Anri Rene Alber Gi de Mopassan fr Henri René Albert Guy de Maupassant 5 avqust 1850 6 iyul 1893 Pasi d Paris üçüncü Fran

Anri Rene Alber Gi de Mopassan (fr. Henri René Albert Guy de Maupassant; 5 avqust 1850 – 6 iyul 1893, Pasi^[d], Paris, Üçüncü Fransa Respublikası) — Fransa yazıçısı.

Gi de Mopassan
fr. Guy de Maupassant

Doğum adı	Henry-René-Albert-Guy de Maupassant
Təxəllüsü	Joseph Prunier, Guy de Valmont, Maufrigneuse
Doğum tarixi	5 avqust 1850(1850-08-05)
Vəfat tarixi	6 iyul 1893(1893-07-06)(42 yaşında)
Vəfat yeri	Pasi^[d], Paris, Üçüncü Fransa Respublikası
Vəfat səbəbi	sifilis
Dəfn yeri	Monparnas qəbiristanlığı^[d]
Təhsili	IV Henri Liseyi^[d] (1859–)
Fəaliyyəti	hekayə yazıçısı^[d], dramaturq, jurnalist, roman yazıçısı, yazıçı, şair
Fəaliyyət illəri	1880-ci ildən
Əsərlərinin dili	fransız dili
İstiqamət	ədəbi realizm
Janr	roman

Gi de Mopassan Vikimənbədə
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Anri Rene Alber Gi de Mopassan 5 avqust 1850-ci ildə Fransanın Dənizkənarı Sena departamenti, yaxınlığındakı Miromenil qəsrində anadan olmuşdur. Atası yoxsullamış zadəgan, anası mədəni burjua ailəsindən idi. O, Ruan liseyini bitirmiş, 1869-cu ildə bakalavr adı almışdır. Mopassan ömrünün son ilərində dərin mənəvi böhran keçirmişdir. O, 1891-ci ildə ruhi xəstəliyə tutulmuş, tədriclə görmə qabiliyyətini, yaddaşını itirmiş, 2 yanvar 1892-ci ildə intihar etməyə cəhd göstərmişdir. 6 iyul 1893-cü ildə Parisdəki psixiatriya xəstəxanasında beyin iflicindən vəfat etmişdir.

Yaradıcılığı

Yaradıcılığa 1870-ci illərdə anasının uşaqlıq dostu Qüstav Floberin bilavasitə köməyi ilə başlamış, onun vasitəsilə fransız yazıçıları, habelə ikinci müəllimi hesab etdiyi İvan Turgenevlə tanış olmuşdur. İlk hekayə kitabını ("Telyenin müəssisəsi", 1881) Turgenevə ithaf etmişdir. Mopassan XIX əsr realist fransız ədəbiyyatının son görkəmli nümayəndələrindəndir. Özünün dediyi kimi, ədəbiyyata "meteor kimi gəlib, onu şimşək kimi tərk" edən Mopassan bir cild şeirlər toplusunun, 6 romanın, 16 hekayə və novella, 3 yol oçerkləri kitabının müəllifidir. Üçüncü respublika dövrü burjua demokratiyasının riyakarlığına, militarizmə və müstəmləkəçiliyə kəskin etiraz Mopassanın yaradıcılığının əsas ideya məzmununu təşkil edir. "Gombul" (1880) adlı ilk novellası ilə tanınmışdır. Əsərlərində burjua əxlaqı, eqoizm və bayağılığına qarşı çıxaraq, təbii, bakir insani hissləri ona qarşı qoymuşdur ("Ay işığı", "Səadət", "Məhəbbət", "Kürsü toxuyan qadın" və s. novellalar). Lakin burjua gerçəkliyi Mopassanda bədbinlik doğurur, onun qəhrəmanları çox vaxt tənha ("Tənhalıq"), aciz vəziyyətə düşür ("Boyunbağı"). Novella və hekayələrində məhəbbəti alqı-satqıya çevirən ("Qisas", "Görüş", "Daşqaş", "İvetta", "Vəsiyyət" və s.) burjua nümayəndələrinin obrazlarını yaratmış, məzlumların acınacaqlı taleyinin ("Avara", "Şkaf", "Dilənçi"), onların mənəvi saflığını ("Simonun atası", "Martenin qızı"), vətənpərvərliyini ("Gombul", "Madmuazel Fifi", "Milon dayı", "İki dost" və s.) tərənnüm etmişdir. "Həyat" (1883) adlı ilk romanında burjua cəmiyyətində insanın romantik arzularının puç olması göstərilir. "Gözəl dost" (1885) romanında Üçüncü respublikada hökm sürən siyasi fırıldaqçılıq, maliyyə hiylələri, karyerizm, "Mont Oriol" (1886), "Pyer və Jap" (!887-1888) romanlarında varlanmaq ehtirasının ailə münasibətlərini pozması ifşa olunur. İncə lirizm və qəzəbli sarkazm, dərin psixologizm Mopassanın yaradıcılığının səciyyəvi xüsusiyyətləridir. Əsərləri bir sıra dillərə tərcümə olunmuş, səhnələşdirilmiş və ekranlaşdırılmışdır. Mopassan burjua cəmiyyətinə nifrət edir, lakin onun dəyişdirilə biləcəyinə inanmırdı.

İstinadlar

Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
Мопассан Ҝи // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. VII ҹилд: Мисир—Прадо. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1983. С. 57.

Əlavə ədəbiyyat

Abamine, E. P. "German-French Sexual Encounters of the Franco-Prussian War Period in the Fiction of Guy de Maupassant." CLA Journal 32.3 (1989): 323–334. online
Dugan, John Raymond. Illusion and reality: a study of descriptive techniques in the works of Guy de Maupassant (Walter de Gruyter, 2014).
Fagley, Robert. Bachelors, Bastards, and Nomadic Masculinity: Illegitimacy in Guy de Maupassant and André Gide (Cambridge Scholars Publishing, 2014) online.
Harris, Trevor A. Le V. Maupassant in the Hall of Mirrors: Ironies of Repetition in the Work of Guy de Maupassant (Springer, 1990).
Rougle, Charles. "Art and the Artist in Babel's" Guy de Maupassant"." The Russian Review 48.2 (1989): 171-180. online
Sattar, Atia. "Certain Madness: Guy de Maupassant and Hypnotism." Configurations 19.2 (2011): 213–241. regarding both versions of his horror story “The Horla” (1886/1887). online
Stivale, Charles J. The art of rupture: narrative desire and duplicity in the tales of Guy de Maupassant (University of Michigan Press, 1994).

Xarici keçidlər

de Mopassan tərəfindən əsərlər Qutenberq layihəsində
Əsərləri və ya müəllifi olduğu işlər: Gi de Mopassan İnternet arxivində
Guy de Maupassant timeline and stories at AsNotedIn.com
Complete list of stories by Guy de Maupassant at Prospero's Isle.com
Gi de Mopassan tərəfindən əsərlər -da (açıq audi-kitablar)
Université McGill: le roman selon les romanciers 2021-08-04 at the Wayback Machine Recensement et analyse des écrits non romanesques de Guy de Maupassant
Works by Guy de Maupassant at Online Literature (HTML)
Works by Guy de Maupassant (text, concordances and frequency list)
Maupassantiana, a French scholar's website on Maupassant and his works
Oeuvres de Maupassant, à Athena

[_5aedbe058069f3a8-1] Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.

[_f1c8f3f383d853b3-2] Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.

[:0-3] Мопассан Ҝи // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. VII ҹилд: Мисир—Прадо. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1983. С. 57.