Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Auqusto Hose Ramon Pinoçet Uqarte (isp. Augusto José Ramón Pinochet Ugarte; 25 noyabr 1915[…], Valparaiso – 10 dekabr 2006[…], Santyaqo) — Çili dövlət və hərbi xadimi, general-kapitan (ordu generalı). 1973-cü il sentyabrın 11-də dövlət çevrilişi yolu ilə prezident Salvador Alyendeni hakimiyyətdən salan hərbi xuntaya rəhbərlik etmiş, 27 iyun-17 dekabr 1974-cü il tarixlərində Çili Millətinin Ali Rəhbəri, 17 dekabr 1974–11 mart 1990-cı il tarixlərində Çilinin prezidenti, 11 sentyabr 1973–11 mart 1998-ci il tarixlərində isə Ali Baş Komandanı olmuşdur.
| Auqusto Hose Ramon Pinoçet Uqarte | |
|---|---|
| Augusto José Ramón Pinochet Ugarte | |
 | |
| 17 dekabr 1974 – 11 mart 1990 | |
| Əvvəlki | Salvador Alyende |
| Sonrakı | |
  | |
| 27 iyun 1974 – 17 dekabr 1974 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum adı | Augusto José Ramón Pinochet Ugarte |
| Doğum tarixi | 25 noyabr 1915[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 10 dekabr 2006[…](91 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | ürək tutması |
| Partiya | |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | hərbi qulluqçu, siyasətçi |
| Atası | Auqusto Pinoçet Vera |
| Anası | Avelina Uqarte Martines |
| Həyat yoldaşı | Lusia İriart |
| Uşaqları | oğulları: Auqusto və Marko Antonio qızları: Lusiya, Jaklin və Veronika |
| Dini | katolisizm |
| Hərbi xidmət | |
| Döyüşlər | |
| | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Erkən həyatı və mənşəyi
Auqusto Pinoçet 25 noyabr 1915-ci ildə Çilinin ikinci böyük şəhəri Valparaisoda dünyaya gəlmişdir. Onun atası Auqusto Pinoçet Vera liman gömrüyündə məmur, anası Avelina Uqarte Martines ev xanımı idi. Gələcək dövlət başçısı 6 uşaqdan ən böyüyü idi. Pinoçet əcdadı mənşəcə olmuş, Latın Amerikasına Fransadan köçmüşdü.
1973-cü il çevrilişi və Prezidentik dövrü
1973-cü ilin avqust ayında, çevrilişdən 18 gün əvvəl nazir olan general Karlos Pratsın yerinə Salvador Alyende tərəfidən Çili silahlı qüvvələrinin brəhbərliyinə gətirildi. Bundan sonra 11 sentyabr 1973-cü idə Prezident Alyendeni hakimiyyətdən saldı. Alyende çevriliş vəfat etdi. Onun ölüm səbəbi isə dəqiq müəyyənləşdirilməmişdir.
Hakimiyyəti ələ keçirən Pinoçetin rəhbərlik etdiyi dörd nəfərlik inqilabi qrup siyasi partiyaların fəaliyyətini dayandırdı. Sosialist müxalifətə qarşı qəddar və qanlı bir hücum başladı. Çevrilişin ilk üç günü içində təxminən 130 min insan həbs edildi. Pinoçetin iqtidarda qaldığı 17 il müddətində isə təxminən 2279 nəfər siyasi səbəblərdən öldürüldü, 1000-dən çox insan itkin düşdü, 30 000 nəfərə qədər insana işgəncə verildi və bir neçə min insan sürgün edildi.
1974-cü iin mart ayında konstitusiyanı ləğv edən inqilabi qrup qeyri-müəyyən bir müddət hakimiyyətdə qalacağını açıqladı. Daha sonra Pinoçet inqilabi qrupun digər üzvlərini müşavir vəzifəsinə endirərək iqtidari öz əlinə aldı. Dekabr ayında prezident vəzifəsinə gəldi. Bir keçid müddətindən sonra vəziyyətin düzələcəyinə ümid edən liberalların ümidi boşa çıxdı. Bu arada müxalifətə göstərdiyi təzyiq beynəlxalq ictimaiyyətdə böyük tənqidə səbəb oldu. Alyende hakimiyyətinin son müdafiə naziri Orlanda Letelier isə böyük ehtimalla onun əmriylə 1976-cı ildə Vaşinqtonda qətlə yetirildi.
