Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sven Olaf Yoakim Palme (isv. Sven Olof Joachim Palme; 30 yanvar1927-ci il, Stokholm — 28 fevral 1986-cı il, Stokholm) — isveçli siyasətçi, İsveç Sosial-Demokrat Fəhlə partiyasının (İSDFP) lideri, 1969-cu ildən 1986-cı ilə qədər iki dəfə İsveçin baş naziri (1969-cu il 14 oktyabırdan 1976-cı il 8 oktyabrına qədər və 1982-ci il 8 oktyabrdan 1986-ci il 28 fevrala qədər).
| Olaf Palme | |
|---|---|
| Olof Palme | |
 | |
| 14 oktyabr 1969-cu il – 8 oktyabr 1976-cı il | |
| Monarx | VI Qustav Adolf (15 sentyabr 1973-cü ilə qədər) XVI Karl Qustav ( 15 sentyabr 1973-cü ildən) |
| Əvvəlki | Erlander, Taqe Fritof |
| Sonrakı | Feldin, Turbyorn |
| 8 oktyabr 1982-ci il – 28 fevral 1986-cı il | |
| Monarx | XVI Karl Qustav |
| Əvvəlki | Feldin, Turbyorn |
| Sonrakı | İnqvar Karlson |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum adı | Sven Olof Joachim Palme |
| Doğum tarixi | 30 yanvar 1927[…] |
| Vəfat tarixi | 28 fevral 1986[…](59 yaşında) |
| Vəfat səbəbi | güllə yarası[d] |
| Dəfn yeri |
|
| Milliyyəti | isveç |
| Partiya | İsveç Sosial-Demokrat Fəhlə Partiyası |
| Təhsili | Stokholm Universiteti Kenon Kolleci |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Atası | Hunnar Plame |
| Həyat yoldaşları | Lisbet Palme Yelena Rennerova |
| Uşaqları | Hoakin Palme Marten Palme |
| Dini | Ateist |
| | |
 | |
| palmecenter.org | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Sosial və Siyasi Bioqrafiya
Olof Palme, yuxarı təbəqəyə məxsus mühafizəkar lüteran ailəsində anadan olub. O, 1945–1947-ci illərdə İsveç ordusunda xidmət edib. İsveç və ABŞ-da hüquqşünaslıq və iqtisadçı ixtisası üzrə təhsil almışdır. 1949-cu ildən SDLPS üzvüdür. İsveç gənclər hərəkatının fəal üzvlərindən olmuşdur. 1953-cü ildə Baş nazir Tage Erlanderin katibi işləmişdir. 1958-ci ildə Riksdağa seçilmişdir. 1960-cı illərdə bir sıra dövlət vəzifələrini tutmuşdur: Portfelsiz nazir (1963-1965), Nəqliyyat naziri (1965–1967), Təhsil və mədəniyyət naziri (1967–1969). 1969-cu ildə SDLPS sədri seçilmişdir. 1969–1976 və 1982–1986-cı illərdə Baş nazir (fasilələrlə hökuməti mərkəz sağ liderlər idarə edir: 1976–1978 və 1979–1982-ci illərdə Turbörn Feldin və 1978–1979-cu illərdə Olof Ulsten). 1976–1986-cı illərdə sədr müavini olduğu Sosialist İnternasionalının görkəmlli siması kimi tanınır. Sosialist İnternationalda Palma Cənubi Afrika Komitəsinə (1975–1982) rəhbərlik edirdi. 1980-ci ildə o, müstəqil tərksilah və təhlükəsizlik komissiyasını (Palme Komissiyası) təsis etmişdir. "Delhi Altılığının" üzvlərindən biri olmuşdur.
Palme beynəlxalq aləmdə bir neçə səbəbə görə məşhur idi:
- Olof Palme 1960–70-ci illərdə ABŞ-nin Vyetnam müharibəsində iştirakını kəskin tənqid etmişdi
- 1968-ci ildə Varşava Paktı üzvü ölkələrinin qoşunlarının Çexoslovakiya ərazisinə soxulmasına qarşı çıxmış, 1979-cu ildə Sovet qoşunlarının Əfqanıstana girməsini tənqid etmişdir
- Sovet İttifaqı ilə dost münasibətlərinə baxmayaraq, Şərqi Avropadakı kommunist rejimlərini tənqid edirdi
- Nüvə silahının yayılmasına qarşı idi
- Fransisko Franko rejimini kəskin tənqid edir, İspan diktatorunu və onun əlaltılarını "qanlı qatillər" adlandırırdı
- Cənubi Afrika Respublikasındakı Aparteid rejimini tənqid edir və sərt iqtisadi sanksiyaların tətbiq edilməsini tələb edirdi
- Fələstin Azadlıq Təşkilatına siyasi və maliyyə dəstəyi verirdi
- 1975-ci ilin iyun ayında Olof Palme Kubaya gəlmiş və 1959-cu ildə Batista rejimini devirdiyinə görə təriflədiyi Fidel Kastro ilə görüşmüşdü
- 1984-cü ilin iyununda Palme Şərqi Almaniyaya rəsmi səfər etmiş və orada Erix Honekker ilə görüşmüşdü
- Çilidəki General Avqusto Pinoçet rejimini kəskin tənqid edirdi
Qətli
Olof Palme 1986-cı il fevralın 28-də Stokholmun mərkəzi küçəsi olan Sveaveqendə qətlə yetirilmişdir. Həmin gün o, həyat yoldaşı Lisbet ilə birlikdə gecə yarısı Sveaveqen küçəsində yerləşən "Grand" kinoteatrından evə qayıdırdı. Palme şəhəri tək gəzməyi xoşladığı üçün onlar cangüdənsiz idi. Cütlük Tunnelqatan küçəsi ilə kəsişməyə yaxınlaşdıqda, cütlüyə bir nəfər yaxınlaşır və qəflətən Smith-Wesson markalı tapançadan iki dəfə atəş açır. Bu qətlin üstü hələ də açılmamışdır və müasir İsveç tarixinin ən müəmmalı sirrlərindən biri olaraq qalır. Qətldə əsas şübhəli Christer Pettersson (1947–2004) sayıldı. O, 1989-cu ildə ömürlük həbs cəzasına məhkum edilsədə, lakin sonradan dəlil yetərsizliyi səbəbindən sərbəst buraxıldı. Pettersson dəfələrlə cinayyəti törətdiyini həm təsdiq, həm də təkzib etsə də, onun qətli törətməsini sübut etmək mümkün olmadı.
2020-ci ilin iyun ayında İsveç prokurorluğu Ulof Palmenin qatilinin adını açıqlayıb. Qətldə şübhəli bilinən Stiq Enqstrom adlı şəxs 2000-ci ildə intihar edib. Prokurorluq onun Baş naziri sol görüşlərinə görə öldürdüyünü güman edir. Şübhəliyə qarşı ittiham irəli sürməyin mümkünsüzlüyü səbəbindən cinayət işi bağlanıb. Qətlin baş verdiyi gün həmin ərazidə yerləşən ofisdə ləngiyən “Skandia” sığorta şirkətinin əməkdaşı Stiq Enqstrom o vaxtlar cinayət işinə şahid kimi cəlb edilmişdi.
Maraqlı faktlar
- Olaf Palme SSRİ-yə nəzərdə tutulan rəsmi səfərindən 3 gün əvvəl qətlə yetirilmişdir.
- Palme İsveç silah və hərbi texnikasının ,xüsusən də Nobel Industrier, FFV, Bofors, Ericsson və digər bu kimi iri hərbi-sənaye şirkətlərinin məhsullarının xaricə satılmasının əleyhinə idi
- Rajani Palme Dat - Olaf Palmenin əmisi.
Ədəbiyyatda
- Olof Palme Stiq Larssonun "Əjdaha döyməli qız" əsərində, Anders de la Mottanın trilogiyasında, həmçinin Y.Nesbenin "Qırmızıboyun" kitabında xatırlanır.
Xatirə
- Moskvanın Qərb inzibati rayonunda Olof Palme küçəsi var. Eyni adlı küçə ilə kəsişmədə İsveç səfirliyi yerləşir.
- 1987-ci ildə SSRİ-də Mərkəzi Televiziyada "Olof Palme nəyə görə qətlə yetirildi?" adlı televiziya film-tamaşası səhnələşdirilmişdir (rejissor Marqarita Tyupkina,senari müəllifləri Georgi Zubkov və Andrey Krasilnikov, həmçinin Vyaçeslav Tixonovun, Oleq Yefremov, Evgeniya Uralova, Vladimir Portnov, İon Unguryanunun iştirakı ilə.
- 1987-ci ildə insan haqları müdafiəsi uğrunda fəaliyyətə görə Olof Palme mükafatı təsis edilmişdir.
- Olof Palme "İsveç Modeli" kitabının müəllifidi.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- S Olof J Palme (швед.). 1917.
- Gravsten #3752 Sven Olof Joachim Palme. Sveriges släktforskarförbund.
- "İsveçdə Baş nazir Ulof Palmenin qatilinin adı açıqlandı". 2020-06-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-10.
- Honegger, Barbara. October Surprise. — N.Y.: Tudor Publishing Company, 1989. — P. 216-217, 240 — 323 p. — .
