Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İmam Daşdəmir oğlu Mustafayev (12 (25) fevral 1910, Qax, Zaqatala dairəsi – 10 mart 1997, Bakı) — Azərbaycan ictimai-siyasi xadimi, 1954–1959-cu illərdə Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin birinci katibi, biologiya elmləri doktoru (1964), Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü (1950).
| İmam Mustafayev | |
|---|---|
 | |
| 16 fevral 1954 – 8 iyul 1959 | |
| Əvvəlki | Mir Teymur Yaqubov |
| Sonrakı | Vəli Axundov |
| aprel 1952 – aprel 1953 | |
| 24 mart 1947 – 16 mart 1950 | |
| Əvvəlki | vəzifə təsis edilib |
| Sonrakı | Əhməd Xəlilov |
  | |
| 28 mart 1946 – 22 mart 1947 | |
| Nazir | Səftər Cəfərov |
| |
| fevral 1942 – 28 mart 1946 | |
| Komissar | Səftər Cəfərov |
| |
| 1940 – fevral 1942 | |
| Komissar | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 12 (25) fevral 1910 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 10 mart 1997 (87 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Partiya | |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Elmi fəaliyyəti | |
| Elmi dərəcəsi |
|
| | |
| Təltifləri | |
Həyatı
İmam Mustafayev 25 fevral 1910-cu ildə hazırkı Qax rayonunun kəndində, kasıb kəndli ailəsində anadan olmuşdur. 1928-ci ildə Zaqatala Kənd Təsərrüfatı Texnikumunu, 1932-ci ildə isə Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı İnstitutunu bitirmişdir. 1932–1934-cü illərdə həmin institutda Genetika, seleksiya və toxumçuluq kafedrasında aspirant olmuşdur.
İmam Mustafayev 1938-ci ildə Moskva KT Akademiyasında dissertasiya müdafiə edərək kənd təsərrüfatı üzrə namizədlik, 1964-cü ildə Leninqrad ÜRBİ (VİR)-də "Azərbaycanın buğdaları və onların seleksiya və formaəmələgəlmə prosesində rolu" mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə edərək biologiya elmləri doktoru elmi adını almışdır. 1950-ci ildə Azərbaycan EA-nın həqiqi üzvü seçilmşidir.
1934–1940 illərdə Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı İnstitutunda dekan, kafedra müdiri, elmi işlər və tədris hissəsi üzrə direktor müavini işləmişdir. 1940-cı ildə Ümumittifaq Kommunist (b) Partiyası üzvlüyünə qəbul olunmuşdur. 1950–1952-ci illərdə Azərbaycan EA Elmi katibi, "Azərbaycan EA Məruzələri" və "Azərbaycan sosialist kənd təsərüfatı" jurnallarının redaktoru olmuşdur. Habelə "Azərbaycan EA Xəbərləri" jurnalının redaksiya heyətinin üzvü, Bakı şəhəri və Azərbaycan üzrə deputatı vəzifələrini icra etmişdir.
1940–1954-cü illərdə Azərbaycan SSR xalq dövlət nəzarəti komissarının müavini, Azərbaycan SSR xalq torpaq komissarının birinci müavini, Azərbaycan SSR kənd təsərrüfatı naziri, Azərbaycan Kommunist Partiyası Gəncə Vilayət Komitəsinin birinci katibi, Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin katibi, 1954–1959-cu illərdə isə Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin birinci katibi vəzifələrində çalışmışdır.
Hakimiyyətdə olduğu dövrdə Azərbaycan dilinin rus dilindən üstün tutulması istiqamətində gördüyü işlər səbəbindən 8 iyul 1959-cu ildə "bacarıqsızlıq" bəhanəsi ilə vəzifəsindən azad edilmiş və Azərbaycan SSR Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi bürosunun üzvlüyündən çıxarılmışdır.
Sovet İKP 19–21, Azərbaycan Kommunist Partiyası 17–22-ci qurultaylarının nümayəndəsi, SSRİ Ali Sovetinin (3–5-ci çağırış) və Azərbaycan SSR Ali Sovetinin (4–5-ci çağırış) deputatı olmuşdur.
Elmi fəaliyyəti
İmam Mustafayev Zaqafqaziya respublikalarının ərazisində 2000-dən çox arpa, çovdar, vələmir, egilops və on mindən çox buğda və başqa dənli bitkilərin nümunəsini toplamışdır. Onun elmi tədqiqatı məhz bu dənli bitkilərin toplanması və öyrənilməsinə, həmçinin yeni məhsuldar sortların yaradılmasına, Azərbaycanın müxtəlif torpaq-iqlim şəraitində buğdalarda forma və növlərin əmələgəlmə prosesinin tədqiqinə həsr olunmuşdur.
O, ilk dəfə egilopsların çovdarla çarpazlaşdırılması nəticəsində cinslərarası fertil hibridlər becərmişdir. "Sevinc", "Cəfəri", "Zoğal-buğda", "Arzu", "Gürgənə-1", "Turanikum-186", "Qızıl buğda", "Turgidum-7", "Bol buğda", "Kəhrəba", "Zərdabi", "Qrekum 75/50", "Birlik" və s. buğda sortları ilə bərabər, "Pallidum 596" arpa sortu, "AP-317" pambıq sortu, "Cəlilabad I" sarımsaq sortu, "Zəfərani", "Şəfa" və "Tozlayıcı" çaytikanı sortlarının müəllifidir.
İmam Mustafayevin rəhbərliyi altında 75 elmlər namizədi və 4 elmlər doktoru dissertasiyası müdafiə edilmişdir. O, 332 elmi məqalə və tezislərin, habelə 5 monoqrafiyanın müəllifidir. Bu məqalələr bitkiçilik, seleksiya, genetikanın müxtəlif istiqamətlərinə həsr olunmuşdur.
İmam Mustafayev Avropa Seleksiyaçılar Assosiyasiyasının üzvü olmuşdur. Eyni zamanda "Mutantlar, yabanı bitən formaların, becərilən bitkilərin yerli populyasiya və sortlarının genofondunun toplanılması, öyrənilməsi, saxlanması", "Əsas kənd təsərrüfatı bitkilərinin xüsusi seleksiyası" və uzaq hibridləşdirmə işlərinin rəhbəri və koordinatoru olmuşdur.
Alim 1959–1997-ci illərdə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Genetika və Seleksiya İnstitutunda Dənli və dənli-paxlalı bitkilərin genetikası və seleksiyası şöbəsinin müdiri işləmişdir. 1970–1985-ci illərdə həmin institutda direktor vəzifəsini icra etmişdir. 1963-cü ildən SSRİ EA Əlaqələndirmə Şurasının üzvü, Genetika və seleksiya problemlərinə dair Elmi Şuranın sədri olmuşdur.
İmam Mustafayev 10 mart 1997-ci ildə vəfat etmişdir.
Mükafatları
İmam Mustafayev "Qırmızı əmək bayrağı", "Şərəf nişanı", "Xalqlar dostluğu" ordenləri, o cümlədən 5 medal, akademik S. İ. Vavilov adına qızıl medalla təltif olunmuşdur. Ümumittifaq Kənd Təsərrüfatı Sərgisinin 3 böyük, 1 kiçik qızıl, 1 gümüş medalıına layiq görülmüşdür.
Əsərləri
- Azərbaycanda buğdanın seleksiyası. Bakı: 1956;
- Azərbaycanda buğda, çovdar, arpa və egilopsların öyrənilməsi haqqında materiallar. Bakı 1961;
- Azərbaycanın buğda kolleksiyası. Bakı: 1962;
- Azərbaycan bir çox buğda növlərinin vətənidir. Bakı: 1964.
- Şeyx Şamil. Bakı: Vətən, 1993, 240 səh. (Sadıq Murtuzayev ilə ortaqlı)
Xatirəsi
2010-cu ildə İmam Mustafayevin həyat və fəaliyyətinə Akademik İmam Mustafayev adlı qısametrajlı sənədli filmi həsr olunmuşdur.
Həmçinin bax
Mənbə
- Əli Hüseynov, Məcnun Babayev. Məşhur biologiya alimləri. Bakı: Maarif, 2002, səh.151
İstinadlar
- "Mustafayev İmam Daşdəmir oğlu" (Azərbaycan). science.gov.az. 11-8-2021 tarixində .
Xarici keçidlər
- İmam Mustafayev 2016-03-05 at the Wayback Machine
- 4 iyun Milli Məclisdə müzakirə edilir. / İmam Mustafayev.
- İmam Daşdəmir oğlu Mustafayev (1910–1997) [ölü keçid]
- Imam Mustafayev 1959-cu il hadiseleri haqqinda
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Imam Dasdemir oglu Mustafayev 12 25 fevral 1910 Qax Zaqatala dairesi 10 mart 1997 Baki Azerbaycan ictimai siyasi xadimi 1954 1959 cu illerde Azerbaycan Kommunist Partiyasi Merkezi Komitesinin birinci katibi biologiya elmleri doktoru 1964 Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin heqiqi uzvu 1950 Imam MustafayevAzerbaycan Kommunist Partiyasi Merkezi Komitesinin birinci katibi16 fevral 1954 8 iyul 1959EvvelkiMir Teymur YaqubovSonrakiVeli AxundovAzerbaycan Kommunist Partiyasi Gence Vilayet Komitesinin birinci katibiaprel 1952 aprel 1953Azerbaycan SSR kend teserrufati naziri24 mart 1947 16 mart 1950Evvelkivezife tesis edilibSonrakiEhmed XelilovAzerbaycan SSR torpaq nazirinin birinci muavini28 mart 1946 22 mart 1947NazirSefter CeferovAzerbaycan SSR xalq torpaq komissarinin birinci muavinifevral 1942 28 mart 1946KomissarSefter CeferovAzerbaycan SSR xalq dovlet nezareti komissarinin muavini1940 fevral 1942KomissarSexsi melumatlarDogum tarixi 12 25 fevral 1910Dogum yeri Qax Zaqatala dairesi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 10 mart 1997 1997 03 10 87 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanDefn yeri Fexri XiyabanPartiya Sovet Ittifaqi Kommunist PartiyasiTehsili Azerbaycan Kend Teserrufati Institutu 1932 Fealiyyeti siyasetciElmi fealiyyetiElmi derecesi Aqrar elmler uzre felsefe doktoru d biologiya elmleri doktoruTeltifleri 1995HeyatiImam Mustafayev 25 fevral 1910 cu ilde hazirki Qax rayonunun kendinde kasib kendli ailesinde anadan olmusdur 1928 ci ilde Zaqatala Kend Teserrufati Texnikumunu 1932 ci ilde ise Azerbaycan Kend Teserrufati Institutunu bitirmisdir 1932 1934 cu illerde hemin institutda Genetika seleksiya ve toxumculuq kafedrasinda aspirant olmusdur Imam Mustafayev 1938 ci ilde Moskva KT Akademiyasinda dissertasiya mudafie ederek kend teserrufati uzre namizedlik 1964 cu ilde Leninqrad URBI VIR de Azerbaycanin bugdalari ve onlarin seleksiya ve formaemelegelme prosesinde rolu movzusunda doktorluq dissertasiyasi mudafie ederek biologiya elmleri doktoru elmi adini almisdir 1950 ci ilde Azerbaycan EA nin heqiqi uzvu secilmsidir 1934 1940 illerde Azerbaycan Kend Teserrufati Institutunda dekan kafedra mudiri elmi isler ve tedris hissesi uzre direktor muavini islemisdir 1940 ci ilde Umumittifaq Kommunist b Partiyasi uzvluyune qebul olunmusdur 1950 1952 ci illerde Azerbaycan EA Elmi katibi Azerbaycan EA Meruzeleri ve Azerbaycan sosialist kend teserufati jurnallarinin redaktoru olmusdur Habele Azerbaycan EA Xeberleri jurnalinin redaksiya heyetinin uzvu Baki seheri ve Azerbaycan uzre deputati vezifelerini icra etmisdir 1940 1954 cu illerde Azerbaycan SSR xalq dovlet nezareti komissarinin muavini Azerbaycan SSR xalq torpaq komissarinin birinci muavini Azerbaycan SSR kend teserrufati naziri Azerbaycan Kommunist Partiyasi Gence Vilayet Komitesinin birinci katibi Azerbaycan Kommunist Partiyasi Merkezi Komitesinin katibi 1954 1959 cu illerde ise Azerbaycan Kommunist Partiyasi Merkezi Komitesinin birinci katibi vezifelerinde calismisdir Hakimiyyetde oldugu dovrde Azerbaycan dilinin rus dilinden ustun tutulmasi istiqametinde gorduyu isler sebebinden 8 iyul 1959 cu ilde bacariqsizliq behanesi ile vezifesinden azad edilmis ve Azerbaycan SSR Kommunist Partiyasi Merkezi Komitesi burosunun uzvluyunden cixarilmisdir Sovet IKP 19 21 Azerbaycan Kommunist Partiyasi 17 22 ci qurultaylarinin numayendesi SSRI Ali Sovetinin 3 5 ci cagiris ve Azerbaycan SSR Ali Sovetinin 4 5 ci cagiris deputati olmusdur Elmi fealiyyetiImam Mustafayev Zaqafqaziya respublikalarinin erazisinde 2000 den cox arpa covdar velemir egilops ve on minden cox bugda ve basqa denli bitkilerin numunesini toplamisdir Onun elmi tedqiqati mehz bu denli bitkilerin toplanmasi ve oyrenilmesine hemcinin yeni mehsuldar sortlarin yaradilmasina Azerbaycanin muxtelif torpaq iqlim seraitinde bugdalarda forma ve novlerin emelegelme prosesinin tedqiqine hesr olunmusdur O ilk defe egilopslarin covdarla carpazlasdirilmasi neticesinde cinslerarasi fertil hibridler becermisdir Sevinc Ceferi Zogal bugda Arzu Gurgene 1 Turanikum 186 Qizil bugda Turgidum 7 Bol bugda Kehreba Zerdabi Qrekum 75 50 Birlik ve s bugda sortlari ile beraber Pallidum 596 arpa sortu AP 317 pambiq sortu Celilabad I sarimsaq sortu Zeferani Sefa ve Tozlayici caytikani sortlarinin muellifidir Imam Mustafayevin rehberliyi altinda 75 elmler namizedi ve 4 elmler doktoru dissertasiyasi mudafie edilmisdir O 332 elmi meqale ve tezislerin habele 5 monoqrafiyanin muellifidir Bu meqaleler bitkicilik seleksiya genetikanin muxtelif istiqametlerine hesr olunmusdur Imam Mustafayev Avropa Seleksiyacilar Assosiyasiyasinin uzvu olmusdur Eyni zamanda Mutantlar yabani biten formalarin becerilen bitkilerin yerli populyasiya ve sortlarinin genofondunun toplanilmasi oyrenilmesi saxlanmasi Esas kend teserrufati bitkilerinin xususi seleksiyasi ve uzaq hibridlesdirme islerinin rehberi ve koordinatoru olmusdur Alim 1959 1997 ci illerde Azerbaycan Elmler Akademiyasinin Genetika ve Seleksiya Institutunda Denli ve denli paxlali bitkilerin genetikasi ve seleksiyasi sobesinin mudiri islemisdir 1970 1985 ci illerde hemin institutda direktor vezifesini icra etmisdir 1963 cu ilden SSRI EA Elaqelendirme Surasinin uzvu Genetika ve seleksiya problemlerine dair Elmi Suranin sedri olmusdur Imam Mustafayev 10 mart 1997 ci ilde vefat etmisdir MukafatlariImam Mustafayev Qirmizi emek bayragi Seref nisani Xalqlar dostlugu ordenleri o cumleden 5 medal akademik S I Vavilov adina qizil medalla teltif olunmusdur Umumittifaq Kend Teserrufati Sergisinin 3 boyuk 1 kicik qizil 1 gumus medaliina layiq gorulmusdur EserleriAzerbaycanda bugdanin seleksiyasi Baki 1956 Azerbaycanda bugda covdar arpa ve egilopslarin oyrenilmesi haqqinda materiallar Baki 1961 Azerbaycanin bugda kolleksiyasi Baki 1962 Azerbaycan bir cox bugda novlerinin vetenidir Baki 1964 Seyx Samil Baki Veten 1993 240 seh Sadiq Murtuzayev ile ortaqli Xatiresi2010 cu ilde Imam Mustafayevin heyat ve fealiyyetine Akademik Imam Mustafayev adli qisametrajli senedli filmi hesr olunmusdur Hemcinin baxImam Mustafayev Omurden sehifeler film 1989 MenbeEli Huseynov Mecnun Babayev Meshur biologiya alimleri Baki Maarif 2002 seh 151Istinadlar Mustafayev Imam Dasdemir oglu Azerbaycan science gov az 11 8 2021 tarixinde Xarici kecidlerImam Mustafayev 2016 03 05 at the Wayback Machine 4 iyun Milli Meclisde muzakire edilir Imam Mustafayev Imam Dasdemir oglu Mustafayev 1910 1997 olu kecid Imam Mustafayev 1959 cu il hadiseleri haqqinda