Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Babil qülləsi — E.ə. II minilliyin əvvələrində Babilistan dövlətində yerləşən bir qüllədir. Onun varlığı haqqında yəhudi, xristian, islam və başqa mənbələrdə rast gəlinir. Əfsanəyə görə bu qüllə tanrıya çatmaq üçün tikilmişdir.
| Babil qülləsi | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Növü | Motiv (ədəbiyyat) |
| Ölkə | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Dünyanın yeddi möcüzəsindən biri hesab edilən və Babilin asma bağlarında yerləşən Babil qülləsi Tanrı Mardukun adına tikilib Şumerlər göylərə sitayiş edir, göylə yeri birləşdirən müqəddəs ağacın varlığına inanırdılar. Şumerlər yeri göylə birləşdirən bu ağacı təmsil edən və Tanrı dağı adlandırdıqları qülləni bizim dövrümüzdən təxminən 5000 il əvvəl tikiblər.
Qüllə əsasən eni 90 metr, hündürlüyü 90 metr olan 7 mərtəbəli bina idi. Qüllənin ətrafında kahinlərin sarayları, taxıl anbarları, qonaq otaqları və tanrı Mardukun başqa bir məbədi olan Esagilaya gedən liturgik yol var idi.
Babili işğal edən Tikulti-Ninurta, Sarqon, Sanherip və Aşurbanipal qülləni dağıdıb. Babil padşahları Nebupolassar və Navuxodonosor isə qülləni yenidən bərpa edirlər. Bununla belə, e.ə. 479–cu ildə Babili işğal edən Fars kralı Xerkes qülləni dağıdandan sonra bir daha təmir edilməmişdir. Lakin Makedoniyalı İskəndər Babilə gələndə uçuq-sökük qüllə onu heyran etdi və onu bərpa etmək qərarına gəldi. Bu səbəbdən dağıntıları təmizləmək üçün 10.000 nəfəri iki ay işlətdi. Lakin İsgəndər öləndə qüllənin təmiri yarımçıq qaldı.
Yahudi və Xristian mənbələrində
Tanax və Əhdi-Ətiq demək olar ki, eyni olduğundan, Babil bahisi hər iki dində eynidir. Tövratın Yaradılış bölməsində Babil qülləsinin adı çəkilir. Nuhun oğulları Böyük Daşqından sonra Sinarda (Şumer) məskunlaşaraq orada bir şəhər və göyə ucalan bir qüllə tikmək istəyirdilər. Rəvayətə görə, tanrı ona çatmağa çalışan insanların həyasızlığına qəzəblənir və eyni dildə danışan insanların dillərini qarışdıraraq onların bir-birini başa düşməsinə mane olur. Qüllənin dağılması Tövratda deyil, Jubilees və ya Leptogenesis kimi tanınan yəhudi sənədlərində təsvir edilmişdir.
İslam mənbələrində
Quranın rəvayətində Musa , Firon , Karun və Haman, çiy kərpicdən hörülmüş bir qüllə eyni əhvalatda adı çəkilir. Müxtəlif coğrafiyalara və tarixi mənbələrə aid olan bu elementlərin ahəngdarlığını təmin etmək üçün bəzi təfsirçilər qeyd olunan strukturun piramida ola biləcəyini, lakin nə Misir piramidalarının memarlığının bir qülləyə bənzədiyini, nə də tikinti materialının gildən hazırlanmadığını bildirirlər.
- Nəhayət, Firon ailəsi özlərinə düşmən və kədər mənbəyi olacaq o uşağı tapıb götürdülər. Şübhəsiz ki, Firon, (vəziri) Haman və onların əsgərləri səhv edirdilər. (Qaz 8)
- Firon dedi: "Mən sənin üçün məndən başqa tanrı tanımıram. Ey Haman, qoy palçıq üzərində soba yandırım və özümə bir qüllə tikim, bəlkə Musanın tanrısına qalxım, amma mən onun bir yalançı olduğunu düşünürəm”. (Qaz 38)
- Firon dedi: “Ey Haman! Mənə uca bir qüllə tik, bəlkə səmanın yollarına çataram və Musanın tanrısını görərəm, çünki mən onun yalançı olduğuna inanıram”. Beləliklə, onun Firona etdiyi pislik zərif göstərildi və o, haqq yolundan çəkildi. Fironun tələsi tamamilə nəticəsiz qaldı” (Mumin 36-37).
