Rafal Qan-Qanoviç (23 aprel 1932, Varşava – 22 noyabr 2002, Lyublin) — Lipka tatarı əsilli polyak hərbçisi, muzdlu döyüşçüsü, jurnalist, üzvü, siyasi və sosial aktivisti. Həyatını kommunizmlə mübarizəyə həsr etmiş və sürgünd yaşamışdır.
Rafal Qan-Qanoviç | |
---|---|
polyakca:Rafał Gan-Ganowicz | |
Şəxsi məlumatlar | |
Ləqəbi | Jerzy Rawicz |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Varşava, Polşa |
Vəfat tarixi | (70 yaşında) |
Vəfat yeri | Lublin, Polşa |
Vəfat səbəbi | ağciyər xərçəngi |
Dəfn yeri | |
Vətəndaşlığı | Polşa Respublikası |
Milliyyəti | Lipka tatarı əsilli polyak |
Hərbi fəaliyyəti | |
Mənsubiyyəti | |
Hərbi hissə | Polyak Qvardiyası |
Xidmət illəri | 1950-1958 |
Rütbəsi | Podporuçik |
Döyüşlər | |
Təltifləri | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatının erkən dövrü
Rafal Qan-Qanoviç 23 aprel 1932-ci ildə Varşavanın Vaver bölgəsində dünyaya gəlmişdir. Onun ailəsinin kökəni Reç Pospolita dövründə bölgəyə köçmüş tatarlardan idi. Onun atası bir müddət xidmət etmiş, sonradan biznes qurmaq üçün Cənubi Amerikaya səyahət etmişdi. O, Braziliyada kauçuk plantasiyası və Argentinada mis mədəni qurmaq istəyirdi. Rafalın anası 1939-cu ilin sentyabrında Polşa nasistlər və bolşeviklər tərəfindən işğal olunan zaman həyatını itirmişdi. Bundan sonra Rafalın atası oğlunu Vaver bölgəsindən Varşavanın Zoliborz bölgəsinə aparmışdı. Onlar orada 1944-cü ilin avqust ayında baş vermiş Varşava üsyanına qədər yaşadılar. Üsyan zamanı atası onu və bir qadını zirzəmidə gizlədərək, döyüşməyə getmi. və döyüşdə həyatını itirmişdir. Beləliklə, 12 yaşında Rafal yetim qalmışdır.
Yetim qalan yeniyetmə olan Rafaın ilk həyat təcrübələri kommunistlərin Polşa işğalı dövrünə təsadüf edir. Qırmızı Ordu tərəfindən Polşanın işğalına, bu ordunun polyakları alçaltmasına, talanlarına şahdlik edən Rafal da ilk antikommunist düşüncələr formalaşmağa başladı. Onun bu hisslərinin alovlanmasında xüsusilə antinasist üsyanında iştirak edərək, şikəst qalmış dostunun başına kommunistlər tərəfindən gətirilmiş hadisələr xüsusi rol oynamışdı. Belə ki, onun bu dostu kommunist döyüşçü tərəfindən "bandit" adlandırılmış və pilləkənlərdən aşağı atılmışdı.
Təxminən 1948-ci ildə o, Polşada fəaliyyət göstərən antikommunist qrupa qoşuldu. Onlar kommunist propaqanda posterlərini cırır, hökuməti və kommunizmi tənqid edən posterlər quraşdırır, qrafitilər çəkir, broşurlar çap etdirirdilər. Hətta bir hadisə nəticəsində onlar polyak zabitlərdən silah da ələ keçirməyi bacarmışdılar. 1950-ci ilin iyununda sovet hakimiyyəti antihökumət qrupların üzvlərini həbs etməyə başladı. Bu zaman Rafal bir dostundan həbs olunmaq üzrə olması barədə məlumat aldı. Qrupun digər üzvlərini ələ vermək üçün işğəncəyə məruz qalacağını bilən Rafal Almaniyaya gedən bir sovet təchizat qatarında gizlənərək ölkədən qaçmağı bacardı.
