Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yaqub Qədri Qaraosmanoğlu (27 mart 1889 - 13 dekabr 1974)— Türkiyə yazıçısı, şairi, jurnalisti, diplomatı.
| Yaqub Qədri Qaraosmanoğlu | |
|---|---|
| türk. Yakup Kadri Karaosmanoğlu | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Qahirə, Misir |
| Vəfat tarixi | (85 yaşında) |
| Vəfat yeri | Ankara, Türkiyə |
| Fəaliyyəti | yazıçı, jurnalist, diplomat, siyasətçi, roman yazıçısı |
| Əsərlərinin dili | Türk dili |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Yaqub Qədri Qaraosmanoğlu 27 mart 1889-cu ildə Qahirədə anadan olmuşdu. Atası Manisanın məşhur Qaraosmanoğlu soyuna mənsub Əbdülqadir bəy, anası İqbal xanım idi. Atası 1833-cü ildə Kavalalı İbrahim paşanın Manisanı işğalı sırasında ona yaxınlıq göstərmiş və onun Misirdəki malikanəsinə yerləşmişdi. Əbdülqadir bəyin malikanə yiyələrindən İqbal xanım ilə etdiyi evlilikdən dünyaya gələn ikinci övladı Yaqub Qədri idi. Yaqub Qədrinin ailəsi İbrahim paşanın vəfatından sonra Türkiyəyə dönmüşdü. O, burada ilk təhsilini "Fevziye Mekteb-i İptidaisi"ndə tamamladı.1903-cü ildə daxil oldu. ilə dostluğu bu məktəbdə ikən başladı. Uşaqlıq illərində ədəbiyyata göstərdiyi həvəs lisey illərində daha da artdı. Atasının vəfatı səbəbiylə İzmir liseyində orta təhsilini tamamlaya bilmədi. 1905-ci ildə anası ilə bərabər Misirə döndü. Misirdə Jön-Türklərlə tanış oldu. Onların təşviqi ilə siyasi işlərə atıldı. İsgəndəriyyə Fransız məktəbində orta təhsilini başa vurdu. "Türk" dərgisində Gi de Mopassandan etdiyi tərcümələri dərc etdirdi.1908-ci ildə İstanbula gəldi. Balkan savaşına qədər ailəsi ilə burda yaşadı. Ziyalı cəmiyyətinə qatıldı. Bir çox qəzet və jurnallarda yazılar çap etdirdi.
1932 –ci ildə Atatürkün istəyi ilə Yaqub Qədri Qaraosmanoğlu, Vedat Nədim Tör və b. ilə birlikdə “Kadro” dərgisini çıxarmağa başladı. Yeni nəşrin əsas məqsədi Atatürk ideyalarının təbliği, kamalizmi ideologiyaya çevirmək idi. İlk sayını “Türkiyə bir inqilab içindədir. Bu inqilab bitmədi. İnqilabımız dərinləşmə və genişlənmə yolundadır. Bu inqilab özünə prinsip, onu yaşadanlara isə düşüncə ola biləcək bütün nəzəri əsaslara malikdir. Ancaq həmin əsaslar inqilabi ideologiyaya çevrilə biləcək bir fikir sistemi içərisində olğunlaşmamışdır. “Kadro” bu məqsədlə çıxır” –sözləri ilə açan dərgi tezliklə ictimai fikri hərəkətə gətirdiyinə, hökumət üçün müəyyən mənada baş ağrısına çevrildiyinə görə 36 – cı sayından sonra nəşrini dayandırmalı oldu.
Yaqub Qədri Qaraosmanoğlu 13 dekabr 1974-cü ildə vəfat edib.
Diplomatik fəaliyyəti
1935-ci ildə Albaniya kralı Zoqu beynəlxalq aləmdə yaranan qarmaqarışıqlıqdan öz səltənətini gücləndirmək üçün istifadə edir, ona müxalif olanları, özünə düşmən saydığı minlərlə insanı öldürür, türmələrə doldurur. Keçmiş Osmanlı dövlətinin təbəələri olan albaniyalılar kömək üçün türk səfirliyinə üz tuturlar. Səfir hər gün onlarla gözüyaşlı anaları, ataları qəbul edir, insanlardan kömək üçün yazılan məktubların sayı-hesabı bilinmir. Yaqub Qədri Qaraosmanoğlu isə acizdir, nə edə bilər ki. Türkiyə dövləti ona bu işlərə qarışmamağı tapşırıb. Onunsa ürəyi baş verən haqsızlığa dözə bilmir, bir gün o, kralın mürəbbisi və yaxını Əbdürrəhmanı qonaq çağırır. Əbdürrəhmanla insanlıqdan danışır və onu inandırır ki, törədilənlər dövlətə də, krala da hörmət gətirmir. Qonaq heç nə demədən gedir və… 20 gündən sonra kral Zoqu qeyd-şərtsiz ümumi amnistiya elan edir!