Pinoçet Alyende hökumətinin iqtisadi siyasətini ləğv edərək iqtisadi sahədə liberal bir xətt izləməyə başladı. 1975-ci ilin ortalarından etibarən Pinoçet bəzən "neo-liberal", bəzən "sərbəst bazar" olaraq adlandırılan iqtisadi islahatlar həyata keçirməyə başladı. Bu məqsədlə, "Çikaqo uşaqları" kimi tanınan və Çikaqo Universitetində Milton Fridmanın fikirlərinin təsiri altında təhsil almış iqtisadçılarla məsləhətləşdi.
Maraqlı məlumat
- Bir gün Çili diktatoru Pinoçet üst geyimini dəyişdirib kinoteatra getmişdir. Kimsə onu tanımamışdır. Salonda işıqlar söndürülür, film başlayır. Filmin bir səhnəsində Pinoçetin özünü göstərirlər. Zaldaki bütün izləyicilər, ayağa qalxıb alqışlamağa və Pinoçetin xeyirinə təzahüratlar səsləndirməyə başlayılar. Pinoçet bu vəziyyətdən məmnun qalıb, qürurla filmi izləyirdi. Yan tərəfindəki adam əyilərək Pinoçetin qulağına bu sözləri dedi: Dostum, zal mülki polislərlə doludur. Bu şərəfsizə görə özünü asdırmağa dəyməz. Ayağa qalx, sən də alqışla!
İstinadlar
- Augusto Pinochet Ugarte // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- Augusto Pinochet Ugarte // Gran Enciclopèdia Catalana (kat.). Grup Enciclopèdia, 1968.
- http://www.cbsnews.com/stories/2006/12/10/world/main2244102.shtml?source=RSSattr=World_2244102.
- http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/12/10/AR2006121000302.html.
- https://www.cooperativa.cl/noticias/pais/augusto-pinochet/pinochet-un-intelectual-limitado-que-copio-libros-segun-escritor/2013-07-08/075339.html.
- http://www.elmostrador.cl/noticias/pais/2007/01/02/ejercito-causo-quiebra-de-valmoval-para-que-fuera-vendida-a-hijo-de-pinochet/.
- http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/3758403.stm.
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Auqusto Hose Ramon Pinocet Uqarte isp Augusto Jose Ramon Pinochet Ugarte 25 noyabr 1915 Valparaiso 10 dekabr 2006 Santyaqo Cili dovlet ve herbi xadimi general kapitan ordu generali 1973 cu il sentyabrin 11 de dovlet cevrilisi yolu ile prezident Salvador Alyendeni hakimiyyetden salan herbi xuntaya rehberlik etmis 27 iyun 17 dekabr 1974 cu il tarixlerinde Cili Milletinin Ali Rehberi 17 dekabr 1974 11 mart 1990 ci il tarixlerinde Cilinin prezidenti 11 sentyabr 1973 11 mart 1998 ci il tarixlerinde ise Ali Bas Komandani olmusdur Auqusto Hose Ramon Pinocet UqarteAugusto Jose Ramon Pinochet UgarteCilinin 30 cu prezidenti17 dekabr 1974 11 mart 1990EvvelkiSalvador AlyendeSonrakiCili Milletinin Ali Rehberi27 iyun 1974 17 dekabr 1974Sexsi melumatlarDogum adi Augusto Jose Ramon Pinochet UgarteDogum tarixi 25 noyabr 1915 1915 11 25 Dogum yeri Valparaiso CiliVefat tarixi 10 dekabr 2006 2006 12 10 91 yasinda Vefat yeri Santyaqo Santyaqo Metropolitan bolgesi d CiliVefat sebebi urek tutmasiPartiya Herbi diktaturaTehsili Cili Universiteti 1954 1956 Fealiyyeti herbi qulluqcu siyasetciAtasi Auqusto Pinocet VeraAnasi Avelina Uqarte MartinesHeyat yoldasi Lusia IriartUsaqlari ogullari Auqusto ve Marko Antonio qizlari Lusiya Jaklin ve VeronikaDini katolisizmHerbi xidmetDoyusler 1973 Cili herbi cevrilisi Vikianbarda elaqeli mediafayllarErken heyati ve menseyiAuqusto Pinocet 25 noyabr 1915 ci ilde Cilinin ikinci boyuk seheri Valparaisoda dunyaya gelmisdir Onun atasi Auqusto