Aleksandr Yelyaşeviç 22 mart 1902 Vilnüs 18 avqust 1978 Qdansk Polşa ordusunun Lipka tatarı olan mayoru O Polşa ordusund

Aleksandr Yelyaşeviç (22 mart 1902, Vilnüs – 18 avqust 1978, Qdansk) — Polşa ordusunun Lipka tatarı olan mayoru. O, Polşa ordusundakı sonuncu tatar-müsəlman bölməsinin komandanı olmuşdur..

Aleksandr Yelyaşeviç
Aleksander Jeljaszewicz

Şəxsi məlumatlar
Ləqəbi	Saşa
Doğum tarixi	22 mart 1902(1902-03-22)
Doğum yeri	Vilnüs, Vilen quberniyası^[d], Rusiya imperiyası
Vəfat tarixi	18 avqust 1978(1978-08-18) (76 yaşında)
Vəfat yeri	Qdansk, Qdansk voyevodluğu^[d], Polşa Xalq Respublikası
Dəfn yeri	Varşava Müsəlman Tatar qəbiristanlığı^[d]
Vətəndaşlığı	Rusiya İmperiyası Polşa
Milliyyəti	Lipka tatarı
Hərbi fəaliyyəti
Mənsubiyyəti	Polşa Ordusu
Rütbəsi	Rotmistr, mayor
Döyüşlər	İkinci Dünya müharibəsi
Təltifləri
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatının erkən dövrü

Etnik olaraq Lipka tatarı olan Yelyaşeviç Rusiya imperiyasının Vilnüs quberniyasında imperator ordusunun kapitanı olan Janın ailəsində dünyaya gəlmişdir. O, 1912-1919-cu illərdə əvvəlcə Pskovdakı Kadet Korpusunda, sonradan isə Ukraynada hərbi təhsil almışdır. 1923-cü ildə Türkiyəyə və Yuqoslaviyaya evakuasiya edilmiş zabitlər məktəbini süvari zabiti olaraq başa vurdu. 1924 və 1925-ci illərdə serb sərhəd bölmələrində xidmət etdikdən sonra Polşaya geri dönə bildi.

Polyak ordusunda

Eyni ild də polyak ordusuna qoşuldu və Qrudziadzdakı Süvari Zabitlər Məktəbinə göndərildi. 1928-ci ildə Vilnüs qarnizonunun IV Uhlans Alayında peşəkar zabit kimi xidmət etməyə başladı. Onun alayı müasir Vilnüsün bir hissəsi olan Nova Vileykada yerləşirdi. O, burada I Tatar Eskadronunun komandanı idi. Bu eskadron polyak hərb tarixində sonuncu tatar hərbi birləşməsidir. O, 1939-cu ilin sentyabrında Polşa kampaniyasında iştirak etmişdir.

Polşanın işğalı

Sentyabrın ilk günlərində XIII Vilnüs Uhlans alayı Piotrkov yaxınlığında döyüşürdü. Növbti mərhələdə onlar Maciejovic yaxınlığında Vislanı keçməli idilər. 9-10 sentyabrda Maciejovic yaxınlığında tatar eskadronu alman piyadalarına qarşı sonuncu hücumunu həyata keçirdi.

Bu hücum polyak hərb tarixində bir mərhələnin bağlanmasının simvolu oldu - İslam/Tatar alayının sonu. Tezliklə, XIII Vilnüs Uhlan Alayı Lublin yaxınlığındakı Suçovola kəndi yaxınlığında baş vermiş döyüşün nəticəsində tatar alayı darmadağın edildi. Bölməsindən sağ qalmış az sayda insanla Rumın plasdarmına (Polyak ordusunun baş qərərgah rəisi belə bir əmr vermişdi) çatmağa çalışarkən alman tərəfindən əsir tutuldu və bütün müharibə boyunca alman oflaqında (müharibə zamanı əsir götürülmüş düşmən zabitləri üçün yaradılmış düşərgə) yaşadı.

Müharibədən sonra

Müharibədən sonra Polşaya geri döndü və Qdansk şəhərində yaşamağa başladı. Burada yaşadığı zaman yerli tatar icmasının Səlim Çazbiyeviç (Mirzə Səlim Çazbiyeviç - Polşa tatarlarının tarixçisi, diplomat və professor) kimi aktiv üzvlərindən birinə çevrildi.

Yelyaşeviç 1978-ci ilin 18 avqustunda Qdansk şəhərində vəfat etdi və Varşavanın İslami Tatar Məzarlığında dəfn edildi.

Həmçinin bax

Rafal Qan-Qanoviç

İstinadlar

Aleksander Miśkiewicz, Tatarzy w służbie Rzeczypospolitej 2016-03-04 at the Wayback Machine, Tygodnik Wileńszczyzny, 3 - 9 sierpnia 2006 r. nr 31 (wydanie internetowe nr 308)
"Słownik biograficzny Tatarów polskich XX wieku" (PDF). bibliotekatatarska.pl. 2022-01-30 tarixində (PDF).
"Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych". www.wbc.poznan.pl. 2021-03-02 tarixində .
"Jeljaszewicz Janusz". encyklopedia.pwn.pl. 2021-07-11 tarixində .

[1] Aleksander Miśkiewicz, Tatarzy w służbie Rzeczypospolitej 2016-03-04 at the Wayback Machine, Tygodnik Wileńszczyzny, 3 - 9 sierpnia 2006 r. nr 31 (wydanie internetowe nr 308)

[2] "Słownik biograficzny Tatarów polskich XX wieku" (PDF). bibliotekatatarska.pl. 2022-01-30 tarixində (PDF).

[3] "Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych". www.wbc.poznan.pl. 2021-03-02 tarixində .

[4] "Jeljaszewicz Janusz". encyklopedia.pwn.pl. 2021-07-11 tarixində .