Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İsveç-Norveç — indiki İsveç və Norveç torpaqlarında qurulmuş uniya. 1814-cü ildə qurulmuş, 1905-ci ilə qədər davam etmişdir. Bu tarixdən sonra Norveç,İsveçin bir parçası olmamış; Norveç parlamenti səsvermə ilə Danimarka şahzadəsi Kristian Frederik Karl Georg Valdemar Aksel'i VII Haakon adı ilə hakimiyyətə gətirərək İsveçdən ayrılmışdır.
| Parçalanmış | |||||
| İsveç-Norveç birliyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Förenade konungarikena Sverige och Norge De forenede Kongeriger Norge og Sverige | |||||
| |||||
 1905-ci ilə olan dövlət sərhədləri | |||||
| | |||||
| Paytaxt | Stokholm, Kristianiya[d] | ||||
| Dilləri | Saam dili | ||||
| Rəsmi dilləri | İsveç dili və Norveç dili | ||||
| Dövlət dini | lüteranlıq | ||||
| Ərazisi | 774,184 km^2 | ||||
| Əhalisi | 7,560,000 (1905-ci ilə olan sayım) | ||||
| İdarəetmə forması | Monarxiya | ||||
| Dövlət başçıları | |||||
| İlk Kral | |||||
| • | XIII Karl (1814-1818) | ||||
| Son Kral | |||||
| • | II Oskar (1872-1905) | ||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Quruluşu
Napoleon müharibələri dövründə Danimarka'nın məğlubiyyəti 1814-cü ildə Norveçin İsveçə verilməsi ilə nəticələndi. İsveç kralı XIII Karl yeni birliyin kralı elan edildi. Bu vaxtı Norveçdə hələ də mübarizə aparan şahzadə işğala qarşı mübarizə aparmağa və heç olmasa Norveçin müstəqilliyini qorumağa çalışırdı. İyun ayının 30-u Rusiya, Avstriya, Prussiya və Böyük Britaniyadan gələn səfirlər onu sülhlə təslim olmağa çağırdılar. Kristian Frederik xalqın öz liderini seçməyini təklif edərkən bu yerdə Avstriya səfiri bu məşhur şərhi:
 | Xalq? Xalq öz idarəçilərinə qarşı nə deyə bilər ki? Hər şey belə həll olunsaydı dünya tərsinə çevrilərdi. |  |
Müharibənin qaçınılmaz olduğunu görən İsveç, vəliəhd komandanlığı altında çıxaraq müharibəni başlatmış oldu. kimi kiçik döyüşlərdə Norveçlilər qələbə qazansa da İsveç qalib gələrək şahzadə Kristian'ı Danimarkaya geri göndərdi. Noyabrın 4-ü XIII Karl Norveç kralı elan olundu.
Norveçdəki yeniliklər
Zorakı işğala qarşı ən böyük etiraz Norveç ədəbiyyatından gəldi. , bu milliyyətçi hərəkətlərdə əhəmiyyətli bir simvol halına çevrildi. Bu artan milliyyətçi tutum, siyasi ünsiyyətə də davamlı olaraq istiqamət verdi. Əhəmiyyətli bir siyası yenilik də, Norveçin öz regional rəhbərliyi olan qurulması idi. ilə qərarı verilən və XIV Karl İohann tərəfindən təsdiqlənən bölgənin quruluşu 14 yanvar 1837-ci ildə reallaşdı. qoyduğu bir qanuna görə hər bir bölgə (Norveç dili: prestegjeld) bir formannsskapsdistriktdən ibarət idi. Bu tutumla , ölkəni inzibati bölgələrə ayırırdı. Belə ki, 1837-ci ildə Norveçdə artıq 373 formannsskapsdistrikt var idi. Bu kimi Norveçə bağlı inzibati bölgələr, birliyin dağılmasında çox əhəmiyyətli bir rol oynadı. 1937-ci ildəki bir qanun ilə şəhərlərlə kənd yerləri eyni statusu aldı. Bu vəziyyət şəhərlər üçün çox çox bir dəyişikliyə səbəb olmasa da, kəndlərdə Norveç milliyyətçiliyini oyandırdı.
