Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vəli Yusif oğlu Axundov (1 (14) may 1916, Saray, Bakı qəzası – 22 avqust 1986, Bakı) — Azərbaycanın ictimai-siyasi xadimi, akademik. Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin birinci katibi (1959–1969), Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin sədri (1958–1959), Azərbaycan SSR səhiyyə naziri (1954–1958).
| Vəli Axundov | |
|---|---|
 | |
| 10 iyul 1959 – 14 iyul 1969 | |
| Əvvəlki | İmam Mustafayev |
| Sonrakı | Heydər Əliyev |
| 8 iyul 1958 – 10 iyul 1959 | |
| Əvvəlki | Sadıq Rəhimov |
| Sonrakı | Məmməd İsgəndərov |
| yanvar 1958 – iyul 1958 | |
| Birinci katib | İmam Mustafayev |
| 27 may 1954 – 31 yanvar 1958 | |
| Əvvəlki | |
| Sonrakı | Böyük Ağayev |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1 (14) may 1916 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 22 avqust 1986 (70 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Partiya |
|
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Uşağı | |
| Elmi fəaliyyəti | |
| Elmi dərəcəsi | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Vəli Axundov 1916-cı il mayın 13-də Bakı quberniyasının Saray kəndində kəndli ailəsində anadan olmuşdur. İlk təhsilini Saray kənd məktəbində almışdır. Xatirələrində həmin məktəb yaşadığı yerdən bir neçə kilometr uzaqlığda yerləşdiyini qeyd edirmiş. Uzaq olduğundan və dərsləri buraxmaq istəmədiyindən hər gün evdən məktəvə və məktəbdən evə piyada yol onun həmin məktəbdən əla qiymətlərlə məzun olmasına mane olmamışdır, 1929-cu ildə həmin məktəbi bitirərək Biləcəri stansiyasındakı fabrik-zavod məktəbində təhsilini davam etdirmişdir. 1931-ci ildə sənət məktəbini bitirib Bakı Sənaye texnikumuna daxil olmuşdur. 1935-ci ildə texnikumun kimya şöbəsini bitirib kimyaçı texnik peşəsinə yiyələnmişdir. Təhsilini davam etdirmək və ali təhsil almaq məqsədilə əvvəlcə Azərbaycan Sənaye İnstitutunun hazırlıq kursunda oxumuş, 1936-cı ildə isə Azərbaycan Tibb İnstitutuna daxil olmuşdur. İnstitutda oxumaqla yanaşı ATİ-nin ictimai elmlər kafedrasının laborantı, "Tibbi kadrlar uğrunda" qəzetin redaktoru və komsomol komitəsinin katibi vəzifəsində çalışmışdır.
1941-ci ildə ATİ-ni müvəffəqiyyətlə bitirərək orduya çağırılmışdır. 1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində 20-ci atıcı diviziyanın tərkibində həkim-əsgərdən xüsusi tibbi-sanitar batalyonunun komandiri vəzifəsinədək yüksəlmiş, Rusiya, Belarus, Almaniya, Çexoslovakiya ərazisində gedən döyüşlərdə iştirak etmişdir.
1946-cı ildə ordudan tərxis olunmuş, ATİ-na qayıtmış, tibb tarixi kafedrasının assistenti qəbul edilmiş və Epidemiologiya, Mikrobiologiya və Gigiyena İnstitutunun elmi işçisi, direktoru olmuşdur. Az sonra Azərbaycan Tibb İşçiləri Həmkarlar İttifaqı Respublika Komitəsinin sədri seçilmiş və 1946–1949-cu illərdə bu vəzifədə çalışmışdır.
Fəaliyyəti
1949–1952-ci illərdə Azərbaycan SSR səhiyyə nazirinin müavini, 1952–1953-cü illərdə isə Bakı Vilayəti səhiyyə şöbəsinin müdiri olmuşdur.
1953–1954-cü illərdə Azərbaycan KP MK-da inzibati, ticarət-maliyyə və plan orqanları şöbəsi müdirinin müavini vəzifəsində işləmişdir. 1954–1958-ci illərdə isə Azərbaycan SSR səhiyyə naziri vəzifəsini tutmuşdur.
1958-ci ilin yanvarında Azərbaycan KP MK katiblərindən biri seçilmiş, həmin ilin iyulunda isə Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin sədri vəzifəsinə təyin edilmişdir. 1959-cu ilin iyuluna qədər bu vəzifədə çalışmışdır.
1959–1969-cu illərdə Azərbaycan KP MK-nın birinci katibi vəzifəsini tutmuşdur. Onun dövründə Azərbaycan müharibədən sonra ən çox neft – 21,5 mln. ton istehsal etmiş, kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalı çoxalmışdır.
1956-cı ildə namizədlik dissertasiyası müdafiə etmiş və SSRİ Ali Attestasiya Komissiyası ona tibb elmləri namizədi, 1964-cü ildə isə tibb elmləri doktoru elmi dərəcəsi vermişdir.
1969-cu il iyulun 14-də birinci katib vəzifəsindən azad edilmişdir. H. Əliyevin sədrliyi ilə keçirilən Azərbaycan KP MK bürosunun iclasında onun birinci katib olarkən istifadə etdiyi tibbi və məişət xidmətləri özündə saxlanılmışdır.
1969-cu ildə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının akademiki seçilmişdir. 1969–1972-ci illərdə Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının vitse-prezidenti olmuş və akademiyanın səhiyyə sahəsinə rəhbərlik etmişdir. O dövrlə artıq kifayət qədər yaşlı olduğu zaman ingilis dilini sıfırdan öyrənməyə nail olmuşdur.
1972–1986-cı illərdə Q. M. Musabəyov adına Virusrologiya, Mikrobiologiya və Gigiyena İnstitutunun direktoru olmuşdur.
İctimai və siyasi fəaliyyət göstərdiyi dövrdə dəfələrlə AKP, Sov. İKP MK, Azərbaycan AKP MK bürosunun üzvü, Azərbaycan, SSRİ Ali sovetlərinin, Azərbaycan SSR Ali Soveti rəyasət heyətinin üzvü olmuşdur.
1986-cı il avqustun 22-də Bakı şəhərində vəfat etmiş və Fəxri Xiyabanda dəfn olunmuşdur.
Mükafatları
- "Lenin" ordeni
- II dərəcəli Vətən Müharibəsi ordeni
- "Qırmızı Ulduz" ordeni
- Müxtəlif medallar
Xatirəsi
21 aprel 1996-cı ildə Azərbaycanın görkəmli alimi və ictimai-siyasi xadimi, akademik Vəli Yusif oğlu Axundovun 80 illik yubileyi ilə əlaqədar qərar qəbul edilmişdir.
15 yanvar 2016-cı ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Vəli Axundovun 100 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında sərəncam imzalamışdır.
İstinadlar
- Akademik Vəli Axundovun 80 illik yubileyi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 21 aprel 1996-cı il tarixli Fərmanı 2020-01-16 at the Wayback Machine — anl.az saytı
- president.az. ""Akademik V.Y.Axundovun 100 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında" [[Azərbaycan Respublikası Prezidenti]]nin 15 yanvar 2016-cı il tarixli, 1701 nömrəli [[Sərəncam]]ı" (az.). e-qanun.az. 15.01.2016. 2022-04-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-09-30.
Mənbə
- Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası. C. I. Bakı, 1976.
- Musa Qasımlı, Cavid Hüseynov. Azərbaycanın baş nazirləri. Bakı, 2005
Xarici keçidlər
- Səda — Vəli Axundovun anadan olmasından 100 il ötür (az.)
- Gəncədə Vəli Axundovun 100 illik yubileyinə həsr olunan konfrans keçirilib — Kepez TV (az.)
