Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Serqo Orjonikidze adına Suvorov Ordenli Qırmızı Bayraqlı 77-ci atıcı Simferopol Diviziyası — II Dünya Müharibəsi və müharibədən sonrakı dövrdə SSRİ Silahlı Qüvvələrinin Azərbaycanda yaradılmış hərbi birləşməsi.
| 77-ci atıcı diviziya | |
|---|---|
| 77-я стрелковая дивизия | |
 | |
| Növü | Atıcı |
| Yaranma tarixi | 19 oktyabr 1942-ci il — 4 iyun 1957-ci il |
| Ölkə | SSRİ |
| Daxildir | Quru qoşunları |
| Ləqəbi | "Simferopol diviziyası" |
| Müharibələr | İkinci Dünya Müharibəsi |
| Döyüşlər | İkinci Dünya Müharibəsi 1942—1943: Qafqaz döyüşü 1943: Donbas əməliyyatı |
| Fərqlənmə nişanları |   Suvorov Ordeni |
| Komandanlıq | |
| Məşhur komandirləri | Heybət Heybətov, Tərlan Əliyarbəyov, |
Tarix
Diviziya Azərbaycan SSR-də yaradılmışdır.
Döyüş yolu
Müntəzəm ordunun tərkibində 19 oktyabr 1942-ci ildən 24 yanvar 1944-cü ilədək, 25 fevral 1944-cü ildən 20 may 1944-cü ilədək və 1944-cü il iyulun 1-dən 1945-ci il mayın 9-dək fəaliyyət göstərmişdir.
Qafqaz Cəbhəsi
1942-ci il noyabrın 20-də diviziya 58-ci Ordunun tərkibinə daxil edilmiş və dekabrın 31-də dəmir yolu ilə İşyorskaya stansiyası ərazisinə köçürülür. Oradan qısa müddətdə Mozdok, Mineralnıye Vodı, Stavropol, Tixoretskdən Novo-Nikolayevskə qədər 850 km məsafəni əhatə edən 37 günlük yürüşə başladı. 1943-cü il fevralın 14-də sonuncu yaşayış məntəqəsi olan Lebedi uğrunda döyüşə girdi. 1943-cü il fevralın 19-da Lebedi qəsəbəsi tamamilə almanlardan təmizləndi, amma qarşıda yeni bir vəzifə Vasilçenkovo xoturunu almaq dururdu. Fevralın 22-dək davam edən xotor uğrunda gedən döyüşlərdə, şəxsən hücuma rəhbərlik edən diviziya komandiri Anatoli Mixayloviç Kaşkin həlak oldu.
1943-cü il yanvarın 1-dən iyunun 20-dək diviziyada 594 nəfər mükafata layiq görüldü. 1943-cü ilin yaz-yay aylarında diviziya Azərbaycandan 1500 döyüşçü və komandirdən ibarət dəstək aldı.
1943-cü il iyunun 23-də Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Soveti, Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi diviziyaya təbrik məktubu göndərdi.
Krımda döyüşlər
1943-cü il avqustun 31-də 77-ci atıcı diviziyası Şimali Qafqazdakı hərbi əməliyyatları başa çatdırır və sentyabrın 18-də 4-cü Ukrayna Cəbhəsinin 44-cü Ordusunun 63-cü korpusunun tərkibinə daxil edilir. Sentyabrın 30-da diviziya Neydorf-Vişnevski-Novolyubimovka xəttində düşmənin müdafiəsini yararaq iki düşmən piyada batalyonunu, 5 artilleriya və minaatan batareyasını məhv edir. 45 gün davam edən döyüşdə düşmən 300 km-dən çox geri atılır. Bu dövr ərzində diviziyanın döyüşçüləri almanların beş piyada alayını dağıdıb, 38 tank, 5 zirehli maşın və 210 artilleriya batareyasını məhv edirlər.
77-ci atıcı diviziyası Krımın almanlardan azad edilməsində iştirak etmişdir. Ümumi hücumun üçüncü günündə, Tomaşevsk rayonunda 19-cu Tank Korpusu ilə birlikdə, diviziya almanlara güclü zərbə vuraraq, mühüm dəmir yolu qovşağının yerləşdiyi Cankoyu Vermaxt qüvvələrindən təmizlədi. Bununla Simferopola daha bir hücum üçün Sovet hərbi birləşmələrinə yol açıldı. Diviziya bir neçə gün ərzində Suran-Barın, Maryanovka və Ekaterinovka yaşayış məntəqələri uğrunda ağır döyüşlər apardı. Bu döyüşdə 5 min düşmən əsgər və zabiti məhv edildi, 29 silah, 25 maşın və hərbi texnika ilə 50 vaqon ələ keçirildi.
1944-cü il aprelin 13-də 77-ci atıcı diviziya, Qırmızı Ordunun digər birləşmələri və hissələri ilə birlikdə indiki hava limanından irəliləyərək minə yaxın alman əsir götürərək Simferopolu düşməndən azad etdi.
SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin qərarı ilə hərbi birləşməyə "Simferopol diviziyası" fəxri adı verildi. Diviziyanın 613 döyüşçü və komandiri SSRİ-nin orden və medallarına layiq görüldü.
1944-cü il may ayının 7-də saat 7.30-da 77-ci atıcı diviziya hücumla Sevastopolun "açarı" — Sapun-dağı ələ keçirdi. Diviziyanın döyüşçüsü Əbdüləziz Qurbanov hücum zamanı düşmən atəşi altında zirvəyə qalxaraq Sapun-dağın üzərinə Qırmızı Bayraq sancdı.
77-ci diviziya Sevastopola ilk girənlərdən biri oldu. 1944-cü il mayın 7-də və 8-də diviziyanın 105 və 276-cı alayları şəhərin kənarında düşmənin inadkar müqavimətini qıraraq Malaxov Kurqanını ələ keçirdilər. Mayın 9-da 324-cü alayVermaxt hissələrini dəmiryol stansiyasından çıxartdı, şəhər mərkəzini azad etdi və əsas qüvvələr gələnə qədər ələ keçirilmiş mövqeləri qorudu.
Krımdakı döyüşdə diviziya almanların 3 min nəfər canlı qüvvəsini məhv etdi və Vermaxtın 1652 əsgər və zabitini əsir götürdü. Sapun-dağına hücum və Sevastopolun azad edilməsinə görə diviziya II dərəcəli Suvorov ordeni ilə təltif edildi. Diviziya komandiri Rodionov 16 may 1944-cü il tarixində SSRİ Silahlı Qüvvələri Rəyasət Heyətinin fərmanı ilə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adına layiq görüldü. Onun şəxsi əşyaları hələ də Sevastopoldakı "Sapun-dağa hücum" dioramının ekspozisiya salonunun vitrinlərindən birində saxlanılır.
Baltik cəbhəsi
1944-cü ilin iyulunda 51-ci Ordunun tərkibində dviziya Baltikyanı ölkələrə gəldi. İyulun 29-da 77-ci diviziya almanlarla döyüşə girdi və Bauskanın cənubundakı mövqelərə çatdı. 1944-cü ilin avqustunda 51-ci Ordunun bir hissəsi olaraq, Dobele bölgəsində düşmənə ağır zərbələr vurdu. İki həftəlik müdafiə döyüşlərində diviziya Vermaxtın 12-ci tank dviziyasının 31 hücumunu dəf etdi, 178 tankı və özüyeriyən silahları məhv etdi və almanların iki piyada alayını dağıtdı. Bir ay ərzində döyüşlərdə fərqlənən 587 əsgər və diviziya zabiti SSRİ-nin orden və medallarına layiq görüldü.
1945-ci ilin yanvar-fevral aylarında 77-ci diviziya, Baltik sahillərində və Şimal-Şərqi Prussiyada Vermaxt qüvvələri ilə döyüşdü. Təkcə fevral ayının birinci yarısında diviziya 17 düşmən hücumunu dəf edərək, 1300-dən çox düşmən əsgər və zabitini sıradan çıxardı.
77-ci diviziya müharibəni Kurlandiyada bitirdi. 1945-ci il mayın 8-də Dzintari bölgəsində Vermaxt qüvvəlləri silahlarını ataraq 77-ci diviziyanın döyüş birləşmələrinə təslim oldular.
Müharibədən sonra
Müharibə vaxtı diviziya 25 ay döyüş meydanlarında keçirərək, Qafqazdan Baltikyanı ölkələrə qədər uzun döyüş yolu qət etdi. Bu müddət ərzində Vermaxtın 50 mindən çox əsgər və zabiti məhv edilmiş və əsir alınmış, 255 tank, 938 sursat, 859 pulemyot, 383 minaatan məhv edilmişdi. Təxminən 4 min vaqon, 2344 motorlu nəqliyyat vasitəsi, 30 min tüfəng və pulemyot, 360 maşın, 8 təyyarə hərbi qənimət olaraq ələ keçirilmişdi. Diviziyanın şəxsi heyəti on dəfə Ali Baş Komandandan təşəkkürnamə almışdı. Müharibə illərində diviziyanın əsgər və zabitlərindən 11237 nəfəri orden və medallarla təltif edilmiş, 8 nəfər isə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adına layiq görülmüşdür.
Müharibədən sonra Ural Hərbi Dairəsinə köçürüldü. 1946-cı ilin iyul ayında 4-cü fərdi atıcı briqadası səviyyəsinə endirildi. 1953-cü ilin oktyabr ayından etibarən 77-ci atıcı diviziyası bazasında yenidən quruldu, 1957-ci ilin iyun ayında 126-cı motoatıcı diviziyasına çevrildi.
Döyüş heyəti
- 105-ci atıcı alay
- 276-cı atıcı alay
- 324-cü atıcı alay
- 239-cu artilleriya alayı (20.9.1942-ci ilə qədər)
- 796-cı artilleriya polku (20.9.1942-ci ilə qədər)
- 197-ci fərdi tank əleyhinə qırıcı divizion
- 502-ci fərdi zenit artilleriya divizionu
- 351-ci minamyot divizionu
- 458-ci kəşfiyyat taboru
- 41-ci sapyor batalyonu
- 136-cı fərdi rabitə batalyonu
- 85-ci artilleriya divizionu
- 73-cü tibb-sanitar batalyonu
- 140-cı avtonəqliyyat taboru
- 7-ci sahə çörəkxanası
- 77-ci artilleriya diviziyonu emalatxanası
- 207-ci sahə poçt stansiyası
- Dövlət bankının 235-ci sahə bilet şöbəsi
Komandirlər
77-ci atıcı diviziya
- Buşev Sergey Mixayloviç, polkovnik, 10.19.1942–11.20.1942
- Tatarçevski, Pyotr Mixayloviç, podpolkovnik, 11.21.1942–01.18.1943
- Kaşkin Anatoli Mixayloviç, polkovnik, 01.19.1943–02.19.1943 (döyüşdə ölüb)
- Çornıy Stepan Makaroviç, polkovnik, 02.22.1943–03.28.1943
- Kudinov Serafim Pavloviç, polkovnik, 03.29.1943–06.19.1943
- Qorpişenko Pavel Nikolaeviç, polkovnik, 06.20.1943–11.28.1943
- Sivankov Aleksey İvanoviç, polkovnik, 11.29.1943–02.12.1944
- Rodionov Aleksey Pavloviç, polkovnik, 05.17.1944-cü ildən general-mayor, 02.13.1944–07.1946
Fərqlənən döyüşçüləri
- Abdulayev Abdurahman Yagyaeviç — Sovet İttifaqı Qəhrəmanı.
- Atamanovski Pyotr Yefimoviç — Sovet İttifaqı Qəhrəmanı.
- Borşik İvan Vladimiroviç — Sovet İttifaqı Qəhrəmanı.
- Elisov Pavel Aleksandroviç — Sovet İttifaqı Qəhrəmanı.
- Zagorulko Dmitri Sergeeviç — Sovet İttifaqı Qəhrəmanı
- Pobedinski Nikifor Fedoroviç, starşina, 324-cü piyada alayının komandir müavini.
- Rodionov, Aleksey Pavloviç — Sovet İttifaqı Qəhrəmanı.
- Ağadadaş Səmədov — 2-ci və 3-cü dərəcəli Şöhrət ordeni, "İgidliyə görə" medalı, I dərəcəli Vətən Müharibəsi ordeni ilə təltif edilmişdir.
- Toropkin Aleksey Georgiyeviç — Sovet İttifaqı Qəhrəmanı.
- Çakryan, Harutyun Khachikovich — Sovet İttifaqı Qəhrəmanı.
Xatirə
- 1974-cü ildə Sapun dağda 77-ci diviziyanın əsgərlərinin şərəfinə xatirə kompleksi (heykəltaraş Ö. Q. Eldarov, memarlar F. B. Seyidzadə, R. M. Şərifov, mühəndis Yu. D. Dubnov) ucaldılmışdır.