Qərbi Avropa və "Polyak Qvardiyası"
Berlinə çatdıqdan sonra Rafal bir müddət şəhərin qərb sektoruna keçmə yollarını tapmaq üçün axtarışlar apardı. Nəhayət qərbə keçməyi bacardıqdan sonra isə ABŞ nümayəndələrinə vətənində siyasi fəaliyyətinə görə təqib olunduğunu bildirərək siyasi sığınacaq istədi. Mühacirətdəki bir çox polyak kimi o da, Polyak Qvardiyasına qatıldı. Bu qvardiya bölməsi idi və mühacirətdəki Polşa hökuməti ilə əməkdaşlıq formasında texniki, daşınma və mühafizə xidmətləri üçün təşkil edilmişdi. Rafal burada təlim gördü və məşhur polyak general Vladislav Anders tərəfindən podporuçik rütbəsinə yüksəldildi.
Almaniyanın keçmişdə Polşanı işğal etdiyi üçün Almaniyadan xoşu gəlmirdi və komandanlığıa müraciət edərək Fransaya köçürülməsini xahiş etdi. O, hərbi xidmətdə olarkən tezliklə hərbi əməliyyatların başlayaağını, onun birləşməsinin NATO-nun Şərqi Avropanı ələ keçirməsi əməliyyatı zamanı Polşadakı düşmən cəbhə xəttinin arxasına göndəriləcəyini düşünürdü. Lakin bu heç vaxt baş vermədi və Rafal xidmətini patrul olaraq keçirdi. Bundan sonra o, Parisdə yaşayan polyak mühacirlərə xidmət edən məktəbdə müəllim işi tapdı və orda işləməyə başladı.
Muzdlu kimi fəaliyyəti
İqtisadi yox, siyasi qaçqın statusuna sahib olan Rafal Parisdə yaşayarkən öz vaxtını özünə yeni bir həyat qurmağa yox, öz həyatını kommunizmə qarşı mübarizə aparmağa həsr etdi.
Konqo
1960-cı illərdə o, ilk dəfə barədə eşitməyə başladı. Konqonun əvvəllər İspaniyada sürgündə yaşamış yeni baş naziri Moise Tşombe hakimiyyətə gəlmiş və indi də Simba üsyançılarına qarşı döyüşməkdəydi. Simba üsyançıları Kuba, Sovet İttifaqı və Çin tərəfindən dəstəklənən marksist/millətçi təşkilat idi. Bu üsyan Soyuq Müharibədə əsas mübarizələrdən birinə çevrildi. Moise Tşombe qərb millətlərini onlara yardım etməyə çağırırdı. Rafal Brüsseldəki Konqo səfirliyinə getdi və Konqoda döyüşməl istədiyini bildirdi. Köçüllü olaraq Konqo ordusuna yazılan Rafalın bu işdə əsas motivasiyası antikommunist hissləri idi.
1965-ci ildə Konqoda Sovet İttifaqı tərəfindən dəstəklənən qüvvələrə qarşı döyüşməyə başladı. Bir tabora komandanlıq edirdi və bu taborda xeyli sayda polyak da xidmət edirdi.
Yəmən
1967-ci ildə Rafal Səudiyyə Ərəbistanı ilə bağlanmış hökumət müqaviləsi ilə Yəmənə yollandı. Yəməndə Sovet İttifaqı tərəfindən dəstəklənən kommunist üsyançılarla vətəndaş müharibəsi getməkdə idi. Rafalın vəzifəsi kommunistlərə qarşı döyüşdə yerli tafya mənsublarına təlim keçmək idi. Onun buradakı əsas uğuru isə, sovet yüksək rütbəli ordu mənsublarından biri tərəfindən idarə olunan MİG təyyarəsini vurması oldu.
Həmçinin bax
İstinadlar
- . web.archive.org. 2010-08-27. Archived from the original on 2010-08-27. İstifadə tarixi: 2021-05-20.
- "Wielkie pranie i dzika gęś". www.rp.pl (polyak). 2021-05-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-05-20.