- Səda — Vəli Axundov-100 (3. iyun 2016)
- Vəli Axundovun 100 illik yubileyi Rusiyada
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediyada bu soyadli muxtelif adamlar haqqinda meqaleler var bax Axundov Veli Yusif oglu Axundov 1 14 may 1916 Saray Baki qezasi 22 avqust 1986 Baki Azerbaycanin ictimai siyasi xadimi akademik Azerbaycan Kommunist Partiyasi Merkezi Komitesinin birinci katibi 1959 1969 Azerbaycan SSR Nazirler Sovetinin sedri 1958 1959 Azerbaycan SSR sehiyye naziri 1954 1958 Veli AxundovAzerbaycan Kommunist Partiyasi Merkezi Komitesinin birinci katibi10 iyul 1959 14 iyul 1969EvvelkiImam MustafayevSonrakiHeyder EliyevAzerbaycan SSR Nazirler Sovetinin sedri8 iyul 1958 10 iyul 1959EvvelkiSadiq RehimovSonrakiMemmed IsgenderovAzerbaycan Kommunist Partiyasi Merkezi Komitesinin katibiyanvar 1958 iyul 1958Birinci katibImam MustafayevAzerbaycan SSR sehiyye naziri27 may 1954 31 yanvar 1958EvvelkiSonrakiBoyuk AgayevSexsi melumatlarDogum tarixi 1 14 may 1916Dogum yeri Saray Baki qezasi Baki quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 22 avqust 1986 1986 08 22 70 yasinda Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIPartiya Sovet Ittifaqi Kommunist Partiyasi 1939 1986 Tehsili Azerbaycan Tibb UniversitetiFealiyyeti siyasetciUsagi Nigar AxundovaElmi fealiyyetiElmi derecesi tibb elmleri doktoru Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiVeli Axundov 1916 ci il mayin 13 de Baki quberniyasinin Saray kendinde kendli ailesinde anadan olmusdur Ilk tehsilini Saray kend mektebinde almisdir Xatirelerinde hemin mekteb yasadigi yerden bir nece kilometr uzaqligda yerlesdiyini qeyd edirmis Uzaq oldugundan ve dersleri buraxmaq istemediyinden her gun evden mekteve ve mektebden eve piyada yol onun hemin mektebden ela qiymetlerle mezun olmasina mane olmamisdir 1929 cu ilde hemin mektebi bitirerek Bileceri stansiyasindaki fabrik zavod mektebinde tehsilini davam etdirmisdir 1931 ci ilde senet mektebini bitirib Baki Senaye texnikumuna daxil olmusdur 1935 ci ilde texnikumun kimya sobesini bitirib kimyaci texnik pesesine yiyelenmisdir Tehsilini davam etdirmek ve ali tehsil almaq meqsedile evvelce Azerbaycan Senaye Institutunun hazirliq kursunda oxumus 1936 ci ilde ise Azerbaycan Tibb Institutuna daxil olmusdur Institutda oxumaqla yanasi ATI nin ictimai elmler kafedrasinin laboranti Tibbi kadrlar ugrunda qezetin redaktoru ve komsomol komitesinin katibi vezifesinde calismisdir 1941 ci ilde ATI ni muveffeqiyyetle bitirerek orduya cagirilmisdir 1941 1945 ci iller Boyuk Veten muharibesinde 20 ci atici diviziyanin terkibinde hekim esgerden xususi tibbi sanitar batalyonunun komandiri vezifesinedek yukselmis Rusiya Belarus Almaniya Cexoslovakiya erazisinde geden doyuslerde istirak etmisdir 1946 ci ilde ordudan terxis olunmus ATI na qayitmis tibb tarixi kafedrasinin assistenti qebul edilmis ve Epidemiologiya Mikrobiologiya ve Gigiyena Institutunun elmi iscisi direktoru olmusdur Az sonra Azerbaycan Tibb Iscileri Hemkarlar Ittifaqi Respublika Komitesinin sedri secilmis ve 1946 1949 cu illerde bu vezifede calismisdir Fealiyyeti1949 1952 ci illerde Azerbaycan SSR sehiyye nazirinin muavini 1952 1953 cu illerde ise Baki Vilayeti sehiyye sobesinin mudiri olmusdur 1953 1954 cu illerde Azerbaycan KP MK da inzibati ticaret maliyye ve plan orqanlari sobesi mudirinin muavini vezifesinde islemisdir 1954 1958 ci illerde ise Azerbaycan SSR sehiyye naziri vezifesini tutmusdur 1958 ci ilin yanvarinda Azerbaycan KP MK katiblerinden biri secilmis hemin ilin iyulunda ise Azerbaycan SSR Nazirler Sovetinin sedri vezifesine teyin edilmisdir 1959 cu ilin iyuluna qeder bu vezifede calismisdir 1959 1969 cu illerde Azerbaycan KP MK nin birinci katibi vezifesini tutmusdur Onun dovrunde Azerbaycan muharibeden sonra en cox neft 21 5 mln ton istehsal etmis kend teserrufati mehsullari istehsali coxalmisdir 1956 ci ilde namizedlik dissertasiyasi mudafie etmis ve SSRI Ali Attestasiya Komissiyasi ona tibb elmleri namizedi 1964 cu ilde ise tibb elmleri doktoru elmi derecesi vermisdir 1969 cu il iyulun 14 de birinci katib vezifesinden azad edilmisdir H Eliyevin sedrliyi ile kecirilen Azerbaycan KP MK burosunun iclasinda onun birinci katib olarken istifade etdiyi tibbi ve meiset xidmetleri ozunde saxlanilmisdir 1969 cu ilde Azerbaycan Elmler Akademiyasinin akademiki secilmisdir 1969 1972 ci illerde Azerbaycan SSR Elmler Akademiyasinin vitse prezidenti olmus ve akademiyanin sehiyye sahesine rehberlik etmisdir O dovrle artiq kifayet qeder yasli oldugu zaman ingilis dilini sifirdan oyrenmeye nail olmusdur 1972 1986 ci illerde Q M Musabeyov adina Virusrologiya Mikrobiologiya ve Gigiyena Institutunun direktoru olmusdur Ictimai ve siyasi fealiyyet gosterdiyi dovrde defelerle AKP Sov IKP MK Azerbaycan AKP MK burosunun uzvu Azerbaycan SSRI Ali sovetlerinin Azerbaycan SSR Ali Soveti reyaset heyetinin uzvu olmusdur 1986 ci il avqustun 22 de Baki seherinde vefat etmis ve Fexri Xiyabanda defn olunmusdur Mukafatlari Lenin ordeni II dereceli Veten Muharibesi ordeni Qirmizi Ulduz ordeni Muxtelif medallarXatiresi21 aprel 1996 ci ilde Azerbaycanin gorkemli alimi ve ictimai siyasi xadimi akademik Veli Yusif oglu Axundovun 80 illik yubileyi ile elaqedar qerar qebul edilmisdir 15 yanvar 2016 ci ilde Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti Ilham Eliyev Veli Axundovun 100 illik yubileyinin kecirilmesi haqqinda serencam imzalamisdir IstinadlarAkademik Veli Axundovun 80 illik yubileyi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin 21 aprel 1996 ci il tarixli Fermani 2020 01 16 at the Wayback Machine anl az sayti president az Akademik V Y Axundovun 100 illik yubileyinin kecirilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Prezidenti nin 15 yanvar 2016 ci il tarixli 1701 nomreli Serencam i az e qanun az 15 01 2016 2022 04 07 tarixinde Istifade tarixi 2018 09 30 MenbeAzerbaycan Sovet Ensiklopediyasi C I Baki 1976 Musa Qasimli Cavid Huseynov Azerbaycanin bas nazirleri Baki 2005Xarici kecidlerSeda Veli Axundovun anadan olmasindan 100 il otur az Gencede Veli Axundovun 100 illik yubileyine hesr olunan konfrans kecirilib Kepez TV az Seda Veli Axundov 100 3 iyun 2016 Veli Axundovun 100 illik yubileyi RusiyadaHemcinin bax