- Diviziyanın adı Simferopolun Qələbə Meydanındakı Simferopolu azad edənlərə qoyulmuş tank abidəsi yaxınlığındakı xatirə lövhəsində həkk edilmişdir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Калашников К. А., Додонов И. Ю. Высший командный состав Вооружённых сил СССР в послевоенный период. Справочные материалы (1945–1975). Том 4. Командный состав Сухопутных войск (армейское и дивизионное звенья). Часть первая. — Усть-Каменогорск: "Медиа-Альянс", 2019. — 428 с. — . — С.153–155.
- Позднее, в феврале 1965 года, 126-я мотострелковая дивизия переименована в 34-ю мотострелковую дивизию.
- "Перечень № 5 стрелковых, горнострелковых, мотострелковых и моторизованных дивизий, входивших в состав действующей армии в годы Великой Отечественной войны 1941—1945 гг". 2013-03-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-12-23.
- Кавалеры ордена Славы трёх степеней. Краткий биографический словарь — М.: Военное издательство,2000.
Ədəbiyyat
- Багиров Н. Т., Джавадов У. А., Зейналов Р. Э., Фельдман Ф. Г., Харченко М. О. "77-я Симферопольская. Краткая история." Баку. 1981 год. Второе издание.
- Калашников К. А., Додонов И. Ю. Высший командный состав Вооружённых сил СССР в послевоенный период. Справочные материалы (1945–1975). Том 4. Командный состав Сухопутных войск (армейское и дивизионное звенья). Часть первая. — Усть-Каменогорск: "Медиа-Альянс", 2019. — 428 с. — . — С.153–155.
- Гречко А. А. Битва за Кавказ. — М.: Военное издательство, 1967. — 424 с.
- Горшков С. Г. На южном приморском фланге (осень 1941 г. — весна 1944 г.). — М.: Воениздат, 1989. — 286 с. — .
Xarici keçidlər
- Suvorov Ordenli Qırmızı Bayraqlı 77-ci atıcı Simferopol Diviziyası (rus.)
- Suvorov Ordenli Qırmızı Bayraqlı 77-ci atıcı Simferopol Diviziyasının osetin əskərlərinin Krımın azad edilməsində göstərdikləri şücaət və qəhrəmanlığı… http://nashasreda.ru/voiny-osetiny-v-boyax-za-osvobozhdenie-kryma/ (rus.)
- Sevastopolda Azərbaycan əsgərlərinin abidəsini bərpa etməyə başladılar (rus.)
- Qrılyev A. N. "Dnepr—Karpatlar—Krım" (rus.)
- Sevastopolda Azərbaycan əsgərlərinin abidəsini təhqir edən vandallar həbs edildilər (rus.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Serqo Orjonikidze adina Suvorov Ordenli Qirmizi Bayraqli 77 ci atici Simferopol Diviziyasi II Dunya Muharibesi ve muharibeden sonraki dovrde SSRI Silahli Quvvelerinin Azerbaycanda yaradilmis herbi birlesmesi 77 ci atici diviziya77 ya strelkovaya diviziyaNovu AticiYaranma tarixi 19 oktyabr 1942 ci il 4 iyun 1957 ci ilOlke SSRIDaxildir Quru qosunlariLeqebi Simferopol diviziyasi Muharibeler Ikinci Dunya MuharibesiDoyusler Ikinci Dunya Muharibesi 1942 1943 Qafqaz doyusu 1943 Donbas emeliyyatiFerqlenme nisanlari Qirmizi Bayraq ordeni Suvorov OrdeniKomandanliqMeshur komandirleri Heybet Heybetov Terlan Eliyarbeyov Simferopolun Qelebe Meydanindaki Simferopolu azad edenlerin abidesindeki xatire lovhesiTarixDiviziya Azerbaycan SSR de yaradilmisdir Doyus yolu Muntezem ordunun terkibinde 19 oktyabr 1942 ci ilden 24 yanvar 1944 cu iledek 25 fevral 1944 cu ilden 20 may 1944 cu iledek ve 1944 cu il iyulun 1 den 1945 ci il mayin 9 dek fealiyyet gostermisdir Qafqaz Cebhesi 1942 ci il noyabrin 20 de diviziya 58 ci Ordunun terkibine daxil edilmis ve dekabrin 31 de demir yolu ile Isyorskaya stansiyasi erazisine kocurulur Oradan qisa muddetde Mozdok Mineralniye Vodi Stavropol Tixoretskden Novo Nikolayevske qeder 850 km mesafeni ehate eden 37 gunluk yuruse basladi 1943 cu il fevralin 14 de sonuncu yasayis menteqesi olan Lebedi ugrunda doyuse girdi 1943 cu il fevralin 19 da Lebedi qesebesi tamamile almanlardan temizlendi amma qarsida yeni bir vezife Vasilcenkovo xoturunu almaq dururdu Fevralin 22 dek davam eden xotor ugrunda geden doyuslerde sexsen hucuma rehberlik eden diviziya komandiri Anatoli Mixaylovic Kaskin helak oldu 1943 cu il yanvarin 1 den iyunun 20 dek diviziyada 594 nefer mukafata layiq goruldu 1943 cu ilin yaz yay aylarinda diviziya Azerbaycandan 1500 doyuscu ve komandirden ibaret destek aldi 1943 cu il iyunun 23 de Azerbaycan SSR Xalq Komissarlari Soveti Kommunist Partiyasi Merkezi Komitesi diviziyaya tebrik mektubu gonderdi Krimda doyusler 1943 cu il avqustun 31 de 77 ci atici diviziyasi Simali Qafqazdaki herbi emeliyyatlari basa catdirir ve sentyabrin 18 de 4 cu Ukrayna Cebhesinin 44 cu Ordusunun 63 cu korpusunun terkibine daxil edilir Sentyabrin 30 da diviziya Neydorf Visnevski Novolyubimovka xettinde dusmenin mudafiesini yararaq iki dusmen piyada batalyonunu 5 artilleriya ve minaatan batareyasini mehv edir 45 gun davam eden doyusde dusmen 300 km den cox geri atilir Bu dovr erzinde diviziyanin doyusculeri almanlarin bes piyada alayini dagidib 38 tank 5 zirehli masin ve 210 artilleriya batareyasini mehv edirler 77 ci atici diviziyasi Krimin almanlardan azad edilmesinde istirak etmisdir Umumi hucumun ucuncu gununde Tomasevsk rayonunda 19 cu Tank Korpusu ile birlikde diviziya almanlara guclu zerbe vuraraq muhum demir yolu qovsaginin yerlesdiyi Cankoyu Vermaxt quvvelerinden temizledi Bununla Simferopola daha bir hucum ucun Sovet herbi birlesmelerine yol acildi Diviziya bir nece gun erzinde Suran Barin Maryanovka ve Ekaterinovka yasayis menteqeleri ugrunda agir doyusler apardi Bu doyusde 5 min dusmen esger ve zabiti mehv edildi 29 silah 25 masin ve herbi texnika ile 50 vaqon ele kecirildi 1944 cu il aprelin 13 de 77 ci atici diviziya Qirmizi Ordunun diger birlesmeleri ve hisseleri ile birlikde indiki hava limanindan irelileyerek mine yaxin alman esir goturerek Simferopolu dusmenden azad etdi SSRI Ali Sovetinin Reyaset Heyetinin qerari ile herbi birlesmeye Simferopol diviziyasi fexri adi verildi Diviziyanin 613 doyuscu ve komandiri SSRI nin orden ve medallarina layiq goruldu 1944 cu il may ayinin 7 de saat 7 30 da 77 ci atici diviziya hucumla Sevastopolun acari Sapun dagi ele kecirdi Diviziyanin doyuscusu Ebduleziz Qurbanov hucum zamani dusmen atesi altinda zirveye qalxaraq Sapun dagin uzerine Qirmizi Bayraq sancdi 77 ci diviziya Sevastopola ilk girenlerden biri oldu 1944 cu il mayin 7 de ve 8 de diviziyanin 105 ve 276 ci alaylari seherin kenarinda dusmenin inadkar muqavimetini qiraraq Malaxov Kurqanini ele kecirdiler Mayin 9 da 324 cu alayVermaxt hisselerini demiryol stansiyasindan cixartdi seher merkezini azad etdi ve esas quvveler gelene qeder ele kecirilmis movqeleri qorudu Krimdaki doyusde diviziya almanlarin 3 min nefer canli quvvesini mehv etdi ve Vermaxtin 1652 esger ve zabitini esir goturdu Sapun dagina hucum ve Sevastopolun azad edilmesine gore diviziya II dereceli Suvorov ordeni ile teltif edildi Diviziya komandiri Rodionov 16 may 1944 cu il tarixinde SSRI Silahli Quvveleri Reyaset Heyetinin fermani ile Sovet Ittifaqi Qehremani adina layiq goruldu Onun sexsi esyalari hele de Sevastopoldaki Sapun daga hucum dioraminin ekspozisiya salonunun vitrinlerinden birinde saxlanilir Baltik cebhesi 1944 cu ilin iyulunda 51 ci Ordunun terkibinde dviziya Baltikyani olkelere geldi Iyulun 29 da 77 ci diviziya almanlarla doyuse girdi ve Bauskanin cenubundaki movqelere catdi 1944 cu ilin avqustunda 51 ci Ordunun bir hissesi olaraq Dobele bolgesinde dusmene agir zerbeler vurdu Iki heftelik mudafie doyuslerinde diviziya Vermaxtin 12 ci tank dviziyasinin 31 hucumunu def etdi 178 tanki ve ozuyeriyen silahlari mehv etdi ve almanlarin iki piyada alayini dagitdi Bir ay erzinde doyuslerde ferqlenen 587 esger ve diviziya zabiti SSRI nin orden ve medallarina layiq goruldu 1945 ci ilin yanvar fevral aylarinda 77 ci diviziya Baltik sahillerinde ve Simal Serqi Prussiyada Vermaxt quvveleri ile doyusdu Tekce fevral ayinin birinci yarisinda diviziya 17 dusmen hucumunu def ederek 1300 den cox dusmen esger ve zabitini siradan cixardi 77 ci diviziya muharibeni Kurlandiyada bitirdi 1945 ci il mayin 8 de Dzintari bolgesinde Vermaxt quvvelleri silahlarini ataraq 77 ci diviziyanin doyus birlesmelerine teslim oldular Muharibeden sonraMuharibe vaxti diviziya 25 ay doyus meydanlarinda kecirerek Qafqazdan Baltikyani olkelere qeder uzun doyus yolu qet etdi Bu muddet erzinde Vermaxtin 50 minden cox esger ve zabiti mehv edilmis ve esir alinmis 255 tank 938 sursat 859 pulemyot 383 minaatan mehv edilmisdi Texminen 4 min vaqon 2344 motorlu neqliyyat vasitesi 30 min tufeng ve pulemyot 360 masin 8 teyyare herbi qenimet olaraq ele kecirilmisdi Diviziyanin sexsi heyeti on defe Ali Bas Komandandan tesekkurname almisdi Muharibe illerinde diviziyanin esger ve zabitlerinden 11237 neferi orden ve medallarla teltif edilmis 8 nefer ise Sovet Ittifaqi Qehremani adina layiq gorulmusdur Muharibeden sonra Ural Herbi Dairesine kocuruldu 1946 ci ilin iyul ayinda 4 cu ferdi atici briqadasi seviyyesine endirildi 1953 cu ilin oktyabr ayindan etibaren 77 ci atici diviziyasi bazasinda yeniden quruldu 1957 ci ilin iyun ayinda 126 ci motoatici diviziyasina cevrildi Doyus heyeti105 ci atici alay 276 ci atici alay 324 cu atici alay 239 cu artilleriya alayi 20 9 1942 ci ile qeder 796 ci artilleriya polku 20 9 1942 ci ile qeder 197 ci ferdi tank eleyhine qirici divizion 502 ci ferdi zenit artilleriya divizionu 351 ci minamyot divizionu 458 ci kesfiyyat taboru 41 ci sapyor batalyonu 136 ci ferdi rabite batalyonu 85 ci artilleriya divizionu 73 cu tibb sanitar batalyonu 140 ci avtoneqliyyat taboru 7 ci sahe corekxanasi 77 ci artilleriya diviziyonu emalatxanasi 207 ci sahe poct stansiyasi Dovlet bankinin 235 ci sahe bilet sobesiKomandirler77 ci atici diviziya Busev Sergey Mixaylovic polkovnik 10 19 1942 11 20 1942 Tatarcevski Pyotr Mixaylovic podpolkovnik 11 21 1942 01 18 1943 Kaskin Anatoli Mixaylovic polkovnik 01 19 1943 02 19 1943 doyusde olub Corniy Stepan Makarovic polkovnik 02 22 1943 03 28 1943 Kudinov