- Muszyński, Wojciech Jerzy. "The Polish Guards Companies of the U.S. Army After World War II". The Polish Review. 57 (4). 2012: 75–86. doi:10.5406/polishreview.57.4.0075. ISSN 0032-2970. 2022-03-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-13.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Rafal Qan Qanovic 23 aprel 1932 Varsava 22 noyabr 2002 Lyublin Lipka tatari esilli polyak herbcisi muzdlu doyuscusu jurnalist uzvu siyasi ve sosial aktivisti Heyatini kommunizmle mubarizeye hesr etmis ve surgund yasamisdir Rafal Qan Qanovicpolyakca Rafal Gan GanowiczSexsi melumatlarLeqebi Jerzy RawiczDogum tarixi 23 aprel 1932Dogum yeri Varsava PolsaVefat tarixi 22 noyabr 2002 70 yasinda Vefat yeri Lublin PolsaVefat sebebi agciyer xercengiDefn yeri LyublinVetendasligi Polsa RespublikasiMilliyyeti Lipka tatari esilli polyakHerbi fealiyyetiMensubiyyeti ABS Muzdlu kimi fealiyyeti 1965 1966 Yemen Mutevekkili kralligi 1967 1969 Herbi hisse Polyak QvardiyasiXidmet illeri 1950 1958Rutbesi PodporucikDoyuslerTeltifleri Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatinin erken dovruRafal Qan Qanovic 23 aprel 1932 ci ilde Varsavanin Vaver bolgesinde dunyaya gelmisdir Onun ailesinin kokeni Rec Pospolita dovrunde bolgeye kocmus tatarlardan idi Onun atasi bir muddet xidmet etmis sonradan biznes qurmaq ucun Cenubi Amerikaya seyahet etmisdi O Braziliyada kaucuk plantasiyasi ve Argentinada mis medeni qurmaq isteyirdi Rafalin anasi 1939 cu ilin sentyabrinda Polsa nasistler ve bolsevikler terefinden isgal olunan zaman heyatini itirmisdi Bundan sonra Rafalin atasi oglunu Vaver bolgesinden Varsavanin Zoliborz bolgesine aparmisdi Onlar orada 1944 cu ilin avqust ayinda bas vermis Varsava usyanina qeder yasadilar Usyan zamani atasi onu ve bir qadini zirzemide gizlederek doyusmeye getmi ve doyusde heyatini itirmisdir Belelikle 12 yasinda Rafal yetim qalmisdir Yetim qalan yeniyetme olan Rafain ilk heyat tecrubeleri kommunistlerin Polsa isgali dovrune tesaduf edir Qirmizi Ordu terefinden Polsanin isgalina bu ordunun polyaklari alcaltmasina talanlarina sahdlik eden Rafal da ilk antikommunist dusunceler formalasmaga basladi Onun bu hisslerinin alovlanmasinda xususile antinasist usyaninda istirak ederek sikest qalmis dostunun basina kommunistler terefinden getirilmis hadiseler xususi rol oynamisdi Bele ki onun bu dostu kommunist doyuscu terefinden bandit adlandirilmis ve pillekenlerden asagi atilmisdi Texminen 1948 ci ilde o Polsada fealiyyet gosteren antikommunist qrupa qosuldu Onlar kommunist propaqanda posterlerini cirir hokumeti ve kommunizmi tenqid eden posterler qurasdirir qrafitiler cekir brosurlar cap etdirirdiler Hetta bir hadise neticesinde onlar polyak zabitlerden silah da ele kecirmeyi bacarmisdilar 1950 ci ilin iyununda sovet hakimiyyeti antihokumet qruplarin uzvlerini hebs etmeye basladi Bu zaman Rafal bir dostundan hebs olunmaq uzre olmasi barede melumat aldi Qrupun diger uzvlerini ele vermek ucun isgenceye meruz qalacagini bilen Rafal Almaniyaya geden bir sovet techizat qatarinda gizlenerek olkeden qacmagi bacardi Qerbi Avropa ve Polyak Qvardiyasi Berline catdiqdan sonra Rafal bir muddet seherin qerb sektoruna kecme yollarini tapmaq ucun axtarislar apardi Nehayet qerbe kecmeyi bacardiqdan sonra ise ABS numayendelerine veteninde siyasi fealiyyetine gore teqib olundugunu bildirerek siyasi siginacaq istedi Muhaciretdeki bir cox polyak kimi o da Polyak Qvardiyasina qatildi Bu qvardiya bolmesi idi ve muhaciretdeki Polsa hokumeti ile emekdasliq formasinda texniki dasinma ve muhafize xidmetleri ucun teskil edilmisdi Rafal burada telim gordu ve meshur polyak general Vladislav Anders terefinden podporucik rutbesine yukseldildi Almaniyanin kecmisde Polsani isgal etdiyi ucun Almaniyadan xosu gelmirdi ve komandanligia muraciet ederek Fransaya kocurulmesini xahis etdi O herbi xidmetde olarken tezlikle herbi emeliyyatlarin baslayaagini onun birlesmesinin NATO nun Serqi Avropani ele kecirmesi emeliyyati zamani Polsadaki dusmen cebhe xettinin arxasina gonderileceyini dusunurdu Lakin bu hec vaxt bas vermedi ve Rafal xidmetini patrul olaraq kecirdi Bundan sonra o Parisde yasayan polyak muhacirlere xidmet eden mektebde muellim isi tapdi ve orda islemeye basladi Rafal Qan Qanovicin Lublindeki mezariMuzdlu kimi fealiyyetiIqtisadi yox siyasi qacqin statusuna sahib olan Rafal Parisde yasayarken oz vaxtini ozune yeni bir heyat qurmaga yox oz heyatini kommunizme qarsi mubarize aparmaga hesr etdi Konqo 1960 ci illerde o ilk defe barede esitmeye basladi Konqonun evveller Ispaniyada surgunde yasamis yeni bas naziri Moise Tsombe hakimiyyete gelmis ve indi de Simba usyancilarina qarsi doyusmekdeydi Simba usyancilari Kuba Sovet Ittifaqi ve Cin terefinden desteklenen marksist milletci teskilat idi Bu usyan Soyuq Muharibede esas mubarizelerden birine cevrildi Moise Tsombe qerb milletlerini onlara yardim etmeye cagirirdi Rafal Brusseldeki Konqo sefirliyine getdi ve Konqoda doyusmel istediyini bildirdi Kocullu olaraq Konqo ordusuna yazilan Rafalin bu isde esas motivasiyasi antikommunist hissleri idi 1965 ci ilde Konqoda Sovet Ittifaqi terefinden desteklenen quvvelere qarsi doyusmeye basladi Bir tabora komandanliq edirdi ve bu taborda xeyli sayda polyak da xidmet edirdi Yemen 1967 ci ilde Rafal Seudiyye Erebistani ile baglanmis hokumet muqavilesi ile Yemene yollandi Yemende Sovet Ittifaqi terefinden desteklenen kommunist usyancilarla vetendas muharibesi getmekde idi Rafalin vezifesi kommunistlere qarsi doyusde yerli tafya mensublarina telim kecmek idi Onun buradaki esas uguru ise sovet yuksek rutbeli ordu mensublarindan biri terefinden idare olunan MIG teyyaresini vurmasi oldu Hemcinin baxAleksandr Yelyasevic Selim Cazbiyevic Aleksandr RomanovicIstinadlar web archive org 2010 08 27 Archived from the original on 2010 08 27 Istifade tarixi 2021 05 20 Wielkie pranie i dzika ges www rp pl polyak 2021 05 19 tarixinde Istifade tarixi 2021 05 20 Muszynski Wojciech Jerzy The Polish Guards Companies of the U S Army After World War II The Polish Review 57 4 2012 75 86 doi 10 5406 polishreview 57 4 0075 ISSN 0032 2970 2022 03 18 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 13