Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Saray — Azərbaycan Respublikasının Abşeron rayonunun Saray qəsəbə inzibati ərazi dairəsində qəsəbə.
| Saray | |
|---|---|
 | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Region | Saray |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Mərkəzin hündürlüyü | 42 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi | 20 400 nəfər |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Abşeron rayonun qədim və böyük yaşayış məntəqələrindən biri olan Saray qəsəbənin ərazisi 3398 hektardır .Saray qəsəbəsinin tarixi IX əsrlərə aiddir. Belə ki, Saray sözü «Karvan Sara» sözündən yaranmışdır. Hələ bizim eradan əvvəl Böyük İpək yolunun keçdiyi yollardan biri qəsəbəsinin cənub tərəfində köhnə Saray kəndi adlanan ərazidən keçirmiş. Burada Karvan dayanıb istirahət etdikdən sonra yoluna davam edərmiş. Sonrakı iqtisadi inkişafla əlaqədar karvanın başqa nəqliyyat növü ilə əvəz edilməsi ilə karvan gedi-gəlişi kəsilmişdir. Bunun nəticəsində karvan sözü ixtisara düşmüş, Sara sözünə isə «y» səsi artırılaraq Saray adını almışdır.
Digər fərziyyəyə görə Saray kəndinin adı hərfi mənada şah, xan sarayı, öz əzəməti ilə nəzəri cəlb edən bina və yaxud ev kimi tərcümə olunur. "Sar" farsca "yüksəklik" kimi tərcümə olunur.
Bu kənd ilə bağlı daha bir fərziyyə XIII əsrdə Cənubi Qafqaz ərazisində monqollarla birgə yaşamış saray tayfası ilə bağlıdır. Ola bilər ki, o zamanlar həmin tayfanın nümayəndələri indiki Saray kəndinin ərazisində məskunlaşmışdılar.
Sənədlərdə adı ilk dəfə 1774-cü ildən çəkilir. Kəndin tarixdə 4-dəfə yer dəyişdirildiyi bilinir.Sonuncu dəfə ötən əsrin 50-ci illərində yerini dəyişərək indiki əraziyə gəlmişdir və 1955-1956-cı illərdə Sovet quruluşunun bəzi qüsurlu qanunları nəticəsində Çaylı adlanan kənd sakinləri öz yerlərindən köçürülərək indiki yeni Saray massivində birgə məskunlaşdırılmışlar. Kəndin inkişafında "Voroşilov adına kolxozun" böyük rolu olmuşdur.
Əhalisi
Saray qəsəbəsinin ərazisi 3398 hektar, əhalisi 18992 nəfərdir.
Tanınmış şəxslər
- Vəli Axundov – dövlət xadimi, akademik.
- Kamal Axundov - görkəmli azərbaycanlı dövlət xadimi.
- Hüseyn Axundov - siyasi və ictimai xadim.
- Mikayıl Ələkbərov - Sovet İttifaqı Qəhrəmanı.
- Siyavuş Aslan- - Azərbaycanın teatr və kino aktyoru.
- Gülşən Qurbanova - Azərbaycan aktrisası.
- Vahab Əliyev - Azərbaycan kimyaçısı, Azərbaycanın tanınmış elm xadimi, Azərbaycan EA-nın həqiqi üzvü, bir sıra neft-kimya proseslərinin yaradıcısı.
- Əzizağa Qasımov - Azərbaycan aktyoru, Azərbaycanın əməkdar artisti (1982), Azərbaycan Dövlət Musiqili Komediya Teatrının aktyoru.
- Muxtar Dadaşov - Azərbaycan rejissoru, kinooperator, ssenarist.
- İbrahimpaşa Dadaşov - — Azərbaycan sərbəst güləş ustası, dəfələrlə SSRİ çempionu.
- Nəriman Məmmədov - Saray kolxozunun təşkilində, onum inkişafinda, qabaqcıllar səviyyəsinə qalxmasında, muharibə vaxtı arxa cəbhədə aparılan işlərdə və kəndinin köhnə, susuz, yaşayışa yararsəz yerdən yeni, münbit, Sollar və Samur-Dəvəçi kanalinin suyu ilə, təbii qazla tımin olunan yere köçürülməsində N.Məmmədovun xidmətləri əvəzsiz olmuşdur.
