Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ağ gəmi — Görkəmli Qırğızıstan yazıçısı, Çingiz Aytmatovun 1970-ci ildə nəşr olunan bədii əsəri.
| Ağ gəmi | |
|---|---|
| rus. Белый пароход | |
 | |
| Müəllif | Çingiz Aytmatov |
| Janr | povest |
| Orijinalın dili | rus |
| Ölkə | Azərbaycan |
| Orijinalın nəşr ili | 1970 |
| Nəşriyyat | Altun Kitab |
| Cild | Yumşaq |
| Səhifə | 176 |
İdeyası
"Ağ gəmi" povesti Çingiz Aytmatovun yaradıcılığında yeni mərhələnin başlanğıcı oldu. Yazıçı povestində istifadə etdiyi əfsanə ilə qırğızların tarixin dərinliklərinə enən bir keçmişinin olduğunu bütün dünyaya çatdırmış oldu.. Onun üçün bu əsər folklor — xalq təcrübəsini göstərmək və gələcək nəsillərə vəsiyyət etmək əhəmiyyəti daşıyırdı. Yazıçı bu povestində əfsanələri, mifləri, nağılları real həyatla, müasiri olduğu hadisələrlə, zəmanə ilə, mühitlə sıx əlaqələndirmiş və bütün bunları povestin ideya-məzmun xüsusiyyətləri ilə vəhdətdə təsvir etmişdir. Həmçinin, burada mifoloji motivdən istifadə etməklə həyat hadisələrinin arxasında duran reallıqları oxucuya çatdırmağa çalışmışdır. Nəticədə faciəvi, amma zahirən sadə bir əhvalatı insan taleyinin ən mürəkkəb problemləri ilə əlaqələndirmişdir. Əsərdəki "Ağ gəmi" nağılı böyük çətinliklər qarşısında ümidlə yaşamaq, iradə göstərmək, idealı yaşatmaq düşüncəsini meydana qoyurdu.
Məzmunu
Əsərin baş qəhrəmanı Mömin kişi və onun adsız nəvəsidir. Onlar Issık göl yaxınlığında ögey nənə, Bekey xala və onun yoldaşı Orozqulla birgə yaşayırdılar. Babanın nağıl etdiyi əfsanələr, xüsusən də "Ana Maral" əfsanəsi oğlanı tam bir xəyalpərəst etmişdi. Əfsanəyə görə, Enesay çayı sahilində məskunlaşmış qırğız tayfası öz qocaman başçısını dəfn edərkən düşmənin hücumuna məruz qalmışdılar. Mərasimin təşkili zamanı meşəyə gedən bir qız və bir oğlan sağ qalaraq, hücum edənlərin arxasınca düşməyə başlamış, tutulanda isə Çopur Topal Qarı tərəfindən öldürülmək üçün dərin uçurumun kənarına aparılmışdılar. Bu zaman bir Ana maral oraya gələrək uşaqları öz himayəsinə alıb Issıkkul gölünün kənarına gətirmişdi. Vaxt keçdikdən sonra qız və oğlan evlənib İssıkkul gölündə özlərinə Buqular nəsli qurdular. Bir gün varlı Buqu nəslindən olan iki qardaş maral soyundan gəlmələrini bildirmək üçün bir maralı öldürərək onun buynuzlarını atalarının qəbri üzərinə sancması ilə bu adət halını alaraq davam etdirildi. Buynuzlu Ana Maral ən uca dağ başına qalxıb İssıkkul göllə vidalaşdı və ən son övladlarını toplayıb, onları başqa bir dağlara apardı. Beləliklə də, heç kim Issıkkul gölü ətrafında bir dənə də olsa ağ marala rast gəlmədi. Oğlan bu əfsanəsi ilə böyüyərək öz iç dünyasında marallara qarşı böyük sevgi bəsləmişdi. Ana və atasının onu tərk etməsi səbəbi ilə zamanını, babasının durbinini alaraq dağın ətəyini seyr etməklə keçirən bu oğlanın ən böyük xəyalı isə Ağ Gəmi idi. Onu tərk edən atasının hər gün eyni saatda Issıkkul gölündə görünən Ağ gəmidə işlədiyini, özünün gölə atılaraq üzüb, Ağ Gəmiyə çıxmasını və atası ilə görüşəcəyini xəyal edirdi. Bir gün Mömin baba, yanında işlədiyi meşə işçilərinin komandiri olan kürəkəni Orozqulla sözü düz gəlmədiyinə görə işdən qovuldu. Qoca həm qızının xətrinə, həm də nəvəsi böyüyüb boya-başa çatınca işləmək və ona baxmaq məcburiyyətində olduğu üçün qəddar Orozqulun etdiklərinə göz yumurdu. Orozqul uşağı olmadığı üçün davamlı olaraq içib, Bekey xalanı döyürdü və sonda onu da evdən qovdu. Qəlbində Orozqula qarşı nifrət yaranan oğlan Ana Maraldan ona bir uşaq gətirməsi üçün dua edir və yuxuda Ana maralın buynuzundakı səbətdə ona uşaq gətirməsini görür. Daha sonra gölün ətrafında Ana maral və maralların geri gəldiyin görən uşaq hər şeyin düzələcəyinə ümidlənmişdi. Bir səhər xəstələndiyi üçün məktəbə getməyib, evdə yatan oğlan gözünü tüfəng səsi ilə açıb Mömin babanın çox içmiş, peşiman halda qalanan ocağın yanında oturduğunu gördü. Çünki, Orozqul qarşısında məğlub olan baba öz tayfasının müqəddəs hesab etdiyi Ana maralı öldürmüşdü. Nəyin baş verdiyini dərk edə bilməyən oğlan kəsilmiş Ana Marala aid başı görəndə donub qaldı. Mömin baba Buynuzlu ana maralı haqqındakı hekayətinin, talesiz qızının və bədbəxt nəvəsinin xətrinə qəsd etməsinin cəzasını çəkirdi. Bütün ümidləri və xəyalları alt-üst olan oğlan, artıq burada qala bilməyəcəyini başa düşür və balıq kimi üzərək Ağ Gəmiyə çatmaq xəyalını gerçəkləşdirmək üçün gölün kənarına gəlir və özünü gölə atır…
Tədqiqi
Çingiz Aytmatovun "Ağ gəmi" əsəri bir çox yazıçıların geniş tədqiqat obyektinə çevrilmişdir. Filologiya üzrə elmlər doktoru Elnarə Akimovanın yazıçının 85 illik yubileyinə həsr etdiyi "Çingiz Aytmatov-türk ruhunun qələbəsi" adlı kitabında Azərbaycan və digər ölkə yazarlarının bu əsər haqqındakı fikirlərinə, geniş yer ayrılmışdır. Bu kitabda xalq yazıçısı Anarın "Onunla biz də fəxr edirik", deputat Nizami Cəfərovun "Böyük mədəniyyətin övladı, yaxud varisliyin poetikası" , professorlar İmamverdi Əbilovun "Narahatlığın epopeyası", Arif Məmmədovun "Ç. Aytmatov nəsrində kosmos və xaos" ("Ağ gəmi" povesti əsasında) və s. başlıqlı tədqiqat xarakterli məqalələrində "Ağ gəmi" əsərinin dərin təhlilini aparmışlar. Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Mehman Həsənlinin 2020-ci ildə "Çingiz Aytmatov fenomeni və Azərbaycan" adlı kitabı çap olunmuşdur. Türk xalqları ədəbiyyatı üçün etibarlı mənbə ola biləcək bu monoqrafiyada yazıçının digər əsərləri ilə yanaşı, "Ağ gəmi" əsəri də tədqiq edilmişdir.İlk öncə Ç. Aytmatovun yaradıcılığında "Ağ gəmi" povestinin rolundan bəhs edən Mehman Həsənli daha sonra əsərdəki personajların dərin təhlilini apararaq, onları cəmiyyətdə baş verən hadisələrlə əlaqələndirmişdir. Həmçinin Mehman Həsənlinin "Çingiz Aytmatov və müasir dövrün çağırışları" adlı III Beynəlxalq İssık-kul İntellektual forumu haqqında yaranan təəssüratlardan bəhs edən "Nağıldan gerçəyə: "Ağ gəmi" və ya əbədiyaşar Aytmatov" adlı məqaləsi də vardır. XX əsrin ortalarında rejisor Bolot Şamşiyev "Ağ gəmi" povesti əsasında eyniadlı filmi çəkmişdir.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Çingiz Aytmatov. Həyat və yaradıcılığı.
