Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Zeyid — Azərbaycan Respublikasının Quba rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Buduq bələdiyyəsinin tərkibindədir.
| Zeyid | |
|---|---|
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Rayon | Quba rayonu |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi | 252 (2009) nəfər |
| | |
Tarixi
Zeyid kəndi qədim tarixə malik yaşayış məskənidir. Bu kənd VII əsrin ikinci yarısına kimi "Şəhərgah"adlandırılmışdır və Qaraçayın sol sahilində Qəbələ-Xınalıq-Şamaxı karvan yolunun üzərində yerləşmişdir. Tarixi mənbələrdən məlum olduğuna görə "Peyğənbər salavatullah"ın sağlığında cənnətlik vəd edilən on iki əshabəsindən biri Zeyd İbn əs-Sabah islam dinini yaymaq üçünşimala gəldiyi məlumdur. Çox böyük ehtimalla kəndin sonrakı adı onun adı ilə bağlıdır. Kənd XII əsrin ortalarına kimi Qaraçayın sol sahilində olmuşdur. "Babadilim" baba ilə bağlı əhvalatdan sonra kənd həmin yerdən 5 km məsafədə digər yerə köçmüşdür. Akademik Məşədixanım Nemətin "Azərbaycan pirləri" kitabında göstərir ki, "Babadilim" babanın diri tarixi 1000–1100-cü illərə təsadüf edir. Deməli kəndin köç etməsi məhz XII əsrə təsadüf edir. Bundan sonra kənd üç dəfə yerini dəyişmiş və yeddi yerə bölünmüşdür. Bunlardan beşi Quba və Xaçmaz rayonları ərazisindədir. Zeyid, Aşağı Zeyid, Qacar Zeyid, Qaragicig Zeyid, Ağbil. Kənd hazırkı yerinə XVII əsrin axırı XVIII əsrin əvvəllərində köçmüşdür. 1796-cı il məlumatlarına görə Quba xanlığının Dağıstan mahalına aid 18 kənddən biridir.
Toponimikası
Zeyd oyk., sadə. Quba r-nunun Buduq i.ə.v.-də kənd. Baş Qafqaz silsiləsinin yamacındadır. Yerli əhali kəndin adını seyid sözündən yaranma hesab edir. Həqiqətən də kəndin 6 məhəlləsindən ən qədimi Əmir Seyidlidir. Digər məlumata görə, kəndin adı bəzi türk dillərindəki zəy (sulu yer, bulaqlı yer) sözündən və -/ cəm şək.-sindən ibarət olub, "bulaqlı yer" mənasındadır. Kəndin ərazisində həqiqətən də çoxlu bulaqlar var. Deyilənə görə, Zeyd hələ kənd yaranmamışdan əvvəl həmin yerin adı olmuşdur. Yaşayış məntəqəsi də həmin yerin adını qəbul etmişdir. XIX əsrin ortalarında bu kənddən indiki Quba və Xaçmaz r-nlannın düzən sahəsindəki qışlaqlarda bir neçə məntəqə yaranmışdır: Ağbil Zeyid, Qəcər Zeyid, Aşağı Zeyid, Qaragicig Zeyid, Təzəkənd və s.
Mədəniyyəti
Zeyid kəndində ümumi orta məktəb, klub, kitabxana, qədim tarixə malik məscid mövcuddur. Onu kəndin mömün və xeyirxah adamı olan Hacı Səlim 1846-cı ildə inşa etdirmişdir. Məscid başda imamın durması üçün xüsusi yer ayrilmış, dəhlizdən və üç hücrədən ibarətdir. Üstündəki dörd kitabədəki ərəb əlifbası ilə yazılmış yazılardan aydın olur ki, məscidi Təbriz şəhərindən gətirilmiş üş usta inşa etmişdir. Deyilənlərə görə işlədilən qızıl kərpic at yükü ilə Dərbənd şəhərindən daşınıbmış. Binanın tikintisində aşıq Xaltanlı Tağı da iştirak edibmiş. Məscidin tikintisində ağac və dəmir konstruksiyalardan istifadə edilməmişdir. Tağlı məscid memarlıq baxımından reğionmuzda müstasnalıq təşkil edir. Onu da deyirlər ki, Qonaqkənd-Xaltan yolunun üstündəki iki tağlı körpünü də həmin ustalar tikmişdır. Özünün xeyirxah əməlləriylə nəinki Zeyid, həttda qonşu kəndlərinin də etibarını, hörmətini qazanmış Hacı Səlim isə məscidin tikintisi başa çatandan sonra Məkkəyə ziyarəti zamanı vəfat etmişdir.