Serafim Pavlovic polkovnik 03 29 1943 06 19 1943 Qorpisenko Pavel Nikolaevic polkovnik 06 20 1943 11 28 1943 Sivankov Aleksey Ivanovic polkovnik 11 29 1943 02 12 1944 Rodionov Aleksey Pavlovic polkovnik 05 17 1944 cu ilden general mayor 02 13 1944 07 1946Ferqlenen doyusculeriAbdulayev Abdurahman Yagyaevic Sovet Ittifaqi Qehremani Atamanovski Pyotr Yefimovic Sovet Ittifaqi Qehremani Borsik Ivan Vladimirovic Sovet Ittifaqi Qehremani Elisov Pavel Aleksandrovic Sovet Ittifaqi Qehremani Zagorulko Dmitri Sergeevic Sovet Ittifaqi Qehremani Pobedinski Nikifor Fedorovic starsina 324 cu piyada alayinin komandir muavini Rodionov Aleksey Pavlovic Sovet Ittifaqi Qehremani Agadadas Semedov 2 ci ve 3 cu dereceli Sohret ordeni Igidliye gore medali I dereceli Veten Muharibesi ordeni ile teltif edilmisdir Toropkin Aleksey Georgiyevic Sovet Ittifaqi Qehremani Cakryan Harutyun Khachikovich Sovet Ittifaqi Qehremani Xatire1974 cu ilde Sapun dagda 77 ci diviziyanin esgerlerinin serefine xatire kompleksi heykeltaras O Q Eldarov memarlar F B Seyidzade R M Serifov muhendis Yu D Dubnov ucaldilmisdir Diviziyanin adi Simferopolun Qelebe Meydanindaki Simferopolu azad edenlere qoyulmus tank abidesi yaxinligindaki xatire lovhesinde hekk edilmisdir Hemcinin baxAzerbaycan Ikinci dunya muharibesinde 402 ci atici diviziya 77 ci dagatici diviziya 223 cu atici diviziya 2 ci komplektlesme 416 ci atici diviziyaIstinadlarKalashnikov K A Dodonov I Yu Vysshij komandnyj sostav Vooruzhyonnyh sil SSSR v poslevoennyj period Spravochnye materialy 1945 1975 Tom 4 Komandnyj sostav Suhoputnyh vojsk armejskoe i divizionnoe zvenya Chast pervaya Ust Kamenogorsk Media Alyans 2019 428 s ISBN 978 601 7887 31 5 S 153 155 Pozdnee v fevrale 1965 goda 126 ya motostrelkovaya diviziya pereimenovana v 34 yu motostrelkovuyu diviziyu Perechen 5 strelkovyh gornostrelkovyh motostrelkovyh i motorizovannyh divizij vhodivshih v sostav dejstvuyushej armii v gody Velikoj Otechestvennoj vojny 1941 1945 gg 2013 03 10 tarixinde Istifade tarixi 2012 12 23 Kavalery ordena Slavy tryoh stepenej Kratkij biograficheskij slovar M Voennoe izdatelstvo 2000 EdebiyyatBagirov N T Dzhavadov U A Zejnalov R E Feldman F G Harchenko M O 77 ya Simferopolskaya Kratkaya istoriya Baku 1981 god Vtoroe izdanie Kalashnikov K A Dodonov I Yu Vysshij komandnyj sostav Vooruzhyonnyh sil SSSR v poslevoennyj period Spravochnye materialy 1945 1975 Tom 4 Komandnyj sostav Suhoputnyh vojsk armejskoe i divizionnoe zvenya Chast pervaya Ust Kamenogorsk Media Alyans 2019 428 s ISBN 978 601 7887 31 5 S 153 155 Grechko A A Bitva za Kavkaz M Voennoe izdatelstvo 1967 424 s Gorshkov S G Na yuzhnom primorskom flange osen 1941 g vesna 1944 g M Voenizdat 1989 286 s ISBN 5 203 00144 8 Xarici kecidlerSuvorov Ordenli Qirmizi Bayraqli 77 ci atici Simferopol Diviziyasi rus Suvorov Ordenli Qirmizi Bayraqli 77 ci atici Simferopol Diviziyasinin osetin eskerlerinin Krimin azad edilmesinde gosterdikleri sucaet ve qehremanligi http nashasreda ru voiny osetiny v boyax za osvobozhdenie kryma rus Sevastopolda Azerbaycan esgerlerinin abidesini berpa etmeye basladilar rus Qrilyev A N Dnepr Karpatlar Krim rus Sevastopolda Azerbaycan esgerlerinin abidesini tehqir eden vandallar hebs edildiler rus