Varlı torpaq mülkiyyətçisi, ana tərəfdən Qacar, ixtisasca hüquqşünas olan, İslam hüququ, maliyyə və digər məsələlərə həsr olunmuş bir sıra əsərlərin müəllifi olan Məhəmməd Müsəddiq 1921-1924-cü illərdə nazir postlarında çalışmış, sonra uzun illər siyasətdən kənar qalmışdı. M.Müsəddiq tərəfindən yaradılmış Milli Cəbhə, əsasən, milli burjuaziyanın maraqlarını qoruyurdu, amma bu təşkilata İran tərəfindən müstəqil xarici siyasətin yeridilməsini istəyən demokratik qüvvələrin nümayəndələri də daxil idilər. Türkiyəli diplomat və ədəbiyyatçı Yaqub Qədri Qaraosmanoğlu yazmışdı ki, doktor Müsəddiq siyasi səhnəyə qəhrəman və azadlığın, konstitusiyanın müdafiəçisi kimi çıxıb.
Yaradıcılığı
XX əsr Türk ədəbiyyatının əsas ədəbi simalarından biri də Yaqub Qədri Qaraosmanoğlu olmuşdur. Onun yaşadığı dövr Türkiyənin həm ədəbi-mədəni, həm də ictimai-siyasi həyatında bir çox önəmli hadisələrin ortaya çıxdığı mərhələni təşkil edir.
İstiqlaliyyət savaşı, I Dünya müharibəsi, Cümhuriyyətin qurulması, Avropaya inteqrasiya, qərbləşmə kimi ən önəmli hadisələr məhz Yaqub Qədrinin yetişdiyi bir dönəmdə ortaya çıxmışdır. Vətənpərvər bir şəxsiyyət olan Yaqub Qədri bu hadisələrə biganə qalmamış, istər ictimai-siyasi, istərsə də ədəbi fəaliyyəti ilə bu mübarizəni davam etdirmişdir. Yaqub Qədri jurnalistik fəaliyyətindən tutmuş, demək olar ki, ədəbiyyatın bütün sahələrində əsərlər yazmışdır. O, ictimai-siyasi xadim, Kadro dərgisinin qurucusu, jurnalist, şair və yazıçı olmuşdur. Onun romanları XX Türk romanın ən dəyərli töhfələrindəndir. Yaqub Qədri “Kiralık Konak” (1921), “Nur Baba” (1922), “Hökm gecəsi” (1927), “Sodom və Gomore” (1928), “Yad adam” (1932), “Ankara” (1934), “Bir Sürgün” (1937), “Panorama I” (1949), “Panorama II” (1952) və “Həp o şarkı” (1956) adlı on roman müəllifidir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Liseedebiyat.com sitesi, Erişim tarihi 29.07.2011". 2010-03-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-11-29.
- "Veysel Şahin, Roman Tekniği Bakımından Yaban, E-Journal of New World Sciences Academy, Cilt 2, Sayı 3, 2007" (PDF). 2012-09-07 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2015-11-29.
- . 2012-02-02 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-29.
- (PDF). 2013-12-11 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-29.
Xarici keçidlər
 | Yazıçı ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yaqub Qedri Qaraosmanoglu 27 mart 1889 13 dekabr 1974 Turkiye yazicisi sairi jurnalisti diplomati Yaqub Qedri Qaraosmanogluturk Yakup Kadri KaraosmanogluDogum tarixi 27 mart 1889Dogum yeri Qahire MisirVefat tarixi 13 dekabr 1974 85 yasinda Vefat yeri Ankara TurkiyeFealiyyeti yazici jurnalist diplomat siyasetci roman yazicisiEserlerinin dili Turk dili Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiYaqub Qedri Qaraosmanoglu 27 mart 1889 cu ilde Qahirede anadan olmusdu Atasi Manisanin meshur Qaraosmanoglu soyuna mensub Ebdulqadir bey anasi Iqbal xanim idi Atasi 1833 cu ilde Kavalali Ibrahim pasanin Manisani isgali sirasinda ona yaxinliq gostermis ve onun Misirdeki malikanesine yerlesmisdi Ebdulqadir beyin malikane yiyelerinden Iqbal xanim ile etdiyi evlilikden dunyaya gelen ikinci ovladi Yaqub Qedri idi Yaqub Qedrinin ailesi Ibrahim pasanin vefatindan sonra Turkiyeye donmusdu O burada ilk tehsilini Fevziye Mekteb i Iptidaisi nde tamamladi 1903 cu ilde daxil oldu ile dostlugu bu mektebde iken basladi Usaqliq illerinde edebiyyata gosterdiyi heves lisey illerinde daha da artdi Atasinin vefati sebebiyle Izmir liseyinde orta tehsilini tamamlaya bilmedi 1905 ci ilde anasi ile beraber Misire dondu Misirde Jon Turklerle tanis oldu Onlarin tesviqi ile siyasi islere atildi Isgenderiyye Fransiz mektebinde orta tehsilini basa vurdu Turk dergisinde Gi de Mopassandan etdiyi tercumeleri derc etdirdi 1908 ci ilde Istanbula geldi Balkan savasina qeder ailesi ile burda yasadi Ziyali cemiyyetine qatildi Bir cox qezet ve jurnallarda yazilar cap etdirdi 1932 ci ilde Ataturkun isteyi ile Yaqub Qedri Qaraosmanoglu Vedat Nedim Tor ve b ile birlikde Kadro dergisini cixarmaga basladi Yeni nesrin esas meqsedi Ataturk ideyalarinin tebligi kamalizmi ideologiyaya cevirmek idi Ilk sayini Turkiye bir inqilab icindedir Bu inqilab bitmedi Inqilabimiz derinlesme ve genislenme yolundadir Bu inqilab ozune prinsip onu yasadanlara ise dusunce ola bilecek butun nezeri esaslara malikdir Ancaq hemin esaslar inqilabi ideologiyaya cevrile bilecek bir fikir sistemi icerisinde olgunlasmamisdir Kadro bu meqsedle cixir sozleri ile acan dergi tezlikle ictimai fikri herekete getirdiyine hokumet ucun mueyyen menada bas agrisina cevrildiyine gore 36 ci sayindan sonra nesrini dayandirmali oldu Yaqub Qedri Qaraosmanoglu 13 dekabr 1974 cu ilde vefat edib Diplomatik fealiyyeti1935 ci ilde Albaniya krali Zoqu beynelxalq alemde yaranan qarmaqarisiqliqdan oz seltenetini guclendirmek ucun istifade edir ona muxalif olanlari ozune dusmen saydigi minlerle insani oldurur turmelere doldurur Kecmis Osmanli dovletinin tebeeleri olan albaniyalilar komek ucun turk sefirliyine uz tuturlar Sefir her gun onlarla gozuyasli analari atalari qebul edir insanlardan komek ucun yazilan mektublarin sayi hesabi bilinmir Yaqub Qedri Qaraosmanoglu ise acizdir ne ede biler ki Turkiye dovleti ona bu islere qarismamagi tapsirib Onunsa ureyi bas veren haqsizliga doze bilmir bir gun o kralin murebbisi ve yaxini Ebdurrehmani qonaq cagirir Ebdurrehmanla insanliqdan danisir ve onu inandirir ki toredilenler dovlete de krala da hormet getirmir Qonaq hec ne demeden gedir ve 20 gunden sonra kral Zoqu qeyd sertsiz umumi amnistiya elan edir Varli torpaq mulkiyyetcisi ana terefden Qacar ixtisasca huquqsunas olan Islam huququ maliyye ve diger meselelere hesr olunmus bir sira eserlerin muellifi olan Mehemmed Museddiq 1921 1924 cu illerde nazir postlarinda calismis sonra uzun iller siyasetden kenar qalmisdi M Museddiq terefinden yaradilmis Milli Cebhe esasen milli burjuaziyanin maraqlarini qoruyurdu amma bu teskilata Iran terefinden musteqil xarici siyasetin yeridilmesini isteyen demokratik quvvelerin numayendeleri de daxil idiler Turkiyeli diplomat ve edebiyyatci Yaqub Qedri Qaraosmanoglu yazmisdi ki doktor Museddiq siyasi sehneye qehreman ve azadligin konstitusiyanin mudafiecisi kimi cixib YaradiciligiXX esr Turk edebiyyatinin esas edebi simalarindan biri de Yaqub Qedri Qaraosmanoglu olmusdur Onun yasadigi dovr Turkiyenin hem edebi medeni hem de ictimai siyasi heyatinda bir cox onemli hadiselerin ortaya cixdigi merheleni teskil edir Istiqlaliyyet savasi I Dunya muharibesi Cumhuriyyetin qurulmasi Avropaya inteqrasiya qerblesme kimi en onemli hadiseler mehz Yaqub Qedrinin yetisdiyi bir donemde ortaya cixmisdir Vetenperver bir sexsiyyet olan Yaqub Qedri bu hadiselere bigane qalmamis ister ictimai siyasi isterse de edebi fealiyyeti ile bu mubarizeni davam etdirmisdir Yaqub Qedri jurnalistik fealiyyetinden tutmus demek olar ki edebiyyatin butun sahelerinde eserler yazmisdir O ictimai siyasi xadim Kadro dergisinin qurucusu jurnalist sair ve yazici olmusdur Onun romanlari XX Turk romanin en deyerli tohfelerindendir Yaqub Qedri Kiralik Konak 1921 Nur Baba 1922 Hokm gecesi 1927 Sodom ve Gomore 1928 Yad adam 1932 Ankara 1934 Bir Surgun 1937 Panorama I 1949 Panorama II 1952 ve Hep o sarki 1956 adli on roman muellifidir Hemcinin baxAnkara roman Istinadlar Yakup Kadri Karaosmanoglu Liseedebiyat com sitesi Erisim tarihi 29 07 2011 2010 03 16 tarixinde Istifade tarixi 2015 11 29 Veysel Sahin Roman Teknigi Bakimindan Yaban E Journal of New World Sciences Academy Cilt 2 Sayi 3 2007 PDF 2012 09 07 tarixinde PDF Istifade tarixi 2015 11 29 2012 02 02 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 11 29 PDF 2013 12 11 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 11 29 Xarici kecidler Yazici ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin