Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Azərbaycanda intihar —
Arxa plan
Ölkə qanunvericiliyi
| İntihar | Köməkli intihar | Evtanaziya | Cəza |
|---|---|---|---|
| Maddə 125. Özünü öldürmə həddinə çatdırma Təqsirkardan maddi, xidməti və ya sair cəhətdən asılı olmuş zərərçəkmiş şəxsi onunla amansız rəftar etmə, onun ləyaqətini mütəmadi olaraq alçaltma, ona hədə-qorxu gəlmə yolu ilə özünü öldürmə və ya özünü öldürməyə cəhd həddinə çatdırma— üç ildən yeddi ilədək müddətə azadlıqdan məhrum etmə ilə cəzalandırılır. |
Dini fikirlər
VIII əsrdən Azərbaycanda yayılmış İslam dinin müqəddəs kitabında qeyd edilir:
"Ey iman gətirənlər! Qarşılıqlı razılıqla edilən alış-veriş müstəsna olmaqla, bir-birinizin mallarını haqsız bəhanələrlə (haqsız yerə) yeməyin və özünüzü öldürməyin! Həqiqətən, Allah sizə qarşı mərhəmətlidir!" (Ən-Nisa surəsi)
Əbu Hüreyrə başqa bir rəvayətlə Məhəmməd peyğəmbərin belə dediyini nəql edib:
"Özünü boğub intihar edən Cəhənnəmdə də boğar. Özünə bir şey batırmaqla intihar edən həmin şeyi Cəhənnəm atəşində də özünə batırar. Özünü hündür bir yerdən atıb intihar edən Cəhənnəmdə də özünü atar".
Şərqi pravoslav kilsəsinə görə intihar Tanrının fiziki həyat hədiyyəsinin rəddi hesab edilir. Roma-Katolik kilsəsi teologiyasına görə intihar "Öldürməyin" əmrinə zidd olan günahdır.
Statistika
Ölkə statistikası
intihar statistikası | ||||||
| İl | Say | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2008 | 138 | |||||
| 2009 | 165 | |||||
| 2010 | 289 | |||||
| 2011 | 414 | |||||
| 2012 | 482 | |||||
| 2013 | 436 (43-ü intihara cəhd) | |||||
| 2014 | 490 | |||||
| 2015 | 499 | |||||
| 2016 | 507 | |||||
| 2017 | 498 | |||||
| 2018 | 521 | |||||
| 2019 | 316 (ilk 7 ay) | |||||
Ölkədə kəndlərə nisbətən şəhərlərin, əsasən də Bakının intihar payı digər yerlərdən daha çoxdur (2013-cü il məlumatı). Mütəxəssislərə görə rəsmi statistikada qeyd edilən rəqəmlər əslində “daha yüksək” olmalıdır, çünki intihar hadisələri adətən ailələrin açıqlamaq istəmədiyi mövzulardandır.
Psixoloq Elnur Rüstəmova görə insanlar daha çox diqqət cəlb etmək üçün “göstərişli intiharlara” əl atır. Səbəblər ailədaxili konfliktlər, sosial qayğılar və psixoloji xəstəliklərdir. "Sevgi məsələləri"nə görə intihar edənlər barədə psixoloq deyir ki, milli ədəbiyyatda sevgi dastanlarının əksəri “əzablar üzərində qurulub”.
Bakıda "intihar məkanları"na Qız qalası, Xəzər dənizi, misal göstərilə bilər. Yevgeni Paxomovun Qız qalası haqqında dediyi əfsanəyə görə şahın qızı özünü qaladan Xəzər dənizinə ataraq intihar edir. İntiharların qarşısını almaq məqsədilə Qız qalasının müşahidə hissəsinə şüşə divarlar bərkidilib. Belə ki, İçərişəhər Dövlət Tarix-Memarlıq İdarəsinin sifarişi ilə Qız qalası abidəsinin baxış meydançasında şəffaf şüşə konstruksiyası quraşdırılıb. Kənardan görünməyən, eyni zamanda tarixi abidənin xarici görünüşünə xələl gətirməyən konstruksiya 1,4 metr hündürlükdə olmaqla baxış meydançasının kənarları boyu yerləşdirilib və ziyarətçilərə şəhərin mənzərəsini seyr etməyə heç bir maneə yaratmır.
Beynəlxalq siyahılarda
2016-cı il məlumatlarına görə Azərbaycan 183 ölkə arasında 100 min nəfərə düşən intihar hallarına görı 175-ci yerdədir (bir neçə ölkə eyni yeri tuta bilər).
| Ölkələr siyahısında yeri | Ölkə | Hər iki cins | Kişilər | Qadınlar | Kişi-qadın nisbəti |
|---|---|---|---|---|---|
| 3 |  Rusiya | 26.5 | 48.3 | 7.5 | 6.44 |
| 116 |  Türkiyə | 7.2 | 11.3 | 3.2 | 3.53 |
| 123 |  Gürcüstan | 6.7 | 12.3 | 1.9 | 6.47 |
| 138 |  Ermənistan | 5.7 | 10.1 | 2.0 | 5.05 |
| 155 |  İran | 4.0 | 4.9 | 3.1 | 1.58 |
| 175 |  Azərbaycan | 2.6 | 4.3 | 1.0 | 4.3 |
İntihar edənlər və ya cəhd edənlər
Məşhurlar
- Murtuza Muxtarov (1920-ci il)
- Zivər bəy Əhmədbəyov (1925-ci il)
- Məcid ağa Şəkibəyov (1930-ci il, bolşeviklərə təslim olmamaq üçün)
- Mehdi Hüseynzadə (1944-cü il)
- Heydər Hüseynov (1950-ci il, siyasi təqiblərə görə)
- Lətif Səfərov (1963-cü il)
- Fatma Qədri (1968-ci il, depressiya)
- Məsud Əlioğlu (1973-cü il)
- Sərdar Əsəd (1975-ci il]]
- (2013-cü il)
- Dəyanət Rzayev (2017-ci il)
- (2017-ci il)
- Rəşid Səməndər (2020-ci il)
Şübhəli hallar
- Cəfər Cabbarlı (1934-cü il, rəsmi olaraq ürək iflicinə görə ölüb, təzyiqlərə dözməyərək intihar etdiyi Əbdülvahab Yurdsevər tərəfindən iddia edilir)
Ölkədə rezonans doğuranlar
- Fərizə Allahverdiyeva (1990-cı il, Qara Yanvar)
- (İsa Şahmarlı) (2014-cü il, işsizlik, borc və homofobiyaya görə)
- Elina Hacıyeva (2019-cu il, zorbalığa görə)
Terror aktları
- Bakı metrosunda partlayışlar (1994-cü il). Oktay Qurbanov intihar hücumu etmişdir. 14 nəfər həlak olmuş və 49 nəfər yaralanmışdır.
- Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasında terror hadisəsi (2009-cu il). Gürcüstan vətəndaşı Fərda Qədirov 12 nəfəri qətlə yetirdikdən və 13 nəfəri yaraladıqdan sonra intihar etmişdir.
Populyar mədəniyyətdə
Kinematoqrafiyada
- Bir addım. Qarabağ müharibəsində gözlərini itirmiş Yusif intihar etmək qərarına gəlir.
İstinadlar
- "Criminal Code Article 125" (PDF). Government of Azerbaijan. 2019-09-26 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-08-13.
- "Azərbaycanda intihar halları niyə artıb?". 2021-08-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-09-26.
- "2011-ci ilin intihar statistikası". 2019-09-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-09-26.
- "Azərbaycanda niyə intihar edirlər?". 2021-02-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-09-26.
- "İntiharların əsl səbəbləri və çıxış yolları - TƏHLİL". 2021-05-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-09-26.
- Bakı şəhərinin tarixi. Sara Aşurbəyli. Bakı, 2006. səh 145-146
- "Bakının intihar "məkanları"". 2019-09-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-09-27.
- "Suicide rates Data by country". World Health Organization. 2016. 14 April 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 September 2018.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Azerbaycanda intihar Arxa planOlke qanunvericiliyi Intihar Komekli intihar Evtanaziya Cezaqanuni qeyri qanuni qeyri qanuni Madde 125 Ozunu oldurme heddine catdirma Teqsirkardan maddi xidmeti ve ya sair cehetden asili olmus zerercekmis sexsi onunla amansiz reftar etme onun leyaqetini mutemadi olaraq alcaltma ona hede qorxu gelme yolu ile ozunu oldurme ve ya ozunu oldurmeye cehd heddine catdirma uc ilden yeddi iledek muddete azadliqdan mehrum etme ile cezalandirilir Dini fikirler VIII esrden Azerbaycanda yayilmis Islam dinin muqeddes kitabinda qeyd edilir Ey iman getirenler Qarsiliqli raziliqla edilen alis veris mustesna olmaqla bir birinizin mallarini haqsiz behanelerle haqsiz yere yemeyin ve ozunuzu oldurmeyin Heqiqeten Allah size qarsi merhemetlidir En Nisa suresi Ebu Hureyre basqa bir revayetle Mehemmed peygemberin bele dediyini neql edib Ozunu bogub intihar eden Cehennemde de bogar Ozune bir sey batirmaqla intihar eden hemin seyi Cehennem atesinde de ozune batirar Ozunu hundur bir yerden atib intihar eden Cehennemde de ozunu atar Serqi pravoslav kilsesine gore intihar Tanrinin fiziki heyat hediyyesinin reddi hesab edilir Roma Katolik kilsesi teologiyasina gore intihar Oldurmeyin emrine zidd olan gunahdir StatistikaOlke statistikasi Azerbaycanin intihar statistikasiIl Say2008 1382009 1652010 2892011 4142012 4822013 436 43 u intihara cehd 2014 4902015 4992016 5072017 4982018 5212019 316 ilk 7 ay Olkede kendlere nisbeten seherlerin esasen de Bakinin intihar payi diger yerlerden daha coxdur 2013 cu il melumati Mutexessislere gore resmi statistikada qeyd edilen reqemler eslinde daha yuksek olmalidir cunki intihar hadiseleri adeten ailelerin aciqlamaq istemediyi movzulardandir Psixoloq Elnur Rustemova gore insanlar daha cox diqqet celb etmek ucun gosterisli intiharlara el atir Sebebler ailedaxili konfliktler sosial qaygilar ve psixoloji xesteliklerdir Sevgi meseleleri ne gore intihar edenler barede psixoloq deyir ki milli edebiyyatda sevgi dastanlarinin ekseri ezablar uzerinde qurulub Bakida intihar mekanlari na Qiz qalasi Xezer denizi misal gosterile biler Yevgeni Paxomovun Qiz qalasi haqqinda dediyi efsaneye gore sahin qizi ozunu qaladan Xezer denizine ataraq intihar edir Intiharlarin qarsisini almaq meqsedile Qiz qalasinin musahide hissesine suse divarlar berkidilib Bele ki Iceriseher Dovlet Tarix Memarliq Idaresinin sifarisi ile Qiz qalasi abidesinin baxis meydancasinda seffaf suse konstruksiyasi qurasdirilib Kenardan gorunmeyen eyni zamanda tarixi abidenin xarici gorunusune xelel getirmeyen konstruksiya 1 4 metr hundurlukde olmaqla baxis meydancasinin kenarlari boyu yerlesdirilib ve ziyaretcilere seherin menzeresini seyr etmeye hec bir manee yaratmir Beynelxalq siyahilarda 2016 ci il melumatlarina gore Azerbaycan 183 olke arasinda 100 min nefere dusen intihar hallarina gori 175 ci yerdedir bir nece olke eyni yeri tuta biler 100 min nefere dusen olum hallari 2016 ci il Olkeler siyahisinda yeri Olke Her iki cins Kisiler Qadinlar Kisi qadin nisbeti3 Rusiya 26 5 48 3 7 5 6 44116 Turkiye 7 2 11 3 3 2 3 53123 Gurcustan 6 7 12 3 1 9 6 47138 Ermenistan 5 7 10 1 2 0 5 05155 Iran 4 0 4 9 3 1 1 58175 Azerbaycan 2 6 4 3 1 0 4 3Intihar edenler ve ya cehd edenlerMeshurlar Fiqaronun toyu nda Suzanna rolunda Fatma QedriMurtuza Muxtarov 1920 ci il Ziver bey Ehmedbeyov 1925 ci il Mecid aga Sekibeyov 1930 ci il bolseviklere teslim olmamaq ucun Mehdi Huseynzade 1944 cu il Heyder Huseynov 1950 ci il siyasi teqiblere gore Letif Seferov 1963 cu il Fatma Qedri 1968 ci il depressiya Mesud Elioglu 1973 cu il Serdar Esed 1975 ci il 2013 cu il Deyanet Rzayev 2017 ci il 2017 ci il Resid Semender 2020 ci il Subheli hallar Cefer Cabbarli 1934 cu il resmi olaraq urek iflicine gore olub tezyiqlere dozmeyerek intihar etdiyi Ebdulvahab Yurdsever terefinden iddia edilir Olkede rezonans doguranlar Ferize Allahverdiyeva 1990 ci il Qara Yanvar Isa Sahmarli 2014 cu il issizlik borc ve homofobiyaya gore Elina Haciyeva 2019 cu il zorbaliga gore Terror aktlari Baki metrosunda partlayislar 1994 cu il Oktay Qurbanov intihar hucumu etmisdir 14 nefer helak olmus ve 49 nefer yaralanmisdir Azerbaycan Dovlet Neft Akademiyasinda terror hadisesi 2009 cu il Gurcustan vetendasi Ferda Qedirov 12 neferi qetle yetirdikden ve 13 neferi yaraladiqdan sonra intihar etmisdir Populyar medeniyyetdeKinematoqrafiyada Bir addim Qarabag muharibesinde gozlerini itirmis Yusif intihar etmek qerarina gelir Istinadlar Criminal Code Article 125 PDF Government of Azerbaijan 2019 09 26 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 08 13 Azerbaycanda intihar hallari niye artib 2021 08 20 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 09 26 2011 ci ilin intihar statistikasi 2019 09 26 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 09 26 Azerbaycanda niye intihar edirler 2021 02 21 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 09 26 Intiharlarin esl sebebleri ve cixis yollari TEHLIL 2021 05 06 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 09 26 Baki seherinin tarixi Sara Asurbeyli Baki 2006 seh 145 146 Bakinin intihar mekanlari 2019 09 27 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 09 27 Suicide rates Data by country World Health Organization 2016 14 April 2017 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 23 September 2018