Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Əbu Səlim Deysəm ibn İbrahim əl-Kürdi — Saci sərkərdəsi, Azərbaycan hakimi. O, Yusif ibn Divdadın sərkərdələrindən biri idi.
| Deysəm ibn İbrahim əl-Kürdi | |
|---|---|
| fars. دیسم بن ابراهیم کرد | |
Azərbaycan hökmdarı | |
| 935 – 942 | |
| Əvvəlki | Müflih əl-Saci |
| Sonrakı | Mərzban ibn Məhəmməd |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Vəfat tarixi | |
| Atası | İbrahim əl-Kürdi |
| Dini | Xəvaric |
Ləşkərinin hücumu
935-ci ildə Müflih əl-Sacini devirmiş, 938-ci ildə bütün Cənubi Azərbaycanda hakimiyyətini bərqərar etmişdi. Lakin tezliklə Ziyarilərin sərkərdəsi (o, öz ağasından qaçmışdı) Ləşkəri ibn Mərdinin hücumuna məruz qaldı. Ləşkərinin ordusu Deysəmi məğlub edərək onu Azərbaycandan qısa bir müddətə qovdu lakin, təkcə Ərdəbil xalqının müdafiəsinə qalib gələ bilmədi. Taktikanı dəyişib gecə vaxtı Ərdəbilə hücum edən Ləşkəri qala divarlarını açaraq şəhəri ələ keçirdi. Ləşkəri səhəri gün şəhəri tərk edib düşərgəsinə qayıdanda xalq Deysəmi Ərdəbilə yenidən çağırdı, Ləşkəri Muğana qaçdı. Öz oğlu və qardaşını çağıraraq yenidən ordu quran Ləşkəri bir daha Deysəmə hücum edərək məğlub etdi. Deysəm Rəss çayının o tayına keçərək keçidləri bağlayaraq müdafiə olunmağa başladı. Ləşkəri və əsgərli Gilanlı olduqları üçün üzməyi yaxşı bilirdilər. Çayı asanlıqla keçən Ləşkəri üçüncü dəfə Deysəmi qaçmağa məcbur etdi.
Hakimiyyətə qayıdışı
Deysəm bu dəfə yanına qaçdı və ondan kömək tələb etdi. Deysəm Azərbaycanı ələ keçirəndə Vəşmgirin adına xütbə oxumağı və vergi verməyə söz də vermişdi. Ləşkəri Deysəmin geri gələcəyini bilirdi və buna görə də (Məhəmməd ibn Müsafirin qardaşıoğlu) ilə ittifaq bağlayaraq müdafiəni gücləndirdi. Ləşkəri daha sonra Ermənistana hücum edib yağmalayandan sonra oradan Diyarbəkirə qaçmağı planlaşdırırdı. Bundan xəbər tutan Vaspurakan knyazı Xatçik III Qagik gizlincə Ləşkərini öldürtdü. Deysəm hakimiyyətə rahat qayıtdı.
Yenidən hakimiyyəti
Hakimiyyətə qayıdan Deysəm artıq öz adamlarına güvənmirdi, buna görə də Məhəmməd ibn Müsafirin oğullarından biri olan , Bəckəmin keçmiş sərkərdələrindən olan Əli ibn əl-Fəzl və Əsvar ibn Siyaquli kimi şəxsləri öz ətrafına toplamışdı. Onun vəzirlərindən biri olan Əbül Qasim ibn Cəfər isə Salariləri hakimiyyətə gətirməyi düşünürdü. 941-ci ildə Mərzbanın hücumuna məruz qaldı və əsgərlərinin ona xəyanətindən sonra Vaspurakana qaçmalı oldu. Lakin Əbül Qasim Mərzbana da xəyanət edərək Deysəmi geri gətirməyə çalışdı. Deysəm kürdlərdən ibarət ordusu ilə Təbrizdə möhkəmləndi. Mərzban isə deyləmlilərdən ibarət ordusu ilə Ərdəbildə idi. Mərzban Ərdəbildən çıxıb Təbrizi mühasirəyə alanda, Deysəm şəhərdən gizlincə qaçaraq yenidən Ərdəbilə getdi. Əbül Qasim Deysəmə yenidən xəyanət edərək Mərzbanın tərəfinə keçdiyi üçün bu dəfə özünə Əbu Abdullah Məhəmməd ibn Əhməd Nuaymi adlı birini vəzir təyin etdi. Nuaymi ona Mərzbana təslim olmağı təklif etmişdi. Mərzban Deysəmlə barışdı və ona Tarım qalası ilə 30.000 dinar illik maaş bağladı.
Sonrakı dövrlər
Mərzban 948-ci ildə həbs olunandan sonra Vəhsudan Deysəmə ordu verərək Azərbaycanı Büveyhi işğalından azad etmək üçün göndərmişdi. Mərzban həbsdən qurtulan kimi Deysəmə hücum etmiş, Azərbaycanı geri almışdı. Əvvəlcə Bağdada, sonra isə Həmdanilərə qaçan Deysəm, sonuncuların köməyi ilə 956-cı ildə Salması ələ keçirmişdi. Deysəm yenə Vaspurakana qaçdısa da həbs edilərək Mərzbana göndərildi və onun tərəfindən edam olundu.
İstinadlar
- Amedroz, Henry Frederick. (2013). pp. 449-50. The Eclipse of the Abbasid Caliphate (Vol. 4). London: Forgotten Books. (Original work published 1921)
- Yenə orada, səh 179 2016-03-07 at the Wayback Machine
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Ebu Selim Deysem ibn Ibrahim el Kurdi Saci serkerdesi Azerbaycan hakimi O Yusif ibn Divdadin serkerdelerinden biri idi Deysem ibn Ibrahim el Kurdifars دیسم بن ابراهیم کرد Azerbaycan hokmdari935 942EvvelkiMuflih el SaciSonrakiMerzban ibn MehemmedSexsi melumatlarVefat tarixi 957Atasi Ibrahim el KurdiDini XevaricLeskerinin hucumu935 ci ilde Muflih el Sacini devirmis 938 ci ilde butun Cenubi Azerbaycanda hakimiyyetini berqerar etmisdi Lakin tezlikle Ziyarilerin serkerdesi o oz agasindan qacmisdi Leskeri ibn Merdinin hucumuna meruz qaldi Leskerinin ordusu Deysemi meglub ederek onu Azerbaycandan qisa bir muddete qovdu lakin tekce Erdebil xalqinin mudafiesine qalib gele bilmedi Taktikani deyisib gece vaxti Erdebile hucum eden Leskeri qala divarlarini acaraq seheri ele kecirdi Leskeri seheri gun seheri terk edib dusergesine qayidanda xalq Deysemi Erdebile yeniden cagirdi Leskeri Mugana qacdi Oz oglu ve qardasini cagiraraq yeniden ordu quran Leskeri bir daha Deyseme hucum ederek meglub etdi Deysem Ress cayinin o tayina kecerek kecidleri baglayaraq mudafie olunmaga basladi Leskeri ve esgerli Gilanli olduqlari ucun uzmeyi yaxsi bilirdiler Cayi asanliqla kecen Leskeri ucuncu defe Deysemi qacmaga mecbur etdi Hakimiyyete qayidisiDeysem bu defe yanina qacdi ve ondan komek teleb etdi Deysem Azerbaycani ele kecirende Vesmgirin adina xutbe oxumagi ve vergi vermeye soz de vermisdi Leskeri Deysemin geri geleceyini bilirdi ve buna gore de Mehemmed ibn Musafirin qardasioglu ile ittifaq baglayaraq mudafieni guclendirdi Leskeri daha sonra Ermenistana hucum edib yagmalayandan sonra oradan Diyarbekire qacmagi planlasdirirdi Bundan xeber tutan Vaspurakan knyazi Xatcik III Qagik gizlince Leskerini oldurtdu Deysem hakimiyyete rahat qayitdi Yeniden hakimiyyetiHakimiyyete qayidan Deysem artiq oz adamlarina guvenmirdi buna gore de Mehemmed ibn Musafirin ogullarindan biri olan Beckemin kecmis serkerdelerinden olan Eli ibn el Fezl ve Esvar ibn Siyaquli kimi sexsleri oz etrafina toplamisdi Onun vezirlerinden biri olan Ebul Qasim ibn Cefer ise Salarileri hakimiyyete getirmeyi dusunurdu 941 ci ilde Merzbanin hucumuna meruz qaldi ve esgerlerinin ona xeyanetinden sonra Vaspurakana qacmali oldu Lakin Ebul Qasim Merzbana da xeyanet ederek Deysemi geri getirmeye calisdi Deysem kurdlerden ibaret ordusu ile Tebrizde mohkemlendi Merzban ise deylemlilerden ibaret ordusu ile Erdebilde idi Merzban Erdebilden cixib Tebrizi muhasireye alanda Deysem seherden gizlince qacaraq yeniden Erdebile getdi Ebul Qasim Deyseme yeniden xeyanet ederek Merzbanin terefine kecdiyi ucun bu defe ozune Ebu Abdullah Mehemmed ibn Ehmed Nuaymi adli birini vezir teyin etdi Nuaymi ona Merzbana teslim olmagi teklif etmisdi Merzban Deysemle barisdi ve ona Tarim qalasi ile 30 000 dinar illik maas bagladi Sonraki dovrlerMerzban 948 ci ilde hebs olunandan sonra Vehsudan Deyseme ordu vererek Azerbaycani Buveyhi isgalindan azad etmek ucun gondermisdi Merzban hebsden qurtulan kimi Deyseme hucum etmis Azerbaycani geri almisdi Evvelce Bagdada sonra ise Hemdanilere qacan Deysem sonuncularin komeyi ile 956 ci ilde Salmasi ele kecirmisdi Deysem yene Vaspurakana qacdisa da hebs edilerek Merzbana gonderildi ve onun terefinden edam olundu IstinadlarAmedroz Henry Frederick 2013 pp 449 50 The Eclipse of the Abbasid Caliphate Vol 4 London Forgotten Books Original work published 1921 Yene orada seh 179 2016 03 07 at the Wayback MachineHemcinin baxXarici kecidler