- Henrik Berggren, Underbara dagar framför oss. En biografi över Olof Palme, Stockholm: Norstedts, 2010; p. 659 org/wiki/Rajani_Palme_Dutt#cite_note-0].
Xarici keçidlər
- Olof Palme (1927 - 1986) (türk.)
- Baş naziri kim qətlə yetirdi (rus.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sven Olaf Yoakim Palme isv Sven Olof Joachim Palme 30 yanvar1927 ci il Stokholm 28 fevral 1986 ci il Stokholm isvecli siyasetci Isvec Sosial Demokrat Fehle partiyasinin ISDFP lideri 1969 cu ilden 1986 ci ile qeder iki defe Isvecin bas naziri 1969 cu il 14 oktyabirdan 1976 ci il 8 oktyabrina qeder ve 1982 ci il 8 oktyabrdan 1986 ci il 28 fevrala qeder Olaf PalmeOlof PalmeIsvecin33 cu Bas Naziri14 oktyabr 1969 cu il 8 oktyabr 1976 ci ilMonarxVI Qustav Adolf 15 sentyabr 1973 cu ile qeder XVI Karl Qustav 15 sentyabr 1973 cu ilden EvvelkiErlander Taqe FritofSonrakiFeldin TurbyornIsvecin37 ci Bas Naziri8 oktyabr 1982 ci il 28 fevral 1986 ci ilMonarxXVI Karl QustavEvvelkiFeldin TurbyornSonrakiInqvar KarlsonSexsi melumatlarDogum adi Sven Olof Joachim PalmeDogum tarixi 30 yanvar 1927 1927 01 30 Vefat tarixi 28 fevral 1986 1986 02 28 59 yasinda Vefat sebebi gulle yarasi d Defn yeri Adolf Fredrik kilse qebiristanligi d Milliyyeti isvecPartiya Isvec Sosial Demokrat Fehle PartiyasiTehsili Stokholm Universiteti Kenon KolleciFealiyyeti siyasetciAtasi Hunnar PlameHeyat yoldaslari Lisbet Palme Yelena RennerovaUsaqlari Hoakin Palme Marten PalmeDini Ateistpalmecenter org Vikianbarda elaqeli mediafayllarSosial ve Siyasi BioqrafiyaOlaf Palme 1968 ci il Olof Palme yuxari tebeqeye mexsus muhafizekar luteran ailesinde anadan olub O 1945 1947 ci illerde Isvec ordusunda xidmet edib Isvec ve ABS da huquqsunasliq ve iqtisadci ixtisasi uzre tehsil almisdir 1949 cu ilden SDLPS uzvudur Isvec gencler herekatinin feal uzvlerinden olmusdur 1953 cu ilde Bas nazir Tage Erlanderin katibi islemisdir 1958 ci ilde Riksdaga secilmisdir 1960 ci illerde bir sira dovlet vezifelerini tutmusdur Portfelsiz nazir 1963 1965 Neqliyyat naziri 1965 1967 Tehsil ve medeniyyet naziri 1967 1969 1969 cu ilde SDLPS sedri secilmisdir 1969 1976 ve 1982 1986 ci illerde Bas nazir fasilelerle hokumeti merkez sag liderler idare edir 1976 1978 ve 1979 1982 ci illerde Turborn Feldin ve 1978 1979 cu illerde Olof Ulsten 1976 1986 ci illerde sedr muavini oldugu Sosialist Internasionalinin gorkemlli simasi kimi taninir Sosialist Internationalda Palma Cenubi Afrika Komitesine 1975 1982 rehberlik edirdi 1980 ci ilde o musteqil terksilah ve tehlukesizlik komissiyasini Palme Komissiyasi tesis etmisdir Delhi Altiliginin uzvlerinden biri olmusdur Palme beynelxalq alemde bir nece sebebe gore meshur idi Olof Palme 1960 70 ci illerde ABS nin Vyetnam muharibesinde istirakini keskin tenqid etmisdi 1968 ci ilde Varsava Pakti uzvu olkelerinin qosunlarinin Cexoslovakiya erazisine soxulmasina qarsi cixmis 1979 cu ilde Sovet qosunlarinin Efqanistana girmesini tenqid etmisdir Sovet Ittifaqi ile dost munasibetlerine baxmayaraq Serqi Avropadaki kommunist rejimlerini tenqid edirdi Nuve silahinin yayilmasina qarsi idi Fransisko Franko rejimini keskin tenqid edir Ispan diktatorunu ve onun elaltilarini qanli qatiller adlandirirdi Cenubi Afrika Respublikasindaki Aparteid rejimini tenqid edir ve sert iqtisadi sanksiyalarin tetbiq edilmesini teleb edirdi Felestin Azadliq Teskilatina siyasi ve maliyye desteyi verirdi 1975 ci ilin iyun ayinda Olof Palme Kubaya gelmis ve 1959 cu ilde Batista rejimini devirdiyine gore teriflediyi Fidel Kastro ile gorusmusdu 1984 cu ilin iyununda Palme Serqi Almaniyaya resmi sefer etmis ve orada Erix Honekker ile gorusmusdu Cilideki General Avqusto Pinocet rejimini keskin tenqid edirdiQetliOlof Palme 1986 ci il fevralin 28 de Stokholmun merkezi kucesi olan Sveaveqende qetle yetirilmisdir Hemin gun o heyat yoldasi Lisbet ile birlikde gece yarisi Sveaveqen kucesinde yerlesen Grand kinoteatrindan eve qayidirdi Palme seheri tek gezmeyi xosladigi ucun onlar cangudensiz idi Cutluk Tunnelqatan kucesi ile kesismeye yaxinlasdiqda cutluye bir nefer yaxinlasir ve qefleten Smith Wesson markali tapancadan iki defe ates acir Bu qetlin ustu hele de acilmamisdir ve muasir Isvec tarixinin en muemmali sirrlerinden biri olaraq qalir Qetlde esas subheli Christer Pettersson 1947 2004 sayildi O 1989 cu ilde omurluk hebs cezasina mehkum edilsede lakin sonradan delil yetersizliyi sebebinden serbest buraxildi Pettersson defelerle cinayyeti toretdiyini hem tesdiq hem de tekzib etse de onun qetli toretmesini subut etmek mumkun olmadi 2020 ci ilin iyun ayinda Isvec prokurorlugu Ulof Palmenin qatilinin adini aciqlayib Qetlde subheli bilinen Stiq Enqstrom adli sexs 2000 ci ilde intihar edib Prokurorluq onun Bas naziri sol goruslerine gore oldurduyunu guman edir Subheliye qarsi ittiham ireli surmeyin mumkunsuzluyu sebebinden cinayet isi baglanib Qetlin bas verdiyi gun hemin erazide yerlesen ofisde lengiyen Skandia sigorta sirketinin emekdasi Stiq Enqstrom o vaxtlar cinayet isine sahid kimi celb edilmisdi Maraqli faktlarOlaf Palme SSRI ye nezerde tutulan resmi seferinden 3 gun evvel qetle yetirilmisdir Palme Isvec silah ve herbi texnikasinin xususen de Nobel Industrier FFV Bofors Ericsson ve diger bu kimi iri herbi senaye sirketlerinin mehsullarinin xarice satilmasinin eleyhine idi Rajani Palme Dat Olaf Palmenin emisi EdebiyyatdaOlof Palme Stiq Larssonun Ejdaha doymeli qiz eserinde Anders de la Mottanin trilogiyasinda hemcinin Y Nesbenin Qirmiziboyun kitabinda xatirlanir Olaf Palmenin Stokholmda Adolf Frederik mezarligindaki abidesiSui qesd mekaninda qoyulmus xatire lovhesiXatireMoskvanin Qerb inzibati rayonunda Olof Palme kucesi var Eyni adli kuce ile kesismede Isvec sefirliyi yerlesir 1987 ci ilde SSRI de Merkezi Televiziyada Olof Palme neye gore qetle yetirildi adli televiziya film tamasasi sehnelesdirilmisdir rejissor Marqarita Tyupkina senari muellifleri Georgi Zubkov ve Andrey Krasilnikov hemcinin Vyaceslav Tixonovun Oleq Yefremov Evgeniya Uralova Vladimir Portnov Ion Unguryanunun istiraki ile 1987 ci ilde insan haqlari mudafiesi ugrunda fealiyyete gore Olof Palme mukafati tesis edilmisdir Olof Palme Isvec Modeli kitabinin muellifidi IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 S Olof J Palme shved 1917 Gravsten 3752 Sven Olof Joachim Palme Sveriges slaktforskarforbund Isvecde Bas nazir Ulof Palmenin qatilinin adi aciqlandi 2020 06 10 tarixinde Istifade tarixi 2020 06 10 Honegger Barbara October Surprise N Y Tudor Publishing Company 1989 P 216 217 240 323 p ISBN 0 944276 46 6 Henrik Berggren Underbara dagar framfor oss En biografi over Olof Palme Stockholm Norstedts 2010 p 659 org wiki Rajani Palme Dutt cite note 0 Xarici kecidlerOlof Palme 1927 1986 turk Bas naziri kim qetle yetirdi rus