Pinocet Vera liman gomruyunde memur anasi Avelina Uqarte Martines ev xanimi idi Gelecek dovlet bascisi 6 usaqdan en boyuyu idi Pinocet ecdadi mensece olmus Latin Amerikasina Fransadan kocmusdu 1973 cu il cevrilisi ve Prezidentik dovru1973 cu ilin avqust ayinda cevrilisden 18 gun evvel nazir olan general Karlos Pratsin yerine Salvador Alyende terefiden Cili silahli quvvelerinin brehberliyine getirildi Bundan sonra 11 sentyabr 1973 cu ide Prezident Alyendeni hakimiyyetden saldi Alyende cevrilis vefat etdi Onun olum sebebi ise deqiq mueyyenlesdirilmemisdir Hakimiyyeti ele keciren Pinocetin rehberlik etdiyi dord neferlik inqilabi qrup siyasi partiyalarin fealiyyetini dayandirdi Sosialist muxalifete qarsi qeddar ve qanli bir hucum basladi Cevrilisin ilk uc gunu icinde texminen 130 min insan hebs edildi Pinocetin iqtidarda qaldigi 17 il muddetinde ise texminen 2279 nefer siyasi sebeblerden olduruldu 1000 den cox insan itkin dusdu 30 000 nefere qeder insana isgence verildi ve bir nece min insan surgun edildi 1974 cu iin mart ayinda konstitusiyani legv eden inqilabi qrup qeyri mueyyen bir muddet hakimiyyetde qalacagini aciqladi Daha sonra Pinocet inqilabi qrupun diger uzvlerini musavir vezifesine endirerek iqtidari oz eline aldi Dekabr ayinda prezident vezifesine geldi Bir kecid muddetinden sonra veziyyetin duzeleceyine umid eden liberallarin umidi bosa cixdi Bu arada muxalifete gosterdiyi tezyiq beynelxalq ictimaiyyetde boyuk tenqide sebeb oldu Alyende hakimiyyetinin son mudafie naziri Orlanda Letelier ise boyuk ehtimalla onun emriyle 1976 ci ilde Vasinqtonda qetle yetirildi Pinocet Alyende hokumetinin iqtisadi siyasetini legv ederek iqtisadi sahede liberal bir xett izlemeye basladi 1975 ci ilin ortalarindan etibaren Pinocet bezen neo liberal bezen serbest bazar olaraq adlandirilan iqtisadi islahatlar heyata kecirmeye basladi Bu meqsedle Cikaqo usaqlari kimi taninan ve Cikaqo Universitetinde Milton Fridmanin fikirlerinin tesiri altinda tehsil almis iqtisadcilarla meslehetlesdi Maraqli melumatBir gun Cili diktatoru Pinocet ust geyimini deyisdirib kinoteatra getmisdir Kimse onu tanimamisdir Salonda isiqlar sondurulur film baslayir Filmin bir sehnesinde Pinocetin ozunu gosterirler Zaldaki butun izleyiciler ayaga qalxib alqislamaga ve Pinocetin xeyirine tezahuratlar seslendirmeye baslayilar Pinocet bu veziyyetden memnun qalib qururla filmi izleyirdi Yan terefindeki adam eyilerek Pinocetin qulagina bu sozleri dedi Dostum zal mulki polislerle doludur Bu serefsize gore ozunu asdirmaga deymez Ayaga qalx sen de alqisla IstinadlarAugusto Pinochet Ugarte Brockhauz Ensiklopediyasi alm Augusto Pinochet Ugarte Gran Enciclopedia Catalana kat Grup Enciclopedia 1968 http www cbsnews com stories 2006 12 10 world main2244102 shtml source RSSattr World 2244102 http www washingtonpost com wp dyn content article 2006 12 10 AR2006121000302 html https www cooperativa cl noticias pais augusto pinochet pinochet un intelectual limitado que copio libros segun escritor 2013 07 08 075339 html http www elmostrador cl noticias pais 2007 01 02 ejercito causo quiebra de valmoval para que fuera vendida a hijo de pinochet http news bbc co uk 2 hi americas 3758403 stm Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin