Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
V Georgi (gürc. გიორგი V ბრწყინვალე, Georgi V Brtskinvale; 1286, Gürcüstan – 1346) — Baqrationilər sülaləsinə mənsub olan Gürcüstan çarı.
| V Georgi | |
|---|---|
| gürc. გიორგი V ბრწყინვალე | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum adı | გიორგი V ბრწყინვალე |
| Doğum tarixi | 1286 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1346 |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Atası | II Demetre (Gürcüstan çarı) |
| Ailəsi | Baqrationi |
| Dini | Gürcü Ortodoks Kilsəsi, şərqi ortodoks xristianlıq |
| | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Gənclik dövrü
Atası Gürcüstan çarı II Demetre, anası isə Samtsxe hakiminin qızı Nateladır. Atasının 1289-ci ildə Elxanilər tərəfindən edam edilməsindən sonra Samtsxeyə, babası Bekanın yanına göndərildi.
Taxta çıxması
1299-cu ildə Gürcüstan ərazilərinə nəzarət edən Elxani hökmdarı Mahmud Qazan xanın hakimiyyətinə qarşı üsyan qaldıran qardaşı VIII Davidin yerinə taxta çıxarılsa da, hakimiyyəti bütün Gürcüstan ərazisində bərqərar deyildi. Onun hakimiyyəti təkcə Elxanilər tərəfindən qorunan paytaxt Tiflis şəhərində keçərli sayılırdı. İlk hökmdarlıq dövrü sadəcə 3 il çəkdi. 1302-ci ildə çar taxtına böyük qardaşı III Vaxtanq keçdi. Böyük qardaşları VIII David və III Vaxtanqın ölümündən sonra isə taxta VIII Davidin oğlu VI Georgi çıxdı. Lakin VI Georgi gənc yaşında vəfat etdi. Beləliklə, V Georgi 1314-cü ildə yenidən taxta çıxdı. Taxta çıxdıqdan dərhal sonra Elxani hökmdarı Məhəmməd Olcaytuya tabeliyini bildirdi. Bundan sonraki fəaliyyəti isə Gürcüstan torpaqlarını vahid bir mərkəzdə birləşdirmək olmuşdur. 1315-ci ildə Anadoluda Elxanilərə qarşı qalxmış üsyanı yatırmaq üçün göndərilən gürcü qüvvələrinə komandanlıq etmişdir. Bu yürüş gürcü qüvvələrinin Elxanilər üçün qatıldığı sonuncu toqquşma idi.
V Georgi həmçinin 1320-ci ildə Qorini ələ keçirmiş alanları da Gürcüstandan çıxardı.
Monqollarla münasibətlər və müstəqillik
Çar V Georgi Elxani zadəganları arasında böyük nüfuza malik olan Əmir Çoban ilə yaxşı münasibətlərə sahib idi. Əmir Çoban 1327-ci ildə Elxani hökmdarı Əbu Səid tərəfindən edam edildi. V Georgi Əmir Çobanın ölümündən sonra Elxani hakimiyyətinin zəifləməsindən istifadə etdi. O, Elxanilərə xərac ödəməyi dayandırdı və Elxani ordusunu ölkə ərazisindən çıxardı. 1328-ci ildə Elxani hakimiyyətindən qurtulmasının ildönümünü qeyd etdi və bu mərasimlər zamanı ona qarşı çıxan knyazları öldürdü. 1329-cu ildə İmereti çarı özünə tabe etdi. 1334-cü ildə Samtsxeyi çarlığa birləşdirdi. Gürcüstan çarlığını birləşdirdikdən sonra mədəni, sosial və iqtisadi sahələrə diqqət yetirməyə başladı. Elxani hakimiyyəti dövründə istifadə olunan pulları Gürcüstan sikkəsi sayılan "tetri" ilə əvəz etdi. 1325–1338-ci illərdə saraydakı və ölkənin ucqar bölgələrindəki nizamı tənzimləyən iki qanun qəbul etdi.
Xarici əlaqələr
V Georgi dövründə başda Bizans olmaqla Genuya və Venesiya ilə ticarət əlaqələri gücləndirildi. Misirdəki Məmlüklər ilə diplomatik əlaqələr quran V Georgi bunun vasitəsilə Fələstindəki bir çox gürcü pravoslav monastırlarını və kilsələrini bərpa etdirdi.
1330-cu illərdə Osmanlı hökmdarı Orxan Qazinin irəliləməsinə qarşı tədbir almaq üçün bölgəsini ələ keçirdi. 1341-ci ildə Trabzon imperiyasındakı hakimiyyət mübarizəsində Anna Komninanı dəstəklədi və imperatriça kimi taxta oturmasına kömək etdi. Ancaq bir il sonra imperatriça taxtdan salındı.
Ölümü
V Georgi 1346-cı ildə vəfat etdi. Ondan sonra taxta oğlu IX David çıxdı. Kutaisi yaxınlığındakı Gelati monastırında dəfn edildi.
İstinadlar
- ( (gürc.))
- Георгий, грузинские цари // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
- Kalistrat Salia. "History of the Georgian Nation", N. Salia, (1983), p. 231.
- Jonathan Harris, Catherine Holmes, Eugenia Russell. "Byzantines, Latins, and Turks in the Eastern Mediterranean World After 1150 2020-11-27 at the Wayback Machine", (2012), p. 163.
- D. Kldiashvili, History of the Georgian heraldry, Parlamentis utskebani, (1997), p. 35.