İnfrastrukturu
Saray qəsəbsində hal-hazırda 3 orta (1, 2, 3 saylı) məktəb, 2 uşaq bağçası, 1 xəstəxana, 1 əlillər və əqli cəhətdən zəiflər üçün internat məktəbi, Qəsəbə İcra Nümayəndəliyi, Bələdiyyə, musiqi məktəbi, müasir tələblərə cavab verən Poçt binası, ATS qovşağı,1 məcsid, kitabxana, 3 şadlıq evi, 137 ədəd kiçik sahibkarlıqla məşğul olmaq üçün ticarət obyektləri, 2 ədəd mebel mağazası, 1 bazar, 4 yeməkxana, iaşə xidmət obyektləri, 3 ədəd aptek, Şəhidlər kompleksi, görkəmli akademik Vəli Axundovun barolyefi qoyulmuş park, 4 ədəd dini mərasimləri qeyd etmək üçün məscid, 107 adda küçə, 3600 nömrələnmiş ev (eyni zamanda yaşayış massivləri salınmışdır ki, hələlik həmin ərazilərə küçə adları verilməmişdir) vardır. Qəsəbənin köhnə Saray adlanan hissəsində Cami məscidi, hamam (suyun altında qalıb), türbələr olmuşdur. Məscid hal-hazırda istifadədədir.
Saray qəsəbə əhalisinin məşğuliyyəti əsasən kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalıdır.
Bələdiyyə və Nümayəndəliklər
1999-cu ilin dekabr ayında formalaşmışdır. 2019-cu il bələdiyyə seçkilərində 15 nəfər bələdiyyə üzvü seçilmişdir. Hazırda Saray bələdiyyəsində 23 nəfər bələdiyyə qulluqçusu fəaliyyət göstərir. Saray bələdiyyəsi qəsəbə daxili yolların abadlaşdırılması, su-kanalizasiya və qaz xəttlərinin çəkilməsi və təmiri sahəsində, təhsil, səhiyyə müəssisələrinin əsaslı təmirində çox işlər görmüşdür. Xüsusilə 85 çarpayılıq Saray qəsəbə xəstəxanasının yenidən qurulub sakinlərin istifadəsinə verilməsndə müstəsna xidmət göstərmişdir. Şəhid, əlil və imkansız ailələrə respublikamızda qeyd olunan bayram günlərində sovqat çatdırılmışdır.
Din
Qəsəbədə "İmam Hüseyn" məscidi dini icması fəaliyyət göstərir.
Nəqliyyat
Saray qəsəbəsində bir sıra avtobuslar xidmət eliyir:
522(Tərlan Ş.E,Nazim Market,Təzə Məhəllə,Üzümlük)
Saray qəsəbəsində əsas 2 yol vardır:Xalq içində yeni tikilən yol "Təzə yol" digəri isə köhnə yol olan xalq içində "Köhnə yol" adlandırırıl.
Şəhidlər
- - (8 avqust 1973, Saray, Abşeron rayonu – 1994)
- İbadov Rauf Məhərrəm oğlu (4 may 1996, Saray, Abşeron rayonu – 23 oktyabr 2020, Laçın dəhlizi, Laçın rayonu) — Vətən müharibəsi şəhidi.
- Azər Vəfadar oğlu Salmanov (29 aprel 1991; Saray, Abşeron rayonu, Azərbaycan — 28 oktyabr 2020; Qubadlı rayonu, Azərbaycan) —
- İbadov Rauf Məhərrəm oğlu (4 may 1996, Saray, Abşeron rayonu – 23 oktyabr 2020, Laçın dəhlizi, Laçın rayonu) —
- Quliyev Teymur Zamin oğlu (29 oktyabr 2001; Bakı, Azərbaycan — 24 oktyabr 2020; Füzuli rayonu, Azərbaycan) —
- Şamil Rəfi oğlu Nəcəfov (4 fevral 1997; Sumqayıt, Azərbaycan — 1 oktyabr 2020; Kəlbəcər rayonu, Azərbaycan)
- Məmmədov Tərlan Müşfiq oğlu (31 avqust 1996; Sumqayıt, Azərbaycan — 8 oktyabr 2020; Füzuli rayonu, Azərbaycan)
- Sadıxov Rahid Vahid oğlu; 13 fevral 2001 - 28 sentyabr 2020)
- Məmmədov İlkin Abdulla oğlu (26 noyabr 1990, Yuxarı Kürdmahmudlu, Füzuli rayonu – 2 noyabr 2020, Şuşa rayonu)
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət". 2020-06-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-05-03.
- Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı, 2024" (PDF) (az.). stat.gov.az. 2024-02-28. 2024-03-14 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2024-04-05.
