Varşava Müsəlman Tatar qəbiristanlığı (tatar. Варшава Мөселман татар зираты, pol. Warszawa Muzułmański Cmentarz Tatarski) — Varşava şəhərində Vola rayonunda, Tatarska küçəsində yerləşən tarixi qəbiristanlıq.
Qəbiristanlıq | |
Varşava Müsəlman Tatar qəbiristanlığı | |
---|---|
tatar. Варшава Мөселман татар зираты, pol. Warszawa Muzułmański Cmentarz Tatarski | |
Ölkə | Polşa |
Şəhər | Varşava |
Əsası qoyulub | 1867 |
Sahəsi | 0,01 km² |
Dini tərkib | müsəlman |
HGYO | |
| |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
2014-cü ilin iyul ayında qəbiristanlıq yaxınlıqdakı digər nekropollarla birlikdə tarixi abidə elan edilib.
Tarixi
Qəbiristanlığın əsası 1867-ci ildə Varşava imamı Seyfutdin Xüsainov-Sinnayevin təşəbbüsü ilə Mlınarska küçəsindəki Varşava Qafqaz Müsəlmanları qəbiristanlığının bağlanması ilə əlaqədar qoyulmuşdur. Qeyd edək ki, Qafqaz Müsəlmanları Qəbiristanlığı Varşavada mövcud olan iki müsəlman qəbiristanlığından (digəri müsəlman tatar qəbiristanlığıdır) ən qədimidir. Yəhudi və Evangelist-Auqsburq qəbiristanlıqları arasında yerləşib. 1830-cu ildə Varşava Yevangelist-Auqsburq kilsəsindən 2152 rubla alınmış torpaqda inşa olunub. Qəbiristanlıq 1838−1839-cu illərdə təsis edilib. Darvazanın yanında qəbiristanlıq baxıcısının yaşadığı kiçik bir ev var idi.
Nekropol 1867-ci ilə qədər istifadə edilib. Orada rus ordusunun müsəlman əsgərləri, eləcə də səfərə gələn tacirlər və Varşava sakinləri dəfn edilib. Qəbiristanlıq 30 il istifadədən sonra bağlanıb.
Varşava üsyanı zamanı qəbiristanlıq qonşu Evangelist qəbiristanlıqları ilə birlikdə şiddətli döyüş bölgəsi idi. Onu Daxili Ordunun "Viqri" və "Antoni" batalyonları müdafiə edirdi.
Hazırda qəbiristanlıq yenidən fəaliyyətə başlayıb. Burada Çeçenistandan olan qaçqınlar dəfn olunur.
Varşava Müsəlman Tatar qəbiristanlığının ilk illərdə əvvəlcə 0,5 hektara yaxın ərazisi var idisə, indi təxminən 1 hektardır.
Burada əvvəlcə Varşavada yaşayan Rusiya imperiyasının ordusunun əsasən müsəlman əsgərləri dəfn edilirdi. Bunlar, əsasən, əcdadları Böyük Litva knyazlığında xidmətə qəbul olunmuş Polşa-Litva tatarları idi. Sonralar burada başqa müsəlmanlar da dəfn olunmağa başladı.
XIX əsrin sonlarında qəbiristanlıq varlılar (sağda) və kasıblar (solda) üçün hissələrə bölünürdü. Bu ayrı-seçkilik sonradan Varşava İmamının təşəbbüsü ilə ləğv edildi. Burada Birinci Dünya müharibəsi zamanı alman əsirliyində həlak olmuş rus əsgərləri və müsəlman əsgərlər dəfn olunur. İkinci Dünya müharibəsi zamanı qəbiristanlıq almanlar tərəfindən dağıdılıb. 1942-ci ildə alman tankları və digər zirehli texnika sovet qoşunlarının hücumunu dəf etmək üçün qəbiristanlıq ərazisinə daxil olub. 1944-cü ildə Varşava üsyanı zamanı bu ərazidə şiddətli döyüşlər gedib.
Ən qədim qəbirlər indi inzibati binanın solunda yerləşir.
1984-cü ildə nekropol Abidələr Reyestrinə daxil edilib və dövlət qorumasına alınıb.
Qəbiristanlıqda dəfn olunanlar
Qəbiristanlıqda Polşanın bir çox görkəmli müsəlmanları dəfn olunub. Onların arasında:
- Aleksandr Axmatoviç (1944, yenidən dəfn) - hüquqşünas, Krım və Mərkəzi Litva hökumətində ədliyyə naziri, polşalı senator;
- Osman Axmatoviç (1988) - kimyaçı, Varşava Universitetinin professoru, Varşavada məscid tikintisi komitəsinin sədri;
- Konstantin Bayraşevski (1955) – hüquqşünas;
- Mounir Bouamran (2004) - Əlcəzairli səs və foto redaktoru;
- Jerzy Edigei (1983) - hüquqşünas, ictimai xadim, detektiv romanların müəllifi;
- Bəkir Eksanov (1974) - Varşava imamı;
- Zərif Eksanov (1951) - Varşava imamı;
- Husain Muhammad Hasan (2020) - Tibb elmləri doktoru, Polşanın Sudandakı fəxri konsulu;
- Aleksandr Yelyaşeviç (1978) - mayor, "Virtuti militari" ordeninin sahibi, Vilna qarnizonunun 4-cü Ulan alayının 1-ci tatar eskadrilyasının son komandiri;
- Zenon Kriçinski (1953) - polkovnik;
- Səfər-Bəy Malsaq (1944) - general-mayor;
- Konstantin Murza-Murziç (1953) - hüquqşünas, hakim, Dövlət Arxivləri Baş İdarəsinin əməkdaşı;
- Rüstəm Morza-Murziç (1980) - Tatar eskadrilyasının zabiti, "Virtuti militari" ordeni sahibi
- Bəkir Rodkeviç - imam (1987)
- Vəli bəy Yadigarov (1991, yenidən dəfn) — Rusiya, Azərbaycan və Polşa hərbi rəhbəri
- İsrafil bəy Yadigarov — Rusiya, gürcü və polşalı hərbçi.
İstinadlar
- Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 3 lipca 2014 r. w sprawie uznania za pomnik historii «Warszawa — zespół zabytkowych cmentarzy wyznaniowych na Powązkach» (Dz.U. z 2014 r. poz. 956)
- Mórawski. Cmentarze warszawskie (Wydawnictwo Nowy Świat). Warszawa. 2012. səh. 153. ISBN .
- Encyklopedia Warszawy (Wydawnictwo Naukowe PWN). Warszawa. 1994 əhifə = 111. ISBN .
- Ilustrowany przewodnik po Warszawie wraz z treściwym opisem okolic miasta (wydanie I na podstawie wydania z 1893 roku) (Wydawnictwo Ciekawe Miejsca.net). Warszawa. 2012. səh. 261. ISBN .
- Juliusz A. Atlas architektury Warszawy (pl:Wydawnictwo Arkady). Warszawa. 1977. səh. 94.
- Muzułmański Cmentarz Kaukaski<< Muzułmański Cmentarz Kaukaski Ul. Młynarska 60
- F.R., Wyznawcy Allaha, «Tygodnik Ilustrowany» 1892, nr 108, s. 52-54
- K. Mórawski, Przewodnik historyczny po cmentarzach warszawskich, Warszawa 1989, s. 136—137
Ədəbiyyat
- Karol Mórawski: Warszawskie cmentarze. Przewodnik historyczny. Warszawa: PTTK «Kraj», 1991, s. 149—152. .
- F.R., Wyznawcy Allaha, «Tygodnik Ilustrowany» 1892, nr 108, s. 52-54.
Xarici keçidlər
- Cmentarz Muzułmański na Powązkach
- Borçalıda doğulan, Buenos-Ayresdə ölən, Varşavada basdırılan azərbaycanlı polkovnik - “Gözü yol çəkən məzarlar”
- Polşada azərbaycanlı polkovnik Vəli bəy Yadigarın məzarı ziyarət olunub
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Varsava Muselman Tatar qebiristanligi tatar Varshava Moselman tatar ziraty pol Warszawa Muzulmanski Cmentarz Tatarski Varsava seherinde Vola rayonunda Tatarska kucesinde yerlesen tarixi qebiristanliq QebiristanliqVarsava Muselman Tatar qebiristanligitatar Varshava Moselman tatar ziraty pol Warszawa Muzulmanski Cmentarz TatarskiOlke PolsaSeher VarsavaEsasi qoyulub 1867Sahesi 0 01 km Dini terkib muselman52 15 11 sm e 20 57 54 s u H G Y OVarsava Muselman Tatar qebiristanligi Vikianbarda elaqeli mediafayllar 2014 cu ilin iyul ayinda qebiristanliq yaxinliqdaki diger nekropollarla birlikde tarixi abide elan edilib TarixiQebiristanligin gorunusu Mezarliq 1892 ci il qravurasinda Qebiristanligin esasi 1867 ci ilde Varsava imami Seyfutdin Xusainov Sinnayevin tesebbusu ile Mlinarska kucesindeki Varsava Qafqaz Muselmanlari qebiristanliginin baglanmasi ile elaqedar qoyulmusdur Qeyd edek ki Qafqaz Muselmanlari Qebiristanligi Varsavada movcud olan iki muselman qebiristanligindan digeri muselman tatar qebiristanligidir en qedimidir Yehudi ve Evangelist Auqsburq qebiristanliqlari arasinda yerlesib 1830 cu ilde Varsava Yevangelist Auqsburq kilsesinden 2152 rubla alinmis torpaqda insa olunub Qebiristanliq 1838 1839 cu illerde tesis edilib Darvazanin yaninda qebiristanliq baxicisinin yasadigi kicik bir ev var idi Nekropol 1867 