Ədəbiyyat
- Ronald Grigor Suny, The Making of the Georgian Nation: 2nd edition (December 1994), Indiana University Press, , s.44
- Lang, D. M. (1955). "Georgia in the Reign of Georgi the Brilliant (1314–1346)". Bulletin of the School of Oriental and African Studies 17 (1): 74–91. [1] 29 Aralık 2009 tarihinde erişilmiştir.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
V Georgi gurc გიორგი V ბრწყინვალე Georgi V Brtskinvale 1286 Gurcustan 1346 Baqrationiler sulalesine mensub olan Gurcustan cari V Georgigurc გიორგი V ბრწყინვალეSexsi melumatlarDogum adi გიორგი V ბრწყინვალეDogum tarixi 1286Dogum yeri GurcustanVefat tarixi 1346Defn yeri Gelati monastiriFealiyyeti siyasetciAtasi II Demetre Gurcustan cari Ailesi BaqrationiDini Gurcu Ortodoks Kilsesi serqi ortodoks xristianliq Vikianbarda elaqeli mediafayllarGenclik dovruAtasi Gurcustan cari II Demetre anasi ise Samtsxe hakiminin qizi Nateladir Atasinin 1289 ci ilde Elxaniler terefinden edam edilmesinden sonra Samtsxeye babasi Bekanin yanina gonderildi Taxta cixmasi1299 cu ilde Gurcustan erazilerine nezaret eden Elxani hokmdari Mahmud Qazan xanin hakimiyyetine qarsi usyan qaldiran qardasi VIII Davidin yerine taxta cixarilsa da hakimiyyeti butun Gurcustan erazisinde berqerar deyildi Onun hakimiyyeti tekce Elxaniler terefinden qorunan paytaxt Tiflis seherinde kecerli sayilirdi Ilk hokmdarliq dovru sadece 3 il cekdi 1302 ci ilde car taxtina boyuk qardasi III Vaxtanq kecdi Boyuk qardaslari VIII David ve III Vaxtanqin olumunden sonra ise taxta VIII Davidin oglu VI Georgi cixdi Lakin VI Georgi genc yasinda vefat etdi Belelikle V Georgi 1314 cu ilde yeniden taxta cixdi Taxta cixdiqdan derhal sonra Elxani hokmdari Mehemmed Olcaytuya tabeliyini bildirdi Bundan sonraki fealiyyeti ise Gurcustan torpaqlarini vahid bir merkezde birlesdirmek olmusdur 1315 ci ilde Anadoluda Elxanilere qarsi qalxmis usyani yatirmaq ucun gonderilen gurcu quvvelerine komandanliq etmisdir Bu yurus gurcu quvvelerinin Elxaniler ucun qatildigi sonuncu toqqusma idi V Georgi hemcinin 1320 ci ilde Qorini ele kecirmis alanlari da Gurcustandan cixardi Monqollarla munasibetler ve musteqillikCar V Georgi Elxani zadeganlari arasinda boyuk nufuza malik olan Emir Coban ile yaxsi munasibetlere sahib idi Emir Coban 1327 ci ilde Elxani hokmdari Ebu Seid terefinden edam edildi V Georgi Emir Cobanin olumunden sonra Elxani hakimiyyetinin zeiflemesinden istifade etdi O Elxanilere xerac odemeyi dayandirdi ve Elxani ordusunu olke erazisinden cixardi 1328 ci ilde Elxani hakimiyyetinden qurtulmasinin ildonumunu qeyd etdi ve bu merasimler zamani ona qarsi cixan knyazlari oldurdu 1329 cu ilde Imereti cari ozune tabe etdi 1334 cu ilde Samtsxeyi carliga birlesdirdi Gurcustan carligini birlesdirdikden sonra medeni sosial ve iqtisadi sahelere diqqet yetirmeye basladi Elxani hakimiyyeti dovrunde istifade olunan pullari Gurcustan sikkesi sayilan tetri ile evez etdi 1325 1338 ci illerde saraydaki ve olkenin ucqar bolgelerindeki nizami tenzimleyen iki qanun qebul etdi Xarici elaqelerV Georgi dovrunde basda Bizans olmaqla Genuya ve Venesiya ile ticaret elaqeleri guclendirildi Misirdeki Memlukler ile diplomatik elaqeler quran V Georgi bunun vasitesile Felestindeki bir cox gurcu pravoslav monastirlarini ve kilselerini berpa etdirdi 1330 cu illerde Osmanli hokmdari Orxan Qazinin irelilemesine qarsi tedbir almaq ucun bolgesini ele kecirdi 1341 ci ilde Trabzon imperiyasindaki hakimiyyet mubarizesinde Anna Komninani destekledi ve imperatrica kimi taxta oturmasina komek etdi Ancaq bir il sonra imperatrica taxtdan salindi OlumuV Georgi 1346 ci ilde vefat etdi Ondan sonra taxta oglu IX David cixdi Kutaisi yaxinligindaki Gelati monastirinda defn edildi Istinadlar gurc Georgij gruzinskie cari Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona v 86 t 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 Kalistrat Salia History of the Georgian Nation N Salia 1983 p 231 Jonathan Harris Catherine Holmes Eugenia Russell Byzantines Latins and Turks in the Eastern Mediterranean World After 1150 2020 11 27 at the Wayback Machine 2012 p 163 D Kldiashvili History of the Georgian heraldry Parlamentis utskebani 1997 p 35 EdebiyyatRonald Grigor Suny The Making of the Georgian Nation 2nd edition December 1994 Indiana University Press ISBN 0 253 20915 3 s 44 Lang D M 1955 Georgia in the Reign of Georgi the Brilliant 1314 1346 Bulletin of the School of Oriental and African Studies 17 1 74 91 1 29 Aralik 2009 tarihinde erisilmistir