Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Uşaqlıq ağzı xərçəngi, serviks xərçəngi, servikal xərçəng bütün dünyadakı qadın xərçəngləri arasında döş və bağırsaq xərçəngindən sonra 3. sıxlıqda görülən xərçəng tipidir. Xərçəngi qadın artıma orqanlarından biri olan (uterus) ağız qismi olan rəhm ağızının (serviks) normal xarici inkişaf nəticəsində yaranan pis xasiyyətli şişinə verilən addır. Ancaq darama testlərini məşhur olaraq istifadə edərək serviks xərçənginin görülmə sıxlığını və bu xərçəngə bağlı ölüm nisbətlərini azaltmaq mümkündür.
| Rəhm ağzı xərçəngi | |
|---|---|
 Normal və anormal hüceyrələrin uşaqlıq boynu xərçəngi və nümunəsi | |
| XBT-10 | C |
| XBT-10-KM | C53.9, C53 |
| XBT-9 | |
| XBT-9-KM | 180.9, 180 |
| OMIM | 603956 |
| DiseasesDB | 2278 |
| MedlinePlus | 000893 |
| eMedicine | med/324 |
| MeSH | D002583 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Uşaqlıq ağzının səthini yaradan hüceyrə təbəqəsinin anormal hüceyrələrə çevrilməsiylə " xərçəng öncülləri" adlanan hüceyrələr meydana gəlir. Xərçəng öncülləri; prekanseröz strukturlardır və erkən müəyyən olunub müalicə edilmədiklərində uşaqlıq ağzı xərçənginə çevrilə bilərlər. Bu dəyişikliklərdən məsul olan əsas faktor, "HPV" olaraq bilinən İnsan papilloma virusudur. Uşaqlıq ağzı xərçəngi ümumiyyətlə orta və orta yaş üstü qadınlarda görülsə də, hər hansı bir yaşda da ortaya çıxa bilər. Uşaqlıq ağzı xərçəngindən qorunmaq üçün İlk cinsi əlaqədən 3 il sonra ginekoloji yoxlanışlar sırasında PAP smear testi edilməsi tövsiyə edilir. 30 yaş üzərində 3 ardıcıl normal PAP test nəticəsindən sonra PAP smear testi 2 −3 ildən bir edilə bilər.
Serviks xərçəngi Dünya üzərində ortalama hər 2 dəqiqədə bir qadının ölümünə səbəb olan və müxtəlif ölkələrdə aparılan işlərdə qadınlarda döş xərçəngindən sonra ən sıx görülən ikinci xərçəngdir..
Risk Faktorları
- HPV infeksiyası (Serviks xərçəngi hadisələrin% 95’ini HPV DNT müsbət tapılmışdır) HPV virusu rəhm ağızına seksual yolla yoluxma mümkündür.
- Erkən yaşda başlayan (16 yaşdan əvvəl) ilk cinsi əlaqə
- Cinsəl partner sayının çoxluğu (qadının çox eşliliği qədər kişinin çox eşliliği da riski artırar)
- Siqaret çəkmək (aktiv və ya passiv)
- Pəhriz (Pəhriz də meyvə və tərəvəz nisbəti az isə serviks xərçəngi riski arta bilər)
- İrq
- Aşağı sosial-iqtisadi səviyyə
- Doğum nəzarət həbi istifadəsi (xüsusilə 5 ildən uzun davamlı istifadə)
HPV infeksiyası
Epidemioloji işlər serviks xərçəngi üçün əsas risk amilinin HPV (insan papilloma virus) infeksiya olduğunu göstərir. Serviks xərçəngi-HPV infeksiya əlaqəsi, ağciyər xərçəngi ilə siqaretin əlaqəsindən daha sıx əlaqədir. Digər tərəfdən HPV infeksiyası son dərəcə geniş yayılmış bir infeksiyadır. Amerika Birləşmiş Ştatları Xəstəlik İdarə Mərkəzi (CDC) məlumatlarına görə dünyada seksual həyatı fəal qadın və kişilərin həyat boyu HPV-ə yoluxma ehtimalı ən azı 50% olduğunu bildirilmişdir. Serviks xərçəngi hadisələrinin demək olar ki, hamısında (99,7%) HPV DNT təcrid edilir. Bununla bərabər serviksteki HPV infeksiyalarının çoxu simptomsuz və müəyyən infeksiyalarının 90%-dən çoxu 2 il içərisinde öz-özünə yox olur. Bu səbəbdən serviks xərçəngi tezliyində azalma HPV infeksiyalarının tanınması, qarşısının alınması və müalicə edilməsi yolu ilə mümkün ola bilər.
Servikal xərçəng adətən HPV-in onkolojik tiplərinin uzun müddətin infeksiya nəticəsində ortaya çıxır. İndiyə qədər 100-dən çox HPV tipi müəyyənləşdirmişdir; Bunlardan onkolojik növlər, servikal xərçəng, ya da vulvar qişada xərçəng qabağı lezyonlara səbəb olur. Cinsi baxımdan fəal, hər qadın servikal xərçəng riski daşıyır. Qadınların yüzdə əlli və ya səksəni HPV infeksiyasına; Bunların 50%-i onkolojik HPV-dir. HPV infeksiyalarının çoxu immun sistem tərəfindən məhv edilir amma, onkolojik HPV tiplərinin səbəb olduğu infeksiya keçməsə servikal xərçəng əmələ gələ biləre.
Əlamətləri
Rəhm ağızı xərçəngində ən sıx görülən əlamət, vaginal qanamadır. Qanama zaman-zaman həddindən artıq ola bilsə da ümumiyyətlə az miqdarda tespit edilə bilər. Cinsəl birləşmə sonrası daha əyani hala gələ bilər. Irəliləmiş xəstəlikdə pis qoxulu vaginal axıntı, sidikdə və ya rektal qanama görülə bilər.
İnkişafı
Normal bir serviks, HPV virusuna məruz qaldıqdan sonra; 3–8 aylıq kürt dövrünü ardından infeksiyaya aid dəyişikliklər göstərir.
- Bu dəyişikliklər özbaşına normala dönə biləcəyi kimi aşağı dərəcəli servikal lezyona da çevrilə bilər.
- Aşağı dərəcəli Servikal lezyonu olan xəstələrin 60% -i 2–3 il içərisində geriləyərək normala dönə biləcəyi kimi 15% -i 3–4 il içərisində digər karsinogenlərdən da təsiriylə, irəliləyərək yüksək dərəcəli servikal lezyona çevrilə bilər.
- Yüksək Dərəcəli Servikal lezyonu olan xəstələrin,% 30–70 qədəri müalicə edilmədikləri təqdirdə 10 il içərisində xərçəngə çevrilə bilər.
- IB; Müayinə əsnasında çılpaq gözlə görülə bilən xərçəng
- IB1: 4 sm-dən daha kiçik xərçəng
- IB2: 4 sm-dən daha böyük xərçəng
- [1] 2019-02-12 at the Wayback Machine Serviks (Rəhim Ağzı) Xərçəngi
- [2] Acibadem A Class Healthcare Services
- Ceyhan M. İnsan papilloma virusu (HPV) aşısı uygulamasında ülkemizde mevcut problemler. ANKEM Derg 2007; 21(Ek 2):102–104. Tam mətin 2016-03-04 at the Wayback Machine (türk. )
- Akhan SE. Ülkemizde servikal kanser epidemiyolojisi ve HPV serotipleri. ankem derg 2007; 21(ek 2):96–98. (türk. )
- Cutts FT, Franceschi S, Goldie S, Castellsague X, de Sanjose S, Garnett G, Edmunds WJ, Claeys P, Goldenthal KL, Harper DM, Markowitz L. Human papillomavirus and HPV vaccines: a review. Bull World Health Organ. 2007 Sep;85(9):719–26. PMID 18026629(ing. )
- Salman N. İnsan papilloma virus aşısı. ANKEM Derg 2007;21(Ek 2):99–101. Tam metin 2017-08-08 at the Wayback Machine(türk. )
- [3] 2019-02-12 at the Wayback Machine Serviks (Rəhim Ağzı) Xərçəngi
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Usaqliq agzi xercengi serviks xercengi servikal xerceng butun dunyadaki qadin xercengleri arasinda dos ve bagirsaq xercenginden sonra 3 sixliqda gorulen xerceng tipidir Xercengi qadin artima orqanlarindan biri olan uterus agiz qismi olan rehm agizinin serviks normal xarici inkisaf neticesinde yaranan pis xasiyyetli sisine verilen addir Ancaq darama testlerini meshur olaraq istifade ederek serviks xercenginin gorulme sixligini ve bu xercenge bagli olum nisbetlerini azaltmaq mumkundur Rehm agzi xercengiNormal ve anormal huceyrelerin usaqliq boynu xercengi ve numunesiXBT 10 C53 XBT 10 KM C53 9 C53XBT 9 180XBT 9 KM 180 9 180OMIM 603956DiseasesDB 2278MedlinePlus 000893eMedicine med 324 MeSH D002583 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Usaqliq agzinin sethini yaradan huceyre tebeqesinin anormal huceyrelere cevrilmesiyle xerceng onculleri adlanan huceyreler meydana gelir Xerceng onculleri prekanseroz strukturlardir ve erken mueyyen olunub mualice edilmediklerinde usaqliq agzi xercengine cevrile bilerler Bu deyisikliklerden mesul olan esas faktor HPV olaraq bilinen Insan papilloma virusudur Usaqliq agzi xercengi umumiyyetle orta ve orta yas ustu qadinlarda gorulse de her hansi bir yasda da ortaya cixa biler Usaqliq agzi xercenginden qorunmaq ucun Ilk cinsi elaqeden 3 il sonra ginekoloji yoxlanislar sirasinda PAP smear testi edilmesi tovsiye edilir 30 yas uzerinde 3 ardicil normal PAP test neticesinden sonra PAP smear testi 2 3 ilden bir edile biler Serviks xercengi Dunya uzerinde ortalama her 2 deqiqede bir qadinin olumune sebeb olan ve muxtelif olkelerde aparilan islerde qadinlarda dos xercenginden sonra en six gorulen ikinci xercengdir Risk FaktorlariSaglam toxumadan xerceng emele gelmesine qeder bas veren mikroskopik deyisikliklerHPV infeksiyasi Serviks xercengi hadiselerin 95 ini HPV DNT musbet tapilmisdir HPV virusu rehm agizina seksual yolla yoluxma mumkundur Erken yasda baslayan 16 yasdan evvel ilk cinsi elaqe Cinsel partner sayinin coxlugu qadinin cox esliligi qeder kisinin cox esliligi da riski artirar Siqaret cekmek aktiv ve ya passiv Pehriz Pehriz de meyve ve terevez nisbeti az ise serviks xercengi riski arta biler Irq Asagi sosial iqtisadi seviyye Dogum nezaret hebi istifadesi xususile 5 ilden uzun davamli istifade HPV infeksiyasi Elektron mikroskopunda HPV in goruntusu Epidemioloji isler serviks xercengi ucun esas risk amilinin HPV insan papilloma virus infeksiya oldugunu gosterir Serviks xercengi HPV infeksiya elaqesi agciyer xercengi ile siqaretin elaqesinden daha six elaqedir Diger terefden HPV infeksiyasi son derece genis yayilmis bir infeksiyadir Amerika Birlesmis Statlari Xestelik Idare Merkezi CDC melumatlarina gore dunyada seksual heyati feal qadin ve kisilerin heyat boyu HPV e yoluxma ehtimali en azi 50 oldugunu bildirilmisdir Serviks xercengi hadiselerinin demek olar ki hamisinda 99 7 HPV DNT tecrid edilir Bununla beraber serviksteki HPV infeksiyalarinin coxu simptomsuz ve mueyyen infeksiyalarinin 90 den coxu 2 il icerisinde oz ozune yox olur Bu sebebden serviks xercengi tezliyinde azalma HPV infeksiyalarinin taninmasi qarsisinin alinmasi ve mualice edilmesi yolu ile mumkun ola biler Servikal xerceng adeten HPV in onkolojik tiplerinin uzun muddetin infeksiya neticesinde ortaya cixir Indiye qeder 100 den cox HPV tipi mueyyenlesdirmisdir Bunlardan onkolojik novler servikal xerceng ya da vulvar qisada xerceng qabagi lezyonlara sebeb olur Cinsi baximdan feal her qadin servikal xerceng riski dasiyir Qadinlarin yuzde elli ve ya sekseni HPV infeksiyasina Bunlarin 50 i onkolojik HPV dir HPV infeksiyalarinin coxu immun sistem terefinden mehv edilir amma onkolojik HPV tiplerinin sebeb oldugu infeksiya kecmese servikal xerceng emele gele bilere ElametleriServikal intraepitelyal agir displazinin CIN3 H amp E boyada histopatolojik goruntus Rehm agizi xercenginde en six gorulen elamet vaginal qanamadir Qanama zaman zaman heddinden artiq ola bilse da umumiyyetle az miqdarda tespit edile biler Cinsel birlesme sonrasi daha eyani hala gele biler Irelilemis xestelikde pis qoxulu vaginal axinti sidikde ve ya rektal qanama gorule biler InkisafiNormal bir serviks HPV virusuna meruz qaldiqdan sonra 3 8 ayliq kurt dovrunu ardindan infeksiyaya aid deyisiklikler gosterir Bu deyisiklikler ozbasina normala done bileceyi kimi asagi dereceli servikal lezyona da cevrile biler Asagi dereceli Servikal lezyonu olan xestelerin 60 i 2 3 il icerisinde gerileyerek normala done bileceyi kimi 15 i 3 4 il icerisinde diger karsinogenlerden da tesiriyle irelileyerek yuksek dereceli servikal lezyona cevrile biler Yuksek Dereceli Servikal lezyonu olan xestelerin 30 70 qederi mualice edilmedikleri teqdirde 10 il icerisinde xercenge cevrile biler IB Muayine esnasinda cilpaq gozle gorule bilen xerceng IB1 4 sm den daha kicik xerceng IB2 4 sm den daha boyuk xerceng 1 2019 02 12 at the Wayback Machine Serviks Rehim Agzi Xercengi 2 Acibadem A Class Healthcare Services Ceyhan M Insan papilloma virusu HPV asisi uygulamasinda ulkemizde mevcut problemler ANKEM Derg 2007 21 Ek 2 102 104 Tam metin 2016 03 04 at the Wayback Machine turk Akhan SE Ulkemizde servikal kanser epidemiyolojisi ve HPV serotipleri ankem derg 2007 21 ek 2 96 98 turk Cutts FT Franceschi S Goldie S Castellsague X de Sanjose S Garnett G Edmunds WJ Claeys P Goldenthal KL Harper DM Markowitz L Human papillomavirus and HPV vaccines a review Bull World Health Organ 2007 Sep 85 9 719 26 PMID 18026629 ing Salman N Insan papilloma virus asisi ANKEM Derg 2007 21 Ek 2 99 101 Tam metin 2017 08 08 at the Wayback Machine turk 3 2019 02 12 at the Wayback Machine Serviks Rehim Agzi Xercengi ol section