Norveçin müstəqilliyi
Norveçdə getdikcə artmağa başlayan milliyyətçilik və yaranan narazılıq, 7 iyun 1905-ci ildə Norveçin müstəqillik elanına gedən yolu hazırladı. Bu hadisələr, İsveçin müharibə təhdidləriylə davam etdi. Parlament tərəfindən keçirilən bir referendum nəticəsində 184 adama qarşı 368,208 adam lehinə səs verərək Norveçin müstəqilliyi dəstəklənildi. Karlstadda gedən görüşmələrlə ikitərəfli olaraq dövlətlərin yollarının ayrılmasına qərar verildi. II Oskar, 26 oktyabr 1905 tarixində Norveçi müstəqil bir dövlət olaraq tanıdı. Norveç parlamenti Danimarkalı Şahzadə Karlı, xalq səsverməsi ilə taxta namizəd göstərdi. 25 noyabr 1905-ci ildə Norveçə gələn şahzadə, VII Haakon adı ilə hökmdarlığa başladı.
Şəkillər
-
![image]()
İsveç və Norveç kralı XIII Karl -
![image]()
Kral Haakon Danimarkadan gələrkən -
![image]()
Kral Haakonun andiçmə mərasimi
Mənbələr və ədəbiyyat
- Derry, T.K. (1973). A History of Modern Norway; 1814–1972. Clarendon Press, Oxford. .
- Gjerset, Knut (1915). History of the Norwegian People, Volumes II. The MacMillan Company. ISBN none.
- Seip, Anne-Lise, 1997: Nasjonen bygges 1830-1870. In: ' 'Aschehougs Norges Historie' ', Vol. 8, pp. 192–193, Oslo.
- Dyrvik. S. and Feldbæk, O., 1996: Mellom brødre 1780-1830. In: ' 'Aschehougs Norges Historie' ', Vol. 7, pp. 227–228, Oslo
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Isvec Norvec indiki Isvec ve Norvec torpaqlarinda qurulmus uniya 1814 cu ilde qurulmus 1905 ci ile qeder davam etmisdir Bu tarixden sonra Norvec Isvecin bir parcasi olmamis Norvec parlamenti sesverme ile Danimarka sahzadesi Kristian Frederik Karl Georg Valdemar Aksel i VII Haakon adi ile hakimiyyete getirerek Isvecden ayrilmisdir ParcalanmisIsvec Norvec birliyiForenade konungarikena Sverige och Norge De forenede Kongeriger Norge og SverigeBayraq Gerb1905 ci ile olan dovlet serhedleri 4 noyabr 1814 7 iyun 1905Paytaxt Stokholm Kristianiya d Dilleri Saam diliResmi dilleri Isvec dili ve Norvec diliDovlet dini luteranliqErazisi 774 184 km 2Ehalisi 7 560 000 1905 ci ile olan sayim Idareetme formasi MonarxiyaDovlet bascilariIlk Kral XIII Karl 1814 1818 Son Kral II Oskar 1872 1905 Vikianbarda elaqeli mediafayllarIsvec tarixiBu meqaleler olke seriyasindandirSulaleler Munso sulalesi VIII esr 1060 Stenkil sulalesi 1060 1125 Sverker sulalesiErik sulalesiByelbo sulalesiMeklenburq sulalesiVaza sulalesiIsvec NorvecBernadotlar sulalesiXIV Karl IohannI OskarXV KarlII OskarV QustavVI QustavXVI Karl QustavIsvec portali brQurulusuNapoleon muharibeleri dovrunde Danimarka nin meglubiyyeti 1814 cu ilde Norvecin Isvece verilmesi ile neticelendi Isvec krali XIII Karl yeni birliyin krali elan edildi Bu vaxti Norvecde hele de mubarize aparan sahzade isgala qarsi mubarize aparmaga ve hec olmasa Norvecin musteqilliyini qorumaga calisirdi Iyun ayinin 30 u Rusiya Avstriya Prussiya ve Boyuk Britaniyadan gelen sefirler onu sulhle teslim olmaga cagirdilar Kristian Frederik xalqin oz liderini secmeyini teklif ederken bu yerde Avstriya sefiri bu meshur serhi Xalq Xalq oz idarecilerine qarsi ne deye biler ki Her sey bele hell olunsaydi dunya tersine cevrilerdi Muharibenin qacinilmaz oldugunu goren Isvec veliehd komandanligi altinda cixaraq muharibeni baslatmis oldu kimi kicik doyuslerde Norvecliler qelebe qazansa da Isvec qalib gelerek sahzade Kristian i Danimarkaya geri gonderdi Noyabrin 4 u XIII Karl Norvec krali elan olundu Norvecdeki yeniliklerZoraki isgala qarsi en boyuk etiraz Norvec edebiyyatindan geldi bu milliyyetci hereketlerde ehemiyyetli bir simvol halina cevrildi Bu artan milliyyetci tutum siyasi unsiyyete de davamli olaraq istiqamet verdi Ehemiyyetli bir siyasi yenilik de Norvecin oz regional rehberliyi olan qurulmasi idi ile qerari verilen ve XIV Karl Iohann terefinden tesdiqlenen bolgenin qurulusu 14 yanvar 1837 ci ilde reallasdi qoydugu bir qanuna gore her bir bolge Norvec dili prestegjeld bir formannsskapsdistriktden ibaret idi Bu tutumla olkeni inzibati bolgelere ayirirdi Bele ki 1837 ci ilde Norvecde artiq 373 formannsskapsdistrikt var idi Bu kimi Norvece bagli inzibati bolgeler birliyin dagilmasinda cox ehemiyyetli bir rol oynadi 1937 ci ildeki bir qanun ile seherlerle kend yerleri eyni statusu aldi Bu veziyyet seherler ucun cox cox bir deyisikliye sebeb olmasa da kendlerde Norvec milliyyetciliyini oyandirdi Norvecin musteqilliyiNorvecde getdikce artmaga baslayan milliyyetcilik ve yaranan naraziliq 7 iyun 1905 ci ilde Norvecin musteqillik elanina geden yolu hazirladi Bu hadiseler Isvecin muharibe tehdidleriyle davam etdi Parlament terefinden kecirilen bir referendum neticesinde 184 adama qarsi 368 208 adam lehine ses vererek Norvecin musteqilliyi desteklenildi Karlstadda geden gorusmelerle ikiterefli olaraq dovletlerin yollarinin ayrilmasina qerar verildi II Oskar 26 oktyabr 1905 tarixinde Norveci musteqil bir dovlet olaraq tanidi Norvec parlamenti Danimarkali Sahzade Karli xalq sesvermesi ile taxta namized gosterdi 25 noyabr 1905 ci ilde Norvece gelen sahzade VII Haakon adi ile hokmdarliga basladi SekillerIsvec ve Norvec krali XIII Karl Kral Haakon Danimarkadan gelerken Kral Haakonun andicme merasimiMenbeler ve edebiyyatDerry T K 1973 A History of Modern Norway 1814 1972 Clarendon Press Oxford ISBN 0 19 822503 2 Gjerset Knut 1915 History of the Norwegian People Volumes II The MacMillan Company ISBN none Seip Anne Lise 1997 Nasjonen bygges 1830 1870 In Aschehougs Norges Historie Vol 8 pp 192 193 Oslo ISBN 978 82 03 22021 0 Dyrvik S and Feldbaek O 1996 Mellom brodre 1780 1830 In Aschehougs Norges Historie Vol 7 pp 227 228 Oslo ISBN 978 82 03 22020 3