Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aparteid, apartheyd (afrik. apartheid; azərb. ayrı yaşamaq) — İrqi ayrı-seçkiliyin ən kəskin formasıdır. Bir qrup əhalinin yaşamaq üçün zəruri olan hər şeydən məhrum edilməsidir. Aparteid genosidi xatırladır və onun bir növüdür. CAR-ın hakim dairələri tərəfindən 20-ci əsr də "ağdərili" olmayan əhaliyə qarşı həyata keçirilən ifrat irqi və milli diskriminasiya və seqreqasiya siyasəti. Aparteidin məqsədi azlıq təşkil edən ağ əhali tərəfindən qeyri-avropalıları istismar etmək və milli-azadlıq mübarizəsinə qarşı güclü maneələr yaratmaq idi. 1910-cu ildə Cənubi Afrika haqqında aktın qəbul olunması Aparteid sisteminin əsasını qoydu. Cənubi Afrika İttifaqında irqçi Millətçi partiya hakimiyyətə gəldikdən sonra (1948) rəsmi dövlət siyasəti kimi tətbiq edildi. 1950–54-cü illərdə seqreqasiyanı kəskinləşdirən bir sıra qanunlar qəbul olundu. 1959-cu ildə qəbul olunmuş "Bantuların özünüidarəsinin inkişafı haqqında qanun"a əsasən Afrika əhalisinin parlamentdə təmsil olunmasına son qoyuldu, bantustanlar yaradıldı. 20-ci əsrin 70-ci illərində Afrika Milli Konqresinin rəhbərliyi altında milli və sosial əsarətə qarşı hərəkat geniş vüsət aldı. BMT dəfələrlə sənədlər qəbul edərək Aparteidi bəşəriyyətə qarşı cinayət kimi qiymətləndirdi. 80-ci illərdə Cənubi Afrikada Aparteidə qarşı hərəkatın dünya ölkələrinin əksəriyyəti tərəfindən dəstəklənməsi yerli hökuməti irqçilik siyasətini yumşaltmağa məcbur etdi. 1990-cı ilin əvvəllərinə qədər CAR-ın hakim dairələri aparteid siyasətini yerli əhaliyə qarşı aparmışdır. 90-cı illərin əvvəllərində CAR-ın prezidenti F. V. de Klerk Aparteidin tədricən ləğvinə başladı. CAR-ın "ağ" əhalisi arasında 1992-ci ildə keçirilən referendumdan və 1994-cü ilin demokratik seçkilərindən sonra Aparteid tamamilə ləğv olundu.
İstinadlar
- Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 1-ci cild: A – Argelander (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2009. səh. 569. ISBN .
Bu məqalə . |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aparteid apartheyd afrik apartheid azerb ayri yasamaq Irqi ayri seckiliyin en keskin formasidir Bir qrup ehalinin yasamaq ucun zeruri olan her seyden mehrum edilmesidir Aparteid genosidi xatirladir ve onun bir novudur CAR in hakim daireleri terefinden 20 ci esr de agderili olmayan ehaliye qarsi heyata kecirilen ifrat irqi ve milli diskriminasiya ve seqreqasiya siyaseti Aparteidin meqsedi azliq teskil eden ag ehali terefinden qeyri avropalilari istismar etmek ve milli azadliq mubarizesine qarsi guclu maneeler yaratmaq idi 1910 cu ilde Cenubi Afrika haqqinda aktin qebul olunmasi Aparteid sisteminin esasini qoydu Cenubi Afrika Ittifaqinda irqci Milletci partiya hakimiyyete geldikden sonra 1948 resmi dovlet siyaseti kimi tetbiq edildi 1950 54 cu illerde seqreqasiyani keskinlesdiren bir sira qanunlar qebul olundu 1959 cu ilde qebul olunmus Bantularin ozunuidaresinin inkisafi haqqinda qanun a esasen Afrika ehalisinin parlamentde temsil olunmasina son qoyuldu bantustanlar yaradildi 20 ci esrin 70 ci illerinde Afrika Milli Konqresinin rehberliyi altinda milli ve sosial esarete qarsi herekat genis vuset aldi BMT defelerle senedler qebul ederek Aparteidi beseriyyete qarsi cinayet kimi qiymetlendirdi 80 ci illerde Cenubi Afrikada Aparteide qarsi herekatin dunya olkelerinin ekseriyyeti terefinden desteklenmesi yerli hokumeti irqcilik siyasetini yumsaltmaga mecbur etdi 1990 ci ilin evvellerine qeder CAR in hakim daireleri aparteid siyasetini yerli ehaliye qarsi aparmisdir 90 ci illerin evvellerinde CAR in prezidenti F V de Klerk Aparteidin tedricen legvine basladi CAR in ag ehalisi arasinda 1992 ci ilde kecirilen referendumdan ve 1994 cu ilin demokratik seckilerinden sonra Aparteid tamamile legv olundu IstinadlarAzerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde 1 ci cild A Argelander 25 000 nus Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2009 seh 569 ISBN 978 9952 441 02 4 Bu meqale qaralama halindadir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin