Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yaşıl palıd yarpaqbükəni (lat. Tortrix viridana Linnaeus)-Buğumayaqlılar tipinin Pulcuqluqanadlılar dəstəsinin Yarpaqbükənlər fəsiləsinə aid olan növ
| Yaşıl palıd yarpaqbükəni | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Elmi təsnifat | ||||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Ranqsız: Tipüstü: Ranqsız: Ranqsız: Tip: ???: Yaşıl palıd yarpaqbükəni | ||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||
| ||||||
Xarici quruluşu
Yarpaqbükənlər (Tortricidae) fəsiləsinə daxil olan kiçik olçülü kəpənəkdir. İmaqo:
T.viridana yetkin fərdlərinin qanadlarının açıq vəziyyətdə ölçüsü 18–23 mm-dir. Ön qanadları bulanıq-yaşıl, arxa qanadları qəhvəyi-boz və ya bozumtul rəngdə olub üzəri ağımtıl saçaqlıdır.
Pup:
Pupları tünd-boz rəngli, ölçüsü 9–10 mm-dir.Tırtıl:
Tırtıllar kiçik yaşlarında boz rəngli, böyük yaşlara keçdikcə bozumtul-yaşıl rəngdə olur. Böyük yaşlı tırtıllar 15–19 mm uzunluqda olub, bədəni çox uzun tükcüklərə malik çoxsaylı qəhvəyi ziyillərlə örtülmüşdür.
. Tırtıllar təbiətdə mart-aprelin əvvəllərində, tumurcuqların oyanması ilə bir vaxtda görünür.
Yumurta
Yumurtalarının diametri 0,7 mm, forması daha çox dəyirmidir, dorzo-ventral tərəfdən yastılaşmışdır. Yumurtaları yeni qoyulduqda parlaq-sarı, sonradan açıq-qəhvəyi olur.
. T.viridana yumurta mərhələsində qış diapauzası keçirir.
Həyat tərzi
T.viridana – işıq və isti sevən növdür. Onun ilk ocaqları əsasən açıq sahələrdə bitən tək ağaclarda, parklarda, qoruyucu meşə zolaqlarındakı cavan bitkilərdə yaranır. Zərər vermə həddinin yüksək olduğu ərazilər xüsusən magistral yol kənarı yaxın ərazilərdir. T.viridana adətən bitkilərin yeni açilmış uc yarpaqlarını bükərək onlarla qidalanır. Tırtılların inkişafı 20-35 gün çəkir. Bu müddətdə tırtıllar 5 yaş dövrü keçirirlər. Aprelin axırı mayın əvvəlində yarpaqların uc hissəsini qatlayıb torla yapışdırmaqla onun içərisində puplaşırlar. Pupun inkişafı 10-12 gün çəkir. Yetkin fərdlərin uçuşu mayın 1-ci ongünlüyündən başlayır. Kütləvi uçuş 10-15 maya təsadüf edir. Yetkin fərdlər iyunun axırlarına qədər üçürlar. Hər bir dişi fərd qida bitkisi üzərinə 90-120-dək yumurta qoyur. Yumurtaları yarpaq və ya gövdənin hamar olmayan səthlərinə biri-digərinin üzərində olmaqla 2-2 topa şəklində qoyur. İldə 1 nəsil verir. Parazitoidləri: Azərbaycanın şərqində T.viridana-nın təbiətdə 38 növ parazitoid yoluxdurur, bunlar Hymenoptera və Diptera (Tachinidae) nümayəndələridir. Parazi¬toid¬lər arasında Ichneumonidae (8 növ), Eulophidae (8) və Braconidae (11) növləri üstünlük təşkil edir.
Yayılması
Albaniya, Almaniya, Avstraliya, Belçika, Bosniya və Herseqovina, Britaniya, Bolqarıstan, Çexiya, Danimarka, Estoniya, Gürcüstan, Finlandiya, Fransa, Yunanıstan, İran, İrak, İrlandiya, İspaniya, İsveç, İsveçrə, İtaliya, Latviya, Litva, Moldova, Hollandiya, Norveç, Polşa, Portuqaliya, Rumıniya, Rusiya, Slovakiya, Türkiyə, Ukrayna, Azərbaycanda yayılıb. Yaşıl palıd yarpaqbükəninin Azərbaycanın cənub-şərqində 8 cinsə aid 13 növ bitki (Quercus sp., Quercus castaneifolia, Tilia sp., Zelkova carpinifolia, Mespilus sp., Ulmus suberosa, Parrotia persica, Cydonia Mil., Crataegus sp., Caprinus caucasica, Populus hyrcana, Alnus barbata, Rumex confertus) ilə trofik əlaqələrinin olduğu təsdiq edilmişdir.
İstinadlar
- Магеррамова Ш.М. Зеленая дубовая листовертка на юго-востоке Азербайджана (биоэкологические особенности, трофические связи и паразитоиды). Saarbrucken, Deutschland: LAP - Lambert Academic Publishing, 2013, 144 с.
- Maharramova Sh.M. Role of parasitoid complexis in control of Tortrix viridana L. / Proceedings of the Turkish National Congress of Biological Control (4-7 September 2002). Erzurum, Turkey: 2002, p.189-198
- Maharramova Sh.M. Tortrix Moths (Lepidoptera: Tortricidae) feeding on wood-fruit plants in Eastern Azerbaijan / International Caucasian Forestry Symposium, 24-26 October 2013. Artvin, Turkey: 2013, p.641-648
- . 2017-06-02 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-23.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yasil palid yarpaqbukeni lat Tortrix viridana Linnaeus Bugumayaqlilar tipinin Pulcuqluqanadlilar destesinin Yarpaqbukenler fesilesine aid olan novYasil palid yarpaqbukeniElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Ranqsiz IlkagizlilarTipustu TuleyenlerRanqsiz PanarthropodaRanqsiz Tip Bugumayaqlilar Yasil palid yarpaqbukeniBeynelxalq elmi adiTortrix viridana L 1758Sekil axtarisiNCBI 311328Xarici qurulusuYarpaqbukenler Tortricidae fesilesine daxil olan kicik olculu kepenekdir Imaqo T viridana yetkin ferdlerinin qanadlarinin aciq veziyyetde olcusu 18 23 mm dir On qanadlari bulaniq yasil arxa qanadlari qehveyi boz ve ya bozumtul rengde olub uzeri agimtil sacaqlidir pup Pup Puplari tund boz rengli olcusu 9 10 mm dir Tirtil Tirtillar kicik yaslarinda boz rengli boyuk yaslara kecdikce bozumtul yasil rengde olur Boyuk yasli tirtillar 15 19 mm uzunluqda olub bedeni cox uzun tukcuklere malik coxsayli qehveyi ziyillerle ortulmusdur tirtil Tirtillar tebietde mart aprelin evvellerinde tumurcuqlarin oyanmasi ile bir vaxtda gorunur Yumurta Yumurtalarinin diametri 0 7 mm formasi daha cox deyirmidir dorzo ventral terefden yastilasmisdir Yumurtalari yeni qoyulduqda parlaq sari sonradan aciq qehveyi olur yumurta T viridana yumurta merhelesinde qis diapauzasi kecirir Heyat terziT viridana isiq ve isti seven novdur Onun ilk ocaqlari esasen aciq sahelerde biten tek agaclarda parklarda qoruyucu mese zolaqlarindaki cavan bitkilerde yaranir Zerer verme heddinin yuksek oldugu eraziler xususen magistral yol kenari yaxin erazilerdir T viridana adeten bitkilerin yeni acilmis uc yarpaqlarini bukerek onlarla qidalanir Tirtillarin inkisafi 20 35 gun cekir Bu muddetde tirtillar 5 yas dovru kecirirler Aprelin axiri mayin evvelinde yarpaqlarin uc hissesini qatlayib torla yapisdirmaqla onun icerisinde puplasirlar Pupun inkisafi 10 12 gun cekir Yetkin ferdlerin ucusu mayin 1 ci ongunluyunden baslayir Kutlevi ucus 10 15 maya tesaduf edir Yetkin ferdler iyunun axirlarina qeder ucurlar Her bir disi ferd qida bitkisi uzerine 90 120 dek yumurta qoyur Yumurtalari yarpaq ve ya govdenin hamar olmayan sethlerine biri digerinin uzerinde olmaqla 2 2 topa seklinde qoyur Ilde 1 nesil verir Parazitoidleri Azerbaycanin serqinde T viridana nin tebietde 38 nov parazitoid yoluxdurur bunlar Hymenoptera ve Diptera Tachinidae numayendeleridir Parazi toid ler arasinda Ichneumonidae 8 nov Eulophidae 8 ve Braconidae 11 novleri ustunluk teskil edir YayilmasiAlbaniya Almaniya Avstraliya Belcika Bosniya ve Herseqovina Britaniya Bolqaristan Cexiya Danimarka Estoniya Gurcustan Finlandiya Fransa Yunanistan Iran Irak Irlandiya Ispaniya Isvec Isvecre Italiya Latviya Litva Moldova Hollandiya Norvec Polsa Portuqaliya Ruminiya Rusiya Slovakiya Turkiye Ukrayna Azerbaycanda yayilib Yasil palid yarpaqbukeninin Azerbaycanin cenub serqinde 8 cinse aid 13 nov bitki Quercus sp Quercus castaneifolia Tilia sp Zelkova carpinifolia Mespilus sp Ulmus suberosa Parrotia persica Cydonia Mil Crataegus sp Caprinus caucasica Populus hyrcana Alnus barbata Rumex confertus ile trofik elaqelerinin oldugu tesdiq edilmisdir IstinadlarMagerramova Sh M Zelenaya dubovaya listovertka na yugo vostoke Azerbajdzhana bioekologicheskie osobennosti troficheskie svyazi i parazitoidy Saarbrucken Deutschland LAP Lambert Academic Publishing 2013 144 s Maharramova Sh M Role of parasitoid complexis in control of Tortrix viridana L Proceedings of the Turkish National Congress of Biological Control 4 7 September 2002 Erzurum Turkey 2002 p 189 198 Maharramova Sh M Tortrix Moths Lepidoptera Tortricidae feeding on wood fruit plants in Eastern Azerbaijan International Caucasian Forestry Symposium 24 26 October 2013 Artvin Turkey 2013 p 641 648 2017 06 02 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 01 23 Hemcinin bax