Monteneqro coğrafiyası (mont. Црна Гора, Crna Gora) — Avropanın cənub-şərqində, Balkan yarımadasının Adriatik dənizi sahilində yerləşir. Ölkə öz adını ölkənin tarixi mərkəzi olan, Kotor körfəzinin sahilində yerləşən Lovçen dağlarından almışdır (1749 m)
Monteneqro coğrafiyası | |
---|---|
Qitə | Avropa |
Region | Cənubi Avropa |
Koordinatlar | 42°30′ şm.e, 19°18′ şr.u |
Sahə |
|
Sahil xəttinin uzunluğu | 293,5 km |
Sərhədlər | 3736 km |
Ən yüksək nöqtə | 2 534 m Zla Kolata |
Ən alçaq nöqtə | 0 m Adriatik dənizi |
Ən böyük çay | 144 km |
Ən böyük göl | Şkoder gölü |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Sərhədləri, sahil xətti
Ölkənin quru sərhədlərinin uzunluğu 625 km-dir. Monteneqro qərbdən Xorvatiya (25 km), şimal-qərbdən Bosniya və Herseqovina (225 km), şimal-şərqdən Serbiya (124 km), şərqdən Kosovo (79 km), cənub-şərqdən Albaniya (172 km) ilə həmsərhəddir. ilə sərhəddir.
Adriatik dənizində 293,5 km məsafədə sahil xəttinə sahibdir. Sahildən 12 dəniz mili isə onun ərazi sularıdır. Dənizdə 14 adaya sahibdir ki, onlarında ümumi sahəsi 15,6 km-dir. Ölkənin şimal-qərbində 87,3 km² sahəyə malik olan və qurunun 29,6 km daxilinə uzanan Kotor körfəzi vardır. Ölkənin cənubunda Traşte və Jukovas-Luka körfəzləri, həmcinin Trestena-Luka, Yazi-Luka və Mala-Luka körfəzləri vardır. Ölkənin əsas dəniz kurortları Budavn revera adlı sahil zolağında yerləşir.
Relyefi
Ölkə ərazisini 3 regiona bölmək olar: Dağlıq sistemdən ibarət olan şimal-şərq hissə, Adriatik dənizi sahili və Skador gölü ətrafında yerləşən düzən ərazi. Üçüncü regionda ölkənin iri iki şəhərləri olan Podqoritsa və Nikşiç yerləşir.
Ölkə ərazisinin böyük hissəsi Dinar dağları ərazisində yerləşir. Bu dağların ən hündür nöqtəsi olan Boqotov Kuk (2522 m) ölkə ərazisindədir. Ölkənin ən hündür zirvəsi olan Zla Kolata (2534 m) Prokletie dağları massivində yerləşir. Albaniya və Kosovo ilə sərhəddə Prokletie dağları (Şimali-Alban Alpları) uzanır. Buzlaşma dövründə Monteneqro ərazisində olan dağlar daha çox eroziyaya məruz qalmışdır. Ölkənin cənub-qərbində Monteneqro karst platosu yerləşir. Platonun orta hündürlüyü 900 metrdir. Maksimal hündürlüyü isə 1 800 m təşkil edir. Ön dağlığın ən alçaq hissəsi Zeta çayı vadisidir (450 m)
İqlimi
Monteneqronun şimalı mülayim-kontinental, Adriatik dənizi sahilində isə aralıqdənizi iqlimi hakimdir. Sahil ərazisində yay davamlı, isti (23-25 °C) və kifayət qədər quru, qış isə qısa və yumşaq (+3-7 °C) və yağışlı keçir. Dağlıq ərazilərdə mülayim yay (19-25 °C) və soyuq qış müşahidə edilir (−10 - +5 °C). Yağıntılar qışda əsasən qar halında düşür.
Monteneqronundağlıq rayonları avropanın ən çox yağıntı alan hissələrindən biridir. Aralıq dənizi iqlimi hakim olan ərazilərdə yağıntı əsasən qış ayları, dağlıq ərazilərdə isə yay ayları düşür. Yağıntıların miqdarı 500 – 1500 mm arasında dəyişir. əsasən yağış halında düşür. Sahilə yaxın dağlarda yağıntının miqdarı 3000 mm-dir Kotor körfəzi sahilində yerləşən Srkvise şəhərində yağıntının orta illik miqdarı 5 100 mm-dir Monteneqronun şimalında qar qatı 5 ay müddətində qalır. İldə günəşli saatların miqdarı: İqalo — 2386, Ulsin 2700.
İlin 7 ayı ərazidə dəniz suyunun temperaturu 12 - 26 °C arasında dəyişir. Dəniz suyunun şəfaflığı 35 metrdir.
Torpaqları
Monteneqronun əsas özəlliklərindən biri onun sahil torpaqlarının qırmızı olmasıdır. Bu tip torpaqlarda dolomit və əhəng daşı üstünlük təşkil edir. Dağlıq ərazilərin əsas torpaq tipləri:Qonur dağ-meşə torpaqları və Podzol torpaqlar. Ölkənin şərq əraziləri meşə və ot bitkiləri ilə örtülmüşdşür
Tarlaların ölkə ərazisinin 13,7 %, daima taxıl əkilən ərazilər isə 1 % (2005) təşkil edir. Suvarılan torpaqlar yoxdur (2003).
Ekologiya və qorunan əraziləri
Kotor rayonu ərazisində turizmin intensiv inkişafı ilə əlaqədar sahil sularının kirlənməsi göz qabağındadır
Ölkə konsitutsiyasına görə «ekologiya dövləti» statusuna malikdir. Ölkə ərazisinin 8,1 %-ni qorunan ərazilər təşkil edir (o cümlədən Durmitor, Lovçen, Bioqrad dağı və Skadar gölü).
İstinadlar
- Montenegro 2009-08-10 at the Wayback Machine — Britannica Online Encyclopedia
- Montenegro 2009-09-12 at the Wayback Machine — The World Factbook, CIA
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Monteneqro cografiyasi mont Crna Gora Crna Gora Avropanin cenub serqinde Balkan yarimadasinin Adriatik denizi sahilinde yerlesir Olke oz adini olkenin tarixi merkezi olan Kotor korfezinin sahilinde yerlesen Lovcen daglarindan almisdir 1749 m Monteneqro cografiyasiQite AvropaRegion Cenubi AvropaKoordinatlar 42 30 sm e 19 18 sr uSahe 155 sahesine gore yeri 14 026 km 98 5 su 1 5 Sahil xettinin uzunlugu 293 5 kmSerhedler 3736 kmEn yuksek noqte 2 534 m Zla KolataEn alcaq noqte 0 m Adriatik deniziEn boyuk cay 144 kmEn boyuk gol Skoder golu Vikianbarda elaqeli mediafayllarSerhedleri sahil xettiYukseklikden Kotor korfezinde yerlesen Kotor limanina acilan menzere Olkenin quru serhedlerinin uzunlugu 625 km dir Monteneqro qerbden Xorvatiya 25 km simal qerbden Bosniya ve Herseqovina 225 km simal serqden Serbiya 124 km serqden Kosovo 79 km cenub serqden Albaniya 172 km ile hemserheddir ile serheddir Adriatik denizinde 293 5 km mesafede sahil xettine sahibdir Sahilden 12 deniz mili ise onun erazi sularidir Denizde 14 adaya sahibdir ki onlarinda umumi sahesi 15 6 km dir Olkenin simal qerbinde 87 3 km saheye malik olan ve qurunun 29 6 amp nbspkm daxiline uzanan Kotor korfezi vardir Olkenin cenubunda Traste ve Jukovas Luka korfezleri hemcinin Trestena Luka Yazi Luka ve Mala Luka korfezleri vardir Olkenin esas deniz kurortlari Budavn revera adli sahil zolaginda yerlesir RelyefiOlke erazisini 3 regiona bolmek olar Dagliq sistemden ibaret olan simal serq hisse Adriatik denizi sahili ve Skador golu etrafinda yerlesen duzen erazi Ucuncu regionda olkenin iri iki seherleri olan Podqoritsa ve Niksic yerlesir Lovcen dagi Olke erazisinin boyuk hissesi Dinar daglari erazisinde yerlesir Bu daglarin en hundur noqtesi olan Boqotov Kuk 2522 m olke erazisindedir Olkenin en hundur zirvesi olan Zla Kolata 2534 m Prokletie daglari massivinde yerlesir Albaniya ve Kosovo ile serhedde Prokletie daglari Simali Alban Alplari uzanir Buzlasma dovrunde Monteneqro erazisinde olan daglar daha cox eroziyaya meruz qalmisdir Olkenin cenub qerbinde Monteneqro karst platosu yerlesir Platonun orta hundurluyu 900 metrdir Maksimal hundurluyu ise 1 800 m teskil edir On dagligin en alcaq hissesi Zeta cayi vadisidir 450 m Faydali qazintilari Boksit Mis Qurgusun Duz IqlimiSveti Nikola adasi Monteneqronun simali mulayim kontinental Adriatik denizi sahilinde ise araliqdenizi iqlimi hakimdir Sahil erazisinde yay davamli isti 23 25 C ve kifayet qeder quru qis ise qisa ve yumsaq 3 7 C ve yagisli kecir Dagliq erazilerde mulayim yay 19 25 C ve soyuq qis musahide edilir 10 5 C Yagintilar qisda esasen qar halinda dusur Monteneqronundagliq rayonlari avropanin en cox yaginti alan hisselerinden biridir Araliq denizi iqlimi hakim olan erazilerde yaginti esasen qis aylari dagliq erazilerde ise yay aylari dusur Yagintilarin miqdari 500 1500 mm arasinda deyisir esasen yagis halinda dusur Sahile yaxin daglarda yagintinin miqdari 3000 mm dir Kotor korfezi sahilinde yerlesen Srkvise seherinde yagintinin orta illik miqdari 5 100 mm dir Monteneqronun simalinda qar qati 5 ay muddetinde qalir Ilde gunesli saatlarin miqdari Iqalo 2386 Ulsin 2700 Ilin 7 ayi erazide deniz suyunun temperaturu 12 26 C arasinda deyisir Deniz suyunun sefafligi 35 metrdir TorpaqlariBioqrad daglari Monteneqronun esas ozelliklerinden biri onun sahil torpaqlarinin qirmizi olmasidir Bu tip torpaqlarda dolomit ve eheng dasi ustunluk teskil edir Dagliq erazilerin esas torpaq tipleri Qonur dag mese torpaqlari ve Podzol torpaqlar Olkenin serq erazileri mese ve ot bitkileri ile ortulmusdsur Tarlalarin olke erazisinin 13 7 daima taxil ekilen eraziler ise 1 2005 teskil edir Suvarilan torpaqlar yoxdur 2003 Ekologiya ve qorunan erazileriKotor rayonu erazisinde turizmin intensiv inkisafi ile elaqedar sahil sularinin kirlenmesi goz qabagindadir Olke konsitutsiyasina gore ekologiya dovleti statusuna malikdir Olke erazisinin 8 1 ni qorunan eraziler teskil edir o cumleden Durmitor Lovcen Bioqrad dagi ve Skadar golu IstinadlarMontenegro 2009 08 10 at the Wayback Machine Britannica Online Encyclopedia Montenegro 2009 09 12 at the Wayback Machine The World Factbook CIA