ci ile qeder istifade edilib Orada rus ordusunun muselman esgerleri elece de sefere gelen tacirler ve Varsava sakinleri defn edilib Qebiristanliq 30 il istifadeden sonra baglanib Varsava usyani zamani qebiristanliq qonsu Evangelist qebiristanliqlari ile birlikde siddetli doyus bolgesi idi Onu Daxili Ordunun Viqri ve Antoni batalyonlari mudafie edirdi Hazirda qebiristanliq yeniden fealiyyete baslayib Burada Cecenistandan olan qacqinlar defn olunur Varsava Muselman Tatar qebiristanliginin ilk illerde evvelce 0 5 hektara yaxin erazisi var idise indi texminen 1 hektardir Burada evvelce Varsavada yasayan Rusiya imperiyasinin ordusunun esasen muselman esgerleri defn edilirdi Bunlar esasen ecdadlari Boyuk Litva knyazliginda xidmete qebul olunmus Polsa Litva tatarlari idi Sonralar burada basqa muselmanlar da defn olunmaga basladi XIX esrin sonlarinda qebiristanliq varlilar sagda ve kasiblar solda ucun hisselere bolunurdu Bu ayri seckilik sonradan Varsava Imaminin tesebbusu ile legv edildi Burada Birinci Dunya muharibesi zamani alman esirliyinde helak olmus rus esgerleri ve muselman esgerler defn olunur Ikinci Dunya muharibesi zamani qebiristanliq almanlar terefinden dagidilib 1942 ci ilde alman tanklari ve diger zirehli texnika sovet qosunlarinin hucumunu def etmek ucun qebiristanliq erazisine daxil olub 1944 cu ilde Varsava usyani zamani bu erazide siddetli doyusler gedib En qedim qebirler indi inzibati binanin solunda yerlesir 1984 cu ilde nekropol Abideler Reyestrine daxil edilib ve dovlet qorumasina alinib Qebiristanliqda defn olunanlarQebiristanliqda Polsanin bir cox gorkemli muselmanlari defn olunub Onlarin arasinda Aleksandr Axmatovic 1944 yeniden defn huquqsunas Krim ve Merkezi Litva hokumetinde edliyye naziri polsali senator Osman Axmatovic 1988 kimyaci Varsava Universitetinin professoru Varsavada mescid tikintisi komitesinin sedri Konstantin Bayrasevski 1955 huquqsunas Mounir Bouamran 2004 Elcezairli ses ve foto redaktoru Jerzy Edigei 1983 huquqsunas ictimai xadim detektiv romanlarin muellifi Bekir Eksanov 1974 Varsava imami Zerif Eksanov 1951 Varsava imami Husain Muhammad Hasan 2020 Tibb elmleri doktoru Polsanin Sudandaki fexri konsulu Aleksandr Yelyasevic 1978 mayor Virtuti militari ordeninin sahibi Vilna qarnizonunun 4 cu Ulan alayinin 1 ci tatar eskadrilyasinin son komandiri Zenon Kricinski 1953 polkovnik Sefer Bey Malsaq 1944 general mayor Konstantin Murza Murzic 1953 huquqsunas hakim Dovlet Arxivleri Bas Idaresinin emekdasi Rustem Morza Murzic 1980 Tatar eskadrilyasinin zabiti Virtuti militari ordeni sahibi Bekir Rodkevic imam 1987 Veli bey Yadigarov 1991 yeniden defn Rusiya Azerbaycan ve Polsa herbi rehberi Israfil bey Yadigarov Rusiya gurcu ve polsali herbci IstinadlarRozporzadzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 3 lipca 2014 r w sprawie uznania za pomnik historii Warszawa zespol zabytkowych cmentarzy wyznaniowych na Powazkach Dz U z 2014 r poz 956 Morawski Cmentarze warszawskie Wydawnictwo Nowy Swiat Warszawa 2012 seh 153 ISBN 978 83 7386 457 3 Encyklopedia Warszawy Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 1994 ehife 111 ISBN 83 01 08836 2 Ilustrowany przewodnik po Warszawie wraz z tresciwym opisem okolic miasta wydanie I na podstawie wydania z 1893 roku Wydawnictwo Ciekawe Miejsca net Warszawa 2012 seh 261 ISBN 978 83 928349 8 4 Juliusz A Atlas architektury Warszawy pl Wydawnictwo Arkady Warszawa 1977 seh 94 Muzulmanski Cmentarz Kaukaski lt lt Muzulmanski Cmentarz Kaukaski Ul Mlynarska 60 F R Wyznawcy Allaha Tygodnik Ilustrowany 1892 nr 108 s 52 54 K Morawski Przewodnik historyczny po cmentarzach warszawskich Warszawa 1989 s 136 137EdebiyyatKarol Morawski Warszawskie cmentarze Przewodnik historyczny Warszawa PTTK Kraj 1991 s 149 152 ISBN 83 7005 333 5 F R Wyznawcy Allaha Tygodnik Ilustrowany 1892 nr 108 s 52 54 Xarici kecidlerCmentarz Muzulmanski na Powazkach Borcalida dogulan Buenos Ayresde olen Varsavada basdirilan azerbaycanli polkovnik Gozu yol ceken mezarlar Polsada azerbaycanli polkovnik Veli bey Yadigarin mezari ziyaret olunub