- http://absheron-ih.gov.az//az/tarixi.html (#bare_url_missing_title). 2022-07-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-04-28.
- https://www.belediyye.com/saray/ (#bare_url_missing_title). 2023-04-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-04-28.
- http://absheron-ih.gov.az/az/page/23.html (#bare_url_missing_title). 2022-10-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-04-28.
- MÜSƏLMAN DİNİ İCMALAR - 2015-ci ildə qeydiyyatdan keçənlər 2022-06-26 at the Wayback Machine. scwra.gov.az (az.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Saray deqiqlesdirme Saray Azerbaycan Respublikasinin Abseron rayonunun Saray qesebe inzibati erazi dairesinde qesebe Saray40 31 59 sm e 49 43 14 s u Olke AzerbaycanRegion SarayTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 42 mSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 20 400 neferSaray Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiAbseron rayonun qedim ve boyuk yasayis menteqelerinden biri olan Saray qesebenin erazisi 3398 hektardir Saray qesebesinin tarixi IX esrlere aiddir Bele ki Saray sozu Karvan Sara sozunden yaranmisdir Hele bizim eradan evvel Boyuk Ipek yolunun kecdiyi yollardan biri qesebesinin cenub terefinde kohne Saray kendi adlanan eraziden kecirmis Burada Karvan dayanib istirahet etdikden sonra yoluna davam edermis Sonraki iqtisadi inkisafla elaqedar karvanin basqa neqliyyat novu ile evez edilmesi ile karvan gedi gelisi kesilmisdir Bunun neticesinde karvan sozu ixtisara dusmus Sara sozune ise y sesi artirilaraq Saray adini almisdir Diger ferziyyeye gore Saray kendinin adi herfi menada sah xan sarayi oz ezemeti ile nezeri celb eden bina ve yaxud ev kimi tercume olunur Sar farsca yukseklik kimi tercume olunur Bu kend ile bagli daha bir ferziyye XIII esrde Cenubi Qafqaz erazisinde monqollarla birge yasamis saray tayfasi ile baglidir Ola biler ki o zamanlar hemin tayfanin numayendeleri indiki Saray kendinin erazisinde meskunlasmisdilar Senedlerde adi ilk defe 1774 cu ilden cekilir Kendin tarixde 4 defe yer deyisdirildiyi bilinir Sonuncu defe oten esrin 50 ci illerinde yerini deyiserek indiki eraziye gelmisdir ve 1955 1956 ci illerde Sovet qurulusunun bezi qusurlu qanunlari neticesinde Cayli adlanan kend sakinleri oz yerlerinden kocurulerek indiki yeni Saray massivinde birge meskunlasdirilmislar Kendin inkisafinda Vorosilov adina kolxozun boyuk rolu olmusdur EhalisiSaray qesebesinin erazisi 3398 hektar ehalisi 18992 neferdir Taninmis sexslerVeli Axundov dovlet xadimi akademik Kamal Axundov gorkemli azerbaycanli dovlet xadimi Huseyn Axundov siyasi ve ictimai xadim Mikayil Elekberov Sovet Ittifaqi Qehremani Siyavus Aslan Azerbaycanin teatr ve kino aktyoru Gulsen Qurbanova Azerbaycan aktrisasi Vahab Eliyev Azerbaycan kimyacisi Azerbaycanin taninmis elm xadimi Azerbaycan EA nin heqiqi uzvu bir sira neft kimya proseslerinin yaradicisi Ezizaga Qasimov Azerbaycan aktyoru Azerbaycanin emekdar artisti 1982 Azerbaycan Dovlet Musiqili Komediya Teatrinin aktyoru Muxtar Dadasov Azerbaycan rejissoru kinooperator ssenarist Ibrahimpasa Dadasov Azerbaycan serbest gules ustasi defelerle SSRI cempionu Neriman Memmedov Saray kolxozunun teskilinde onum inkisafinda qabaqcillar seviyyesine qalxmasinda muharibe vaxti arxa cebhede aparilan islerde ve kendinin kohne susuz yasayisa yararsez yerden yeni munbit Sollar ve Samur Deveci kanalinin suyu ile tebii qazla timin olunan yere kocurulmesinde N Memmedovun xidmetleri evezsiz olmusdur InfrastrukturuSaray qesebsinde hal hazirda 3 orta 1 2 3 sayli mekteb 2 usaq bagcasi 1 xestexana 1 eliller ve eqli cehetden zeifler ucun internat mektebi Qesebe Icra Numayendeliyi Belediyye musiqi mektebi muasir teleblere cavab veren Poct binasi ATS qovsagi 1 mecsid kitabxana 3 sadliq evi 137 eded kicik sahibkarliqla mesgul olmaq ucun ticaret obyektleri 2 eded mebel magazasi 1 bazar 4 yemekxana iase xidmet obyektleri 3 eded aptek Sehidler kompleksi gorkemli akademik Veli Axundovun barolyefi qoyulmus park 4 eded dini merasimleri qeyd etmek ucun mescid 107 adda kuce 3600 nomrelenmis ev eyni zamanda yasayis massivleri salinmisdir ki helelik hemin erazilere kuce adlari verilmemisdir vardir Qesebenin kohne Saray adlanan hissesinde Cami mescidi hamam suyun altinda qalib turbeler olmusdur Mescid hal hazirda istifadededir Saray qesebe ehalisinin mesguliyyeti esasen kend teserrufati mehsullari istehsalidir Belediyye ve Numayendelikler1999 cu ilin dekabr ayinda formalasmisdir 2019 cu il belediyye seckilerinde 15 nefer belediyye uzvu secilmisdir Hazirda Saray belediyyesinde 23 nefer belediyye qulluqcusu fealiyyet gosterir Saray belediyyesi qesebe daxili yollarin abadlasdirilmasi su kanalizasiya ve qaz xettlerinin cekilmesi ve temiri sahesinde tehsil sehiyye muessiselerinin esasli temirinde cox isler gormusdur Xususile 85 carpayiliq Saray qesebe xestexanasinin yeniden qurulub sakinlerin istifadesine verilmesnde mustesna xidmet gostermisdir Sehid elil ve imkansiz ailelere respublikamizda qeyd olunan bayram gunlerinde sovqat catdirilmisdir DinQesebede Imam Huseyn mescidi dini icmasi fealiyyet gosterir NeqliyyatSaray qesebesinde bir sira avtobuslar xidmet eliyir 522 Terlan S E Nazim Market Teze Mehelle Uzumluk Saray qesebesinde esas 2 yol vardir Xalq icinde yeni tikilen yol Teze yol digeri ise kohne yol olan xalq icinde Kohne yol adlandiriril Sehidler 8 avqust 1973 Saray Abseron rayonu 1994 Ibadov Rauf Meherrem oglu 4 may 1996 Saray Abseron rayonu 23 oktyabr 2020 Lacin dehlizi Lacin rayonu Veten muharibesi sehidi Azer Vefadar oglu Salmanov 29 aprel 1991 Saray Abseron rayonu Azerbaycan 28 oktyabr 2020 Qubadli rayonu Azerbaycan Ibadov Rauf Meherrem oglu 4 may 1996 Saray Abseron rayonu 23 oktyabr 2020 Lacin dehlizi Lacin rayonu Quliyev Teymur Zamin oglu 29 oktyabr 2001 Baki Azerbaycan 24 oktyabr 2020 Fuzuli rayonu Azerbaycan Samil Refi oglu Necefov 4 fevral 1997 Sumqayit Azerbaycan 1 oktyabr 2020 Kelbecer rayonu Azerbaycan Memmedov Terlan Musfiq oglu 31 avqust 1996 Sumqayit Azerbaycan 8 oktyabr 2020 Fuzuli rayonu Azerbaycan Sadixov Rahid Vahid oglu 13 fevral 2001 28 sentyabr 2020 Memmedov Ilkin Abdulla oglu 26 noyabr 1990 Yuxari Kurdmahmudlu Fuzuli rayonu 2 noyabr 2020 Susa rayonu Istinadlar Arxivlenmis suret 2020 06 07 tarixinde Istifade tarixi 2020 05 03 Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi Inzibati erazi bolgusu tesnifati 2024 PDF az stat gov az 2024 02 28 2024 03 14 tarixinde PDF Istifade tarixi 2024 04 05 http absheron ih gov az az tarixi html bare url missing title 2022 07 11 tarixinde Istifade tarixi 2023 04 28 https www belediyye com saray bare url missing title 2023 04 28 tarixinde Istifade tarixi 2023 04 28 http absheron ih gov az az page 23 html bare url missing title 2022 10 02 tarixinde Istifade tarixi 2023 04 28 MUSELMAN DINI ICMALAR 2015 ci ilde qeydiyyatdan kecenler 2022 06 26 at the Wayback Machine scwra gov az az Vikianbarda Saray ile elaqeli mediafayllar var