Hekayə Tövratdakı hekayəyə bənzəsə də, Babildə deyil, Musanın dövründə Misirdə baş verir. Firon Hamana deyir ki, özünə gil qüllə tiksin və o, çıxıb Musanın tanrısına baxacaq.
Quranda Babil şəhəri Bəqərə surəsinin 102-ci ayəsində qeyd olunur. Harut və Marut adlı iki mələk Allah tərəfindən insanları sehrlə sınamaq üçün Babilə göndərilir, “ Süleymanın hökmranlığı haqqında şeytanların uydurduqlarına tabe oldular. Lakin Süleyman sehr edərək kafir olmadı. Lakin şeytanlar kafir oldular. Çünki onlar insanlara sehri və Babildə Harut və Marut adlı iki mələyə nazil olanı öyrədirdilər. Halbuki o iki mələk hamıya dedi: Biz ancaq imtahan üçün göndərilmişik, siz haqsız iman gətirməyin və kafir olmayın, demədən heç kimə öyrətə bilməzdilər. Halbuki sehrbazlar Allahın izni olmadan heç kimə zərər verə bilməzlər. Onlar özlərinə fayda verəni deyil, zərər verəni öyrənirlər”.
Yakut əl-Həməvinin əlyazmalarında və Lisan əl- Ərəbdə Babil adı çəkilir. Hekayəyə görə, bütün insanlar küləyə qoşularaq bir yerə toplaşırlar. Babildə Allah tərəfindən insanlara müxtəlif dillər verilir və onlar küləklə gəldikləri yerlərə paylanır.
Daha ətraflı məlumat IX əsr İslam tarixçilərindən olan əl-Təbərinin “ Peyğəmbərlər və şahlar tarixi ” kitabında verilmişdir. Hekayəyə görə Nəmrud Babildə bir qüllə tikdirir. Allah bu qülləni yıxır və o vaxta qədər eyni dildə danışan insanların dilini 72-yə bölür. XIII əsr İslam tarixçisi Əbülfida da eyni hekayəni danışır və əlavə edir ki, İbrahimin əcdadı Huda öz dilini (ivritcə) saxlamağa icazə verilmişdir. Çünki Hud qüllənin tikintisində iştirak etməyib.
Babil sözünün mənşəyi
Akkadca bāb-ilû sözü Tanrının qapısı deməkdir . Şumer dilində eyni mənalı söz Kadingirradır . Əhdi-Ətiqdə Babil sözü Babildir . Bu söz ibranicə Bavel sözündəndir və Əhdi- Ətiqdə "qarışıqlıq" kimi izah olunur.
İstinadlar
- archINFORM (alm.). 1994.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Babil qullesi deqiqlesdirme Babil qullesi E e II minilliyin evvelerinde Babilistan dovletinde yerlesen bir qulledir Onun varligi haqqinda yehudi xristian islam ve basqa menbelerde rast gelinir Efsaneye gore bu qulle tanriya catmaq ucun tikilmisdir Babil qullesiUmumi melumatlarNovu Motiv edebiyyat Olke Babilistan Iraq Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiDunyanin yeddi mocuzesinden biri hesab edilen ve Babilin asma baglarinda yerlesen Babil qullesi Tanri Mardukun adina tikilib Sumerler goylere sitayis edir goyle yeri birlesdiren muqeddes agacin varligina inanirdilar Sumerler yeri goyle birlesdiren bu agaci temsil eden ve Tanri dagi adlandirdiqlari qulleni bizim dovrumuzden texminen 5000 il evvel tikibler Qulle esasen eni 90 metr hundurluyu 90 metr olan 7 mertebeli bina idi Qullenin etrafinda kahinlerin saraylari taxil anbarlari qonaq otaqlari ve tanri Mardukun basqa bir mebedi olan Esagilaya geden liturgik yol var idi Babili isgal eden Tikulti Ninurta Sarqon Sanherip ve Asurbanipal qulleni dagidib Babil padsahlari Nebupolassar ve Navuxodonosor ise qulleni yeniden berpa edirler Bununla bele e e 479 cu ilde Babili isgal eden Fars krali Xerkes qulleni dagidandan sonra bir daha temir edilmemisdir Lakin Makedoniyali Iskender Babile gelende ucuq sokuk qulle onu heyran etdi ve onu berpa etmek qerarina geldi Bu sebebden dagintilari temizlemek ucun 10 000 neferi iki ay isletdi Lakin Isgender olende qullenin temiri yarimciq qaldi Yahudi ve Xristian menbelerindeTanax ve Ehdi Etiq demek olar ki eyni oldugundan Babil bahisi her iki dinde eynidir Tovratin Yaradilis bolmesinde Babil qullesinin adi cekilir Nuhun ogullari Boyuk Dasqindan sonra Sinarda Sumer meskunlasaraq orada bir seher ve goye ucalan bir qulle tikmek isteyirdiler Revayete gore tanri ona catmaga calisan insanlarin heyasizligina qezeblenir ve eyni dilde danisan insanlarin dillerini qarisdiraraq onlarin bir birini basa dusmesine mane olur Qullenin dagilmasi Tovratda deyil Jubilees ve ya Leptogenesis kimi taninan yehudi senedlerinde tesvir edilmisdir Islam menbelerindeQuranin revayetinde Musa Firon Karun ve Haman ciy kerpicden horulmus bir qulle eyni ehvalatda adi cekilir Muxtelif cografiyalara ve tarixi menbelere aid olan bu elementlerin ahengdarligini temin etmek ucun bezi tefsirciler qeyd olunan strukturun piramida ola bileceyini lakin ne Misir piramidalarinin memarliginin bir qulleye benzediyini ne de tikinti materialinin gilden hazirlanmadigini bildirirler Nehayet Firon ailesi ozlerine dusmen ve keder menbeyi olacaq o usagi tapib goturduler Subhesiz ki Firon veziri Haman ve onlarin esgerleri sehv edirdiler Qaz 8 Firon dedi Men senin ucun menden basqa tanri tanimiram Ey Haman qoy palciq uzerinde soba yandirim ve ozume bir qulle tikim belke Musanin tanrisina qalxim amma men onun bir yalanci oldugunu dusunurem Qaz 38 Firon dedi Ey Haman Mene uca bir qulle tik belke semanin yollarina cataram ve Musanin tanrisini gorerem cunki men onun yalanci olduguna inaniram Belelikle onun Firona etdiyi pislik zerif gosterildi ve o haqq yolundan cekildi Fironun telesi tamamile neticesiz qaldi Mumin 36 37 Hekaye Tovratdaki hekayeye benzese de Babilde deyil Musanin dovrunde Misirde bas verir Firon Hamana deyir ki ozune gil qulle tiksin ve o cixib Musanin tanrisina baxacaq Quranda Babil seheri Beqere suresinin 102 ci ayesinde qeyd olunur Harut ve Marut adli iki melek Allah terefinden insanlari sehrle sinamaq ucun Babile gonderilir Suleymanin hokmranligi haqqinda seytanlarin uydurduqlarina tabe oldular Lakin Suleyman sehr ederek kafir olmadi Lakin seytanlar kafir oldular Cunki onlar insanlara sehri ve Babilde Harut ve Marut adli iki meleye nazil olani oyredirdiler Halbuki o iki melek hamiya dedi Biz ancaq imtahan ucun gonderilmisik siz haqsiz iman getirmeyin ve kafir olmayin demeden hec kime oyrete bilmezdiler Halbuki sehrbazlar Allahin izni olmadan hec kime zerer vere bilmezler Onlar ozlerine fayda vereni deyil zerer vereni oyrenirler Yakut el Hemevinin elyazmalarinda ve Lisan el Erebde Babil adi cekilir Hekayeye gore butun insanlar kuleye qosularaq bir yere toplasirlar Babilde Allah terefinden insanlara muxtelif diller verilir ve onlar kulekle geldikleri yerlere paylanir Daha etrafli melumat IX esr Islam tarixcilerinden olan el Teberinin Peygemberler ve sahlar tarixi kitabinda verilmisdir Hekayeye gore Nemrud Babilde bir qulle tikdirir Allah bu qulleni yixir ve o vaxta qeder eyni dilde danisan insanlarin dilini 72 ye bolur XIII esr Islam tarixcisi Ebulfida da eyni hekayeni danisir ve elave edir ki Ibrahimin ecdadi Huda oz dilini ivritce saxlamaga icaze verilmisdir Cunki Hud qullenin tikintisinde istirak etmeyib Babil sozunun menseyiAkkadca bab ilu sozu Tanrinin qapisi demekdir Sumer dilinde eyni menali soz Kadingirradir Ehdi Etiqde Babil sozu Babildir Bu soz ibranice Bavel sozundendir ve Ehdi Etiqde qarisiqliq kimi izah olunur IstinadlararchINFORM alm 1994