboidler cinsidir Cinsin tip novu sinif otaqlarinda ve laboratoriyalarda genis sekilde oyrenilen umumi sirin su orqanizmi Amoeba proteusdur AmobElmi tesnifatXETA taksonomik sablon yoxdur Amoebidae taksonun sistematikasini tesvir etmelidir AmobBeynelxalq elmi adiAmoeba Bory 1822Sekil axtarisiITIS 43853NCBI 5774EOL 62527Tarix ve tesnifatAmoebaya benzeyen orqanizmin ilk qeydi 1755 ci ilde kesfini Yunan mifologiyasinin formasini deyisdiren deniz tanrisi Proteusun serefine der kleine Proteus kicik Proteus adlandiran Avqust Iohan Rosel von Rosenhof terefinden hazirlanmisdir Roselin illustrasiyalari hazirda Amoeba proteus kimi taninan canliya benzer bir canlini gosterse de onun kicik Proteus unu hec bir muasir novle eynilesdirmek mumkun deyil Proteus animalcule termini 18 ci ve 19 cu esrler boyu her hansi boyuk serbest yasayan amoeboid ucun qeyri resmi ad kimi istifadede qaldi 1758 ci ilde gorunur Roselin Proteus unu ozu ucun gormeden Karl Linney orqanizmi Volvox adi altinda oz tesnifat sistemine daxil etdi Bununla bele Volvox adi artiq bayraqli yosunlar cinsine aid edildi 1786 ci ilde Danimarka tebietsunasi Otto Muller Proteus diffluens adlandirdigi bir novu tesvir etdi ve tesvir etdi ehtimal ki bu gun Amoeba proteus kimi taninan orqanizm idi Deyisiklik menasini veren yunan amoibe ἀmoibh den olan Amiba cinsi 1822 ci ilde Bori de Saint Vinsent terefinden qurulmusdur 1830 cu ilde alman tebietsunasi CG Ehrenberg mikroskopik canlilarin oz tesnifatinda bu cinsi qebul etdi lakin o oz tesnifatinda Amoba olaraq qeyd etdi Anatomiya qidalanma ve coxalmaAmoeba novleri psevdopodiya adlanan muveqqeti strukturlari genislendirerek hereket edir ve qidalanir Bunlar huceyreni ehate eden plazma membranini iteleyerek huceyre sitoplazmasinda mikrofilamentlerin koordinasiyali hereketi neticesinde emele gelir Amobada psevdopodiyalar teqriben borusekillidir ve uclari yuvarlaqlasdirilmisdir loboz Psevdopodiyalar uzanaraq huceyre orqanina cekildikce huceyrenin umumi formasi suretle deyise biler Amoeba xususile serbest uzen zaman bir anda bir cox psevdopodiya emele getire biler Seth boyunca suretle surunerken huceyre hereket istiqametinde yerlesdirilen tek dominant psevdopod ile texminen monopodial forma ala biler Tarixen tedqiqatcilar sitoplazmani denever daxili endoplazmadan ve seffaf ektoplazmanin xarici tebeqesinden ibaret iki hisseye bolmusler Huceyre adeten orqanizmin DNT sinin cox hissesini ozunde cemlesdiren tek denever nuveye malikdir Huceyreden artiq suyu xaric etmekle osmotik tarazligi qorumaq ucun kontraktil vakuol istifade olunur bax Osmorequlyasiya Amoeba qidasini faqositozla daha kicik orqanizmleri ve uzvi maddelerin hisseciklerini udmaqla ve ya huceyre membraninda emele gelen vezikullar vasitesile hell olunmus qidalari qebul ederek pinositozla elde edir Amobanin ehate etdiyi qida qida vakuollari adlanan hezm orqanoidlerinde saxlanilir Amoeba diger birhuceyreli eukariot orqanizmler kimi mitoz ve sitokinez yolu ile aseksual olaraq coxalir Genetik materialin cinsi mubadilesinin diger Amoebozoa qruplarinda bas verdiyi melum olsa da cinsi hadiseler Amoebada birbasa musahide edilmemisdir Ekser amoebozoanlar standart meiotik proses vasitesile sinqamiya rekombinasiya ve ploidi azaldilmasini heyata kecire bilirler Aseksual model orqanizm Amoeba proteus ile elaqeli zulallarin ekseriyyeti varcinsi prosesler Orqanizmlerin zorla bolunduyu hallarda nuveni saxlayan hisse cox vaxt sag qalaraq yeni huceyre ve sitoplazma emele getirir diger hisse ise olur OsmoregulyasiyaBir cox diger protistler kimi Amoeba novleri de kontraktil vakuol adlanan membrana bagli orqanoidin komeyi ile osmotik tezyiqleri idare edir Amoeba proteus bir daralma vakuoluna malikdir o yavas yavas sitoplazmadan diastol su ile doldurulur sonra huceyre membrani ile birleserek ekzositozla suyu xarice buraxaraq suretle buzulur sistol Bu proses amobanin sitoplazmasinda movcud olan suyun miqdarini tenzimleyir Kontraktil vakuol CV suyu xaric etdikden derhal sonra onun membrani qirisir Tezlikle CV nin membranini ehate eden coxlu kicik vakuollar ve ya vezikuller gorunur Bu vezikullerin CV membraninin ozunden ayrilmasi teklif edilir Kicik vezikuller su qebul etdikce tedricen olculeri artir ve sonra CV ile birlesir ve su ile dolduqca olculeri boyuyur Buna gore de bu coxsayli kicik vezikullerin funksiyasi artiq sitoplazmik suyu toplamaq ve merkezi CV ye yoneltmekdir CV bir nece deqiqe sisir ve sonra suyu kenara atmaq ucun buzulur Sonra dovr yeniden tekrarlanir Kicik vezikullerin membranlarinda elece de CV nin membraninda aquaporin zulallari var Bu transmembran zulallar suyun membranlardan kecmesini asanlasdirir Hem CV hem de kicik vezikullerde aquaporin zulallarinin olmasi onu gosterir ki suyun yigilmasi hem CV membraninin ozu hem de vezikullerin funksiyasi vasitesile bas verir Bununla bele vezikuller daha cox ve daha kicik olmaqla vezikullerin temin etdiyi daha boyuk umumi seth sahesine gore suyun daha suretli udulmasina imkan verecekdir Kicik vezikullarin membraninda basqa bir protein de var vakuol tipli H ATPase ve ya V ATPase Bu ATPaz H ionlarini vezikul lumenine pompalayir ve onun pH ni sitozolla muqayisede asagi salir Bununla bele bezi amobalarda CV nin pH i yalniz bir qeder asidikdir bu H ionlarinin CV den ve ya vezikullerden cixarildigini gosterir V ATPase terefinden yaradilan elektrokimyevi qradiyentin ionlarin dasinmasi ucun istifade oluna bileceyi dusunulur K ve Cl guman edilir vezikullere daxil olur Bu vezikul membrani boyunca osmotik qradient yaradir osmosla sitozoldan suyun vezikullere axinina sebeb olur bu aquaporinler terefinden asanlasdirilir Bu vezikuller suyu xaric eden merkezi kontraktil vakuol ile birlesdiyinden ionlar huceyreden cixarilir bu da sirin su orqanizmi ucun faydali deyil Ionlarin su ile cixarilmasi bezi hele mueyyen edilmemis mexanizmle kompensasiya edilmelidir Diger eukaryotlar kimi Amoeba novleri de heddinden artiq duzlu ve ya seyreltilmis suyun sebeb oldugu heddinden artiq osmotik tezyiqden menfi tesirlenir Duzlu suda Amoeba duzun axininin qarsisini alacaq neticede huceyre etraf muhitle izotonikleserek huceyrenin kicilmesine sebeb olan su itkisi ile neticelenecek Teze suya qoyulan Amoeba etrafdaki suyun konsentrasiyasina uygunlasaraq huceyrenin sismesine sebeb olur Etrafdaki su cox seyreltilirse huceyre partlaya biler Amoba kistleriHuceyre ucun potensial olumcul olan muhitlerde Amoba ozunu top halina getirerek ve qoruyucu membran ifraz ederek mikrob kistasina cevrilerek hereketsiz veziyyete duse biler Huceyre daha elverisli sertlerle qarsilasana qeder bu veziyyetde qalir Kist halinda olarken amoba coxalmayacaq ve uzun muddet cixa bilmedikde ole biler Istinadlar