- Çingiz Aytmatov "Ağ gəmi"
- Çingiz Aytmatov — Müəllifin kitabları, əsərləri, tərcümeyi-halı
İstinadlar
- 3 Alma. "Çingiz Aytmatov". 2023-09-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2 oktyabr 2023.
- Orhan Söylemez. Türk dünyasında tarihi roman ve milli kimlik. Ankara: Bengü yayınları. 2019.
- "Çingiz Aytmatovun əsərlərinin ekran təcəssümü". (#archive_missing_date) tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 oktyabr 2023.
- İsa Həbibbəyli. "Əbədi mogikan - Çingiz Aytmatov-90". 2020-08-04 tarixində . İstifadə tarixi: 10 oktyabr 2023.
- KitabYurdu.org. "Çingiz Aytmatov - "Ağ Gəmi" əsəri ilə tanışlıq və qısa məzmunu". 2023-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2 oktyabr 2023.
- Çingiz Aytmatov. Seçilmiş əsərləri. Bakı: Şərq-Qərb. 2009. səh. 760. ISBN . 2023-01-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-10-02.
- Elnarə Akimova. Çingiz Aytmatov-türk ruhunun qələbəsi. Bakı: Nağıl evi. 2013. səh. 284.
- Mehman Həsənli. Çingiz Aytmatov fenomeni və Azərbaycan. Bakı: Elm və təhsil. 2020. səh. 406. ISBN .
- Orhan Söylemez. Türk dünyasında tarihi roman ve milli kimlik. Bengü yayınları. 2019.
- Arif Əmrahoğlu. Türk xalqları ədəbiyyatı(məqalələr, resenziyalar). Bakı: Elm və Təhsil. 2009.
- Çingiz Aytmatov. Ağ gəmi.Povestlər. Bakı: Yazıçı. 1980.
- Mehman Həsənli. "Nağıldan gerçəyə: "Ağ gəmi" və ya əbədiyaşar Aytmatov.III İssık-kul İntelektual Forumu haqında təəssüratlar". (#archive_missing_date) tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 oktyabr 2023.
- "Çingiz Aytmatovun əsərlərinin ekran təcəssümü". 2019-09-13 tarixində . İstifadə tarixi: 9 oktyabr 2023.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ag gemi Gorkemli Qirgizistan yazicisi Cingiz Aytmatovun 1970 ci ilde nesr olunan bedii eseri Ag gemirus Belyj parohodMuellif Cingiz AytmatovJanr povestOrijinalin dili rusOlke AzerbaycanOrijinalin nesr ili 1970Nesriyyat Altun KitabCild YumsaqSehife 176Ideyasi Ag gemi povesti Cingiz Aytmatovun yaradiciliginda yeni merhelenin baslangici oldu Yazici povestinde istifade etdiyi efsane ile qirgizlarin tarixin derinliklerine enen bir kecmisinin oldugunu butun dunyaya catdirmis oldu Onun ucun bu eser folklor xalq tecrubesini gostermek ve gelecek nesillere vesiyyet etmek ehemiyyeti dasiyirdi Yazici bu povestinde efsaneleri mifleri nagillari real heyatla muasiri oldugu hadiselerle zemane ile muhitle six elaqelendirmis ve butun bunlari povestin ideya mezmun xususiyyetleri ile vehdetde tesvir etmisdir Hemcinin burada mifoloji motivden istifade etmekle heyat hadiselerinin arxasinda duran realliqlari oxucuya catdirmaga calismisdir Neticede facievi amma zahiren sade bir ehvalati insan taleyinin en murekkeb problemleri ile elaqelendirmisdir Eserdeki Ag gemi nagili boyuk cetinlikler qarsisinda umidle yasamaq irade gostermek ideali yasatmaq dusuncesini meydana qoyurdu MezmunuEserin bas qehremani Momin kisi ve onun adsiz nevesidir Onlar Issik gol yaxinliginda ogey nene Bekey xala ve onun yoldasi Orozqulla birge yasayirdilar Babanin nagil etdiyi efsaneler xususen de Ana Maral efsanesi oglani tam bir xeyalperest etmisdi Efsaneye gore Enesay cayi sahilinde meskunlasmis qirgiz tayfasi oz qocaman bascisini defn ederken dusmenin hucumuna meruz qalmisdilar Merasimin teskili zamani meseye geden bir qiz ve bir oglan sag qalaraq hucum edenlerin arxasinca dusmeye baslamis tutulanda ise Copur Topal Qari terefinden oldurulmek ucun derin ucurumun kenarina aparilmisdilar Bu zaman bir Ana maral oraya gelerek usaqlari oz himayesine alib Issikkul golunun kenarina getirmisdi Vaxt kecdikden sonra qiz ve oglan evlenib Issikkul golunde ozlerine Buqular nesli qurdular Bir gun varli Buqu neslinden olan iki qardas maral soyundan gelmelerini bildirmek ucun bir marali oldurerek onun buynuzlarini atalarinin qebri uzerine sancmasi ile bu adet halini alaraq davam etdirildi Buynuzlu Ana Maral en uca dag basina qalxib Issikkul golle vidalasdi ve en son ovladlarini toplayib onlari basqa bir daglara apardi Belelikle de hec kim Issikkul golu etrafinda bir dene de olsa ag marala rast gelmedi Oglan bu efsanesi ile boyuyerek oz ic dunyasinda marallara qarsi boyuk sevgi beslemisdi Ana ve atasinin onu terk etmesi sebebi ile zamanini babasinin durbinini alaraq dagin eteyini seyr etmekle keciren bu oglanin en boyuk xeyali ise Ag Gemi idi Onu terk eden atasinin her gun eyni saatda Issikkul golunde gorunen Ag gemide islediyini ozunun gole atilaraq uzub Ag Gemiye cixmasini ve atasi ile goruseceyini xeyal edirdi Bir gun Momin baba yaninda islediyi mese iscilerinin komandiri olan kurekeni Orozqulla sozu duz gelmediyine gore isden qovuldu Qoca hem qizinin xetrine hem de nevesi boyuyub boya basa catinca islemek ve ona baxmaq mecburiyyetinde oldugu ucun qeddar Orozqulun etdiklerine goz yumurdu Orozqul usagi olmadigi ucun davamli olaraq icib Bekey xalani doyurdu ve sonda onu da evden qovdu Qelbinde Orozqula qarsi nifret yaranan oglan Ana Maraldan ona bir usaq getirmesi ucun dua edir ve yuxuda Ana maralin buynuzundaki sebetde ona usaq getirmesini gorur Daha sonra golun etrafinda Ana maral ve marallarin geri geldiyin goren usaq her seyin duzeleceyine umidlenmisdi Bir seher xestelendiyi ucun mektebe getmeyib evde yatan oglan gozunu tufeng sesi ile acib Momin babanin cox icmis pesiman halda qalanan ocagin yaninda oturdugunu gordu Cunki Orozqul qarsisinda meglub olan baba oz tayfasinin muqeddes hesab etdiyi Ana marali oldurmusdu Neyin bas verdiyini derk ede bilmeyen oglan kesilmis Ana Marala aid basi gorende donub qaldi Momin baba Buynuzlu ana marali haqqindaki hekayetinin talesiz qizinin ve bedbext nevesinin xetrine qesd etmesinin cezasini cekirdi Butun umidleri ve xeyallari alt ust olan oglan artiq burada qala bilmeyeceyini basa dusur ve baliq kimi uzerek Ag Gemiye catmaq xeyalini gerceklesdirmek ucun golun kenarina gelir ve ozunu gole atir TedqiqiCingiz Aytmatovun Ag gemi eseri bir cox yazicilarin genis tedqiqat obyektine cevrilmisdir Filologiya uzre elmler doktoru Elnare Akimovanin yazicinin 85 illik yubileyine hesr etdiyi Cingiz Aytmatov turk ruhunun qelebesi adli kitabinda Azerbaycan ve diger olke yazarlarinin bu eser haqqindaki fikirlerine genis yer ayrilmisdir Bu kitabda xalq yazicisi Anarin Onunla biz de fexr edirik deputat Nizami Ceferovun Boyuk medeniyyetin ovladi yaxud varisliyin poetikasi professorlar Imamverdi Ebilovun Narahatligin epopeyasi Arif Memmedovun C Aytmatov nesrinde kosmos ve xaos Ag gemi povesti esasinda ve s basliqli tedqiqat xarakterli meqalelerinde Ag gemi eserinin derin tehlilini aparmislar Filologiya uzre felsefe doktoru Mehman Hesenlinin 2020 ci ilde Cingiz Aytmatov fenomeni ve Azerbaycan adli kitabi cap olunmusdur Turk xalqlari edebiyyati ucun etibarli menbe ola bilecek bu monoqrafiyada yazicinin diger eserleri ile yanasi Ag gemi eseri de tedqiq edilmisdir Ilk once C Aytmatovun yaradiciliginda Ag gemi povestinin rolundan behs eden Mehman Hesenli daha sonra eserdeki personajlarin derin tehlilini apararaq onlari cemiyyetde bas veren hadiselerle elaqelendirmisdir Hemcinin Mehman Hesenlinin Cingiz Aytmatov ve muasir dovrun cagirislari adli III Beynelxalq Issik kul Intellektual forumu haqqinda yaranan teessuratlardan behs eden Nagildan gerceye Ag gemi ve ya ebediyasar Aytmatov adli meqalesi de vardir XX esrin ortalarinda rejisor Bolot Samsiyev Ag gemi povesti esasinda eyniadli filmi cekmisdir Hemcinin baxCingiz Aytmatov Cemile povest Elvida Gulsari povest Xarici kecidlerCingiz Aytmatov Heyat ve yaradiciligi Cingiz Aytmatov Ag gemi Cingiz Aytmatov Muellifin kitablari eserleri tercumeyi haliIstinadlar3 Alma Cingiz Aytmatov 2023 09 27 tarixinde Istifade tarixi 2 oktyabr 2023 Orhan Soylemez Turk dunyasinda tarihi roman ve milli kimlik Ankara Bengu yayinlari 2019 Cingiz Aytmatovun eserlerinin ekran tecessumu archive missing date tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 oktyabr 2023 Isa Hebibbeyli Ebedi mogikan Cingiz Aytmatov 90 2020 08 04 tarixinde Istifade tarixi 10 oktyabr 2023 KitabYurdu org Cingiz Aytmatov Ag Gemi eseri ile tanisliq ve qisa mezmunu 2023 03 28 tarixinde Istifade tarixi 2 oktyabr 2023 Cingiz Aytmatov Secilmis eserleri Baki Serq Qerb 2009 seh 760 ISBN ISBN 978 9952 34 236 9 2023 01 28 tarixinde Istifade tarixi 2023 10 02 Elnare Akimova Cingiz Aytmatov turk ruhunun qelebesi Baki Nagil evi 2013 seh 284 Mehman Hesenli Cingiz Aytmatov fenomeni ve Azerbaycan Baki Elm ve tehsil 2020 seh 406 ISBN 978 9952 8376 6 7 Orhan Soylemez Turk dunyasinda tarihi roman ve milli kimlik Bengu yayinlari 2019 Arif Emrahoglu Turk xalqlari edebiyyati meqaleler resenziyalar Baki Elm ve Tehsil 2009 Cingiz Aytmatov Ag gemi Povestler Baki Yazici 1980 Mehman Hesenli Nagildan gerceye Ag gemi ve ya ebediyasar Aytmatov III Issik kul Intelektual Forumu haqinda teessuratlar archive missing date tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 6 oktyabr 2023 Cingiz Aytmatovun eserlerinin ekran tecessumu 2019 09 13 tarixinde Istifade tarixi 9 oktyabr 2023