Coğrafiyası və iqlimi
Zeyid kəndi dəniz səviyyəsindən 2230 metr yüksəklikdə yerləşir. 2000 h sahəsi var. Şərqdən Buduq, Qırız Dəhnə, cənubdan Rük, Qarxun, şimaldan Cek, Əlik kəndləri ilə həmsərhəddir. Qışı günəşli, quru şaxtalı, yağıntı az olan, yaz ayları nisbətən yağıntılı, yay və payız fəsillərində isə günəşli günlər üstünlük təşkil edir. Təmiz havası, şəfalı bulaqları var.
Əhalisi
Çar Rusiyasının apardığı 1831-ci il siyahıya almasına görə kənddə 57 təsərrüfat, 325 nəfər kişi əhali olmuşdur. Siyahıya alınma rus məmuru Xatyanovski tərəfindən aparılmışdır. Hal-hazırda kənddə 40 ev var, 280 nəfər əhali yaşayır. Kəndin mövcud problemləri(yolsuzluq, içməli su sarıdan əziyyət çəkməsi, iş yerlərinin olmaması və s.) bu qədim yaşayış məskəninin inkişafın ləngidir, kənd cavanlarının başqa şəhərlərə üz tutmasına səbəb olur. Kənd əhalisinin etnik tərkibi Azərbaycan türklərindən ibarətdir. Kənddə Səfərli, Babaylı, Məmmədkərimli, Dərəhli tayfalarından ibarət əhali yaşayır. Xələfli tayfasından kənddə qalan yoxdur. 2009-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən kənddə 252 nəfər əhali yaşayır.
İqtisadiyyatı
Əhalisinin əsas məşğuliyyəti qoyunçuluq, maldarlıq və əsasən arıçılıqdan ibarətdir. Köçəri heyvandarlıq, kartof becərilməsi inkişaf etmişdir. Kənd əhalisi tarixən məşqul olmuşlar. Qədim "ZEYİD" xalısı var. Hal-hazırda toxuculuq sənəti istifadə olunmur.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Azərbaycan Respublikası Quba Rayon İcra Hakimiyyəti
Mənbə
- ARTDA, fond/24, siyahı 1, iş 328
- Salman İbişov. Quba xanlığı: tarixi və azadlıq mücadiləsi.
İstinadlar
- . 2012-01-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-04-04.
- Azərbaycan Toponimlərinin Ensiklopedik Lüğəti. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası. Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu. Şərq-qərb Bakı-2007. səh.427
- Azərbaycan Respublikası Əhalisinin Siyahıyaalınması. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. Bakı-2010. Səh.629
 | Quba rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
 | Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Zeyid Azerbaycan Respublikasinin Quba rayonunun inzibati erazi vahidinde kend Buduq belediyyesinin terkibindedir Zeyid41 10 45 sm e 48 19 44 s u Olke AzerbaycanRayon Quba rayonuTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 252 2009 neferXeriteni goster gizle ZeyidTarixiZeyid kendi qedim tarixe malik yasayis meskenidir Bu kend VII esrin ikinci yarisina kimi Sehergah adlandirilmisdir ve Qaracayin sol sahilinde Qebele Xinaliq Samaxi karvan yolunun uzerinde yerlesmisdir Tarixi menbelerden melum olduguna gore Peygenber salavatullah in sagliginda cennetlik ved edilen on iki eshabesinden biri Zeyd Ibn es Sabah islam dinini yaymaq ucunsimala geldiyi melumdur Cox boyuk ehtimalla kendin sonraki adi onun adi ile baglidir Kend XII esrin ortalarina kimi Qaracayin sol sahilinde olmusdur Babadilim baba ile bagli ehvalatdan sonra kend hemin yerden 5 km mesafede diger yere kocmusdur Akademik Mesedixanim Nemetin Azerbaycan pirleri kitabinda gosterir ki Babadilim babanin diri tarixi 1000 1100 cu illere tesaduf edir Demeli kendin koc etmesi mehz XII esre tesaduf edir Bundan sonra kend uc defe yerini deyismis ve yeddi yere bolunmusdur Bunlardan besi Quba ve Xacmaz rayonlari erazisindedir Zeyid Asagi Zeyid Qacar Zeyid Qaragicig Zeyid Agbil Kend hazirki yerine XVII esrin axiri XVIII esrin evvellerinde kocmusdur 1796 ci il melumatlarina gore Quba xanliginin Dagistan mahalina aid 18 kendden biridir ToponimikasiZeyd oyk sade Quba r nunun Buduq i e v de kend Bas Qafqaz silsilesinin yamacindadir Yerli ehali kendin adini seyid sozunden yaranma hesab edir Heqiqeten de kendin 6 mehellesinden en qedimi Emir Seyidlidir Diger melumata gore kendin adi bezi turk dillerindeki zey sulu yer bulaqli yer sozunden ve cem sek sinden ibaret olub bulaqli yer menasindadir Kendin erazisinde heqiqeten de coxlu bulaqlar var Deyilene gore Zeyd hele kend yaranmamisdan evvel hemin yerin adi olmusdur Yasayis menteqesi de hemin yerin adini qebul etmisdir XIX esrin ortalarinda bu kendden indiki Quba ve Xacmaz r nlannin duzen sahesindeki qislaqlarda bir nece menteqe yaranmisdir Agbil Zeyid Qecer Zeyid Asagi Zeyid Qaragicig Zeyid Tezekend ve s MedeniyyetiZeyid kendinde umumi orta mekteb klub kitabxana qedim tarixe malik mescid movcuddur Onu kendin momun ve xeyirxah adami olan Haci Selim 1846 ci ilde insa etdirmisdir Mescid basda imamin durmasi ucun xususi yer ayrilmis dehlizden ve uc hucreden ibaretdir Ustundeki dord kitabedeki ereb elifbasi ile yazilmis yazilardan aydin olur ki mescidi Tebriz seherinden getirilmis us usta insa etmisdir Deyilenlere gore isledilen qizil kerpic at yuku ile Derbend seherinden dasinibmis Binanin tikintisinde asiq Xaltanli Tagi da istirak edibmis Mescidin tikintisinde agac ve demir konstruksiyalardan istifade edilmemisdir Tagli mescid memarliq baximindan regionmuzda mustasnaliq teskil edir Onu da deyirler ki Qonaqkend Xaltan yolunun ustundeki iki tagli korpunu de hemin ustalar tikmisdir Ozunun xeyirxah emelleriyle neinki Zeyid hettda qonsu kendlerinin de etibarini hormetini qazanmis Haci Selim ise mescidin tikintisi basa catandan sonra Mekkeye ziyareti zamani vefat etmisdir Cografiyasi ve iqlimiZeyid kendi deniz seviyyesinden 2230 metr yukseklikde yerlesir 2000 h sahesi var Serqden Buduq Qiriz Dehne cenubdan Ruk Qarxun simaldan Cek Elik kendleri ile hemserheddir Qisi gunesli quru saxtali yaginti az olan yaz aylari nisbeten yagintili yay ve payiz fesillerinde ise gunesli gunler ustunluk teskil edir Temiz havasi sefali bulaqlari var EhalisiCar Rusiyasinin apardigi 1831 ci il siyahiya almasina gore kendde 57 teserrufat 325 nefer kisi ehali olmusdur Siyahiya alinma rus memuru Xatyanovski terefinden aparilmisdir Hal hazirda kendde 40 ev var 280 nefer ehali yasayir Kendin movcud problemleri yolsuzluq icmeli su saridan eziyyet cekmesi is yerlerinin olmamasi ve s bu qedim yasayis meskeninin inkisafin lengidir kend cavanlarinin basqa seherlere uz tutmasina sebeb olur Kend ehalisinin etnik terkibi Azerbaycan turklerinden ibaretdir Kendde Seferli Babayli Memmedkerimli Derehli tayfalarindan ibaret ehali yasayir Xelefli tayfasindan kendde qalan yoxdur 2009 cu ilin siyahiyaalinmasina esasen kendde 252 nefer ehali yasayir IqtisadiyyatiEhalisinin esas mesguliyyeti qoyunculuq maldarliq ve esasen ariciliqdan ibaretdir Koceri heyvandarliq kartof becerilmesi inkisaf etmisdir Kend ehalisi tarixen mesqul olmuslar Qedim ZEYID xalisi var Hal hazirda toxuculuq seneti istifade olunmur Hemcinin baxQuba rayonuXarici kecidlerAzerbaycan Respublikasi Quba Rayon Icra HakimiyyetiMenbeARTDA fond 24 siyahi 1 is 328 Salman Ibisov Quba xanligi tarixi ve azadliq mucadilesi Istinadlar 2012 01 11 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 04 04 Azerbaycan Toponimlerinin Ensiklopedik Lugeti Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasi Nesimi adina Dilcilik Institutu Serq qerb Baki 2007 seh 427 Azerbaycan Respublikasi Ehalisinin Siyahiyaalinmasi Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi Baki 2010 Seh 629 Quba rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Kend ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin