Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bolnisi (azərb. Qəmərli) — Gürcüstan Respublikasının Aşağı Kartli diyarında şəhər, Bolnisi bələdiyyəsinin inzibati mərkəzi.
| Şəhər | |||||
| Bolnisi | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| gürc. ბოლნისი | |||||
 | |||||
| |||||
| Ölkə |  Gürcüstan | ||||
| Region | Kvemo-Kartli | ||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Əsası qoyulub | 1818 | ||||
| Yaşayış məntəqəsi statuslu | 1967 | ||||
| Sahəsi |
| ||||
| Mərkəzin hündürlüyü | 222±1 m | ||||
| İqlimi | subtropik | ||||
| Saat qurşağı | , yayda | ||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi | 11.000 nəfər (2014) | ||||
| Etnoxronim | bolnisli | ||||
| Rəsmi dili | Gürcü dili | ||||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||||
| Telefon kodu | +995 358 | ||||
| Poçt indeksi | 1100 | ||||
| Digər | |||||
| bolnisi.ge (gürc.) | |||||
 | |||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Tarix
Bolnisi şəhəri azərbaycanlılar tərəfindən tarixən Çörük Qəmərli kimi adlandırılmışdır. Bununla yanaşı rayonun bəzi yerlərində əski türk dilində "Bol və ulus" (çoxmillətli) sözlərinin birləşməsindən yarandığı ehtimal edilən "Bolus" sözü ilə əlaqəli bir çox toponimlərin olması da diqqəti çəkir.
Bolnisi qəsəbə olaraq 1818-ci ilin payızı - 1819-cu ilin yayında Vürtemberq Krallığından Çar Rusiyası tərəfindən Qafqaza köçürülmüş almanlar üçün təşkil edilmiş, qəsəbə Rus imperatoru I Pavelin (1796-1801) qızı və Vürttemberq kraliçası Yekaterina Pavlovnanın şərəfinə Yekaterinenfeld (almanca Katharinenfeld) adlandırılmışdır. Burada məskunlaşdırılmış 116 alman ailəsinə 3913.1155 desyatin torpaq sahəsi verilmişdi.
Gürcüstanda Sovetlər Birliyi qurulduqdan sonra 1921-ci ildə o, Almaniyada doğulmuş yəhudi əsilli kommunist inqilabçı Roza Lüksemburqun şərəfinə Lüksemburq adını daşımışdır. 15-30 oktyabr 1941-ci ildə burada məskunlaşmış alman əsilli əhali məcburi şəkildə Qazaxıstana deportasiya olundu.Almanların sürgün edilməsindən sonra 3 aprel 1943-cü ildə Lüksemburq qəsəbəsinin adı Bolnisi qəsəbəsi olaraq dəyişdirildi.
Fiziki-coğrafi mövqeyi
Bolnisi şəhəri Gürcüstanın cənub-şərqində Maşavera çayının üzərində dəniz səviyyəsindən 520-600 metr yüksəklikdə, Rustavi şəhərindən 65 km qərbdə, paytaxt Tiflisdən isə 63 km cənub-qərbdə yerləşir. Havanın orta illik temperaturu 12 °C, o cümlədən yanvarda 0,0-0,3 °C, iyulda 23,6 °C, mütləq maksimum temperatur 40 °C, mütləq minimum temperatur -25 °C, illik yağıntı 400–500 mm təşkil edir.
Əhali
Gürcüstanda 2002-ci ildə aparılmış sonuncu əhali siyahıyaalmasının nəticələrinə görə şəhərin əhalisi 2.614 ailədə 9.938 nəfərdən ibarət olmuşdur .
1941-ci ildə almanların Sibir və Qazaxıstana sürgün edilərək onların yerinə gürcülərin yerləşdirilməsi və 80-ci illərin sonlarında baş vermiş milli qarşıdurma zamanı aparılmış etnik təmizləmə əməliyyatları zamanı azərbaycanlıların gürcülər tərəfindən Bolnisidən deportasiya edilməsi ilə əlaqədar olaraq şəhərin etnik mənzərəsi tam dəyişmişdir. Gürcü milliyətçilərinin azərbaycanlılara qarşı hücumları zamanı 800 azərbaycanlı ailəsi zorla öz evlərindən qovulmuş, onların bütün əmlakı və torpağı əllərindən alınmışdır. Hazırda azsaylı erməni ailələri çıxılmaqla Bolnisi yalnız gürcülərdən ibarət monoetnik şəhərə çevrilmişdir.
Mədəniyyət
Hazırda şəhərdə 3 dövlət ümumtəhsil məktəbi, 1 orta ixtisas məktəbi, 2 kitabxana, 1 teatr, 1 muzey və MV adını daşıyan 1 teleşirkət fəaliyyət göstərir.
Qalereya
-
![image]()
Bolnisidən bir görünüş -
![image]()
Bolnisidə bir kilsə -
![image]()
Bolnisinin girişi -
![image]()
Katarinenfeld (bugünkü Bolnisi, 1941) -
![image]()
Alman immiqrantlar abidəsi -
![image]()
Mədəniyyət evi -
![image]()
Bolnisi muzeyi -
![image]()
Bolnisinin tarixi küçələrindən biri -
![image]()
Tamaz Stepanyan adına stadion -
![image]()
Bolnisi bələdiyyə binası -
![image]()
Bolnisinin xəritəsi
İstinadlar
- Georgian Post: საფოსტო ინდექსის მოძებნა (gürc.). საქართველოს ფოსტა.
- Болниси // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. II ҹилд: Балзам—Гајдар. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1978. С. 239.
- Borçalı toponimləri. Müəlliflər: Mədəd Çobanov və Müşfiq Çobanlı; Elmi redaktorlar: f. e. d. Tofiq Əhmədov, f. e. d. Buludxan Xəlilov, f. e. d. Şurəddin Məmmədli. Əlavələr olunmuş və yenidən işlənmiş dördüncü nəşr. Bakı: "Borçalı" nəşriyyatı, 2012, səh. 158.
- Müşfiq Borçalı. "Bolus (Bolnisi) rayonu" (az.). zim.az. 2016-05-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-05-11.
- Зейналова С.М. Немцы на Кавказе. 2012-12-09 at the Wayback Machine – Баку: Мутарджим, 2008., стр. 219
- Зейналова С.М. Немцы на Кавказе. 2012-12-09 at the Wayback Machine – Баку: Мутарджим, 2008., стр. 220
- Зейналова С.М. Немцы на Кавказе. 2012-12-09 at the Wayback Machine – Баку: Мутарджим, 2008., стр. 318
- Gürcüstan Milli Elmlər Akademiyasının akademiki, filologiya elmləri doktoru, professor Şurəddin Məmmədlinin müəllifi olduğu və 1997-ci ildə yayınlanmış "Alın yazımız" kitabı əsasında hazırlanmış "Borçalı tarixi" elektron kitabı. səh. 43 2012-09-02 at the Wayback Machine
- (PDF). 2009-03-06 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-08-28.
- . 2019-08-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-08-10.
- Gürcüstan Statistika Departamentinin rəsmi internet səhifəsi 2008-11-18 at the Wayback Machine
- Kvemo Kartli mxaresinin (quberniyasının) rəsmi internet səhifəsi
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bolnisi azerb Qemerli Gurcustan Respublikasinin Asagi Kartli diyarinda seher Bolnisi belediyyesinin inzibati merkezi SeherBolnisigurc ბოლნისიBayraq Gerb41 27 sm e 44 32 s u Olke GurcustanRegion Kvemo KartliTarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub 1818Yasayis menteqesi statuslu 1967Sahesi 4 63 km Merkezin hundurluyu 222 1 mIqlimi subtropikSaat qursagi UTC 4 yayda UTC 5EhalisiEhalisi 11 000 nefer 2014 Etnoxronim bolnisliResmi dili Gurcu diliReqemsal identifikatorlarTelefon kodu 995 358Poct indeksi 1100Digerbolnisi ge gurc Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixBolnisi seheri azerbaycanlilar terefinden tarixen Coruk Qemerli kimi adlandirilmisdir Bununla yanasi rayonun bezi yerlerinde eski turk dilinde Bol ve ulus coxmilletli sozlerinin birlesmesinden yarandigi ehtimal edilen Bolus sozu ile elaqeli bir cox toponimlerin olmasi da diqqeti cekir Bolnisi qesebe olaraq 1818 ci ilin payizi 1819 cu ilin yayinda Vurtemberq Kralligindan Car Rusiyasi terefinden Qafqaza kocurulmus almanlar ucun teskil edilmis qesebe Rus imperatoru I Pavelin 1796 1801 qizi ve Vurttemberq kralicasi Yekaterina Pavlovnanin serefine Yekaterinenfeld almanca Katharinenfeld adlandirilmisdir Burada meskunlasdirilmis 116 alman ailesine 3913 1155 desyatin torpaq sahesi verilmisdi Gurcustanda Sovetler Birliyi qurulduqdan sonra 1921 ci ilde o Almaniyada dogulmus yehudi esilli kommunist inqilabci Roza Luksemburqun serefine Luksemburq adini dasimisdir 15 30 oktyabr 1941 ci ilde burada meskunlasmis alman esilli ehali mecburi sekilde Qazaxistana deportasiya olundu Almanlarin surgun edilmesinden sonra 3 aprel 1943 cu ilde Luksemburq qesebesinin adi Bolnisi qesebesi olaraq deyisdirildi Fiziki cografi movqeyiBolnisi seheri Gurcustanin cenub serqinde Masavera cayinin uzerinde deniz seviyyesinden 520 600 metr yukseklikde Rustavi seherinden 65 km qerbde paytaxt Tiflisden ise 63 km cenub qerbde yerlesir Havanin orta illik temperaturu 12 C o cumleden yanvarda 0 0 0 3 C iyulda 23 6 C mutleq maksimum temperatur 40 C mutleq minimum temperatur 25 C illik yaginti 400 500 mm teskil edir EhaliGurcustanda 2002 ci ilde aparilmis sonuncu ehali siyahiyaalmasinin neticelerine gore seherin ehalisi 2 614 ailede 9 938 neferden ibaret olmusdur 1941 ci ilde almanlarin Sibir ve Qazaxistana surgun edilerek onlarin yerine gurculerin yerlesdirilmesi ve 80 ci illerin sonlarinda bas vermis milli qarsidurma zamani aparilmis etnik temizleme emeliyyatlari zamani azerbaycanlilarin gurculer terefinden Bolnisiden deportasiya edilmesi ile elaqedar olaraq seherin etnik menzeresi tam deyismisdir Gurcu milliyetcilerinin azerbaycanlilara qarsi hucumlari zamani 800 azerbaycanli ailesi zorla oz evlerinden qovulmus onlarin butun emlaki ve torpagi ellerinden alinmisdir Hazirda azsayli ermeni aileleri cixilmaqla Bolnisi yalniz gurculerden ibaret monoetnik sehere cevrilmisdir MedeniyyetHazirda seherde 3 dovlet umumtehsil mektebi 1 orta ixtisas mektebi 2 kitabxana 1 teatr 1 muzey ve MV adini dasiyan 1 telesirket fealiyyet gosterir QalereyaBolnisiden bir gorunus Bolniside bir kilse Bolnisinin girisi Katarinenfeld bugunku Bolnisi 1941 Alman immiqrantlar abidesi Medeniyyet evi Bolnisi muzeyi Bolnisinin tarixi kucelerinden biri Tamaz Stepanyan adina stadion Bolnisi belediyye binasi Bolnisinin xeritesiIstinadlarGeorgian Post საფოსტო ინდექსის მოძებნა gurc საქართველოს ფოსტა Bolnisi Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 ҹilddә II ҹild Balzam Gaјdar Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1978 S 239 Borcali toponimleri Muellifler Meded Cobanov ve Musfiq Cobanli Elmi redaktorlar f e d Tofiq Ehmedov f e d Buludxan Xelilov f e d Sureddin Memmedli Elaveler olunmus ve yeniden islenmis dorduncu nesr Baki Borcali nesriyyati 2012 seh 158 Musfiq Borcali Bolus Bolnisi rayonu az zim az 2016 05 11 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 05 11 Zejnalova S M Nemcy na Kavkaze 2012 12 09 at the Wayback Machine Baku Mutardzhim 2008 str 219 Zejnalova S M Nemcy na Kavkaze 2012 12 09 at the Wayback Machine Baku Mutardzhim 2008 str 220 Zejnalova S M Nemcy na Kavkaze 2012 12 09 at the Wayback Machine Baku Mutardzhim 2008 str 318 Gurcustan Milli Elmler Akademiyasinin akademiki filologiya elmleri doktoru professor Sureddin Memmedlinin muellifi oldugu ve 1997 ci ilde yayinlanmis Alin yazimiz kitabi esasinda hazirlanmis Borcali tarixi elektron kitabi seh 43 2012 09 02 at the Wayback Machine PDF 2009 03 06 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2009 08 28 2019 08 10 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 08 10 Gurcustan Statistika Departamentinin resmi internet sehifesi 2008 11 18 at the Wayback Machine Kvemo Kartli mxaresinin quberniyasinin resmi internet sehifesiHemcinin baxXarici kecidler