Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Vəli bəy Yadigarov (31 oktyabr 1897 və ya 31 oktyabr 1898, Təkəli, Borçalı qəzası – 13 dekabr 1971, Buenos-Ayres) — Rusiya Çar Ordusunda xidmət etmiş azərbaycanlı hərbçi, polkovnik.
| Vəli bəy Yadigarov | |
|---|---|
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 31 oktyabr 1897 və ya 31 oktyabr 1898 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 13 dekabr 1971 |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri |
|
| Vətəndaşlığı | |
| Təhsili | |
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Mənsubiyyəti |  Rusiya İmperiyası AXC Polşa Respublikası |
| Qoşun növü | Süvari |
| Rütbəsi | polkovnik |
| Döyüşlər | |
| Təltifləri |     |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Vəli bəy Sadıq bəy oğlu Yadigarov 1898-ci ildə Borçalının Təkəli kəndində zadəgan ailəsində anadan olmuşdur. Bu nəsildən 1918–1920-ci illərdə Milli Orduda səkkiz zabit şərəflə xidmət etmişdir: poruçik Nadir bəy, kornet Rəhim bəy, praporşik Adilbəy, poruçik Abuzər bəy, ikinci Qarabağ süvari alayında üçüncü bölüyün komandiri, ştabs-rotmistri Məmməd bəy, ikinci Qarabağ süvari alayında ikinci bölüyün rotmistri Daniyal bəy, podpolkovnik İsrafil bəy Həsən bəy oğlu və süvari diviziyasının rəis müavini general-mayor Davud bəy Yadigarovlar. Vəli bəy Yadigarov ilk hərbi təhsilini 1909–1916-cı illərdə Tiflis hərbi gimnaziyasında almışdır. 1916-cı ildən Vəli bəy Əlahiddə Qafqaz Korpusunun süvari hissələrində xidmət etməya başlamışdır. I Dünya müharibəsini Qafqaz cəbhəsində qarşılayan gənc kornet cəbhəyə göndərilmiş və məşhur Brusilov hücumunda iştirak etmişdir.
Fəaliyyətləri
1918-ci ilin sentyabrından Milli Orduda korpus komandirinin yanında eskadron komandiri olmuşdur. XI Ordu Bakıya basqın edəndə üçüncü Şəki süvari alayının pərakəndə dəstəsilə vuruşa-vuruşa Gürcüstan ərzisinə çəkilmişdir. 1921-ci ilin martınadək bolşeviklərə qarşı vuruşmuş və həmin il əvvəlcə Türkiyəyə, sonra Polşaya mühacirətə getmişdir. Polşada "Armiya krayova" xalq ordusunda əməliyyat şöbəsində süvari rəisi və 10-cu süvari atıcılar əlahiddə diviziyasının komandiri olmuşdur. Polşada çıxan "Jiçe Varşavı" qəzeti 6 iyul 1990-cı il tarixli nömrəsində polkovnik Vəli bəy Yadigarov haqqında yazır: "Ötən şənbə Varşava qəbirstanlığında Vəli bəy Yadigar müsəlman-tatar qaydası ilə dəfn olunmuşdur. Dəfn fəxri qarovulun müşayiəti və hərbçi şöhrəti qaydaları ilə keçirilmişdir. Mərhumu son mənzilə yaxın qohumları, dostları, keçmiş alaydaşları yola salmışlar.
Yaylım atəşi açılmış, orkestr Şopenin dəfn marşını çalmışdır. Cənazə üzərində müsəlman ayinini Varşava və Belastok yeparxiyasının imamı Aleksandr Əli Şaletski icra etmişdir. Bəs polkovnik Yadigar kimdir? Müsəlmandır, Azərbaycan knyazıdır.
Bu qərib Polşa ordusu heyətində vuruşmuş, K.Soskovski adına yeddinci Ulan alayının zabiti olmuşdur. O,1920-ci ildə tabeliyində olan hissə ilə birlikdə Azərbaycanı tərk etmək məcburiyyətində qalmış, 1921-ci ilin mart ayında Polşada sığınacaq tapmış, müqavilə ilə polyak ordusu sıralarına daxil olmuşdur. Qruzdendə süvari məktəbini və Varşavada Ali Hərbi Məktəbi bitirdikdən sonra yeddinci süvari polkunun komandir müavini təyin edilmişdir. Polyak qızına evlənmiş, polyak dilini öyrənmişdir. Keçmiş alaydaşları onu son dərəcə yüksək mədəniyyətə, sağlam həyat tərzinə malik insan, həm də olduqca tələbkar zabit kimi xatırlayırlar. Vəli bəy Polşaya hücum etmiş hitlerçi qəsbkarlara qarşı 1939-cu il 11 sentyabrda təşkil olunmuş müdafiə kompaniyasında iştirak etmiş, Mazovetski süvari briqadasının qərargah rəisi olmuşdur. Polşanın işğalından sonra Armiya Krayovanın (AK) tərkibinə daxil olan "Olen" polkunun komandiri kimi Varşava üsyanında iştirak etmişdir.
Müharibədən sonra Vəli bəy Yadigar Argentinaya mühacirət edib. Argentinada Azərbaycan Türkləri Milli Ocağını qurub. 1971-ci il dekabrın 13-də Buenes-Ayresdə vəfat etmişdir. Öz vəsiyyəti ilə Polşada təkrar dəfn edilmişdir. Dəfn mərasimində mərhumun qızı — Züleyxa xanım Yadigar-Kalinovskaya da olmuşdur. O, hazırda milliyyətcə polyak olan əri ilə İspaniyada yaşayır."
Xatirəsi
Görkəmli hərbçi Vəlibəy Yadigarov haqqında sənədli film çəkilir. Filmi Tahir Vəliyev çəkir. 2017-ci il sentyabrın 7-də Varşava şəhərində general-leytenant Süleyman bəy Sulkeviç və polkovnik Vəli bəy Yadigarovun xatirəsinə ucaldılmış abidənin açılışı olub.
Ədəbiyyat
- Şəmistan Nəzirli. General Yadigarov qardaşları. Bakı, "Şirvannəşr", 2004 (az.)
İstinadlar
- Veli bek Wacław Jedigar // NUKAT. 2002.
- Veli bek Wacław Jedigar // MAK (pol.).
- Nəsiman Yaqublu. Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı Ensiklopediyası. Bakı: Qanun Nəşriyyatı. 2018. səh. 129. ISBN .
- Mehman Ağayev. Kurtuluş Savaşı Yıllarında Türkiye Azerbaycan İlişkileri (PDF). İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık. 2008. səh. 200. ISBN . 2023-01-18 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-01-18.
- Abdullayeva, S. Görkəmli hərbçi Vəlibəy Yadigarov haqqında sənədli film çəkilir: [Tahir Vəliyevin çəkdiyi sənədli film haqqında] //525-ci qəzet.- 2015.- 14 may.- S. 7.
- "Varşavada Azərbaycan hərbi xadimlərinin xatirəsinə ucaldılmış abidənin açılışı olub (FOTO)". az.trend.az. 2021-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 sentyabr 2017.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Vikipediyada bu soyadli muxtelif adamlar haqqinda meqaleler var bax Yadigarovlar Veli bey Yadigarov 31 oktyabr 1897 ve ya 31 oktyabr 1898 Tekeli Borcali qezasi 13 dekabr 1971 Buenos Ayres Rusiya Car Ordusunda xidmet etmis azerbaycanli herbci polkovnik Veli bey YadigarovSexsi melumatlarDogum tarixi 31 oktyabr 1897 1897 10 31 ve ya 31 oktyabr 1898 1898 10 31 Dogum yeri Tekeli Borcali qezasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 13 dekabr 1971 1971 12 13 Vefat yeri Buenos Ayres ArgentinaDefn yeri Varsava Muselman Tatar qebiristanligi d Vetendasligi PolsaTehsili Tiflis Kadet KorpusuHerbi fealiyyetiMensubiyyeti Rusiya Imperiyasi AXC Polsa RespublikasiQosun novu SuvariRutbesi polkovnikDoyusler Birinci Dunya muharibesi Brusilov hucumu Gence usyani Ikinci Dunya muharibesi Varsava usyani 1944 Teltifleri Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiVeli bey Sadiq bey oglu Yadigarov 1898 ci ilde Borcalinin Tekeli kendinde zadegan ailesinde anadan olmusdur Bu nesilden 1918 1920 ci illerde Milli Orduda sekkiz zabit serefle xidmet etmisdir porucik Nadir bey kornet Rehim bey praporsik Adilbey porucik Abuzer bey ikinci Qarabag suvari alayinda ucuncu boluyun komandiri stabs rotmistri Memmed bey ikinci Qarabag suvari alayinda ikinci boluyun rotmistri Daniyal bey podpolkovnik Israfil bey Hesen bey oglu ve suvari diviziyasinin reis muavini general mayor Davud bey Yadigarovlar Veli bey Yadigarov ilk herbi tehsilini 1909 1916 ci illerde Tiflis herbi gimnaziyasinda almisdir 1916 ci ilden Veli bey Elahidde Qafqaz Korpusunun suvari hisselerinde xidmet etmeya baslamisdir I Dunya muharibesini Qafqaz cebhesinde qarsilayan genc kornet cebheye gonderilmis ve meshur Brusilov hucumunda istirak etmisdir Fealiyyetleri1918 ci ilin sentyabrindan Milli Orduda korpus komandirinin yaninda eskadron komandiri olmusdur XI Ordu Bakiya basqin edende ucuncu Seki suvari alayinin perakende destesile vurusa vurusa Gurcustan erzisine cekilmisdir 1921 ci ilin martinadek bolseviklere qarsi vurusmus ve hemin il evvelce Turkiyeye sonra Polsaya muhacirete getmisdir Polsada Armiya krayova xalq ordusunda emeliyyat sobesinde suvari reisi ve 10 cu suvari aticilar elahidde diviziyasinin komandiri olmusdur Polsada cixan Jice Varsavi qezeti 6 iyul 1990 ci il tarixli nomresinde polkovnik Veli bey Yadigarov haqqinda yazir Oten senbe Varsava qebirstanliginda Veli bey Yadigar muselman tatar qaydasi ile defn olunmusdur Defn fexri qarovulun musayieti ve herbci sohreti qaydalari ile kecirilmisdir Merhumu son menzile yaxin qohumlari dostlari kecmis alaydaslari yola salmislar Yaylim atesi acilmis orkestr Sopenin defn marsini calmisdir Cenaze uzerinde muselman ayinini Varsava ve Belastok yeparxiyasinin imami Aleksandr Eli Saletski icra etmisdir Bes polkovnik Yadigar kimdir Muselmandir Azerbaycan knyazidir Bu qerib Polsa ordusu heyetinde vurusmus K Soskovski adina yeddinci Ulan alayinin zabiti olmusdur O 1920 ci ilde tabeliyinde olan hisse ile birlikde Azerbaycani terk etmek mecburiyyetinde qalmis 1921 ci ilin mart ayinda Polsada siginacaq tapmis muqavile ile polyak ordusu siralarina daxil olmusdur Qruzdende suvari mektebini ve Varsavada Ali Herbi Mektebi bitirdikden sonra yeddinci suvari polkunun komandir muavini teyin edilmisdir Polyak qizina evlenmis polyak dilini oyrenmisdir Kecmis alaydaslari onu son derece yuksek medeniyyete saglam heyat terzine malik insan hem de olduqca telebkar zabit kimi xatirlayirlar Veli bey Polsaya hucum etmis hitlerci qesbkarlara qarsi 1939 cu il 11 sentyabrda teskil olunmus mudafie kompaniyasinda istirak etmis Mazovetski suvari briqadasinin qerargah reisi olmusdur Polsanin isgalindan sonra Armiya Krayovanin AK terkibine daxil olan Olen polkunun komandiri kimi Varsava usyaninda istirak etmisdir Muharibeden sonra Veli bey Yadigar Argentinaya muhaciret edib Argentinada Azerbaycan Turkleri Milli Ocagini qurub 1971 ci il dekabrin 13 de Buenes Ayresde vefat etmisdir Oz vesiyyeti ile Polsada tekrar defn edilmisdir Defn merasiminde merhumun qizi Zuleyxa xanim Yadigar Kalinovskaya da olmusdur O hazirda milliyyetce polyak olan eri ile Ispaniyada yasayir XatiresiVeli bey Yadigarovun Varsava seherinin ucaldilmis abidesi Gorkemli herbci Velibey Yadigarov haqqinda senedli film cekilir Filmi Tahir Veliyev cekir 2017 ci il sentyabrin 7 de Varsava seherinde general leytenant Suleyman bey Sulkevic ve polkovnik Veli bey Yadigarovun xatiresine ucaldilmis abidenin acilisi olub EdebiyyatSemistan Nezirli General Yadigarov qardaslari Baki Sirvannesr 2004 az IstinadlarVeli bek Waclaw Jedigar NUKAT 2002 Veli bek Waclaw Jedigar MAK pol Nesiman Yaqublu Azerbaycan Milli Azadliq Herekati Ensiklopediyasi Baki Qanun Nesriyyati 2018 seh 129 ISBN 978 9952 36 521 4 Mehman Agayev Kurtulus Savasi Yillarinda Turkiye Azerbaycan Iliskileri PDF Istanbul IQ Kultur Sanat Yayincilik 2008 seh 200 ISBN 9789752552364 2023 01 18 tarixinde PDF Istifade tarixi 2023 01 18 Abdullayeva S Gorkemli herbci Velibey Yadigarov haqqinda senedli film cekilir Tahir Veliyevin cekdiyi senedli film haqqinda 525 ci qezet 2015 14 may S 7 Varsavada Azerbaycan herbi xadimlerinin xatiresine ucaldilmis abidenin acilisi olub FOTO az trend az 2021 12 07 tarixinde Istifade tarixi 7 sentyabr 2017 Hemcinin baxYadigarovlar Davud bey Yadigarov Israfil bey Yadigarov Car Rusiyasi ordusunda qulluq etmis azerbaycanli generallar